Uluslararası İktisat Teorisi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

İktisatta teorik analizlerde hangi analizler kullanılmaktadır?

Genel denge ve kısmi denge analizleri kullanılmaktadır.

Genel dengenin tanımı nedir?

Ekonomideki tüm aktörler ve faktörler açısından eş zamanlı arz-talep eşitliği durumu genel denge olarak tanımlanır.

Genel denge analizinde hangi yöntem kullanılır?

Genel olarak karşılaştırmalı statik analiz yöntemi kullanılır.

Neoklasik iktisat teorisi hangi modele çok önem vermiştir?

Genel denge modeline önem vermiştir.

Genel denge analizi neyi inceler?

Genel denge analizi iki ülke-iki mal modeli kullanılarak uluslararası piyasada dengeye ulaşılmasını inceler, yani her iki maldan da iki ülke tarafından ne kadar üretileceğini, tüketileceğini, dış ticaret hadlerinin nerede oluşacağını ve ihracat ve ithalat miktarlarının belirlenmesini sağlar.

Léon Walras ve Vilfiredo Pareto hangi okulun kurucuları olarak bilinir?

Lozan Okulu.

Genel denge modeli için ilk girişim kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?

Genel denge modeli için ilk girişim Lozan Okulu’nun kurucuları olarak bilinen Léon Walras ve Vilfiredo Pareto tarafından gerçekleştirilmiştir.

Kısmi denge analizi neyi araştırır?

Kısmi denge analizi, tek bir mal piyasası ele alınarak, o piyasadaki denge fiyat ve denge üretim miktarının nasıl oluştuğunu araştırır.

Kısmi denge analizinde ne tür eğriler kullanılır?

Bu analizde negatif eğilimli talep eğrisi ile pozitif eğimli arz eğrileri kullanmıştır.

Kısmi denge analizinin öncüsü kimdir?

Kısmi denge analizinin öncüsü Alfred Marshall’dır.

Alfred Marshall neyi savunmuştur?

Tüketicilerin, tüketimlerini malın marjinal faydasının fiyatına eşit olana kadar ayarladıklarını savunmuştur.

Alfred Marshall, piyasa fiyatının oluşumunu nasıl açıklamıştır?

A. Marshall, piyasa fiyatının oluşumunda fayda ve maliyetin birlikte rolü olduğunu açıklamış; fertlerin belli gelir düzeyi ve gereksinme yapısında talep eğrisini azalan fayda ilkesinin belirlediğini; arzın ise, maliyete bağlı olduğunu göstermiştir. Marshall’a göre piyasada oluşan fiyat kısa dönemde daha çok talebe, uzun dönemde daha çok maliyetlere bağlıdır.

Alfred Marshall’a göre rant nasıl elde edilir?

Marshall’a göre, karşılaştırmalı üstünlükler kuralına göre şekillenen serbest ticaret, karşı ülkenin mallarını daha ucuza alma olanağı yaratmakta, dolayısıyla bir rant elde edilmektedir.

Léon Walras’a göre piyasa fiyatı nasıldır?

Alıcılar arasında malı satın alma olanağı olan en son alıcı (marjinal alıcı) ile satışa katılabilen en son satıcının (marjinal satıcı) ileri sürdükleri fiyata eşittir.

Marjinal teoriye göre tüketiciye fayda sağlayan mal ve hizmet bileşimi nedir?

Mal ve hizmetlerin marjinal faydalarının fiyatlarına oranı aynı olan bileşimdir.

İki ülke ve iki malın bulunduğu model ile neler elde edilebilir?

İki ülke ve iki malın bulunduğu model yardımıyla, dış ticaretin yapılmadığı bir ekonomide malların üretim miktarlarını, tüketimini ve malların nispi fiyatlarını bulmamız mümkündür.

Ekonominin arz yönü nasıl gösterilir?

Üretim imkanları eğrisi ile gösterilir.

Talep nasıl gösterilir?

Toplumsal farksızlık eğrileri ile gösterilir.

Otarşi durumunda ülkede hangi mallar tüketilmektedir?

Otarşi durumunda ülkede ancak üretilebilen mallar tüketilmektedir.

İktisadi analizlerde otarşi kavramı, hangi durumu tanımlamak için kullanılır?

Otarşi kavramı iktisadi analizlerde dış ticaretin yapılmadığı durumu tanımlamak için kullanılır.

Tüketici rantı nedir?

Piyasa fiyatının üzerindeki fiyatlarda söz konusu malı satın almaya razı olan tüketicilerin, bu malı piyasa fiyatından elde etmeleriyle oluşan kazançtır.

Dış ticaretin yapılmadığında ekonomide neler gerçekleşir?

• Ekonomide üretilen tüm mallar tüketilecek, • Tüketiciler fayda maksimizasyonunu sağlayacaklar, • Tam istihdam koşulları geçerli olacak, • Üretim faktörlerinin ülke içinde hareketli, fakat ülkeler arasında faktör hareketliliği olmayacak, • Tam rekabet koşulları geçerli olacaktır.

Nispi (göreli) fiyat nasıl elde edilir?

Kapalı ekonomide genel denge noktasında üretim imkanları ve toplumsal farksızlık eğrisine teğet olarak çizilen doğrunun eğimi yurt içi nispi (göreli) fiyatı verecektir.

Bir ekonomide genel denge nasıl kurulur?

Üretimde ve tüketimde etkinliğin aynı anda sağlanması durumunda sağlanır.

Genel denge analizinde toplumsal refahı belirleyen etken nedir?

Tüketicilerin ne kadar mal tükettikleridir.

Tüketicilerin erişebilecekleri maksimum mal miktarı ne ile sınırlıdır?

Ekonominin üretebileceği mal miktarı ile sınırlıdır.

Üretici dengesi nasıl gerçekleşir?

Üretici dengesi, üretim imkanları eğrisinin eğiminin ülke içi nispi fiyatlara eşit olduğu noktada gerçekleşir.

Üretim dengesi nasıl gerçekleşir?

Üretim dengesi üretim imkanları eğrisine teğet olan toplumsal farksızlık eğrisinin eğiminin yurt içi nispi fiyatlara eşit olduğu noktada gerçekleşir.

Dışa kapalı bir ekonomide tüketicilerin fayda maksimizasyonunu sağlarken en önemli kısıt nedir?

En önemli kısıt, o ekonomide üretilebilecek mal ve hizmet miktarıdır.

Ülkeler arasında malların üretim ve tüketimdeki farklılıklar neye neden olur?

Bu mallara yönelik talep olması koşuluyla dış ticarete neden olmaktadır.

Denge noktasında malların marjinal faydalarının birbirine oranı, fiyatlarının birbirine oranına (nispi fiyat) göre nasıl olmalıdır?

Eşit olmalıdır.

Genel denge nasıl kurulmaktadır?

İki ülkenin teklif eğrilerinin birbirlerini kestikleri noktada ülkelerin ihracat arzları ve ithalat talepleri birbirlerine eşit olmakta ve bu noktada genel denge kurulmaktadır.

İki ülke arasında serbest ticaretin olması için ne gerekir?

İki ülkenin yurt içi fiyatlarının farklı olması yeterli olacaktır.

İki ülke arasında serbest ticaretin olması ile ülkeler için nasıl bir sonuç ortaya çıkar?

Her iki ülke de ticaretten kazançlı çıkacak ve daha yüksek bir refah düzeyi yakalayabilecektir.

Ülkelerin serbest ticaret kazançları nelerden oluşmaktadır?

Serbest ticaret kazançları, tüketim (değişim) kazançları ve üretim (uzmanlaşma) kazançlarından oluşmaktadır.

Eksik uzmanlaşma hangi koşulda geçerli olur?

İki ülke ve iki mallı modelde eğer artan fırsat maliyetleri koşulu varsa geçerli olacaktır.

Fırsat maliyetleri hangi durumda artar?

Bir A ülkesi, X malı üretiminde uzmanlaştıkça, fırsat maliyetleri artar.

Ticaret kazancı nasıl oluşur?

Ülkenin üretim imkanları eğrisinin dışında bir mal bileşimini tüketebilmesiyle oluşur.

İki ülke için yurt içi fiyatlarının farklılığı neden kaynaklanabilir?

Üretimden, talepten veya her ikisinden de kaynaklanabilir.

Malların üretim fonksiyonlarının iki ülkede de aynı olduğu kabul edildiği bir durumda üretimde uzmanlaşma ve ticaret nasıl oluşur?

Sadece talep koşullarındaki farklılıktan.

Dış ticaret üçgenleri neyi göstermektedir?

Ülkeler arasındaki dış ticaret hacmini göstermektedir.

Dış ticaret üçgenlerinin alanları birbirine eşit midir?

Evet, birbirine eşittir.

Bir ülkenin ticaretten en iyi şekilde kazançlı çıkması için fiyatların nasıl olması gerekir?

Oluşan uluslararası fiyat (ticaret haddi) ticaret öncesi yurt içi fiyatından ne kadar farklı olursa, ülke ticaretten o ölçüde kazançlı çıkacaktır.

Ülkelerin birbirlerinin mallarına olan talebinin şiddeti neyi belirler?

Dış ticaret fiyatını ve dış ticaret miktarlarını belirler.

Neoklasiklerin serbest ticaret hakkındaki görüşü nedir?

Toplam dünya hasılasını artıracağını savunurlar.

Belirli bir piyasada kısmi denge analizi aracılığıyla neler açıklanmaya çalışılır?

Üretim sektöründe dış ticareti etkileyebilecek faktörlerin neler olduğu açıklanmaya çalışılmaktadır.

Kısmi denge analizinde belirli bir piyasa üzerinde durulurken, diğer piyasaların etkileri dikkate alınır mı?

Hayır, ihmal edilir (ceteris paribus varsayımı).

Kısmi denge analizinde hangi eğrileri kullanmak gerekir?

Öncelikle ilgilenilen piyasaya yönelik arz-talep eğrilerinin kullanılması gerekir.

Kısmi denge analizi hangi sorulara yanıt bulmamızı sağlar?

• Eğer A ülkesinde X malının ticaretine izin verilirse, X malının fiyatında ve yurt içi piyasada satılan X malı miktarında nasıl bir değişiklik olacaktır? • X malının serbest ticaretinden kim kazançlı çıkacaktır? • Ticaret yapılacak fiyatı hangi politikalar etkileyecektir?

Bir X malının üretildiği sektör dış ticarete açık değilse piyasadaki denge nasıl olacaktır?

Piyasada denge yurt içi arz ve talebin kesiştiği piyasa fiyatında oluşacaktır.

Üretici rantı nedir?

Tam rekabet piyasasında oluşan fiyatın altında bir fiyatla da üretmeye razı olan üreticilerin, daha yüksek piyasa fiyatından ürettiklerini satmalarıyla oluşan kazançtır.

Yurt içi fiyatlar neyi yansıtmaktadır?

Fırsat maliyetini yansıtmaktadır.

Bir X malının tek bir fiyatı nasıl elde edilebilir?

Dış ticaret durumunda fiyatı etkileyecek taşıma maliyetleri gibi faktörlerin etkisini yok varsayarak elde edilebilir.

Ülkeler arasında üretim maliyeti farklılığının yanında önemli olan şey nedir?

Malların taşıma maliyetleri.

Dış ticareti yapılan malların fiyatları karşılaştırılırken belirleyici olan faktör nedir?

Döviz kurudur.

Tarife oranlarındaki bir değişiklik neleri etkiler?

Yurt içi üretimi, tüketimi ve ticaret yapılacak miktarı doğrudan etkilemektedir.

Heckscher-Ohlin Teorisi'nde savunulan temel hipotezi kısaca açıklayınız.

Heckscher-Ohlin Teorisi oldukça açık, basit ve rasyonel bir düşünceye dayanır. Teoride savunulan anadüşünceyi şu şekilde ifade edebiliriz: Bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahipse üretimi o faktörü yoğun biçimde gerektiren mallarda karşılaştırmalı üstünlük elde eder, yani onları daha ucuza üretir ve o alanlarda uzmanlaşır.

Heckscher-Ohlin Teorisi’nin dayandığı iki ana varsayım nelerdir? Kısaca açıklayınız.

Heckscher-Ohlin Teorisi’nin dayandığı iki ana varsayım şunlardır: (a) Ülkeler faktör donatımları bakımından birbirinden farklıdırlar. İki ülkeli modelde bir ülke emek, diğeri ise sermaye bakımından zengin ülkelerdir. (b) Mallar faktör yoğunlukları ya da nisbi faktör kullanım oranları bakımından da farklılık gösterirler.

"Bazı mallar emeğe oranla daha çok sermaye, ya da tersine, sermayeye göre daha çok emek gerektirirler. Birinci türdeki
mallara ...................., ikinci türdekilere de ................. mal adı verilir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.

Bazı mallar emeğe oranla daha çok sermaye, ya da tersine, sermayeye göre daha çok emek gerektirirler. Birinci türdeki
mallara sermaye-yoğun, ikinci türdekilere de emek-yoğun mal adı verilir.

Heckscher-Ohlin Teorisi’ne Faktör Donatımı veya Faktör Oranları Teorisi de denmesinin nedeni nedir?

Heckscher-Ohlin Teorisi’ne Faktör Donatımı veya Faktör Oranları Teorisi de denmesinin nedeni, teoride uluslararası ticaretin nedenlerinin açıklanmasında sözü edilen bu iki etkene verilen kilit önemden dolayıdır

Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle elde edilen ürün arasındaki teknik ilişkiye ne ad verilmektedir?

Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle elde edilen ürün arasındaki teknik ilişkiye üretim fonksiyonu (production function) adı verilir.

Teknolojinin koyduğu sınırlandırmalar altında bir maldan aynı miktarı üretmek için kullanılması gereken emek ve sermaye bileşimlerini gösteren bir eğri biçiminde tanımlanan eğri hangisidir?

Eş ürün eğrisi, teknolojinin koyduğu sınırlandırmalar altında bir maldan aynı miktarı üretmek için kullanılması
gereken emek ve sermaye bileşimlerini gösteren bir eğri biçiminde tanımlanabilir.

Faktör yoğunluğunun tersine dönmesi nedir? Kısaca açıklayınız.

Faktör yoğunluğunun tersine dönmesi; ucuzlayan faktörün pahalılaşan faktör yerine kullanılması dolayısıyla emek-yoğun olan malın sermaye-yoğun, sermaye-yoğun olan malın da emek-yoğun duruma gelmesi durumudur.

"Klasik iktisatçılar üretim faktörlerinin ülke içinde tam ............., buna karşılık ülkeler arasında tam ................. olduğunu varsaymışlardır."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.

Klasik iktisatçılar üretim faktörlerinin ülke içinde tam hareketli (perfect mobility), buna karşılık ülkeler arasında tam hareketsiz (immobile) olduğunu varsaymışlardı.

Heckscher-Ohlin teorisinin ilk uygulamalı testi hangi iktisatçı tarafından hangi ülke üzerine yapılmıştır?

Heckscher-Ohlin teorisinin ilk uygulamalı testi, Leontief tarafından Amerikan ekonomisi üzerinde yapılmıştır.

Keesing ve Kenen tarafından geliştirilen nitelikli iş gücü teoremini kısaca açıklayınız.

Keesing ve Kenen gibi yazarlar, sanayi ülkeleri arasındaki dış ticaretin büyük bir bölümünün nitelikli iş gücü farklılıkları ile açıklanabileceğine işaret etmişlerdir. Bu görüşe göre belirli türlerdeki mesleki veya nitelikli iş gücü bakımından zengin ülkeler, üretimi büyük ölçüde bu faktörlere bağlı olan mallarda uzmanlaşırlar. Öte yandan, niteliksiz emeğe bol olarak sahip bulunan ülkeler ise yoğun biçimde niteliksiz emeği içeren malların üretiminde üstünlüğe sahip bulunmaktadırlar. 

İsveçli İktisatçı Brunstam Linder’in 1961’de geliştirdiği tercihlerde benzerlik hipotezi (similarity in preferences) hangi tür sanayi ürünleri ticaretini konu alır?

İsveçli İktisatçı Brunstam Linder’in 1961’de geliştirdiği tercihlerde benzerlik hipotezi (similarity in preferences) homojen olmayan sanayi ürünleri ticaretini konu alır.

"Eğer üretim ölçeği büyürken ortalama maliyetler düşüyorsa, üretimde ölçeğe göre ............maliyetler veya ........... getiri koşulları geçerlidir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.

Eğer üretim ölçeği büyürken ortalama maliyetler düşüyorsa, üretimde ölçeğe göre azalan maliyetler veya artan getiri koşulları geçerlidir.

Tipik olarak ürün dönemleri sürecini geçiren mallara birkaç örnek veriniz.

Tipik olarak ürün dönemleri sürecini geçiren malların pek çok örnekleri vardır. Bunlar arasında örneğin; tekstil, radyo, siyah-beyaz ve renkli televizyon, yarı geçişken mikroçipler (semi conductor chips) ve özellikle elektronik ürünler yer almaktadır.

Teknolojinin, bir faktörün belirli ölçülerde öteki faktörün yerine kullanılabilmesine (ikame edilmesine) olanak verdiği durumlarda eş ürün eğrisinin şekli nasıldır?

Teknolojinin, bir faktörün belirli ölçülerde öteki faktörün yerine kullanılabilmesine (ikame edilmesine) olanak verdiği durumlarda eş ürün eğrisi orijine göre dış bükey olur.

Faktör yoğunluğu kavramı neyi ifade etmektedir?

Faktör yoğunluğu malların üretiminde kullanılan göreceli sermaye/emek oranlarını ifade eder.

Faktör donatımı teorisinin temel önermesi hangi eğriler kullanılarak kanıtlanabilir?

Faktör donatımı teorisinin temel önermesi, üretim olanakları ve toplumsal kayıtsızlık eğrileri kullanılarak kanıtlanabilir.

Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teoremi'ne göre gümrük tarifelerinin uzmanlaşma ve ulusal gelir üzerindeki etkileri nelerdir?

Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teoremi'ne göre, gümrük tarifeleri uluslararası uzmanlaşmadan yararlanmayı engeller
ve ulusal geliri düşürücü etkide bulunur.

Dış ticaret başlayınca dünyada mal fiyatlarının eşitlenmesi hangi varsayımların gerçekleşmesine bağlıdır?

Ulaşım masraflarının sıfır olması ve öteki standart varsayımlar altında, dış ticaret başlayınca dünyada mal fiyatlarının eşitlenir.

Endüstri-içi ticaretin önemi ilk kez hangi olaylar yaşanırken dikkat çekmiştir?

Endüstri-içi ticaretin önemi ilk kez Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun kurulması ve Topluluğa üye ülkeler arasındaki gümrük tarifeleri ve öteki dış ticaret kısıtlamalarının kaldırılması sırasında dikkati çekti.

Teknoloji Açığı Teoremi hagi iktisatçı tarafından kaç yılında ortaya atılmıştır?

Teknoloji açığı hipotezi 1961’de Posner tarafından ortaya atıldı.