Perakendeciliğe Giriş Dersi 2. Ünite Özet
Perakendeciliği Etkileyen Çevresel Faktörler
Gerek perakendecilik sektöründe gerekse perakendecilerin faaliyet gösterdikleri çevrede çok hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Açıkçası bu değişime ayak uyduramayan perakendeciler, yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır.
Ülkede hatta dünyada yaşanan ekonomik değişmeler, hem biz tüketicileri hem de perakendecileri doğrudan etkilemektedir. Ekonomide yaşanan durgunluk tüketicilerinin gelirlerini daha dikkatli harcamaya yöneltmekte, bu durumda bu dönemlerde perakendecileri zor durumda bırakabilmektedir.
Perakendeciler faaliyetlerini bir tarafta kontrol edemedikleri, diğer tarafta kontrol edebildikleri çeşitli faktörlerin etkisi altında sürdürmektedirler. Bu bölümde, perakendecilerin kontrol edemediği çevresel faktörlerin, bu kuruluşların faaliyetleri üzerindeki etkileri incelenmiştir.
Demografik Faktörler
Bu faktörler; nüfusun artış hızı, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, nüfusun cinsiyete göre dağılımı, kentleşme oranı, hane halkı sayısı ve büyüklüğü, nüfusun aile yaşam dönemine göre dağılımı ve eğitim düzeyidir.
Nüfusun Artış Hızı
Nüfusun artması doğal olarak perakende pazarının büyümesine yol açacaktır.
Nüfusumuz sürekli artmakta ve dolayısıyla tüketim potansiyeli de artmaktadır. Ancak önümüzdeki yıllarda nüfus artış hızının düşmesi ile birlikte ülkemizde de durumun Avrupa ülkelerindeki durumdan çok farklı olmayacağı ileri sürülmektedir.
Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Perakende pazarını etkiyen nüfus ile ilgili faktörlerden biri de, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımıdır. Genç tüketiciler ile yaşlı tüketicilerin satın alma alışkanlıkları farklıdır. Genç tüketicilerin modaya bağlı ürünlere talepleri yoğun iken, yaşlı nüfus daha çok sağlıkla ilgili ürünleri ve küçük miktarlarda tüketme eğilimindedirler.
Farklı bir bakış açısı da kuşaklara göre satın alma davranışlarının farklılık gösterdiğidir. Aşağıda kısaca kuşakların özeliklerini ve satın alma davranışlarını incelenmiştir.
Patlama Kuşağı (1946-1964)
Bu kuşak, 1946-1964 yılları arasında doğan kuşaktır ve 2012 yılında 48-66 yaş aralığındadır. Bu kuşağın pazarlama açısından en belirgin özellikleri, marka sadakatinin yüksek ve çalışma isteğinin fazla olmasıdır. Toplumsal bilinci en yüksek ve en üretken olan bu kuşak; konut, pahalı arabalar, tatil, yaşlanmayı önleyici veya sağlıklı yaşam ürünlerinin en önemli hedef kitleleridir.
X Kuşağı (1965-1976)
X kuşağı, 1965-1976 yılları arasında doğan kuşaktır ve 2012’de 35-47 yaş aralığındadırlar. Bu kuşağın bakış açısı, kendi kişiliğini yansıtmak ve yaşamını sürdürecek bir gelir elde etmekten ibaret olmaktadır.
Perakendeciler, bu kuşağın özellikleri dikkate alarak pazarlama çabalarını yön vermelidir. Çünkü bu kuşak, ailesi ve özellikle de çocukları için mal ve hizmet satın almak isteyen kuşaktır.
Y Kuşağı (1977-1994)
Y kuşağı 1977–1994 arası doğan kuşaktır. Y kuşağının özelliklerine bakıldığında özgürlük ve teknoloji tutkuları göze çarpar. Bu kuşak için teknoloji hayatlarındaki pek çok şeyin simgesi durumundadır.
Z Kuşağı (1995-......)
“İnternet kuşağı” da denen bu kuşak, tam bir teknoloji çağı neslidir. Bu kuşağın özellikleri şunlardır:
- Teknoloji ile son derece iç içe olmaları,
- Coğrafi sınırlamaları olmaması,
- Daha yüksek gelir düzeyine sahip olmaları,
- Çok fazla bireysel ve bağımsız olmalarından yalnız yaşamın artması,
- Pek çok işi bir arada yapan bir kuşak olması,
- Marka sadakatlerinin çok az olması ve tatminsiz olmaları,
- Referans grubu olarak kabul edilmeleri.
Z kuşağı oyuncak, bilgisayar oyunları, çocuklar için tasarımlanmış elektronik ürünlerin alıcılarıdır. Artık pazarlamacılar Z kuşağının satın alma davranışı tahminlemeye çalışarak uygun perakende stratejileri geliştirmeye çalışmaktadırlar.
Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı
Nüfusun cinsiyete dağılımı da perakendecileri etkileyen demografik faktörlerden biridir. Çünkü erkek ve kadının satın alma davranışı farklılık göstermektedir. Perakendecilerin asıl ağırlık verdikleri kitle kadın tüketicilerdir. Perakendecilerin kadın tüketicilere yönelmesinin gerisinde yatan en önemli faktör, kadın tüketicilere yönelik pazarlama faaliyetlerinin kârlılığının erkek tüketiciler ile karşılaştırıldığında daha yüksek olmasıdır. Bunun nedenleri üç ana başlık altında toplanabilir:
- Kadın tüketicilerin daha kârlı müşteriler olması
- Erkek müşterilere göre daha yüksek müşteri memnuniyeti
- Pazarlama yatırımlarının geri dönüşünün daha iyi olması
Kentleşme Oranı
Nüfusun kentleşme oranı da, perakendecileri etkileyen demografik faktörlerden biridir. Ülkemizde giderek kentlerde yaşayan nüfus oranının artmakta oluşu perakendecilerin dikkate alması gereken önemli faktörlerden biridir.
Kırsal kesimde ve kentsel kesimde yaşayan tüketicilerin alışveriş davranışlarının farklı olmasından dolayı perakendecilerin nüfus hareketliliğini yakından takip etmesi gerekmektedir.
Hane Halkı Sayısı ve Büyüklüğü
Hane halkı sayısı ve büyüklüğü de perakendecilerin dikkate alması gereken değişkenlerden biridir.
Ülkemizde geçmiş yıllardaki kalabalık aile yapısı yerini çekirdek aileye bırakmıştır. Hatta bunun da ötesinde artık tek başına yaşayan kişilerin de sayısında artış görülmektedir. Bu tür eğilimler de sonuçta, perakendecilerin satışlarındaki artışlara önemli katkılar sağlayan faktörlerdir. Örneğin, yalnız yaşayan kişilerin donmuş gıdaları tercih etmesi, mobilya, dayanıklı tüketim malları gibi ürünleri talep etmesi perakende satışlara olumlu yönde yansımaktadır.
Nüfusun Aile Yaşam Dönemine Göre Dağılım
Tüketicinin içinde bulunduğu her dönemde geliri, ihtiyaçları, tüketim alışkanlıkları farklılık göstermektedir. Bireyler, yaşam tarzlarının farklı aşamalarında farklı ihtiyaç ve değerlere sahip olabilmekte, farklı yaşam tarzları dolayısıyla da farklı pazar bölümlerine dâhil olabilmektedir. Bu konuda yapılan bir çalışmaya göre, aile yaşam eğrisindeki aşamalar şu şekilde sıralanabilir:
- Genç bekâr
- Çocuksuz genç evli
- Altı yasından küçük çocuklu genç evli
- Altı yasından büyük çocuklu genç evli
- Çocukları olan yaşlı evli
- Çocuksuz yaşlı evli
- Bekâr (dul) yaşlı
Aile yaşam döneminin her aşamasında bireylerin ihtiyaçları farklılık göstermektedir.
Tüketicilerin Eğitim Düzeyi
Tüketicilerin eğitim düzeyi yükseldikçe, bilinçli alışveriş yapma olasılığı da yükselmektedir. Böylece perakendeciler tarafından yapılan bilgilendirme çabalarının da etkinliği artmaktadır. Ayrıca, tüketicilere yönelik satış faaliyetleri de daha kolay gerçekleşmektedir.
Ekonomik Faktörler
Perakendecileri ilgilendiren ekonomik faktörler ise; tüketicilerin gelirleri, fiyatlar genel seviyesindeki artış (enflasyon), işsizlik oranı, gelir dağılımı ve tüketim ve üretimin değişen niteliğidir.
Tüketicilerin Gelirleri
Ekonomik kriz dönemlerinde geliri azalan tüketici de bazı ihtiyaçlarının karşılama kararını erteleyebilmektedir. Dünya genelinde yaşanan ekonomik krizin ardından yapılan araştırmada, tüm ülkelerdeki genel ekonomik nedenlerle tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarının olumsuz yönde etkilendiği ortaya çıkmıştır.
Tüketicilerin geliri arttıkça, tüketim harcamaları ve perakende satışlar artar. Ülkemizde 2009 Küresel Krizine kadar kişi başına düşen milli gelirde sürekli artış gözlenmesine karşın bundan sonraki süreçte düşüş beklenmektedir.
Tüketicilerin tüketim harcamaları içinde birinci sırada konut ve kira harcamaları yer almaktadır. Bunu gıda harcamaları takip etmektedir. Tüketicilerin gelirleri arttıkça, gıda harcamalarına olan payın azaldığı, bunun yerine dışarda yemek yeme, eğlence ve kültürel etkinlere olanak bulduğu bilenen bir gerçektir.
Gelir Dağılımı
Tüketicilerin gelirlerindeki artışın incelenmesi yeterli değildir. Aynı zamanda bu gelirin hane halkı grupları arasında nasıl dağıldığı da önemlidir. Bu yönüyle, gelir dağılımı, tüketicinin satın alma davranışını etkileyen önemli faktörlerden biridir.
Enflasyon
Tüketicilerin enflasyon, durgunluk ve refah dönemlerinde farklı satın alma davranışları gösterdiklerini söyleyebiliriz. Özellikle enflasyon ve durgunluk dönemlerinde tüketicilerin reel gelirlerindeki azalıştan dolayı, daha dikkatli alışveriş yaptıkları ortaya çıkmaktadır.
İşsizlik
Tüketicilerin harcamaları ve dolayısıyla perakende satışları etkileyen önemli ekonomik göstergelerden biri de, ülkedeki işsizlik oranıdır.
Özellikle kentsel kesimdeki işsizlik oranının yüksek olması, bu kesimlerdeki perakendecileri etkilemektedir. İşsizlik oranındaki düşüşün ise ekonomik büyüme ile gerçekleşebileceği bilinen bir gerçektir.
Tüketici Kredisi ve Kredi Kartı Kullanımı
Perakendecileri etkileyen önemli faktörlerden biri, tüketici kredisi ve kredi kartı kullanımıdır.
Tüketim ve Üretimin Değişen Niteliği Ekonomide geçmiş yıllarda alınan bazı radikal kararların yansımalarının günümüzde de devam ettiğini görmekteyiz. İthalatın serbest kalmasıyla artık tüketicilerimiz dünyaca ünlü markaları çeşitli perakende mağazalardan alabilmektedir.
Yine bu konudaki önemli kararlardan biri de, 1996 yılında Gümrük Birliği’ne giriş ile ilgilidir. Birçok tüketim mallarında Gümrük Birliği duvarlarının kaldırılması, çeşitli sektörlerde yoğun rekabet ortamının oluşmasına yol açmıştır.
Sosyo-Kültürel ve Psikolojik Faktörler
Ekonomik ve sosyo-kültürel değişimlere paralel olarak tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarında değişiklikler görülmektedir.
Kadının Rolündeki Değişimler
Kadının yaşam tarzındaki değişimler, modern perakende kurumlarının gelişmesini önemli ölçüde etkilemiştir. Geçmiş yıllarda iş yaşamında çalışan kadınların sayısı oldukça sınırlı idi. Günümüzde dünyada ve ülkemizde çalışan kadın sayısının giderek arttığını görmekteyiz. Çalışan kadın sayısındaki artış perakendeciliği olumlu etkilemiştir. Örneğin, yapılan araştırmalarda çalışan kadının çalışmayan kadına göre hızlı tüketime %20 daha fazla harcama yaptığı belirlenmiştir.
Tüketicilerin Satın Alma Alışkanlıklarındaki Değişmeler
Yerleşim birimlerinin şehir dışına kayması, tüketicinin bilinçlenmesi ve alışverişe ayrılan zamanın kısalması, perakendecileri yeni arayışlara yöneltmektedir. Bu arayışlar, 80’li yılların ortasında tüm ihtiyaçların tek bir yerden karşılanabileceği süpermarketlerin ortaya çıkmasına ve yaygınlaşmasına yol açmıştır. Günümüzdeki eğilim tek duraklı alışverişin gelişmesi yönünde iken, ülkemizde son zamanlarda sayıları giderek artan alışveriş merkezleri ile birlikte tüketiciler açısından farklı alışveriş ortamlarının oluşturulduğunu söyleyebiliriz.
Müşteri Olma Güdüleri
Ekonomik, sosyo-kültürel faktörler dışında bir de tüketicinin kendisinden kaynaklanan mağaza müşterisi olma güdüsü vardır. Bu güdüler, tüketiciyi belirli bir mağazadan alışveriş yapmayı tercihinde etkili olan faktörlerdir. Bu güdüler; ussal ve duygular güdüler olarak iki grupta incelenebilir.
Yaşam Tarzındaki Değişmeler
Gıda sektöründe yapılan bir yaşam tarzı analizi ise dört farklı yaşam tarzı tipi ortaya çıkarmıştır:
- Hedonistler: İyi yaşamayı, pahalı olmayan lezzetli gıdaları sevenler.
- İstemeyenler: Suni maddelerden kaçınmak için lezzetli gıdalardan ödün verenler.
- Kilolarına Dikkat Edenler: Şeker, kolesterol ve tuzdan kaçınanlar.
- Ilımlılar: Tüm gıda kategorileri arasında dengeli tüketim gerçekleştirenler.
Türkiye’deki alışveriş davranış ve tutumlarına göre Türk tüketicisini beş grupta toplamak mümkündür;
- Fiyat avcısı
- Promosyon avcısı
- Marka odaklı
- Prestij arayan
- Yenilikçi tüketicilerdir.
Rekabet
Perakendecileri etkileyen önemli çevresel faktörlerden biri, rekabettir. Özellikle gıda perakendeciliği sektöründe çok yoğun bir rekabet vardır. Rekabet, hipermarketler veya departmanlı mağazalar gibi büyük ölçekli perakendecilerin kendi aralarında olabileceği gibi farklı ölçekteki perakendeciler arasında da olabilir.
Özellikle gıda perakendeciliğindeki yoğun rekabet pazardan daha fazla pay alabilmek için işletmeleri farklı perakende formatları ile faaliyet göstermeye yönlendirmektedir.
Teknolojideki ve İletişim Araçlarındaki Gelişmeler
Günümüzde internetten alışveriş yapabilme olanağı yanında m-perakendecilik de (mobil perakendecilik) yapılabilmektedir. Ayrıca, kitle iletişim araçlarındaki diğer gelişmeler de alışveriş yerlerimizi ve alışveriş davranışlarımızı etkileyebilmektedir. Diğer tarafta perakendecilerin faaliyetlerini de etkileyen teknolojik gelişmelere tanık olmaktayız. Barkodlar, satın alma noktası terminalleri, elektronik veri değişim sistemleri, anında yanıt veren stok yönetim sistemleri, uydu iletişim ağları, 1990’lı yılların perakende teknolojik gelişmelerinden bazılarıdır. 2000’li yıllarda ise perakendecilikteki teknolojik gelişmeler arasında “radyo frekanslı kimlik” (RFID-Radio Frequency Identification), akıllı market arabaları, alışveriş arkadaşı, akıllı teraziler, akıllı aynalar, akıllı ambalajlar, akıllı fiyat etiketleri, dokunarak ödeme, kasiyersiz kasa uygulamaları sayılabilir. Günümüzde artık hepimizin bildiği birçok perakende hizmet sunum gereçleri akıllı hale gelmiştir.
Tüm bu teknolojik gelişmelerin perakende sektörüne sağladığı katkıları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür;
- Geliştirilmiş veri işleme ile promosyonlar, satış tahminleri ve stok kayıtlarının etkisi
- Daha hızlı bir dağıtım çevirim sistemi
- Geliştirilmiş ticari ortaklık ilişkileri
- Pazar koşullarındaki değişime daha hızlı ayak uydurma
- Faaliyetsel etkinliklerde tüketici çıkarlarını öne alma, örneğin, kuyruklarda daha az bekletme
- Sadakat programları ve veri tabanları oluşturmaya imkân tanıma
- Stokta tutmayı azaltarak ek satış olanakları yaratma
- Zaman/işlem etkinliği ile daha fazla hız kazanma
- Kuyrukta bekleme sürelerinin azalması
- Faaliyete dönük maliyetlerde azalma, örneğin, daha az etiketleme
- Satış işleminin tüm yönlerinde artan doğruluk
- Ürün teslim süresinde kısalma
- Stok tükenmesi ve stokta tutmada azalma
- Fiyatlarda kolay ve doğru değişiklik yapabilmedir.
Barkodlar
Barkod, ürünlerin bilgisayara bağlı optik okuyucu cihazlar ile farklı kalınlıklardan oluşmuş çizgiler topluluğunun deşifre edilerek, tanınmalarını ve kimliklendirilmelerini sağlayan bir otomatik tanıma tekniğidir.
Radyo Frekanslı Tanıtım Etiketleri (RFID)
Bu etiketler ürünle ilgili her türlü bilgiyi içermekte olup, etiketlerin yaydığı sinyaller sayesinde, ürünlerin dağıtım kanallarındaki hareketleri ile tesellüm ve teslimde, dağıtım depolarının yönetiminde, akıllı rafların yönetiminde, mağaza içinde, raflardan ürün alınınca, mağazadan çıkış yaptığında ve tüketicinin evine kadar; hatta kullanım süresi boyunca ve sonunda ürün çöpe atılana kadar tüm yaşam süresinin izlenmesi mümkün olmaktadır.
2D QR Barkodlar (2 Boyutlu Yeni Barkod Sistemi)
Bu kodlar, açık hava, gazete, dergi, ürün ambalajı, TV gibi her yere yerleştirilebilmektedir. Akıllı telefon kullanıcılarının basit bir uygulama(aplikasyon) indirmesi ile ulaşabileceği bu sistemle telefona kaydedilen kod çözülüp okunabilmektedir.
Akıllı Bilgi Terminalleri (Kiosklar)
Akıllı bilgi terminalleri veya Kiosklar, kabin içine gizlenmiş bir bilgisayar ve çoğunlukla dokunmatik bir ekrandan oluşan, tanıtım, reklam, bilgilendirme ve yönlendirme amaçlı kullanılan gelişmiş etkileşimli tanıtım araçlarıdır. Kiosk, genel kullanıma açık alanlarda, internette her türlü işlem yapmayı mümkün kılan bu ana özelliğine ek olarak ihtiyaca uygun olarak danışma hizmeti veren, reklam amaçlı olarak kullanılabilen, internet üzerinde indirimli telefon görüşmesi yapılabilen ya da eğlence oyun amaçlı kullanılabilen PC’ye dayalı bir otomattır.
Akıllı Aynalar
Akıllı aynalar hem mağaza içinde hem de online alışverişlerde yararlanmak üzere geliştirilen bir teknolojidir. Mağazada veya online alışveriş yapan tüketiciler TV, bilgisayar, tablet veya mobil telefon kullanarak etkileşimli bir şekilde akıllı aynalar sayesinde kıyafet kabinlerinde zaman harcamaksızın ve kıyafeti denemek için giyip çıkarma zahmetine katlanmaksızın üzerinde nasıl durduğunu görebilmektedir.
Akıllı Raflar
Akıllı raflar, RFID teknolojisinin bir başka kullanım alanıdır. RFID etiketli ürünler, rafların altına yerleştirilmiş RFID okuyucuları ile ürün akış sistemine bütünleştirilmiştir. Raftan herhangi bir ürün alınması veya konulması durumunda, ürünün hareketi sistem tarafından algılanarak stok durumu güncellenmektedir. Aynı şekilde ürünlerin yanlışlıkla başka raflara konulması durumunda veya kayıp olduğunda bu durum sistem tarafından anında anlaşılmaktadır.
Akıllı Alışveriş Sepeti
Akıllı alışveriş sepeti, market arabalarına bir bilgisayar ekranının monte edilmesi ile ortaya çıkan bir buluştur. Alışveriş sepetine bağlı bu dokunmatik ekrana "alışveriş arkadaşı" da denilmektedir. Microsoft ve MediaCart ortaklığı ile geliştirilen ürün alışveriş sepetine monte edilmiş dokunmatik ekranlı bir bilgisayardan oluşmaktadır.
Elektronik Etiket Sistemi
Elektronik etiket sistemi (ESL-electronicshelflabeling) mağazalardaki fiyat değişikliği işlemlerinin çok daha kısa sürede gerçekleştirilmesini sağlayan basit bir dijital teknolojidir. Bu sistem, elle yerleştirilen ve faaliyet sırasında sık aralıklarla değiştirilen mevcut kâğıttan fiyat etiketlerinin yerini almak üzere geliştirilmiştir.
Akıllı Etiket ve Akıllı Ambalaj
Akıllı etiketler, taze gıda ürünleri için geliştirilmiştir ve Onvu Etiket olarak bilinmektedir. Bizerba’nın geliştirdiği ve patentini aldığı yeni bir kodlanmış etiket olan Onvu, ürünlerin tanımlanmış raf ömürleri bittiğinde renk değiştirmektedir.
Akıllı Teraziler
Müşteriler, akıllı terazileri kullanarak ürünleri tartmakta, fiyatını görebilmekte ve bir etiketle bunu bastırabilmektedir. Bununla birlikte, meyve ve sebzelerin özellikleri ve türleri hakkında bilgiyi de akıllı tartıların ekranlarından görme imkânı bulunmaktadır.
Elektronik Reklam Panoları
Raf üstü ürün tanıtım reklamları tavana tutturulmuş göz hizasında bulunan büyük LCD ekranlarla gerçekleştirilmektedir.
Kasiyersiz Kasa
Kasiyersiz kasa terminalleri, müşterinin kendi başına, kasiyer yardımı olmaksızın alışverişlerini yapıp, kredi kartı ya da banka kartı ile ödemelerini gerçekleştirdikleri bir satış noktası terminalidir.
Dokunarak Öde
Amerika'da çeşitli süpermarketlerde kullanılan bu sistemde, müşteriler bir defaya mahsus olmak üzere parmak izlerini ve banka kartı bilgilerini vermekte ve bundan sonraki alışverişlerinde kasaya gelen müşterinin ödemek için yapması gereken tek şey, parmak izini ekrana okutmak olmaktadır.
Dijital Faturalar
Özellikle çevreci perakendeciler kâğıt tüketimini azaltmak ve doğaya zarar vermemek için alışveriş faturalarını müşterinin e-posta adresine göndermektedir.
Elektronik Veri Değişimi (EDI)
Perakendeci ve tedarikçi arasında bilgi ve belgelerin elektronik ortamda (bilgisayarlarla) karşılıklı değişimidir.
Otomasyonlu Envanter Takip Sistemi (AIT)
Perakendecilere tedarik zincirinde bulunan her bir ürünü hassas ve verimli bir şekilde izleme olanağı sağlamaktadır. Bu sayede doğru ürünler, doğru zamanda ve doğru yerde raflardaki yerlerini almaktadır.
Akıllı Mağazalar
Geleceğin mağazası olarak isimlendirilen bu modelde, tüm mağaza radyo frekansları ile kontrol edilmektedir.
İletişim Araçlarındaki Gelişmeler
Günümüzde akıllı cep telefonları, Ipodlar, Ipadler, tablet bilgisayarlar, hemen her kuşak tüketicinin sosyal iletişim ortamlarından yararlanmak için kullandıkları araçlardır. Tüketicilerin bu iletişim araçlarını kullanarak sosyal iletişim ağlarından yararlanması perakendecileri çok yakından ilgilendiren bir gelişmedir.
Yasal ve Uluslararası Çevre
Yasal düzenlemeler, perakendecilerin çalışma saatlerinden, indirim uygulamalarına kadar uzanmaktadır. Tüketicinin korunması hakkındaki kanun, haksız rekabetin önlenmesi hakkındaki kanun perakendecileri yakından ilgilendiren yasal düzenlemeler arasındadır.
Büyük perakendecilerin birçoğunun uluslararası pazarlara açılması iç pazarlarının olgunluk aşamasına gelmesinden ve pazarın durgunluk noktasına ulaşmasından kaynaklanmaktadır. Bu yüzden, birçok büyük ölçekli işletme dünyanın dört bir yanında mağazalar açmaya başlamışlardır. Uluslararası perakendeciler girmeyi planladıkları pazarlarda bulunmayan ürün ve hizmetler sunarak da başarıya ulaşmaya çalışmaktadırlar.
-
2024-2025 Öğretim Yılı Güz Dönemi Ara (Vize) Sınavı Sonuçları Açıklandı!
date_range 2 Gün önce comment 0 visibility 57
-
2024-2025 Güz Dönemi Ara (Vize) Sınavı Sınav Bilgilendirmesi
date_range 6 Aralık 2024 Cuma comment 2 visibility 328
-
2024-2025 Güz Dönemi Dönem Sonu (Final) Sınavı İçin Sınav Merkezi Tercihi
date_range 2 Aralık 2024 Pazartesi comment 0 visibility 913
-
2024-2025 Güz Ara Sınavı Giriş Belgeleri Yayımlandı!
date_range 29 Kasım 2024 Cuma comment 0 visibility 1288
-
AÖF Sınavları İçin Ders Çalışma Taktikleri Nelerdir?
date_range 14 Kasım 2024 Perşembe comment 11 visibility 20159
-
Başarı notu nedir, nasıl hesaplanıyor? Görüntüleme : 25842
-
Bütünleme sınavı neden yapılmamaktadır? Görüntüleme : 14700
-
Harf notlarının anlamları nedir? Görüntüleme : 12646
-
Akademik durum neyi ifade ediyor? Görüntüleme : 12642
-
Akademik yetersizlik uyarısı ne anlama gelmektedir? Görüntüleme : 10582