Sosyal Hizmet Yönetimi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sosyal Hizmet Yönetimine Giriş

1. Soru

İnsanlar neden örgüt kurmaya ya da bir örgüte üye olmaya yönelmektedir?

Cevap

Çünkü insanlar, giderek değişen ve çeşitlenen ihtiyaçlarının karşılanmasında yetersiz kalmakta ve söz konusu ihtiyaçları karşılayabilmek için bir örgüte üye olmaya veya bir örgüt kurmaya yönelmektedirler.


2. Soru

Örgüt nedir?

Cevap

Ortak amaçlar için birlikte çalışan bireylerin oluşturdukları büyük çaplı ve sistemli sosyal yapılardır.


3. Soru

Örgütlerin ortak özelliği nedir?

Cevap

Kâr amaçlı olsun ya da olmasın örgütlerin ortak özelliği insanlardan oluşmasıdır.


4. Soru

Yönetim nedir?

Cevap

Yönetim, beklentileri, tutkuları, ihtirasları, amaçları ve ihtiyaçları birbirinden farklı olan insanlara iş yaptırma sanatıdır.


5. Soru

Yöneticilerin bir örgütteki görevleri nelerdir?

Cevap

• İşletme içerisinde işlerin yalnızca zamanında yerine getirilmesini sağlar. • Yöneticiler, örgüte bir amaç ve yönelim sağlarlar. Yöneticiler örgütsel dönüşümü sağlarlar • Yöneticiler, ürünlerin/ hizmetlerin üretilmesi ve tüketicilere ulaştırılması için yeni yöntemler geliştirirler.


6. Soru

Sosyal hizmet yönetimi ile ilgili olarak yönetimle ilgili dört tane kavram yazınız.

Cevap

Örgüt, yönetim, yöneticilik ve liderliktir.


7. Soru

İnsanlık tarihinin en eski olgularından birisi neden işbölümüdür?

Cevap

Çünkü ilk zamanlarda sadece yaşamsal gereksinimlerini karşılamak için doğal olarak biraraya gelip işbölümü yapan insanlar, zamanla sınırlı kavrama kapasiteleri, yeteneklerindeki farklılıklar ve zaman sınırlılığı gibi nedenlerle gereksinimlerini sinerji etkisi yaratarak karşılayabilmek, bir takım işleri daha etkin bir biçimde gerçekleştirebilmek için bilinçli olarak bir araya gelip işbölümü ve işbirliği yapmaya başlamışlardır.


8. Soru

Örgütlü yaşamın ve örgütlerin temelini insanlık tarihinde oluşturan olgu nedir?

Cevap

İnsanlar arasındaki işbirliği ya da işbölümüdür.


9. Soru

Örgüt kavramının tanımını yazınız.

Cevap

Örgüt, belirlenmiş amaçları ortak çaba harcayarak gerçekleştirmek üzere bir araya gelen, gerekli araç, gereç, malzeme, yer ve tesisle donatılmış olan ve her birinin görev, yetki ve sorumluluğu belirlenmiş kişiler ve gruplardan oluşan yapı şeklinde tanımlanmaktadır.


10. Soru

Örgütler neye göre sınıflandırılabilir?

Cevap

Örgütler, kendisini diğer insan topluluklarından ayıran özelliklerine göre sınıflandırılabilir.


11. Soru

Örgütler hangi özelliklerine göre üç grupta sınıflandırılır?

Cevap

• Oluşum şekilleri • Gereksinimleri • Yapıları


12. Soru

Oluşum şekillerine, gereksinimlerine ve yapılarına göre örgütler kaça ayrılır, madde halinde yazınız.

Cevap

• Oluşum şekillerine göre; o Doğal örgütler o Biçimsel örgütler • Gereksinimlerine göre; o Mal örgütleri o Hizmet örgütleri o Güvenlik örgütleri o Meslek örgütleri o Aracı örgütler • Yapılarına göre; o Mekanik örgütler o Organik örgütler


13. Soru

Doğal örgütler ve biçimsel örgütlerin tanımını yapınız.

Cevap

• Doğal örgütler: Toplumsal ilişkilerin yapısının duygusal bir nitelik taşıdığı, inanç ve değer paylaşımının güçlü ve oldukça belirgin bir görünüm taşıdığı, sosyal ve psikolojik nedenlerle kendiliklerinden oluşan örgütlere denir. • Biçimsel örgütler: Toplumsal ilişkilerin ussal bir nitelik taşıdığı anlaşmalara dayanan ve açıkça tanımlanmış yükümlülüklerle şekillenen, inanç ve değer paylaşımının göreli olarak zayıf ve belirgin olmadığı, planlı ve amaçlı bir biçimde bilinçli olarak oluşturulan örgütlere denir.


14. Soru

Doğal örgütler ve biçimsel örgütlerin birbirinden farkını açıklayınız.

Cevap

Doğal örgütlerde toplumsal ilişkilerin yapısı duygusal bir nitelik taşımaktadır ve karşılıklı beklentiler üzerinde şekillenmiştir. Buna karşın biçimsel örgütlerde ise toplumsal ilişkiler ussal bir nitelik taşımakta, anlaşmalara dayanmakta ve açıkça tanımlanmış yükümlülüklerle şekillenmektedir. Doğal örgütlerde inanç ve değer paylaşımı güçlü ve oldukça belirgin bir görünüm taşırken, biçimsel örgütlerde göreceli olarak zayıf ve belirgin değildir. Doğal örgütler sosyal ve psikolojik nedenlerle kendiliklerinden oluşurken, biçimsel örgütler, planlı ve amaçlı bir biçimde bilinçli olarak oluşturulmaktadırlar.


15. Soru

Gereksinimlerine göre örgüt türlerini maddeler halinde yazarak tanımlayınız.

Cevap

• Mal örgütleri: Toplumun gereksinim duyduğu malları üreten örgütlerdir. • Hizmet örgütleri: Toplumun gereksinim duyduğu hizmetleri yerine getiren örgütlerdir. • Güvenlik örgütleri: Devletin savunma ve güvenlik görevini yerine getirmek için kurulmuş; savunma, kolluk, koruma vb. hizmetleri yapan örgütlerdir. • Meslek örgütleri: Bir meslekten, bir iş yerinden, bir çalışma alanından ya da aynı tür üretim yapan kişilerden oluşan örgütlerdir. • Aracı örgütler: Üretim örgütleri ile tüketici arasında ilişki kuran, depolama, pazarlama, reklam gibi hizmetleri yapan örgütlerdir.


16. Soru

Yapılarına göre örgüt türlerini maddeler halinde yazarak tanımlayınız.

Cevap

Mekanik örgütler: Dış çevreleri pek değişken olmayan, girdileri çıktıları çok değişmeyen, kendilerine dış çevreden tehlike beklemeyen, bürokratik bir niteliğe sahip örgütlerdir. Organik örgütler: Dış çevreleri çok değişken olan, girdileri çıktıları sürekli olarak değişen örgütlerdir.


17. Soru

Amaçlarına göre örgütler hangi şekilde sınıflandırılmaktadır?

Cevap

Örgütler amaçlarına göre üç grupta sınıflandırılmaktadır. • Ekonomik amaçlı örgütler • Siyasi amaçlı örgütler • Sosyal ve kültürel amaçlı örgütler.


18. Soru

Ekonomik amaçlı örgütlerin tanımını yapınız.

Cevap

İnsanların gereksinimlerini karşılayan tüm mal ve hizmetleri üreten, onlara sunan ve kullanım sürekliliğini sağlayan örgütlerdir.


19. Soru

Siyasi amaçlı örgütlerin tanımını yapınız.

Cevap

Sahip olunan tüm toplumsal kaynakların kullanım kararlarını oluşturmaya ve uygulamaya çalışan, bu süreçte gerçekleştirilen yönetsel etkinliklerde yer alan, başka bir deyişle doğrudan iktidar arayışında olan veya iktidarı etkileme amacını güden örgütlerdir.


20. Soru

Sosyal ve kültürel amaçlı örgütlerin tanımını yapınız.

Cevap

Doğrudan ekonomik ve siyasal amaç taşımayan diğer toplumsal yapı birimleridir. Bunlar, toplumsal yaşamın düzenliliğini sağlayan, toplumsal yapının korunmasını, toplumsal yapının çeşitli parçalarının bir arada tutulmasını, toplumsal yapıdaki değişmenin hızlandırılmasını ve yön değiştirmesini, toplumsal yapının sürekliliğini amaçlayan örgütlerdir.


22. Soru

Yönetim kuramları nelerdir?

Cevap

Yönetim kuramları, klasik, neo-klasik ve modern yönetim kuramlarıdır.


23. Soru

Klasik Yönetim Kuramı nedir, açıklayınız.

Cevap

Klasik Yönetim Kuramı, işletmenin biçimsel yapısını kendisine inceleme ve araştırma sahası olarak alan, örgüt konusunda ortaya çıkan ilk yönetim kuramıdır. Klasik yönetim kuramına göre örgüt, amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesi için bir araç olarak düşünülmekte, mevcut kaynaklardan azami düzeyde yararlanılarak örgütün amaçlarının gerçekleştirilmesi ön planda ele alınmaktadır. Klasik yönetim kuramı en yüksek verimliliği sağlayacak bir örgüt yapısını bulmaya çalışırken, örgütün toplumsal ve beşeri yönünü dikkate almamaktadır.


24. Soru

Klasik Yönetim Kuramı ile ilgili üç yaklaşım nelerdir?

Cevap

• Bilimsel YönetimYaklaşımı • Yönetim Süreci Yaklaşımı • Bürokrasi Yaklaşımı.


25. Soru

Bilimsel Yönetim Yaklaşımını açıklayınız.

Cevap

Bilimsel yönetim yaklaşımı, çalışanların daha iyi organize edilmesi, eğitilmesi ve güdülenmesi ile onlardan en yüksek düzeyde verim alınabileceği ilkesine dayanmaktadır. En yüksek düzeyde verimliliğe ulaşmak için ise birey makineye ek bir üretim faktörü olarak ele alınmakta ancak bireyin sosyal ve psikolojik yönüne değinilmemektedir. Bilimsel yönetim yaklaşımına göre çalışan için tek motivasyon aracı ücrettir. Çalışanların yüksek performansı için ekonomik ödüllerin sağlanması gerektiğini savunan bilimsel yönetim yaklaşımı, teşvik edici ücret ya da parça başına ücret sistemini önermiştir. Parça başına ücret sistemine göre birey ne kadar fazla üretimde bulunursa o kadar fazla ücret alacaktır. Bu durumda çalışan daha çok ücret almak için daha çok çalışacaktır.


26. Soru

Yönetim Süreci Yaklaşımını açıklayınız.

Cevap

Bilimsel yönetim gibi verimlilik ve rasyonellik fikrine dayanan yönetim süreci yaklaşımı, bu yönüyle bilimsel yönetim yaklaşımının devamı niteliğinde algılanabilir. Hatta bilimsel yönetim yaklaşımının tamamlayıcısı olarak görülebilir. Ancak bilimsel yönetim yaklaşımı, daha çok iş dizaynı ve işlerin yapılma şekli ile ilgilenirken, yönetim süreci yaklaşımı örgütün tamamını ele alarak, örgüt ve yönetim ile ilgili temel ilkeler ortaya koymuştur. Yönetim süreci yaklaşımının öncülerinden Fayol’a göre; insanlar iş yapmaktan kaçarlar, tembeldirler ve sorumluluk almak istemezler. Bu nedenle yöneticiler astlarına güvenmemeli ve yapılan her işe nezaret etmeli ve mutlaka kontrolden geçirmelidir. Ayrıca bu yaklaşıma göre de, yöneticilerin disiplin ve cezayı birer araç olarak kullanması gereklidir.


27. Soru

Bürokrasi Yaklaşımını açıklayınız.

Cevap

Bürokrasi yaklaşımı da bilimsel yönetim yaklaşımı ve yönetim süreci yaklaşımı gibi, verimlilik ve rasyonelliği öne çıkarmakta ve örgütü çevresinden soyutlanmış bir kapalı sistem olarak ele almaktadır. Bürokrasi yaklaşımının öncüsü Weber’e göre, bürokrasi diğer örgütlerle karşılaştırıldığında dakiklik, devamlılık, disiplin, güvenilirlik, hız, kesinlik, sağduyu, dosyalama bilgisi, dayanışma, tam itaat ve anlaşmazlıkların giderilmesi bakımından üstündür. Bürokrasinin sahip olduğu bu üstünlük, ortaya konulan bürokratik ilkelerin ürünüdür. Bu ilkelere uyulması hâlinde ise etkin ideal, kişiye göre değişmeyen ve rasyonel bir örgüt yapısının ortaya çıkması kaçınılmazdır. Verimlilik ve rasyonellik için bürokrasi ilkelerine uyulması gerektiğini vurgulayan bürokrasi yaklaşımı, bu özelliği ile bireyi kurallara uymaya zorlayan ve bireyi makinenin dişlileri gibi gören bir anlayışa sahiptir.


28. Soru

Neo-Klasik Yönetim Kuramı nedir, açıklayınız.

Cevap

İnsan unsurunu ön plana çıkarması nedeniyle neo-klasik yönetim kuramı, insan olarak çalışanı anlamak, onun yeteneklerinden azami düzeyde yararlanabilmek, yapı ve insan davranışları arasındaki ilişkiyi incelemek, örgüt içerisindeki sosyal grupları ve özelliklerini tanımak gerektiğine vurgu yapmıştır. Bu çerçevede neo-klasik yönetim kuramı insan davranışı, kişiler arası ilişkiler, grupların oluşumu, grup davranışları, informal örgüt, formal örgüt, algı ve tutumlar, motivasyon, liderlik, örgütlerde değişim ve gelişme, birey ve örgüt bütünleşmesi gibi konuları ele almaktadır.


29. Soru

Klasik Yönetim Kuramı ve Neo-Klasik Yönetim Kuramı arasındaki farklılıklar nelerdir?

Cevap

Klasik yönetim kuramı örgütlerde insan unsurunu ikinci plana itmekte ve örgütün toplumsal ve beşeri yönünü dikkate almamaktadır. Buna karşın neo-klasik yönetim kuramı ise klasik yönetim kuramının ikinci plana ittiği insan unsurunu, örgütün toplumsal ve beşeri yönünü ön plana çıkarmaktadır.


30. Soru

Neo-Klasik Yönetim Kuramı ile ilgili yaklaşımlar nelerdir?

Cevap

İki yaklaşım bulunmaktadır. Bunlar: • İnsan İlişkileri Yaklaşımı • Davranışsal Yaklaşım.


31. Soru

İnsan İlişkileri Yaklaşımı’nın öncüsü kimdir?

Cevap

Hawthorne’dur.


32. Soru

Davranışsal Yaklaşımı açıklayınız.

Cevap

Davranışsal yaklaşımın öncüsü olan Douglas McGregor’a göre, örgüt içindeki yöneticilerin davranışları, diğer bireyleri algılama biçimi ve görüş şekline bağlıdır. Bu görüşten hareketle yönetim ve insan doğasıyla ilgili olarak (X) ve (Y) kuramlarını geliştirmiştir.


33. Soru

X ve Y Kuramının farklılıkları nelerdir, tartışınız.

Cevap

X kuramına göre insan ekonomik açıdan rasyonel, örgütsel amaçlara ilgisiz, değişiklikleri benimsemeyen bir varlıktır. Dolayısıyla X kuramına göre X yöneticisi de insanı örgüt amaçlarına uyan pasif bir unsur olarak kabul edecek ve otoriter bir davranış gösterecektir. Yönetici bunu yapabilmek için ise ayrıntılı iş tanımları, sıkı kontrol, pek az yetki devri, izlenecek ilkelerin belirlenmesi ve detaylı ceza uygulaması gibi yöntemleri benimseyebilecektir. X kuramının aksine, Y kuramı ise örgüt üyelerinin kendi amaçlarını gerçekleştirebilmeleri için çabalarını örgütün amaçları doğrultusunda yönlendirmelerini gerektirecek koşulların yöneticilere yaratılması gerektiğine, bireysel ve örgütsel amaçların bütünleştirilmesinin gerekli olduğuna vurgu yapmaktadır. Bütünleştirme ilkesi doğrultusunda Y kuramına göre yöneticilerden beklenen asıl görev, çalışanları teşvik etmek ve gelişmeleri için onlara olanak sağlamaktır. Dolayısıyla Y kuramını benimsemiş yönetici, çalışanları motive edebilmek için yetki devri, iş genişletme ve katılımlı yönetim gibi somut uygulamaya rahatlıkla geçebilir. X kuramı ile insan davranışlarını dıştan kontrole tabi tutmak ve insanları yumuşak başlı hâle sokmak, söyleneni tepki göstermeksizin aynen yerine getirecekleri koşulları oluşturmak amaçlanırken, buna karşılık Y kuramı ise motivasyon açısından insanın büyük ölçüde kendi kendini kontrol edebildiği ve kendine yön verebildiği ilkelerini benimsemiştir.


34. Soru

Modern Yönetim Kuramı nedir?

Cevap

Modern yönetim kuramı, örgütü birer kapalı sistem olarak ele alan klasik ve neo-klasik kuramların aksine örgütü çevresiyle etkileşim içinde olan bir açık sistem olarak ele alan bir kuramdır.


35. Soru

Modern Yönetim Kuramını oluşturan yaklaşımlar nelerdir?

Cevap

• Sistem Yaklaşımı • Durumsallık Yaklaşımı.


36. Soru

Sistem Yaklaşımı nedir?

Cevap

Bu yaklaşım tek başına yeni bir bilimsel disiplin olmaktan çok, belirli olayların, durumların ve gelişmelerin incelenmesinde kullanılan bir düşünce tarzı, bir metod ve bir yaklaşımdır. Analitik bir özelliğe sahip olan sistem yaklaşımında sistemin genel amaçlarının neler olduğunun belirlenmesi önemlidir. Bu yaklaşım örgütü birbiriyle ilişkili alt sistemlerden oluşan bir bütün olarak incelemektedir.


37. Soru

Durumsallık Yaklaşımı nedir?

Cevap

Durumsallık yaklaşımı, klasik ve neo-klasik kuram yaklaşımları ile bir modern yönetim kuramı yaklaşımı olan sistem yaklaşımının yerini alan bir yaklaşım değil, ancak onlarla birlikte ele alınan ve söz konusu yaklaşımların hangi durumlarda daha faydalı ve etkili olabileceğini araştıran ve aynı zamanda örgütleri birer sistem olarak gören bir yaklaşımdır. Başka bir deyişle durumsallık yaklaşımı, adeta kendinden önce gelen yaklaşımların bir sentezidir. Durumsallık yaklaşımı en iyi yöntem diye bir şey olmadığı ve en iyinin içinde bulunulan duruma göre değiştiğini ileri süren bir yönetim anlayışıdır.


38. Soru

Yönetimin görevleri nelerdir?

Cevap

• Örgütün önceden belirlediği hedeflere ulaşması • Çalışanları yönetme • Örgütün amaçları doğrultusunda verimliliği ve etkililiği • Yönetimin işlevlerini yerine getirme.


39. Soru

Yönetimin işlevleri nelerdir?

Cevap

• Planlama • Örgütleme • Yöneltme • Denetim.


40. Soru

Planlama nedir?

Cevap

Planlama, yöneticilerin örgütsel hedefleri belirlediği, bu hedeflere ulaşmak üzere atılacak adımları tanımladığı, belirlenen faaliyetleri yerine getirmek üzere belli kişilere veya birimlere sorumluluk verdiği, hedeflerle elde edilen sonuçları kıyaslayarak örgütsel başarıyı ölçtüğü ve düzenli olarak işletme planlarını gözden geçirdiği biçimsel bir süreçtir.


41. Soru

Örgütleme nedir?

Cevap

Örgütleme, örgütsel amaçlara ulaşmak üzere gerçekleştirilen faaliyetlerin sistematik bir şekilde düzenlenmesidir.


42. Soru

Yöneltme nedir?

Cevap

Yöneltme kavramı, örgütsel amaçlara ulaşmak üzere işletme içerisinde çalışan bireylerin güdülenmesi, etkilenmesi ve yönlendirilmesi sürecidir.


43. Soru

Denetim nedir?

Cevap

Denetim, hedefler üzerinden işletme performansının izlenmesidir.


44. Soru

Yönetimin denetim fonksiyonları nelerdir?

Cevap

• Örgütsel amaçlara uyumu sağlama • Örgütün özelliklerine uyum sağlama • Örgütün faaliyetlerini düzenleme • Örgüt içerisindeki davranışları düzenleme • Denetim Sürecinin Temel Unsurları nelerdir? • Standartların belirlenmesi • Performansın ölçülmesi • Performans ile standartların karşılaştırılması • Sonuçların değerlendirilmesi ve düzeltici adımların atılması.


45. Soru

Yönetici kavramını açıklayınız.

Cevap

Yönetici, örgütsel amaçlara ulaşmak üzere beşeri, finansal ve bilgi kaynaklarının işletme içerisindeki tahsisini planlayan, örgütleyen, yönlendiren ve denetleyen kişi olarak tanımlanabilir.


46. Soru

Yöneticileri, örgüte katkı sağlayan diğer çalışanlardan ayıran en büyük fark nedir?

Cevap

Yöneticileri, örgüte katkı sağlayan diğer çalışanlardan ayıran en büyük fark, yöneticilerin performanslarının, yönettikleri çalışanların performanslarına göre değerlendiriliyor olmasıdır.


47. Soru

Yöneticiler kaç farklı şekilde sınıflandırılır?

Cevap

• Yaptıkların işlerin niteliğine göre • Yönetim kademelerine göre • Güç kullanım biçimlerine göre.


48. Soru

Yaptıkların işlerin niteliğine göre yönetici türleri nelerdir, madde halinde açıklayınız.

Cevap

• Fonksiyonel Yöneticiler: Fonksiyonel yöneticiler, muhasebe, insan kaynakları, satış, finans, pazarlama gibi belli alanlarda uzmanlığa sahip olan çalışanları yöneten yöneticilerdir. Fonksiyonel yöneticiler genellikle, yönetmekte oldukları alanlarda yüksek tecrübeye ve teknik uzmanlığa sahip yöneticiler olarak kabul edilebilirler. • Genel Yöneticiler: Genel yöneticiler ise daha karmaşık birimlerin faaliyetlerinden sorumlu yöneticilerdir. Örneğin holdinge bağlı işletmelerin tepe yöneticileri, genel yöneticiler olarak isimlendirilirler. Genel yöneticiler, genellikle fonksiyonel yöneticilerin faaliyetlerini denetlerler. Genel yöneticilerin işlerindeki başarısı, geniş bir yelpazede sahip olmaları gereken gelişmiş becerilere bağlıdır. Bu beceriler, eğitimler ve daha önce üstlenilen sorumluluklar ile öğrenilebileceği gibi, yöneticilerin çevrelerine uyum sağlama çabalarının sonucunda da geliştirilebilir.


49. Soru

Fonksiyonel yöneticiler ve genel yöneticiler arasındaki fark nedir?

Cevap

Fonksiyonel yöneticiler tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerin kapsamı daha darken, genel yöneticilerin gerçekleştirdiği faaliyetlerin kapsamı daha geniştir.


50. Soru

Yönetim Kademelerine Göre Yönetici Türleri nelerdir?

Cevap

• Alt Kademe Yöneticiler • Orta Kademe Yöneticiler • Üst Düzey Yöneticiler.


51. Soru

Güç kullanım biçimlerine göre yönetici türleri nelerdir?

Cevap

• Otokratik Yöneticiler • Katılımcı Yöneticiler • Özgür Bırakıcı Yöneticiler.


52. Soru

Yöneticilerin sahip olması gereken üç ana beceri nedir?

Cevap

Teknik, kavramsal ve beşeri becerilerdir.


53. Soru

Yöneticilerin sahip olması gereken yeterliklerden beş tanesini yazınız.

Cevap

• Emrinde çalışanlar ile iyi ilişkiler kurma, • Emrinde çalışanların kendi kendine çalışmasını sağlama, • Emrinden çalışanların çalışmasından haberdar olma, • Örgütü sık sık yerinde görme, • Emrinde çalışanları anlama ve dinlemesini bilme.


54. Soru

Liderlik nedir?

Cevap

Liderlik bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilmektir. Liderlik bu amaçları gerçekleştirmek için onları harekete geçirme bilgi ve yeteneklerinin toplamıdır. Bir başka tanıma göre, liderlik, karşılıklı davranış ve fikir birliği ile yapıyı harekete geçirmek ve bu hareketi devam ettirmektir.


55. Soru

Liderlik ve yöneticilik arasındaki farkları açıklayınız.

Cevap

Liderlik, belli amaçları gerçekleştirebilmek için başkalarını ikna edebilme yeteneğidir. Yöneticilik ise bir grubun ya da işletmenin belirlenen amaçlarına ulaşması için çaba harcama, işbirliğinde bulunma ve etkin karar alma süreci olarak tanımlanabilir. Yönetici, planlama, örgütleme, motive etme ve kontrol etme gibi birtakım temel yönetim fonksiyonlarını yerine getirir. Bütün bu fonksiyonlar arasında yol gösterme ve önderlik etme fonksiyonları da bulunmaktadır. Bu nedenle bir yöneticinin yön verme konusundaki yeteneği, onun yönetme hususundaki yeteneğini etkileyebilir; ancak bir lider, yalnızca başkalarının davranışlarını etkileyebilme gereksinimi içindedir.


56. Soru

Sosyal hizmet mesleğini yürüten sosyal çalışmacıların sahip olmaları gereken nitelikler nelerdir?

Cevap

Bilgi, beceri ve tutum, davranış ve mesleki yetkinliklerdir.


57. Soru

Örgüt ile yönetim kavramları arasındaki fark nedir?

Cevap

Örgüt, ortak amaçlar için birlikte çalışan bireylerin oluşturdukları büyük çaplı ve sistemli sosyal yapılardır.

Yönetim ise; beklentileri, tutkuları, ihtirasları, amaçları ve ihtiyaçları birbirinden farklı olan insanlara iş yaptırma sanatıdır.


58. Soru

Örgütü gelişi güzel bir şekilde oluşan topluluktan ayıran üç önemli özellik nedir?

Cevap

Örgütü gelişi güzel bir şekilde oluşan bir topluluktan ayıran üç önemli özellik bulunmaktadır.
Bunlar; “topluluğun oluşum şekli ve nedenleri”, “bir araya gelen insanlar arasındaki ilişkilerin yapısı” ve “bir araya gelen insanlar arasındaki amaç ve değer paylaşımı”dır.


59. Soru

Örgütler oluşum şekline göre kaça ayrılır? İsimleri nelerdir?

Cevap

Örgütler oluşum şekline göre “doğal örgütler” ve “biçimsel örgütler” şeklinde ikiye ayrılır.


60. Soru

Gereksinimlere göre örgüt türlerinden  mal örgütleri ile hizmet örgütleri arasındaki fark nedir?

Cevap

Gereksinimlere göre örgüt türlerinden biri olan mal örgütleri, toplumun gereksinim duyduğu malları üreten örgütler iken, hizmet örgütleri de toplumun gereksinim duyduğu
hizmetleri yerine getiren örgütlerdir. Hizmet örgütleri çoğunlukla kamu kuruluşlarıdır.


61. Soru

Meslek örgütleri sınıfında yer alan örgütlere örnekler nelerdir?

Cevap

Dernek, sendika, kooperatif, oda, siyasi parti, birlikler meslek örgütleri sınıfında yer alan örgütlerdir.


62. Soru

Toplumsal yaşamın düzenliliğini sağlayan, toplumsal yapının korunmasını, toplumsal yapının çeşitli parçalarının bir arada tutulmasını, toplumsal yapıdaki değişmenin hızlandırılmasını ve yön değiştirmesini, toplumsal yapının sürekliliğini amaçlayan örgütlere ne ad verilir?

Cevap

Sosyal ve kültürel amaçlı örgütler, toplumsal yaşamın düzenliliğini sağlayan, toplumsal yapının korunmasını, toplumsal yapının çeşitli parçalarının bir arada tutulmasını, toplumsal yapıdaki değişmenin hızlandırılmasını ve yön değiştirmesini, toplumsal yapının sürekliliğini amaçlayan örgütlerdir.


63. Soru

Tarihsel gelişim açısından  yönetim kuramları nelerdir?  

Cevap

Tarihsel gelişim açısından incelendiğinde, bu kuramların üçe ayrıldığı görülmektedir. Bunlar; “klasik, neo-klasik ve modern yönetim kuramları”dır.


64. Soru

Klasik yönetim kuramı örgütün hangi yönlerini dikkate almaz?

Cevap

Klasik yönetim kuramı en yüksek verimliliği sağlayacak bir örgüt yapısını bulmaya çalışırken, örgütün toplumsal ve beşeri yönünü dikkate almamaktadır


65. Soru

Klasik yönetim kuramı yaklaşımları nelerdir?

Cevap

Klasik yönetim kuramı adı altında üç ayrı yaklaşım bulunmaktadır. Bunlardan birincisi öncülüğünü Taylor’un yaptığı “Bilimsel Yönetim Yaklaşımı”dır. İkincisi ise öncülüğünü
Fayol’un yaptığı “Yönetim Süreci Yaklaşımı”dır. Klasik yönetim kuramına ilişkin üçüncü bir yaklaşım ise, öncülüğünü Weber’in yaptığı “Bürokrasi Yaklaşımı”dır.


66. Soru

Bilimsel yönetim yaklaşımına göre “çalışanın motivasyon aracı" nedir?

Cevap

Bilimsel yönetim yaklaşımına göre “çalışan için tek motivasyon aracı ücrettir.”


67. Soru

Neo-klasik yönetim kuramcılarına göre motivasyon nelerle sağlanabilmektedir?

Cevap

Neo-klasik yönetim kuramcıları, klasiklerce iddia edildiği gibi motivasyonun sadece para ile sağlanamayacağını, insanın sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını tatmin için de çalışabileceğini ve sosyal ve pksikolojik ihtiyaçları doğrultusunda da motive olabilen bir varlık olduğunu ileri sürmektedirler.


68. Soru

İnsan ilişkileri kuramını ortaya çıkaran araştırma nedir?

Cevap

Örgütün teknik ve fiziksel şartlarının değişmesinin örgütsel verimliliğe etkilerini ortaya koymak için yaptıkları Hawthorne Araştırması, “insan ilişkileri kuramını” ortaya çıkarmıştır.


69. Soru

Hawthorne araştırmasının sonuçları nelerdir?

Cevap

Hawthorne araştırmasının sonuçları şu şekilde özetlenebilir:


• Yapılan işin miktarını, çalışanın fiziki kapasitesi değil, sosyal kapasitesi belirler.

• Ekonomik olmayan ödüllendirmeler, işçilerin mutluluğunu etkilemekte önemli bir rol oynamaktadır.

• Yüksek düzeydeki uzmanlaşma, işbölümünün yeterli düzeyde olduğunu göstermez.


• Çalışanlar, yönetim ve onun kurallarına birey olarak değil, grup üyesi olarak uyarlar.


• Bireyleri teknik, fiziki ve ekonomik faktörlerden daha çok, sosyal ve psikolojik faktörler motive eder. 


70. Soru

Bütünleştirme ilkesi doğrultusunda Y kuramına göre yöneticilerden beklenen görev nedir?

Cevap

Bütünleştirme ilkesi doğrultusunda Y kuramına göre yöneticilerden beklenen asıl görev, çalışanları teşvik etmek ve gelişmeleri için onlara olanak sağlamaktır. Dolayısıyla Y kuramını benimsemiş yönetici, çalışanları motive edebilmek için “yetki devri, iş genişletme ve katılımlı yönetim” gibi somut uygulamaya rahatlıkla geçebilir.


71. Soru

Klasik yönetim kuramı i, neo-klasik kuram ve  modern yönetim kuramlarının "insan" a yönelik olarak ortaya koyduğu kavramlar nelerdir?

Cevap

Klasik yönetim kuramı insanı “rasyo-ekonomik” olarak ele alırken, neo-klasik kuram “sosyal insan” kavramını, modern yönetim kuramı ise “karmaşık insan” kavramını ortaya koymuştur


72. Soru

Durumsallık yaklaşımında nasıl bir yönetim anlayışını ileri sürer?

Cevap

Durumsallık yaklaşımı “en iyi yöntem” diye bir şey olmadığı ve en iyinin içinde bulunulan duruma göre değiştiğini ileri süren bir yönetim anlayışıdır. 


73. Soru

Yönetim fonksiyonları nelerdir?

Cevap

Yeni yönetim kuram ve uygulama alanları dikkate alındığında yönetim fonksiyonlarını dört boyut üzerinden değerlendirmek gerekir. Bu boyutlar planlama, örgütleme, yöneltme ve denetim olarak sıralanabilir


74. Soru

Sosyal hizmet örgütlerinde, örgütlenme fonksiyonuna nasıl bir örgüt yapısı geliştirilmelidir? 

Cevap

Sosyal hizmet örgütlerinin uzman oldukları hizmet alanlarına odaklanmaları, finansal olarak etkili ve verimli olabilecek iş birimlerinin yaratılması ve tepkici bir örgütten çok proaktif olabilen duyarlı bir örgüt yapısının geliştirilmesi, bu yaklaşımlar arasında sayılabilir.


75. Soru

Örgüt içerisindeki denetim sürecinin aşamalarını belirtiniz. 

Cevap

Örgüt içerisindeki denetim süreci, belli aşamalardan oluşmaktadır. Bunlar;

- Standartların Belirlenmesi

-  Performansın Ölçülmesi

- Performans ile Standartların Karşılaştırılması

-  Sonuçların Değerlendirilmesi ve Düzeltici Adımların Atılması


76. Soru

"Genel yöneticiler" olarak isimlendirilen yöneticiler nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Genel yöneticiler, daha karmaşık birimlerin faaliyetlerinden sorumlu yöneticilerdir. Örneğin holdinge bağlı işletmelerin tepe yöneticileri, genel yöneticiler olarak isimlendirilirler. Genel yöneticiler, genellikle fonksiyonel yöneticilerin faaliyetlerini denetlerler. Genel yöneticilerin işlerindeki başarısı, geniş bir yelpazede sahip olmaları gereken gelişmiş becerilere bağlıdır.


77. Soru

Yönetim Kademelerine Göre Yönetici Türleri nelerdir?

Cevap

Yönetim Kademelerine Göre Yönetici Türleri;

Alt Kademe Yöneticiler

Orta Kademe Yöneticiler

Üst Düzey Yöneticiler


78. Soru

Güç kullanım biçimlerine göre yönetici türleri açısından "Emrinde çalışanlar için tüm iş ortamını yapılandıran ve tüm yetki ve sorumluluğu kendi üzerinde toplayan yöneticiler" ne şekilde isimlendirilir?

Cevap

Gücü ve karar verme yetkisini kendilerinde toplayan yöneticilere otokratik yöneticiler denir. Bu yöneticiler, emrinde çalışanlar için tüm iş ortamını yapılandırır, tüm yetki ve sorumluluğu kendi üzerinde toplarlar. Çalışanlar görevlerini etkileyen koşullardan haberdar değildir. Bu nedenle çalışanlar olaylardan habersiz, güvensiz ve korku içindedir.


79. Soru

alt ve üst kademe yöneticilerinin  Kavramsal, Beşeri ve Teknik Becerileri dağılımı ne şekilde olmalıdır? 

Cevap

Yönetim Kademelerine Göre Kavramsal, Beşeri ve Teknik Becerilerin Dağılımına göre  üst düzey yöneticiler, alt kademe yöneticilere göre daha fazla kavramsal becerilere sahip olmak durumundadır. Alt kademe yöneticilerin teknik becerileri daha yüksek olmalıdır. Bununla birlikte beşeri becerilerin önemi ve ağırlığı bütün yönetim kademeleri için yaklaşık olarak eşit düzeydedir. 


80. Soru

Yöneticilerin mesleklerini etkin ve verimli bir şekilde yürütebilmeleri için sahip olmaları gereken  “genel kültür”  kavramından ne kastedilmektedir?

Cevap

Genel kültür ile işletmedeki fonksiyonu dışında kalan genel kültür bilgisi kastedilmektedir. 


81. Soru

Genel olarak kabul edilen lider özellikleri nelerdir?

Cevap

• Lider, Yeni liderlerin Yaratıcısıdır.
• İnandırmak İçin İnanmak Gerekir.
• İletişim liderlerin İnandırıcılık Sanatıdır.

• Eylem ve Söylem Birliği
• Değişim Noktalarını Yakalayabilmek
• Belirsizlikler Özgüvenle Aşılabilir
• Liderin Özgüveni Bulaşıcıdır, Çevresine Yayılır.
• Belirsizliği ve Riskleri Yönetebilmek
• Değerlerle Beslenmeyen Kuralların İçi Boştur. 


82. Soru

Liderliğin yönetimle ilişkisini açıklayınız. 

Cevap

Lider, “başında bulunduğu grubun amaçlarını belirleyen ve grup üyelerini belirlenen amaçlar doğrultusunda etkileyen ya da yönlendiren kişi”ye denir. Liderlik ise bu tanıma paralel olarak “başkalarını belirli bir amaç doğrultusunda davranmaya yöneltme süreci”dir. Bu yöneltme liderin etkileme gücüyle bağlantılıdır. Liderlik, “belli amaçları
gerçekleştirebilmek için başkalarını ikna edebilme yeteneği”dir.  Bir yöneticinin yön verme konusundaki yeteneği, onun yönetme hususundaki yeteneğini etkileyebilir; halbuki bir lider, yalnızca başkalarının davranışlarını etkileyebilme gereksinimi içindedir.


83. Soru

Sosyal hizmet mesleğinin amacı nedir?

Cevap

Sosyal hizmet mesleğinin amacı, ülke ihtiyaçlarına öncelik vererek ulusal ve evrensel değerleri benimseyen bir yaklaşımla çalışmak, ihtiyaç duyulan kaynaklara ulaşmak ve
yönetmek, sosyal iyileştirmeyi ve toplumsal örgütlenmeyi sağlamak, sosyal kurumların ve sosyal politikaların gücünü ortaya koymaktır.


84. Soru

Sosyal çalışmacıların mesleklerini etkin ve verimli bir şekilde yürütebilmeleri için sahip olmaları gereken nitelikler hangi başlıklar altında toplanmaktadır?

Cevap

Sosyal çalışmacıların mesleklerini etkin ve verimli bir şekilde yürütebilmeleri için sahip olmaları gereken nitelikler “Bilgi”, “Beceri”, “Tutum, Davranış ve Mesleki Yetkinlikler”
ana başlıkları altında şu şekilde sıralanabilir. 


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v