Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenmiş olan sermaye piyasası kurumları nelerdir?

Bunlar; yatırım kuruluşları, kollektif yatırım kuruluşları, sermaye piyasasında faaliyette bulunacak bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları, portföy yönetimi şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları, varlık kiralama şirketleri, merkezi takas kurumları, merkezi saklama kuruluşları, veri depolama kuruluşları ile kuruluş ve faaliyet esasları sermaye piyasası kurulu tarafından belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarıdır.

Sermaye Piyasası Kurulu'nun temel görevi nedir?

Kurul’un temel görevi, sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışması ve tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını sağlamaktır

Sermaye Piyasası Kurulu'nun temel amacı nedir?

Kurulun temel amacı sermaye piyasalarının işleyiş kurallarını belirlemek, piyasadan fon kullanan şirketlerin belli kurallara uygun olarak en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak, sermaye piyasasına yatırım yapan tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarını korumak, piyasaların adil ve etkin çalışmasını sağlamaktır. Kurul bu hedeflere kanun, yönetmelik ve tebliğlerle düzenlemeler yaparak, piyasaların gözetim ve denetimini sağlayarak ulaşmaya çalışmaktadır.

Borsa İstanbul Anonim Şirketinin kuruluşunu ve sermaye yapısını açıklayınız.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), 91 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak kurulmuş olup, 3 Ocak 1986 tarihinde faaliyete başlamıştır. İMKB, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 67. Maddesinde belirtilen Borsacılık faaliyetlerinde bulunmak üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketine dönüşmüş olup, 91 sayılı Kanun hükmünde kararname ortadan kaldırılmıştır. Borsa İstanbul A.Ş’nin Kuruluş sermayesi 423.234.000 TL. olup sermayeyi temsil eden payların yüzde kırk dokuzu Hazineye, yüzde elli biri ise aynı Kanunda belirtilen amaçlarla değerlendirilmek üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketine aittir.

Borsa İstanbul piyasalarında hangi ürünler işlem görmektedir?

Borsa İstanbul piyasalarında pay senetleri, kamu ve özel sektör borçlanma araçları, borsa yatırım fonları, aracı kurum varantları, sertifikalar, kira sertifikaları, opsiyon sözleşmeleri, vadeli işlem sözleşmeleri, kıymetli maden ve kıymetli taşlar işlem görmektedir.

Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda işlemler hangi pazarlarda gerçekleştirilmektedir?

Bunlar:

• Yıldız Pazar
• Ana Pazar
• Gelişen İşletmeler Pazarı
• Yakın İzleme Pazarı
• Kolektif Yatırım Ürünleri ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı
• Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı
• Piyasa Öncesi İşlem Platformudur.

Borsa İstanbul'un organizasyon yapısı nasıldır?

Borsa İstanbul; Genel Kurul, Yönetim Kurulu, uyuşmazlık komitesi, disiplin komitesi, denetim komitesi, kurumsal yönetim komitesi, riskin erken saptanması komitesi ile Genel Müdür ve Genel Müdüre bağlı Müdürlüklerden oluşmaktadır.

Takasbank’ın ortaklık yapısı nasıldır?

Takasbank’ın ortaklık yapısında, Borsa İstanbul ve 61 banka ve aracı kurum ortak olarak yer almaktadır. Ana sözleşmesi gereği Borsa İstanbul dışında diğer ortakların sermayedeki payı %5’i geçememektedir. Takasbank Yönetim Kurulu, Kurul, Borsa İstanbul, aracı kuruluşların temsilcileri ve Takasbank Genel Müdürü olmak üzere 11 kişiden oluşmaktadır. Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı aynı zamanda Yönetim Kurulu’nun da Başkanıdır.

Takasbank, Borsa İstanbul bünyesinde hangi görevleri üstlenmiştir?

Takasbank merkezi takas kuruluşu olarak, Borsa İstanbul tarafından, Borsa İstanbul bünyesinde mevcut piyasalarda gerçekleşen işlemlerin nakit ve menkul kıymet takaslarını sonuçlandırmaktadır. Takasbank üyelerine bankacılık hizmetlerini ve diğer tamamlayıcı hizmetleri de sunmaktadır. Yatırım fon ve ortaklıkları için saklama, takas, değerleme, kontrol ve izleme ile raporlama işlemlerini de yapmaktadır. Aracı kurumların Takasbank nezdinde sermaye blokajı olarak tutmak zorunda bulundukları kıymetlerin takibi görevi Sermaye Piyasası Kurulu’nca Takasbank’a verilmiştir. Takasbank, aracı kuruluşların kısa süreli fon arz ve fon taleplerini Takasbank Para Piyasasında gerekli teminatlar ile Takasbank garantisi altında organize bir şekilde karşılanmasını da sağlamaktadır. Takasbank bünyesinde Ödünç Pay Senedi Piyasası da bulunmaktadır. Takasbank bünyesinde ayrıca Türkiye Elektronik Fon Platformu yer almaktadır.

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK)'nın görevleri nelerdir?

Bunlar:

1. Sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesine ilişkin işlemleri gerçekleştirmek, kaydileştirilen bu araçları ve bunlara bağlı hakları, elektronik ortamda, üyeler ve hak sahipleri itibarıyla kayden izlemek, bu araçların merkezî saklamasını yapmak
2. 6102 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuatta yer alan kurumsal yönetim ilkelerine şirketlerin uyumunu sağlamaya yönelik olarak şirketler ile ortaklarının ve yatırımcılarının iletişiminin sağlanabileceği elektronik bir platform oluşturmak
3. Sermaye piyasalarına ilişkin verilerin tek bir noktada toplanmasını sağlamaya yönelik elektronik bir veri bankası oluşturmak, Kurulun belirleyeceği ilkeler çerçevesinde verilerin kullanımını sağlamak
4. Kurul tarafından sermaye piyasası ve ilgili mevzuat çerçevesinde verilen diğer görevleri ve düzenlemelerin gerektirdiği işlemleri yapmak
5. İlgili mevzuata göre yetkilendirilmek kaydıyla, lisanslı depolar tarafından düzenlenen ürün senetlerinin kaydileştirilmesine, bunların ve bunlara bağlı hakların elektronik ortamda kayden izlenmesine ilişkin işlemleri yürütmek ve bunlara ilişkin platform oluşturmaktır.

MKK’nın organizasyon yapısı nasıldır?

MKK’nın organizasyon yapısı, Yönetim Kurulu, Riskin Erken Saptanması Komitesi, Kurumsal Yönetim Komitesi ve Denetim Komitesinden oluşur. MKK’nın ortakları, Borsa İstanbul, Takasbank, ve Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğidir. Yönetim kurulu en az 7, en fazla 11 kişiden oluşmaktadır.

MKK’nın görev ve yetkileri nelerdir?

Bunlar:

• Sermaye piyasası araçlarını ve bunlara bağlı hakları, bilgisayar ortamında, kayden izlemek
• Kayıtların üyeler itibariyle tutarlılığını izlemek, tutarsızlık tespitinde üyeler nezdinde gerekli düzeltmelerin yapılmasını istemek ve durumu derhal Kurul’a bildirmek, sistemin güvenli çalışmasını sağlayacak önlemler almak ve uygulamak
• Kayıtların gizliliğini sağlamak
• Sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesine ilişkin işlemleri yapmak, öngörülen sürenin sonuna kadar teslim edilmeyen araçların yönetime ilişkin haklarını kullanmak ve mali haklarını kayden izlemek
• Kurul tarafından sermaye piyasası mevzuatı, çerçevesinde verilen diğer görevleri ve düzenlemelerin gerektirdiği işlemleri yapmak
• MKK üyeleri veya üyelerle MKK arasında çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümünde tarafların ilgili kanun çerçevesinde tahkim sistemini kullanabilmelerine yardımcı olmaktır.

Aracı Kurumlar hangi faaliyetleri yürütmektedir?

Bunlar:

• Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin alınması ve iletilmesi
• Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin müşteri adına ve hesabına veya kendi adına ve müşteri hesabına gerçekleştirilmesi
• Sermaye piyasası araçlarının kendi hesabından alım ve satımı
• Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunularak satışa aracılık edilmesi
• Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunmaksızın satışa aracılık edilmesidir.

Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkındaki Tebliğ uyarınca aracı kurumlar kaç guruba ayrılmıştır?

Dar, kısmi ve geniş yetkili olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Dar yetkili aracı kurum; emir iletimine aracılık ve/veya yatırım danışmanlığı faaliyetlerinden herhangi birini ifa edebilecektir. Kısmi yetkili aracı kurum ise işlem aracılığı, en iyi gayret aracılığı faaliyeti, sınırlı saklama hizmeti ve/veya portföy yöneticiliği faaliyetinden herhangi birini yürütebilecektir. Geniş yetkili aracı kurum ise portföy aracılığı faaliyeti, genel saklama hizmeti ve/veya aracılık yüklenimi faaliyetinden herhangi birini yürütebilecek aracı kurumdur.

Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının temel fonksiyonu nedir?

Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının temel fonksiyonu, riskin dağıtılması ve profesyonel portföy yönetimi ilkeleri esasında, küçük tasarruf sahiplerinin birikimlerini bir havuzda toplayarak değişik menkul kıymetlerden oluşacak bir portföye yatırmak ve bu yolla elde ettikleri kazancı ortaklarına payları oranında dağıtmaktır.

Gayrimenkul yatırım ortaklığının amaçları nelerdir?

Gayrimenkul yatırım ortaklığının amaçları; temelde getiri potansiyeli yüksek gayrimenkullere yatırım yapmak, gayrimenkule dayalı projelere yatırım yapmak, portföyündeki gayrimenkullerden kira geliri elde etmek, gayrimenkul alım satım kazançları elde etmek olarak sıralanabilir.

Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarının faaliyetleri nelerdir?

Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları (GSYO), girişim şirketlerine yatırım yapabilirler, girişim şirketlerinin yönetimine katılabilirler, bu şirketlere danışmanlık hizmeti verebilirler, portföylerini çeşitlendirmek amacıyla ikinci el piyasalarda işlem gören sermaye piyasası araçlarına ve para piyasası araçlarına yatırım yapabilirler. Kısaca Kayıtlı sermayeli olarak kurulan ve çıkarılmış sermayelerini esas olarak girişim sermayesi yatırımlarına yönelten ortaklıklardır.

Şemşiye Fonları hangi türlerde kurulabilir?

Şemşiye Fonları şu türlerde kurulabilir:

• Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu
• Hisse Senedi Şemsiye Fonu
• Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu
• Fon Sepeti Şemsiye Fonu
• Para Piyasası Şemsiye Fonu
• Katılım Şemsiye Fonu
• Değişken Şemsiye Fon
• Serbest Şemsiye Fon
• Garantili Şemsiye Fon
• Koruma Amaçlı Şemsiye Fon

Konut Finansmanı Fonu ne tür sermaye piyasası aracıdır?

Konut finansmanı fonu, ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetler karşılığında toplanan paralarla, ipoteğe dayalı menkul kıymet sahipleri hesabına inançlı mülkiyet esaslarına göre fon iç tüzüğü ile kurulan ve tüzel kişiliği olmayan mal varlığıdır. İpoteğe ve varlığa dayalı menkul kıymetler, ilgili fonların veya ipotek finansmanı kuruluşlarının portföyündeki varlıklar karşılık gösterilerek
ihraç edilen sermaye piyasası araçlarıdır.

Bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sistemi ile ne hedeflenmektedir?

Bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sistemi, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesine odaklanmıştır. Bu suretle emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeyinin yükseltilmesine, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılmasına ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulması hedeflenmektedir. Bireysel emeklilik böylece sosyal güvenliğin kapsamının genişletilmesine, kamunun sosyal güvenlikten kaynaklanan yükünün azaltılmasına, mali sektörde uzun vadeli fonların artarak kurumsal yatırımcıların gelişmesine ve sermaye piyasalarının derinleşmesine olanak sağlayan bir özel emeklilik sistemidir.

Portföy yönetim şirketinin, ana faaliyet konusu nedir?

Portföy yönetim şirketi, ana faaliyet konusu yatırım fonlarının kurulması ve yönetimi olan anonim ortaklıktır.

Gayrimenkul Değerleme Şirketlerinin faaliyet konusu nedir?

Gayrimenkul Değerleme Şirketleri; gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların belli bir tarihteki muhtemel değerini bağımsız ve tarafsız olarak belirleyen kurumlardır.

Yatırım danışmanlığı faaliyeti nedir?

Yatırım danışmanlığı; karşılığında herhangi bir maddi menfaat temin etmek suretiyle, müşterilere sermaye piyasası araçları ile bunları ihraç eden ortaklık ve kuruluşlar hakkında ve sermaye piyasası ile ilgili diğer konularda yönlendirici nitelikte yazılı veya sözlü yorum ve yatırım tavsiyelerinde bulunulması faaliyetidir. Yatırım danışmanlığı faaliyeti, Sermaye Piyasası Kurulu’ndan yetki belgesi almış kurumlarca yürütülür.

Bağımsız denetim nedir?

Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere  uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını ifade eder.

Kredi derecelendirme faaliyetini açıklayınız.

Kredi derecelendirmesi; işletmelerin risk durumları ve ödeyebilirliklerinin veya borçluluğu temsil eden sermaye piyasası araçlarının anapara, faiz ve benzeri yükümlülüklerinin vadelerinde karşılanabilirliğinin derecelendirme kuruluşları tarafından bağımsız, tarafsız ve adil olarak değerlendirilmesi ve sınıflandırılması faaliyetidir.

Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyum derecelendirmesi faaliyetini açıklayınız.

Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyum derecelendirmesi, işletmelerin Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumlarının derecelendirme kuruluşları tarafından bağımsız, tarafsız ve adil olarak değerlendirilmesi ve sınıflandırılması faaliyetidir.

Konut finansmanı kuruluşları nelerdir?

Konut finansmanı kuruluşları konut finansmanı amacıyla doğrudan tüketiciye kredi kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketleridir.

Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu hangi amaç için kurulmuştur?

Sermaye piyasası alanında faaliyet gösterecek kuruluşlar ile sermaye piyasası kurumlarının yönetici ve diğer çalışanlarının mesleki yeterliliklerini, bilgi ve becerilerini tespit etmek amacıyla lisanslama sınavları yapmak, ilgili ihtisas alanları itibarıyla mesleki yeterliliklerini gösterir lisans vermek, eğitim programları düzenlemek, sermaye piyasası çalışanlarının sicilini tutmak ve bunların denetimini yapmak amacıyla kurulmuştur.

Yatırımcı Tazmin Merkezi hangi amaç için kurulmuştur?

Yatırımcı Tazmin Merkezi yatırım kuruluşlarının, yatırım hizmet ve faaliyetinden kaynaklanan nakit ödeme veya sermaye piyasası araçları teslim yükümlülüklerini yerine getirememeleri hâlinde, Sermaye Piyasası Kurulunca 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde alınan tazmin kararını yerine getirmek amacıyla kurulmuş olan kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur.

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB)'nin amacı nedir?

TSPAKB’nin amacı, sermaye piyasasının ve aracılık faaliyetlerinin gelişmesini, üyelerinin dayanışma ve sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin içerisinde çalışmalarını, üyelerin iktisadi menfaatlerinin korunmasını, haksız rekabetin önlenmesini, mesleki konularda üyelerin aydınlatılmasını sağlamak üzere Sermaye Piyasası Kanunu ve bu statü ile verilen görevleri yerine getirmektir.

Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB)'nin  görev ve yetkileri nelerdir?

Birliğin görev ve yetkileri, sermaye piyasasının ve aracılık faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak ve eğitim programları düzenlemek, üyeleri tarafından yürütülen faaliyetlerin adil ve dürüst olması, iş ahlakının sağlanması, Birlik üyelerinin dayanışma ve sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin içerisinde çalışmaları için meslek kurallarını oluşturmak, haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak, Birlik Statüsünde öngörülen disiplin cezalarını vermek olarak sıralanabilir.

Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB)’nin üyeleri kimlerden oluşmaktadır?

TDUB’nin üyeleri sermaye piyasası mevzuatına göre gayrimenkul değerleme uzmanlığı lisansına sahip olan değerleme uzmanları ve değerleme kuruluşlarından oluşmaktadır.

Sermaye piyasası kurlunun görevi nedir?

Kurul’un temel görevi, sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışması ve tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını sağlamaktır.  

 Sermaye piyasası kurlu nasıl oluşur?

Kurul, Cumhurbaşkanı tarafından atanan yedi üyeden oluşmaktadır. Cumhurbaşkanı yedi üye arasından bir kişiyi Kurul Başkanı olarak belirlemektedir. Kurul başkanı ve üyelerinin görev süreleri beş yıl olarak belirlenmiştir. Süreleri biten Başkan ve üyeler bir defalığına tekrar atanabilir. Kurul çalışmaları, Kurul başkanı ve başkan yardımcılıklarına bağlı çalışan hizmet birimleri tarafından yapılmaktadır. Hizmet birimleri daire başkanlıkları ile bunlara bağlı olarak çalışan daire başkan yardımcıları, uzmanlar ile müdürlükler bünyesindeki servisler ve memurlardan oluşmaktadır.

Sermaye piyasası kurlunun görev ve yetkilerin nasıl belirlenmiştir?

Kurulun temel amacı sermaye piyasalarının işleyiş kurallarını belirlemek, piyasadan fon kullanan şirketlerin belli kurallara uygun olarak en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak, sermaye piyasasına yatırım yapan tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarını korumak, piyasaların adil ve etkin çalışmasını sağlamaktır. Kurul bu hedeflere kanun, yönetmelik ve tebliğlerle düzenlemeler yaparak, piyasaların gözetim ve denetimini sağlayarak ulaşmaya çalışmaktadır.

Kurul’un görev ve yetkileri aşağıda maddeler halinde yer almaktadır:

• 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile verilen görevler ile bu Kanunun emrettiği uygulamaların yerine getirilmesini ve öngörülen neticelerin sağlanmasını teminen gerekli olan iş ve işlemleri yapmak
• Kamunun zamanında, yeterli ve doğru olarak aydınlatılmasını sağlamak amacıyla genel ve özel nitelikte kararlar almak
• Kanun kapsamına giren kurum ve ortaklıkların bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme ve bilgi sistemleri denetimi faaliyetine ilişkin şartları ve çalışma esaslarını belirlemek ve bu şartları taşıyanları listeler halinde ilan etmek
• Finansal istikrar ve ulusal veya uluslararası mevzuatın gereklerinin sağlanması amacıyla Ülkemizdekidiğer finansal düzenleyici ve denetleyici kurumlarla her türlü iş birliğini yapmak ve bilgi alışverişinde bulunmak
• Sermaye piyasalarında düzenleme ve denetimle yetkili muadili yabancı kurumlar ile sermaye piyasalarıyla ilgili olarak karşılıklılık ve mesleki sırrın korunması ilkeleri çerçevesinde karşılıklı bilgi alışverişinde bulunulmasına ve belge taleplerinin karşılanmasına, yabancı ülkelerdeki sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kuruluşların Türkiye’deki merkez, şube veya ortaklıkarı ile yazılı bir sözleşme çerçevesinde dışarıdan hizmet aldıkları kurumlarda denetim yapılmasına ve gerekli idari tedbirlerin alınmasına, bu kapsamda yürütülecek faaliyetlere ilişkin masrafların paylaşımına yönelik ikili veya çok taraflı mutabakat zabıtları imzalamak ve sermaye piyasalarıyla ilgili her türlü iş birliğini yapmak
• Sermaye piyasalarının gelişmesini teminen yeni sermaye piyasası kurumlarına ve araçlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemek ve bunları denetlemek
• Halka açık ortaklıklarda görev alacaklar, sermaye piyasası kurumlarının yönetici ve diğer çalışanlarının mesleki eğitimi, mesleki yeterliliği ve mesleki ehliyetlerini gösterir sertifika verilmesine ilişkin esasları belirlemek, bu amaçlarla merkez veya şirket kurmak ve bunların faaliyet usul ve esaslarını belirlemek 
• Sermaye piyasasında yatırımcı ve tasarruf sahiplerine yönelik olarak yatırım tavsiyesinde bulunacak kişiler ve kuruluşların uyacakları ilke ve esasları belirlemek
• Kamuyu Aydınlatma Platformunun işletim ve çalışma esasları ile bu Kanun kapsamında Kurula yapılacak bildirim ve başvuruların usul ve esaslarını belirlemek
• Sermaye piyasası kurumlarının, halka açık şirketlerin, borsaların ve öz düzenleyici kuruluşların bilgi sistemlerinin işletimine ve bu Kanun çerçevesindeki denetimine ilişkin usul ve esasları belirleme
• Yerli veya yabancı akademisyen veya uygulamacılardan oluşan çalışma gruplarına veya kişilere, mevcut veya gelecekteki düzenleme tercihlerinde esas teşkil etmek üzere sermaye piyasalarına ilişkin ulusal veya uluslararası nitelikli bilimsel araştırmalar yaptırmak
• Kurulun üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşlar, mali, iktisadi ve mesleki teşekküller ile Türkiye’nin doğrudan üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşların çalışmalarına katılmak, bu kuruluşlarla ortak projeler geliştirmek ve projelerine katkıda bulunmak
• Kurulun görev alanı ile ilgili uluslararası kuruluşlara, mali, iktisadi ve mesleki teşekküllere üye olmak.

Borsa İstanbul A.Ş. yapısı nasıldır?

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), 91 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak kurulmuş olup, 3 Ocak 1986 tarihinde faaliyete başlamıştır. İMKB, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 67. Maddesinde belirtilen Borsacılık faaliyetlerinde bulunmak üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketine dönüşmüş olup, 91 sayılı Kanun hükmünde kararname ortadan kaldırılmıştır. Borsa İstanbul A.Ş’nin Kuruluş sermayesi 423.234.000 TL. olup sermayeyi temsil eden payların yüzde kırk dokuzu Hazineye, yüzde elli biri ise aynı Kanunda belirtilen amaçlarla değerlendirilmek üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketine (Şirketin kendisine) aittir.

Borsa İstanbul Pay piyasa işlemleri hangi pazarlarda gerçekleşir?

Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda farklı sektörlerden şirketlerin payları, yeni pay alma hakları, borsa yatırım fonları, varantlar ve sertifikalar işlem görmektedir. Pay Piyasasında işlemler aşağıdaki pazarlarda gerçekleştirilmektedir:

• Yıldız Pazar
• Ana Pazar
• Gelişen İşletmeler Pazarı
• Yakın İzleme Pazarı
• Kolektif Yatırım Ürünleri Ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı
• Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı
• Piyasa Öncesi İşlem Platformu

Borsa İstanbul nasıl yönetilir?

Borsa İstanbul; Genel Kurul, Yönetim Kurulu, uyuşmazlık komitesi, disiplin komitesi, denetim komitesi, kurumsal yönetim komitesi, riskin erken saptanması komitesi ile Genel Müdür ve Genel Müdüre bağlı Müdürlüklerden oluşmaktadır. Genel Kurul; Borsa İstanbul’un üst karar organı olup, pay sahiplerinin katılımıyla gerçekleştirilmektedir. Yönetim Kurulu, Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde 2 (iki) üyesi A Grubu, 3 (üç) üyesi C Grubu pay sahiplerinin önerdiği adaylar arasından olmak üzere Genel Kurulca seçilen toplam 10 üyeden oluşur. C Grubu pay sahiplerinin önerdiği adayların seçimi; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’ni de içeren C grubu pay sahiplerinin göstereceği adaylar arasından Genel Kurul tarafından gerçekleştirilir. Yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri ise üç yıl olup, yeniden seçilebilirler. Yönetim Kurulu’nun görevleri arasında; Borsa İstanbul tarafından hazırlanması gereken ve kurumun yetkisinde bulunan yönetmelikleri karara bağlama iç mevzuat niteliğindeki yönergeleri ve uygulama esaslarını belirleme, sermaye piyasası araçlarının ve diğer ürünlerin işlem göreceği piyasalar, pazarlar, platformlar veya sistemler oluşturma ve kurma, bunları gerektiğinde kaldırma ve bunlara ilişkin her türlü usul ve esasları düzenleme, borsa işlemlerine ilişkin gözetim sistemini kurma, bütçe hazırlama, yönetim kurulu başkanının önerisi üzerine genel müdürü atama, genel müdürün önerisi üzerine birinci derece imzaya yetkili genel müdür yardımcısı ve müdür ile bunların dengi personelinin atamasını yapma, yabancı borsalar veya kuruluşlarla işbirliği anlaşmaları yapma ve mevzuatla verilen sair görevleri yerine getirme yer almaktadır.

Takas Bank hangi hizmetleri yerine getirir?

Takas Bank merkezi takas kuruluşu olarak Borsa İstanbul bünyesinde mevcut piyasalarda gerçekleşen işlemlerin nakit ve menkul kıymet takasların sonuçlandırmaktadır. Borsa üyelerinin alım satım işlemlerinden doğan menkul kıymet teslim etme ve teslim alma taahhütleri ile alım satıma konu olan menkul kıymet karşılığındaki ödeme taahhütleri Takas Bank aracılığıyla hesaben sonuçlandırılmaktadır. Sermaye Piyasası Kurulu, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 77 ve 78 maddeleri çerçevesinde Takas Bank’ı 2013 yılında Merkezi Karşı Taraf Kuruluşu olarak belirlemiştir. Takas Bank ilk olarak Takas Bank Ödünç Pay Senedi Piyasasında merkezi karşı taraf hizmeti vermektedir. Önümüzdeki yıllarda Borsa İstanbul bünyesinde yer alan piyasalar için de merkezi karşı taraf hizmeti Takas Bank tarafından verilecektir.

Merkezi Kayıt Kuruluşu nedir?

Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK), 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 13, 80 ve 81 maddeleri uyarınca faaliyet gösteren bir anonim şirkettir. Kanunun 13. Maddesinde sermaye piyasası araçlarının senede bağlanmaksızın elektronik ortamda kayden ihracı esas olduğu; Sermaye Piyasası Kurulu’nun, kayden ihraç edilecek sermaye piyasası araçlarını ve kayden izlenecek hakları belirleme; türleri ve ihraççıları itibarıyla kaydileştirmesine, kayıtların tutulmasına ve üyelik şartlarını kaybeden ihraççıların paylarının kayden izlenmesinin sona erdirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenleme yetkisinin olduğu, kaydi sermaye piyasası araçlarının, nama veya hamiline yazılı olmalarına bakılmaksızın isme açılmış hesaplarda izleneceği, Kurul’un, sermaye piyasası aracının türüne ve ihraççısının veya MKK üyesinin niteliğine göre sermaye piyasası araçlarının hak sahibi ismine hesap açılmaksızın hesapların toplu olarak tutulmasına karar verebileceği kaydi sermaye piyasası araçlarına ilişkin haklar, MKK tarafından izleneceği ve kayıtlar, MKK tarafından oluşturulan elektronik ortamda, bu kuruluşun üyelerince tutulacağı belirtilmektedir.

Merkezi Kayıt Kuruluşunun görevleri nelerdir?

Kanunun 81. Maddesinde MKK’nin görevleri;

1. Sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesine ilişkin işlemleri gerçekleştirmek, kaydileştirilen bu araçları ve bunlara bağlı hakları, elektronik ortamda, üyeler ve hak sahipleri itibarıyla kayden izlemek, bu araçların merkezî saklamasını yapmak, 
2. 6102 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuatta yer alan kurumsal yönetim ilkelerine şirketlerin uyumunu sağlamaya yönelik olarak şirketler ile ortaklarının ve yatırımcılarının iletişiminin sağlanabileceği elektronik bir platform oluşturmak, 
3. Sermaye piyasalarına ilişkin verilerin tek bir noktada toplanmasını sağlamaya yönelik elektronik bir veri bankası oluşturmak, Kurulun belirleyeceği ilkeler çerçevesinde verilerin kullanımını sağlamak, 
4. Kurul tarafından sermaye piyasası ve ilgili mevzuat çerçevesinde verilen diğer görevleri ve düzenlemelerin gerektirdiği işlemleri yapmak, 
5. İlgili mevzuata göre yetkilendirilmek kaydıyla, lisanslı depolar tarafından düzenlenen ürün senetlerinin kaydileştirilmesine, bunların ve bunlara bağlı hakların elektronik ortamda kayden izlenmesine ilişkin işlemleri yürütmek ve bunlara ilişkin platform oluşturmak.

Aracı kurumalar hangi işlevi yerine getirirler?

Aracı kurumlar 6362 sayılı Kanunun yatırım hizmet ve faaliyetlerini düzenleyen 37. Maddesinde yer alan konulardan aşağıda faaliyet ve hizmetleri sunmaktadır.

1. Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin alınması ve iletilmesi,
2. Sermaye piyasası araçlarıyla ilgili emirlerin müşteri adına ve hesabına veya kendi adına ve müşteri hesabına gerçekleştirilmesi,
3. Sermaye piyasası araçlarının kendi hesabından alım ve satımı,
4. Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunularak satışa aracılık edilmesi,
5. Sermaye piyasası araçlarının halka arzında yüklenimde bulunmaksızın satışa aracılık edilmesidir.

Aracı kurumların faaliyet alanlarındaki yetki dağılımı nasıldır?

Yeni Kanunun ikincil düzenlemeleri arasında yer alan “Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ” (III.39-1) uyarınca aracı kurumlar dar, kısmi ve geniş yetkili olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Dar yetkili aracı kurum; emir iletimine aracılık ve/veya yatırım danışmanlığı faaliyetlerinden herhangi birini ifa edebilecektir. Kısmi yetkili aracı kurum ise işlem aracılığı, en iyi gayret aracılığı faaliyeti, sınırlı saklama hizmeti ve/veya portföy yöneticiliği faaliyetinden herhangi birini yürütebilecektir. Geniş yetkili aracı kurum ise portföy aracılığı faaliyeti, genel saklama hizmeti ve/veya aracılık yüklenimi faaliyetinden herhangi birini yürütebilecek aracı kurumdur.

Aracı kurumların müşteriler ile nasıl bir sözleşme yapmaları gerekir?

Aracı kurumlar müşterileriyle alım satıma aracılık, portföy  yöneticiliği, yatırım danışmanlığı, repo-ters repo, türev araçların alım satımına aracılık, kredili menkul kıymet, açığa satış ve menkul kıymetlerin ödünç işlemi yapmaya başlamadan önce, yazılı bir sözleşme yapmak zorundadırlar. Sözleşme yapılan her müşteri için, söz konusu müşteriden emir kabul etmeden önce Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde bir yatırımcı saklama hesabı açılır ya da açtırılması sağlanır. Aracı kurumların merkez dışı örgütleri; şube, irtibat büroları ve banka ya da bankalarla tesis edilen acenteliklerinden oluşur.

Yatırım ortaklıklıları faaliyet izne alabilmesi için neler gereklidir?

Yatırım ortaklıklarına kuruluş ve faaliyet izni verilebilmesi için, anonim ortaklık şeklinde kurulması gerekmektedir. Başlangıç sermayelerinin Sermaye Piyasası Kurulu’nca belirlenen miktardan az olmaması, pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve pay bedellerinin kuruluş sırasında tam ve nakden ödenmesi, ticaret unvanlarında “Yatırım Ortaklığı” ibaresinin bulunması, esas sözleşmelerinin Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine uygun olması, kurucularının müflis olmaması gibi ilgili mevzuatta açıkça belirtilen şartların sağlanması gerekir. Yatırım ortaklıklarının, portföylerinde bulunduracakları kıymetler itibariyle türleri, değerleme esasları, portföy sınırlamaları, yönetim ilkeleri, kar dağıtım esasları, saklama usul ve esasları, tabi olacakları yükümlülükler ve tasfiye ile sona ermelerine ilişkin esaslar sermaye Piyasası Kurulu’nca belirlenmiştir.

Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları sermaye piyasasında hangi işlemleri yaparlar?

Menkul Kıymet Yatırım ortaklıkları, Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca aşağıda belirtilen varlıklar ve araçlardan oluşan portföyü işletmek amacıyla anonim ortaklık şeklinde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulan sermaye piyasası kurumudur.

1. Özelleştirme kapsamına alınanlar dahil Türkiye’de kurulu ihraççılara ait paylar, özel sektör ve kamu borçlanma araçları,
2. 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar hükümleri çerçevesinde alım satımı yapılabilen, yabancı özel sektör ve kamu borçlanma araçları ve ihraççı payları,
3. Borsada işlem görmeleri kaydıyla; altın ve diğer kıymetli madenler ile bu madenlere dayalı olarak ihraç edilmiş sermaye piyasası araçları,
4. Kira sertifikaları, repo ve ters repo işlemleri, türev araçlar, varantlar ve sertifikalar,
5. Takas Bank para piyasası işlemleri,
6. Borsalarda gerçekleştirilen türev araç işlemlerinin nakit teminatları ve primleri,
7. Kurulca uygun görülen diğer varlık ve araçlar.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları nasıl bir sermaye piyasası kurumudur?

Gayrimenkul yatırım ortaklığı, gayrimenkuller, gayrimenkul projeleri, gayrimenkule dayalı haklar, altyapı yatırım ve hizmetleri, sermaye piyasası araçları, Takas Bank para piyasası ve ters repo işlemleri, Türk Lirası cinsinden vadeli mevduat veya katılma hesabı, yabancı para cinsinden vadeli ve vadesiz mevduat veya özel cari ve katılma hesapları ile iştirakler ve  Kurulca belirlenecek diğer varlık ve haklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla paylarını ihraç etmek üzere kurulan ve Kanunun 48 inci maddesinde sınırı çizilen faaliyetler çerçevesinde olmak kaydı ile Kurul tarafından çıkarılan Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Tebliğinde izin verilen diğer faaliyetlerde bulunabilen sermaye piyasası kurumudur.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları hangi çeşit portföy işletmeciliği faaliyeti yapabilirler.

Gayrimenkul yatırım ortaklığının amaçları; temelde getiri potansiyeli yüksek gayrimenkullere yatırım yapmak gayrimenkule dayalı projelere yatırım yapmak, portföyündeki gayrimenkullerden kira geliri elde etmek, gayrimenkul alım satım kazançları elde etmek olarak sıralanabilir. Gayrimenkul yatırım ortaklıkları sadece gayrimenkule dayalı portföy işletmeciliği faaliyeti kapsamında faaliyet gösterebilirler. Bunun doğal bir sonucu olarak, gayrimenkul yatırım ortaklıkları aktiflerinde makine ve ekipman bulunduramazlar. Ayrıca, inşaatını başka şirketlerin gerçekleştirdiği projelere finansman sağlamak dışında inşaat yapamaz ve proje yürütemezler.

Girişim (risk) sermayesi yatırım ortaklıkları nasıl bir kurumdur?

Girişim sermayesi yatırım ortaklığı (GSYO), girişim sermayesi yatırımları, sermaye piyasası araçları ve Kurulca belirlenecek diğer varlık ve haklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla paylarını ihraç etmek üzere kurulan veya esas sözleşme değişikliği yolu ile dönüşen, Kanunun 48 inci maddesinde sınırı çizilen faaliyetler çerçevesinde olmak kaydı ile Kurul tarafından çıkarılan “Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği’nde yer alan diğer faaliyetlerde bulunabilen ve kayıtlı sermaye sistemine tabi anonim ortaklık olan sermaye piyasası kurumudur.

Şemsiye fon nedir?

Yatırım Fonları mevcut düzenleme uyarınca mutlaka şemsiye fon şeklinde kurulmalıdır. Şemsiye fon, katılma payları tek bir içtüzük kapsamında ihraç edilen tüm fonları kapsayan yatırım fonudur. Şemsiye fon, aşağıda belirtilen varlıklar ve işlemlerden oluşan portföy veya portföyleri işletmek amacıyla kurulur ve bunun dışında herhangi bir işle uğraşamaz.

Yatırım fonlarının faaliyet alanları nelerdir?

Bu fonlar portföy veya portföy işletmek amacıyla kurulurlar.

1. Özelleştirme kapsamına alınanlar dahil Türkiye’de kurulan ihraççılara ait paylar özel sektör ve kamu borçlanma araçları,
2. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar hükümleri çerçevesinde alım satımı yapılabilen yabancı özel sektör ve kamu borçlanma araçları ile ihraççı payları,
3. 12 aydan uzun vadeli olmamak üzere vadeli mevduat, katılma hesabı ve mevduat sertifikaları,
4. Borsada işlem görmeleri kaydıyla; altın ve diğer kıymetli madenler ile bu madenlere dayalı olarak ihraç edilen sermaye piyasası araçları, Fon katılma payları,
5. Repo ve ters repo işlemleri,
6. Kira sertifikaları, Gayrimenkul sertifikaları, Varantlar ve sertifikalar,
7. Takas Bank para piyasası işlemleri,
8. Türev araç işlemlerinin nakit teminatları ve primleri,
9. Kurulca uygun görülen özel tasarlanmış yabancı
10. Yatırım araçları ve ikraz iştirak senetleri,
11. Kurulca uygun görülen diğer yatırım araçları.

Şemsiye fonları ne şekilde kurulur?

Fon toplam değerinin en az %80’i devamlı olarak;

- Yerli ve/veya yabancı kamu ve/veya özel sektör borçlanma araçlarına yatırılan fonları kapsayan şemsiye fonlar “BORÇLANMA ARAÇLARI ŞEMSİYE FONU”,

- Yerli ve/veya yabancı ihraççıların paylarına yatırılan fonları kapsayan şemsiye fonlar “HİSSE SENEDİ ŞEMSİYE FONU”,

- Borsada işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler ile kıymetli madenlere dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırılan fonları kapsayan şemsiye fonlar “KIYMETLİ MADENLER ŞEMSİYE FONU”,

- Diğer fonların ve borsa yatırım fonlarının katılma paylarından oluşan fonları kapsayan şemsiye fonlar “FON SEPETİ ŞEMSİYE FONU”,

- Portföyünün tamamı devamlı olarak, vadesine en fazla 184 gün kalmış likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan ve portföyünün günlük olarak hesaplanan ağırlıklı ortalama vadesi en fazla 45 gün olan fonları kapsayan şemsiye fonlar “PARA PİYASASI ŞEMSİYE FONU”,

- Portföyünün tamamı devamlı olarak, kira sertifikaları, katılma hesapları, ortaklık payları, altın ve diğer kıymetli madenler ile Kurulca uygun görülen diğer faize dayalı olmayan para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan fonları kapsayan şemsiye fonlar “KATILIM ŞEMSİYE FONU”,

-Portföy sınırlamaları itibarıyla yukarıdaki türlerden herhangi birine girmeyen fonları kapsayan şemsiye fonlar “DEĞİŞKEN ŞEMSİYE FON”,

-Katılma payları sadece nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurulmuş olan fonları kapsayan şemsiye fonlar “SERBEST ŞEMSİYE FON”, • Yatırımcının başlangıç yatırımının belirli bir bölümünün, tamamının ya da başlangıç yatırımının üzerinde belirli bir getirinin bilgilendirme dokümanlarında belirlenen esaslar çerçevesinde belirli vade ya da vadelerde yatırımcıya geri ödenmesi;

• Uygun bir yatırım stratejisine ve garantör tarafından verilen garantiye dayanılarak taahhüt edilen fonları kapsayan şemsiye fonlar “GARANTİLİ ŞEMSİYE FON”,
• Uygun bir yatırım stratejisine dayanılarak en iyi gayret esası çerçevesinde amaçlanan fonları kapsayan şemsiye fonlar “KORUMA AMAÇLI ŞEMSİYE FON”

Konut finansman fonlarının işlevi nedir?

Konut finansmanı fonu, ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetler karşılığında toplanan. Paralarla, ipoteğe dayalı menkul kıymet sahipleri hesabına inançlı mülkiyet esaslarına göre fon iç tüzüğü ile kurulan ve tüzel kişiliği olmayan mal varlığıdır. İpoteğe ve varlığa dayalı menkul kıymetler, ilgili fonların veya ipotek finansmanı kuruluşlarının portföyündeki varlıklar karşılık gösterilere ihraç edilen sermaye piyasası araçlarıdır. Fonların mal varlığı, fon hesabına olması ve fon iç tüzüğünde hüküm bulunması şartıyla kredi almak, türev araç işlemleri, açığa satış işlemleri veya fon adına taraf olunan benzer nitelikteki işlemlerde bulunmak haricinde teminat gösterilemez ve rehin edilemez.

Girişim sermayesi yatırım fonu hangi varlıklara yatırım yapabilir?

Fon şu varlıklara yatırım yapabilir.

1. Girişim sermayesi yatırımları,
2. Özelleştirme kapsamına alınanlar dahil Türkiye’de kurulan anonim ortaklıklara ait paylar, özel sektör ve kamu borçlanma araçları,
3. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar hükümleri çerçevesinde alım satımı yapılabilen, yabancı özel sektör ve kamu borçlanma araçları ve anonim ortaklık payları,
4. Vadeli mevduat ve katılma hesabı,
5. Yatırım fonu katılma payları,
6. Repo ve ters repo işlemleri,
7. Varantlar ve sertifikalar,
8. Kira sertifikaları ve gayrimenkul sertifikaları,
9. Takas Bank para piyasası işlemleri,
10. Türev araç işlemlerinin nakit teminatları ve primleri, Kurulca uygun görülen özel tasarlanmış yabancı yatırım araçları ve ikraz iştirak senetleri,
11. Kurulca uygun görülen diğer yatırım araçları.

Bireysel emeklilik fonları nasıl bir tasarruf ve yatırım sistemidir?

Bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sistemi, bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesine odaklanmıştır. Bu suretle emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeyinin yükseltilmesine, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılmasına ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulması hedeflenmektedir. Bireysel emeklilik böylece sosyal güvenliğin kapsamının genişletilmesine, kamunun sosyal güvenlikten kaynaklanan yükünün azaltılmasına, mali sektörde uzun vadeli fonların artarak kurumsal yatırımcıların gelişmesine ve sermaye piyasalarının derinleşmesine olanak sağlayan bir özel emeklilik sistemidir. Bireysel emeklilik sistemi, gönüllülük esasına göre işlemekte ve her kesimin katılımına açık bulunmaktadır.

Gayrimenkul değerleme şirketleri hangi faaliyeti yerine getirir?

Gayrimenkul Değerleme Şirketleri; gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin veya bir gayrimenkule bağlı hak ve faydaların belli bir tarihteki muhtemel değerini bağımsız ve tarafsız olarak belirleyen kurumlardır. Şirketler bu faaliyetlerini istihdam edecekleri yeterli bilgi ve tecrübeye sahip Değerleme Uzmanları vasıtasıyla yerine getirmektedir. Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde gayrimenkul değerleme hizmeti verecek şirketlerin Sermaye Piyasası Kurulunca listeye alınmaları ve çıkarılmaları, bu şirketlerin ortaklarının, yöneticilerinin ve bu şirketlerde çalışacak değerleme uzmanlarının nitelikleri belirlenmiş olup, bu şirketlerin faaliyetlerini sürdürürken uyacakları kurallar yine mevzuatta düzenlenmiştir.

Bağımsız denetim şirketleri nasıl bir kuruluştur ve hangi faaliyetleri yerine getirir?

Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere (örneğin, halka açık şirket finansal tabloları için Kurulca belirlenmiş veya kabul edilmiş finansal raporlama standartlarına) uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını ifade eder

Derecelendirme kuruluşları nedir?

Sermaye piyasasında derecelendirme faaliyeti; kredi derecelendirmesi ve kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirmesi faaliyetlerini kapsamaktadır. Kredi derecelendirmesi; işletmelerin risk durumları ve ödenebilirliklerinin veya borçluluğu temsil eden sermaye piyasası araçlarının anapara, faiz ve benzeri yükümlülüklerinin vadelerinde karşılanabilirliğinin derecelendirme kuruluşları tarafından bağımsız, tarafsız ve adil olarak değerlendirilmesi ve sınıflandırılması faaliyetidir. Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyum derecelendirmesi ise, işletmelerin Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumlarının derecelendirme kuruluşları tarafından bağımsız, tarafsız ve adil olarak değerlendirilmesi ve sınıflandırılması faaliyetidir. Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyum derecelendirmesinde bir bütün olarak tüm ilkelere uyum ile pay sahipleri, kamuyu aydınlatma ve şeffaflık, menfaat sahipleri ve yönetim kurulu ana bölümleri itibarıyla ayrı ayrı olmak üzere, 1 ile 10 arasında not verilir. İşletmelerce derecelendirme yaptırılması ihtiyaridir. Ancak, Sermaye Piyasası Kurulu gerekli görülen durumlarda derecelendirme yaptırılmasını zorunlu tutulabilir. Sermaye piyasalarında derecelendirme hizmeti, Türkiye’de kurulan ve derecelendirme faaliyetinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu’nca yetkilendirilen derecelendirme kuruluşları ile Türkiye’de derecelendirme faaliyetinde bulunması Sermaye Piyasası Kurulu’nca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşları tarafından verilmektedir.

Konut finansmanı kurumlarının faaliyet alanı nedir?

Konut finansmanı, konut edinmeleri amacıyla tüketicilere kredi kullandırılması, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması veya sahip oldukları konutların teminatı altında tüketicilere kredi kullandırılmasıdır. Bu kapsamdaki kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kullandırılan krediler de konut finansmanı kapsamındadır. Konut finansmanı kuruluşları konut finansmanı amacıyla doğrudan tüketiciye kredi kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketleridir.

Yatırımcı tazmin merkezinin hizmet alanları nasıldır?

Yatırımcıları Tazmin Merkezi yatırım kuruluşlarının, yatırım hizmet ve faaliyetinden kaynaklanan nakit ödeme veya sermaye piyasası araçları teslim yükümlülüklerini yerine getirememeleri hâlinde, Sermaye Piyasası Kurulunca 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde alınan tazmin kararını yerine getirmek amacıyla kurulmuş olan kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur. Tazminin kapsamını, yatırımcılara ait olan ve yatırım hizmeti ve faaliyeti veya yan hizmetler ile bağlantılı olarak yatırım kuruluşu tarafından yatırımcı adına saklanan veya yönetilen nakit ödeme veya sermaye piyasası araçlarının teslim yükümlülüklerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan talepler oluşturur. Hak sahibi her bir yatırımcıya ödenecek azami tazmin tutarı yüz bin Türk Lirasıdır. Bu tutar her yıl ilan edilen yeniden değerleme katsayısı oranında artırılır. Kurulun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından toplam tazmin tutarı beş katına kadar artırılabilir. Bu sınır, hesap sayısı, türü ve para birimine bakılmaksızın, bir yatırımcının aynı kuruluştan olan taleplerinin tümünü kapsar. YTM tarafından ödenecek azami tutarın üzerinde kalan tutarın başka bir yatırımcıya ödenmesi amacıyla devredilmiş olması hâlinde devralana YTM tarafından ödeme yapılmaz.