Olaylara Müdahale Esasları Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Stresin olumsuz ve olumlu yanları nelerdir?

Kötü stres insanda yetersizlik, çaresizlik, umutsuzluk, güvensizlik, hayal kırıklığı
ve mutsuzluk gibi durumlar meydana getirirken, bazı stresler de insanda oluşturacağı sonuçlar itibarıyla doyum, sevinç gibi haller oluşturabilir. Bununla birlikte motivasyonu ve yaşattığı heyecanla mücadele gücümüzü artırabilir. 

Stresin nedenleri nelerdir?

Stresin sebepleri üçe ayrılabilir. Birincisi, yapılan işten kaynaklanan faktörler, ikincisi; bireysel faktörler, üçüncüsü; kurumsal faktörlerdir.

Strese neden olan iş kaynaklı faktörler nelerdir?

• İş Ortamında Uyumsuzluk
• Bireyler arası Aşırı Rekabet
• İş Yerinin Fiziksel Özellikleri
• Görevin Karmaşıklığı
• Görevin Sağladığı Bağımsızlık
• Göreve Bağlı Roller: Rol çatışması, Rol belirsizliği, Aşırı roller, Fazla hafif roller

Bunlar strese neden olan iş yeri kaynaklı faktörlerdir.

Stresle mücadele etmenin en etkili yöntemleri nelerdir?

Stresle mücadele etmenin en etkili bazı yöntemleri şunlardır:
• Kendinizde stres yaratan kaynakları tanıyın ve strese sebep olan davranışlarınızı değiştirin.
• Kişiler arası iyi ilişkiler kurun.
• Bedeninizi kontrol edin.
• Dengeli beslenin.
• Bugünün işini yarına bırakmayın.
• “Her işi yaparım” ya da “hiçbir şey yapamam” demeyin.
• Zihinsel özelliklerinizi doğru değerlendirin.
• Yitirdiklerinizin nedenini arayın.
• Zamanın tutsağı olmayın, zamanın en iyi ilaç olduğunu bilin.
• Gerektiğinde usulüne göre “hayır” demeyi bilin.
• Önce öz eleştiri yapın ve herkes tarafından sevilmeyi beklemeyin.
• Yapabileceklerinizle yetinmeyi bilin.
• Kendinizi vazgeçilmez görmeyin.
• Alkolik gibi işkolik olmayın.
• İşinizi gerçek olanaklarınızla uyumlu kılın.
• Dinlenmeyi bilin, düzenli uyuyun.
• Spora zaman ayırın, fiziksel egzersiz yapın.
• Solunumunuzu denetleyin ve doğru solunum yapma egzersizi yapın.
• Savunma mekanizmalarından yararlanın.
• Öfkenizi yenin.
• Duygularınızı açığa vurun, stresle mücadele etmek için yakınlarınızla ve arkadaşlarınızla konuşun.
• Bağımsızlığınıza değer verin, böylece kendinize olan güveninizi güçlendirin.
• Yaşamınızdaki en önemli hedefleri belirleyerek bir yaşam planı hazırlayın.
• Başarısız olduğunuz konularda gerçekçi ama iyimser açıklamalar bulmaya özen
gösterin.
• Eleştirildiğiniz zaman daralmak veya bunalmak yerine gevşemeye ve rahatlamaya çalışın, bunun için eleştirinin şahsınıza değil yapılan işe ya da eyleme yönelik olduğunu düşünün.
• Endişelerinizden zihninizde kısa sürede kurtulmaya çalışın, bilin ki zihninizi siz
yönlendiriyorsunuz.
• Streslendiğinizde müzik dinlemeye çalışın.
• Stresinizi daha büyümeden yenmeye çalışın.

Kişisel güvenlikte dikkat edilecek noktalar nelerdir?

1. Öncelikle içgüdülerinizi dinleyin. Bulunduğunuz ortamdan veya çevreden huzursuzluk duyuyorsanız oradan uzaklaşın.
2. Çevrenizdeki detaylara dikkat edin. Kişiler, nesneler veya olaylar herhangi bir tehlikenin habercisi olabilir.
3. Yalnız seyahatte, hareket halindeyken çevrenizdeki insanlara karşı korku ve panik duymayın, öz güvenli görünün.
4. Yaşadığınız semt/mahalle/sokak hakkında bilgi sahibi olun. Yakın çevrede ulaşabileceğiniz ve haberleşme imkanı verebilecek mekanları öğrenin. (Telefon kulübesi vb.)
5. Evinizin, iş yerinizin ve ikisi arasındaki güzergahın gözetlenmesine ilişkin belirtilere karşı dikkatli olun. Genellikle güvenliği tehdit eden ciddi olaylar bu mekanların gözetlenmesi safhasından sonra gerçekleşir.
6. Düzenli yaptığınız spor ve sosyal aktiviteler gibi rutin programlarınızı belirleyin.
Bazı periyotlarda bu aktivitelerin saatlerini değiştirin. Çocukların okuldan alınması gibi kaçınılmaz rutin programlara karşı daha dikkatli olun.
7. Tehlikede olduğunuzu hissettiğinizde, bağırarak veya araçtaysanız korna çalarak dikkat çekmeye çalışın.
8. Fiziksel olarak iyi bir kondisyonda olmaya çalışın. Yeteneklerinizi ve fiziksel kapasitenizi tanıyın.
9. İş yerinizde güvenlik tedbirlerinin alındığından emin olun; varsa telsiz ve haberleşme sisteminin nasıl çalıştığını ya da acil durum talimatlarını öğrenin.
10. Bireyin güvenliğini tehdit eden herhangi bir olaya maruz kalması hâlinde, nasıl karşılık vermesi gerektiğine ilişkin doğru veya yanlış diye nitelendirilebilecek bir uygulama yoktur. Çünkü her olay bir diğerinden farklılık gösterir. Bunu unutmayın. Ancak herhangi bir tehlike durumunda genel prensip olarak; uygun davranışlar ya da sözlerle, içinde bulunduğunuz durumdan bir an önce çıkmaya çalışın.
11. Herhangi bir tehlike ya da saldırı anında istenilenleri yapmak, yardım için seslenmek veya kaçmak, karşı koymak gibi alternatifleriniz vardır. Ancak her ne karar alırsanız alın, birinci önceliğinizin can güvenliğiniz olduğunu unutmayın.

Özel güvenlik görevlileri kanunla tanımlanmış yetkilerini her yerde kullanabilir mi?

Hayır. Özel güvenlik görevlileri bu yetkilerini ancak görevli oldukları süre içerisinde ve görev yaptıkları alan içinde kullanabilirler. Özel güvenlik görevlilerinin bu yetkilerini kullanarak görevlerini yaparken kişisel güvenliklerini sağlamaya da özen göstermeleri gerekmektedir.

Kişisel güvenliğin sağlanmasında hazırlık aşamaları nelerdir?

• Yeterli Mevzuat Bilgisi
• Yeterli Eğitim
• Yeterli Bedensel Hazırlık
• Yeterli Donanım ve Teçhizat
• Korunacak Kişi veya Bina, Tesisi Hakkında Yeterli Bilgi
• Olası Tehditlere Karşı Şüpheli Yaklaşma

Güvenlik görevlisi olası tehditlere karşı nasıl davranmalıdır?

Güvenlik görevlisi, güvenliğini tehdit edebilecek bir olay yaşamadan önce, tehlikeye yol açabilecek durumlara karşı önleyici tedbirler almaya çalışmalı ve olay meydana geldiğinde nasıl reaksiyon göstermesi gerektiğini planlamalıdır.

Strese neden olan kurumsal faktörler nelerdir?

• Kurumun boyutu
• Hiyerarşik Yapı
• Kurumdaki Ani Değişim ve Yeniliklerin Oluşturduğu Belirsizlik

Kişisel güvenlik ilkeleri nelerdir?

• Gizliliğe Riayet Etmek
• Rutin İşlerden Kaçınmak
• Uyanık ve Şüpheci Olmak
• Sistemli Olmak
• Haberleşme
• Girişim ve Sağduyu
• Diğer Unsurlar: Güvenlik görevlisinin dış görünüşünün iyi olması, saçlar taranmış, erkeklerin yüz tıraşlı, üniformanın temiz ve ütülü, takılan aksesuarların tam ve temiz olması, zinde, güler yüzlü ve halkla ilişkiye hazır bir görünüşte bulunulması gereklidir.

Kişisel güvenlik açısından araç içerisinde veya seyir halindeyken yapılması gerekenler nelerdir?

1. Aracınızı mümkün olduğunca ana caddelerde veya iyi aydınlatılmış yollarda kullanın.
2. Araç pencerelerinizi, küçük bir havalandırma boşluğu dışında kapalı tutun. Dururken ya da seyir halinde tüm kapıları kilitli tutun.
3. Dur işaretlerinde ve kırmızı ışıklarda dikkatli olun.
4. Araç sürüş hızınızı, trafik ışıklarında durmanızı sağlayacak biçimde ayarlayın.
5. Aracınızın içerisinde her zaman gerekli malzemelerin bulunduğundan ve deponuzun yeteri kadar dolu olduğundan emin olun.                                        6. Şişirilmiş yedek lastik, bir litre içme suyu, katlanılabilir bir kürek, ilk yardım seti, tamir takımı, kriko, işaret feneri ve aktarma kablosu vb. gibi ihtiyaçların araçta bulunduğundan emin olun.
7. Tehlike anında, oradan uzaklaşmaya ya da aracınızın kornasını çalmaya hazır olun.
8. Nereye, nasıl gideceğinizi iyi öğrenin. Her zaman yanınızda harita taşıyın.
9. Aracınıza binmeden önce aracınızın çevresini ve içini kontrol edin.
10. Aracınızı akşamları park ederken geri döndüğünüzde aydınlatılmış olacak alanları seçin.
11. Aracınızı terk etmeden önce, etrafta şüpheli kişilerin olup olmadığını kontrol edin.
12. Aracınızı, koruması olan bir park yerine veya garaja park etme imkanınız varken caddeleri tercih etmeyin.
13. Aracınızı terk etmeden önce kapıların kilitli olduğundan emin olun.
14. Yolda kalmış kişilere yardım etmeden önce, o kişilerin cinsiyetlerine aldırmaksızın, bu kararınızı ikinci kez düşünün.

Koruma ve güvenlik hizmeti kaç şekilde verilir?

Koruma ve güvenlik hizmeti; kişilerin konması ve binaların, tesislerin korunması
şeklinde iki ana gruba ayrılmaktadır. Dolayısıyla özel güvenlik görevlileri hem can hem de mal emniyetini sağlamaya yönelik olarak koruma ve güvenlik hizmeti vermektedir.

5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 7’nci maddesine göre özel güvenlik görevlileri nelerdir?

a) Korudukları ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,
b) Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin
üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,
c) Ceza Muhakemesi Kanununun 90’ıncı maddesine göre yakalama,
d) Görev alanında, haklarında yakalama emri veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama,
e) Yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi hâlinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme,
f) Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,
g) Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma,
h) Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma,
ı) Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama,
j) Olay yerini ve delilleri koruma, bu amaçla Ceza Muhakemesi Kanununun 168’inci maddesine göre yakalama,
k) Türk Medeni Kanununun 981’inci maddesine, Borçlar Kanununun 52 nci maddesine, Türk Ceza Kanununun 24 ve 25’inci maddelerine göre zor kullanma yetkilerine sahiptirler.

Yaya olarak dışarıda bulunulan anlarda bilinmesi ve mutlaka uyulması gerekli genel kurallar nelerdir?

Yaya olarak dışarıda bulunulan anlarda bilinmesi ve mutlaka uyulması gerekli genel kurallar şunlardır;
1. Cüzdan içinde taşıdığınız kimlik belgelerinin önlü-arkalı fotokopisini çekerek
evde ya da iş yerinizde bir örneğini saklayın.
2. Cüzdanınızda veya çantanızda günlük ihtiyaç dışında büyük miktarlarda para taşımayın.
3. Cep telefonunu çantanıza koymayın. Çantanızın çalınması halinde acil yardım istemek için cep telefonuna ihtiyacınız olacaktır.
4. Kıymetli takılarınızı çantada taşımayın ve ilk bakışta dikkat çekecek kolye, bilezik, yüzük, küpe, broş gibi değerli takılar takmamaya çalışın.
5. Gösterişli ve değerli çantalar kullanmamaya özen gösterin. Daha çok kapaklı değil, fermuarlı çantaları tercih edin.
6. Rizikolu bölgelerde bulunan banka ATM’lerinden, özellikle tenha yerlerde ve gece karanlığında para çekmeyin veya para yatırmayın.

7. Tenha ve riskli yerlerde yalnız başınıza yürümeyin. Bu bölgeleri geçmek için mümkünse taksi kullanın ya da guruplar halinde yürüyün.
8. Çantayı araç yolunun aksi yönündeki omzunuza asın. Çantanın kapak kısmı vücudunuza bakacak şekilde taşıyın.
9. Yol kenarında tretuvarın, duvar tarafına yakın yürüyün.
10. Dalgın bir şekilde yürümeyin ve sürekli etrafınızı kontrol edin.
11. Herhangi bir sebeple yabancı birinin; saat, adres, yön, tarifi vb. sorma girişimini kuşku ile karşılayın.
12. Karşınızdakinin veya etraftaki üçüncü kişilerin dikkatinizi dağıtmalarına izin
vermeyin.

Strese neden olan bireysel faktörler nelerdir?

• Bireyin Kişiliği
• Bireyin Fiziksel Durumu

Kişisel güvenliğin sağlanması için kaçınılması gerekenler nelerdir?

1. İzinli/izinsiz düzenlenen, kalabalık toplulukların bulunduğu, tehlikeye açık miting vb. gösterilere katılmak ya da düzenlendiği mekanda bulunmak,
2. Çevrenizde meydana gelen olağan dışı olayları önemsememek,
3. Para, anahtar ve diğer kıymetli eşyaları potansiyel hırsızların dikkatini çekecek şekilde taşımak,
4. Sizi takip eden veya gözetleyen bir kişinin hareketlerinizi ya da yolunuzu kolayca tahmin edebileceği güzergahları kullanmak,
5. Silah ve teçhizatları uygunsuz bir yerde bırakmak veya unutmak,
6. Gizlilik gerektiren konularda, sorumluluk bilincinden uzaklaşmak,
7. Kötü alışkanlıklar edinmemek (Uyuşturucu, kumar vb.) yasaklı ortamlarda bulunmak.
8. Meslek etik kurallarına uymamak,
9. Kendisine sağlanan kurumsal menfaatleri, başkalarının yararına kullanmak/kullandırtmak (İzinsiz giriş imkanı tanımak, tanıtma ya da giriş çıkış kartları kullandırmak gibi)
10. Kurumsal bilgi, belge ve özel çalışma alanlarına ait fotoğraf, video ya da seslerin sosyal paylaşım sitelerinde paylaşmak kaçınılması gereken davranışlar arasında yer alır.

Stresin belirtileri nelerdir?

Stresin bedensel, psikolojik veya duygusal birçok belirtileri mevcuttur. Bunlardan en çok görülen belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Bedensel Belirtiler
Aşırı iştahsızlık veya aşırı iştah, kilo kaybı veya kilo alma, sürekli yorgunluk ve halsizlik, bitkinlik, uyuyamama, sık sık oluşan baş ağrısı, tansiyonun yükselmesi, nefes darlığı, aşırı duygulanma nedeniyle gözlerden yaş gelmesi, aşırı sigara veya alkollü içecek içme, normalden daha yavaş hareket etme vb.
Psikolojik veya Duygusal Belirtiler
Aşırı tedirginlik, korku, endişe, panik, alınganlık, çabuk sinirlenme, hayattan zevk almama, hasta olduğuna inanma, olayları hatırlayamama, aşırı unutkanlık, işe odaklanamama, depresyon, kararsızlık, kötümserlik, hayal kurma, emin olamama, gözden kaçırdığını zannetme, bıkkınlık hissi, sürekli şikayet arzusu, suçluluk duygusu, ilgisizlik, sabırsızlık, bunalım hali, her şeyden ve herkesten kaçma isteği vb.

Stres nasıl tanımlanabilir? Herkes için aynı mıdır?

Stresi; dış etkenlere karşı bireyin bedensel ve zihinsel olarak verdiği tepki olarak tanımlamak mümkündür. Dıştan gelen güç ve etkilere karşı insanın denge kurmaya veya uyum sağlamaya çalışırken gösterdiği direnç ve tepki olarak olarak da tanımlanabilir. Stres cinsiyete veya yapılan işe, mesleğe vb. unsurlara göre farklılık gösterebilir.

Özel güvenlik görevlilerinin silah taşıyamayacakları alanlar kanunda nasıl belirtilmiştir?

6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun
Ek 1’inci maddesine göre;
a) Duruşmalarda, mahkeme salonlarında, hastanelerin psikiyatri bölümlerinde, akıl hastanelerinde, ceza ve tutuk evleri ile her türlü ıslah ve infaz kurumlarında veyabunların eklentilerinde,
b) Öğrencilerin toplu olarak oturdukları yurtlarda, eğitim ve öğretim kurumlarında, siyasi partilerin açık hava ve kapalı yer toplantılarında, izinli veya izinsiz yapılan toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, sendikalarda, derneklerde veya bunlara yönetim ve yapı olarak doğrudan doğruya bağlantılı olan yerlerde veya bunların toplantı ve kongrelerinde, her türlü spor karşılaşma veya yarışmalarının yapıldığı yerlerde, kanuna uygun veya kanuna aykırı olarak grev ve lokavt yapılmakta olan iş yerlerinde,
c) Türkiye Büyük Millet Meclisi ana binaları ile Meclis Başkanlığınca belirlenen yerlerde ateşli silahlar taşınamaz.

Tükenmişlik sendromunun belirtileri nelerdir?

Tükenmişlik sendromunun; yorgunluk, bitkinlik hissi, mide ve bağırsak hastalıkları, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, alerji, uyku bozuklukları, kilo kaybı veya şişmanlık, genel ağrı ve sızılar, koroner kalp rahatsızlığı, geçmeyen soğuk algınlığı şikayetleri gibi fizyolojik belirtileri, engellenmişlik hissi ve sinirlilik, korku, kaygı, depresyon gibi ruhsal belirtileri ve içe kapanma, yalnız kalma isteği, çabuk öfkelenme, işe gitmek istememe veya geç gitme, yavaşlama alınganlık gibi davranışsal belirtileri vardır.

Kişisel güvenlik açısından araç içerisinde veya seyir halindeyken yapılmaması gerekenler nelerdir?

1. Takip edildiğinizden şüphelendiğiniz halde, yola devam etmek veya ıssız bir bölgede park etmek (Bu durumda, kalabalık caddelerde dönüşler yapın. Eğer araba takibe devam ediyorsa en yakın polis karakolu gibi yardım alabileceğinizi bildiğiniz bir yere gidin.).
2. Akşamları tek başına araba sürmek.
3. Birisinin sizi yoldan çıkarma girişimi karşısında paniklemek. (Bu durumda yapılacak en iyi şey, dikkatleri çekmek için sürekli olarak kornaya basmaktır. Arabayı durdurduğunuz halde, yine de sıkıştırılıyorsanız, arabayı geri vitese takıp oradan uzaklaşmaya çalışın)
4. Tanımadığınız birini aracınıza almak.

Tehlike, risk ve risk algılaması kavramları nasıl tanımlanabilir?

Tehlike; çalışma çevresinin fiziki kusurları ve insanların hatalı davranışları gibi nedenlerle çalışana, işyerine ve çevreye zarar veya hasar verme potansiyelidir.
Risk; tehlikelerden kaynaklanabilecek bir olayın meydana gelme olasılığı ile bu olayın sonuçlarının ortaya çıkardığı zarar, hasar veya yaralanmanın şiddetinin bileşkesidir.
Riski Algılaması; mevcut ya da muhtemel, insan ile doğa kaynaklı tehdit veya tehlikelerin sonuçları hakkında oluşan öznel (sübjektif) etkileşimidir.