Hadis Tarihi ve Usulü Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Tahammül ve edâ nedir?

Bir hadisi belli esaslara uyarak öğrenmeye tahammül, onu ezberden veya bir kitaptan usulüne uygun olarak rivâyet etmeye ise edâ denir.

Hadisler Hicri kaçıncı asırdan itibaren yazılı olarak rivayet edilmeye başlanmıştır?

Yaklaşık bir asır boyunca hadisler işitilerek öğrenilmekte, ezber yoluyla muhafaza edilmekteydi. Hicrî ikinci asrın başlarından itibaren yazılı rivâyete geçilmiştir.

Hz. Peygamber’in Sünnet’inin yok olacağı endişesiyle Medine Valisi Ebû Bekir b. Muhammed b. Hazm’a (ö. 120/738) bir mektup göndererek Hz. Peygamber’in hadislerinin, sünnetlerinin ve Amra bint Abdurrahman’ın rivâyetlerinin araştırılması ve toplanması tâlimatını veren halife kimdir?

Ömer b. Abdülazîz

Muhaddislerin, hadislerin hatasız naklini temin etmek amacıyla aldıkları tedbirlerden iki tanesini söyleyiniz.

• Sahîfelerden Yapılan İstinsahlarda Hatalar Olacağına Dikkat Çekmek
• Semâ’ ve Kırâat Metotlarını Geliştirmek

Yazıdan kaynaklanan hataları önlemek amacıyla muhaddislerin aldıkları söz konusu tedbirlerin sonunda yazılı hadis metinlerindeki hataları tashih etmek üzere hangi meclisler oluşturulmaya başlanmıştır?

Semâ ve kırâat meclisleri oluşturulmaya başlanmıştır.

Hadis terimi olarak imlâ’ nedir?

İmlâ’ sözlükte, yazdırma demektir. Hadis terimi olarak, hocanın hadisi talebeye yazdırmasıdır.

Semâ’ ve kırâat olmaksızın hadis âliminin belirli şartlar dahilinde bütün veya bir kısım rivâyetlerini öğ- rencisinin rivâyet etmesine izin vermesine ne denir?

İcâzet

Hocanın, talebesine rivâyetlerinin yazılı olduğu belli bir kitabı rivâyet etmesi için izin vermesine ne denir?

Muayyen (belirli) icâzet.

İcâzeti verilen kitabın, “zamanımda yaşayanlara, Müslümanlara, icâzet isteyen herkese icâzet verdim” şeklinde rivâyetine izin verilen kişi veya kişiler belirtilmeden verilmesine ne denir?

Umumi icazet.

İcâzetsiz münâvele nedir?

İcâzetsiz münâvele hocanın talabeye bir nüsha verip, “Bunlar benim rivâyetlerimdir” demesi, ancak bunun rivâyetine izin verip vermediğini söylememesidir. Bazı âlimler bu tür münâvelenin de uygun olduğu görüşündedir.

Hadis ilminde İ’lâm ne anlama gelmektedir?

Hadis hocasının hadis veya hadis kitabını rivâyeti için herhangi bir açıklamada bulunmadan öğrenciye göstererek bunları semâ’ yoluyla aldığını ifade etmesidir.

Hadis hocasının rivâyet ettiği bir kitabı, ölümünden veya seyahate çıkmadan önce birisine vasıyyet etmesine ne denir?

Vasıyyet.

Hicrî birinci asrın son çeyreğinde vicâde yoluyla rivâyete neden müsaade edilmemiştir?

Yazılı hadis metinlerinin arttığı hicrî birinci asrın son çeyreğinde hadisin hatalı rivâyetine sebep olduğu gerekçesiyle vicâde yoluyla rivâyete müsaade edilmemiştir.

Hadis âlimleri, ilk üç asırda neden hadislerin semâ’ veya kırâat metotlarıyla öğrenilip rivâyet edilmesini zorunlu görmekteydiler?

Hadis âlimleri, ilk üç asırda aslına uygun nakli temin ettikleri için hadislerin semâ’ veya kırâat metotlarıyla öğrenilip rivâyet edilmesini zorunlu görmekteydiler.

Bir öğrenci, hadisi hocadan semâ’ metoduyla tek başına aldığında hangi rivayet lafzını kullanır?

Bir öğrenci, hadisi hocadan semâ’ metoduyla tek başına aldığında ?????) haddesenî: bana rivâyet etti) lafzını kullanır. 

Hadis öğrenmek amacıyla yapılan yolculuklara ne ad verilir?

Er-rihle fî talebi’l-hadîs.

İcâzet kaydı nedir?

İcâzet kaydı öğrencinin bu nüshayı rivâyet yetkisinin bulunduğunu ifade eden belgedir.

Belağ kaydı nedir?

Belağ kaydı yazma eserlerde metnin kontrolden geçtiğini ifade eden kayıttır.

Hadis kitaplarının okunmasında açıklama ve araştırma yöntemi nedir?

Açıklama ve araştırma yöntemi, bir hadis kitabının talebelere okutulması durumunda uygulanan bir usuldür. Bu yöntemde hoca talebelerin anlayamadıkları hususları açıklar, ihtiyaç duyduğu hususlarda ise araştırma yapar. Dolayısıyla bu yöntem genellikle ders esnasında uygulanan ve hocanın açıklama ve araştırmalarının hâkim olduğu bir usuldür.