Uluslararası İktisat Teorisi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Faktör Donanımı (Heckser-Ohlin) Teorisi

1. Soru

İktisatta teorik analizlerde hangi analizler kullanılmaktadır?

Cevap

Genel denge ve kısmi denge analizleri kullanılmaktadır.


2. Soru

Genel dengenin tanımı nedir?

Cevap

Ekonomideki tüm aktörler ve faktörler açısından eş zamanlı arz-talep eşitliği durumu genel denge olarak tanımlanır.


3. Soru

Genel denge analizinde hangi yöntem kullanılır?

Cevap

Genel olarak karşılaştırmalı statik analiz yöntemi kullanılır.


4. Soru

Neoklasik iktisat teorisi hangi modele çok önem vermiştir?

Cevap

Genel denge modeline önem vermiştir.


5. Soru

Genel denge analizi neyi inceler?

Cevap

Genel denge analizi iki ülke-iki mal modeli kullanılarak uluslararası piyasada dengeye ulaşılmasını inceler, yani her iki maldan da iki ülke tarafından ne kadar üretileceğini, tüketileceğini, dış ticaret hadlerinin nerede oluşacağını ve ihracat ve ithalat miktarlarının belirlenmesini sağlar.


6. Soru

Léon Walras ve Vilfiredo Pareto hangi okulun kurucuları olarak bilinir?

Cevap

Lozan Okulu.


7. Soru

Genel denge modeli için ilk girişim kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?

Cevap

Genel denge modeli için ilk girişim Lozan Okulu’nun kurucuları olarak bilinen Léon Walras ve Vilfiredo Pareto tarafından gerçekleştirilmiştir.


8. Soru

Kısmi denge analizi neyi araştırır?

Cevap

Kısmi denge analizi, tek bir mal piyasası ele alınarak, o piyasadaki denge fiyat ve denge üretim miktarının nasıl oluştuğunu araştırır.


9. Soru

Kısmi denge analizinde ne tür eğriler kullanılır?

Cevap

Bu analizde negatif eğilimli talep eğrisi ile pozitif eğimli arz eğrileri kullanmıştır.


10. Soru

Kısmi denge analizinin öncüsü kimdir?

Cevap

Kısmi denge analizinin öncüsü Alfred Marshall’dır.


11. Soru

Alfred Marshall neyi savunmuştur?

Cevap

Tüketicilerin, tüketimlerini malın marjinal faydasının fiyatına eşit olana kadar ayarladıklarını savunmuştur.


12. Soru

Alfred Marshall, piyasa fiyatının oluşumunu nasıl açıklamıştır?

Cevap

A. Marshall, piyasa fiyatının oluşumunda fayda ve maliyetin birlikte rolü olduğunu açıklamış; fertlerin belli gelir düzeyi ve gereksinme yapısında talep eğrisini azalan fayda ilkesinin belirlediğini; arzın ise, maliyete bağlı olduğunu göstermiştir. Marshall’a göre piyasada oluşan fiyat kısa dönemde daha çok talebe, uzun dönemde daha çok maliyetlere bağlıdır.


13. Soru

Alfred Marshall’a göre rant nasıl elde edilir?

Cevap

Marshall’a göre, karşılaştırmalı üstünlükler kuralına göre şekillenen serbest ticaret, karşı ülkenin mallarını daha ucuza alma olanağı yaratmakta, dolayısıyla bir rant elde edilmektedir.


14. Soru

Léon Walras’a göre piyasa fiyatı nasıldır?

Cevap

Alıcılar arasında malı satın alma olanağı olan en son alıcı (marjinal alıcı) ile satışa katılabilen en son satıcının (marjinal satıcı) ileri sürdükleri fiyata eşittir.


15. Soru

Marjinal teoriye göre tüketiciye fayda sağlayan mal ve hizmet bileşimi nedir?

Cevap

Mal ve hizmetlerin marjinal faydalarının fiyatlarına oranı aynı olan bileşimdir.


16. Soru

İki ülke ve iki malın bulunduğu model ile neler elde edilebilir?

Cevap

İki ülke ve iki malın bulunduğu model yardımıyla, dış ticaretin yapılmadığı bir ekonomide malların üretim miktarlarını, tüketimini ve malların nispi fiyatlarını bulmamız mümkündür.


17. Soru

Ekonominin arz yönü nasıl gösterilir?

Cevap

Üretim imkanları eğrisi ile gösterilir.


18. Soru

Talep nasıl gösterilir?

Cevap

Toplumsal farksızlık eğrileri ile gösterilir.


19. Soru

Otarşi durumunda ülkede hangi mallar tüketilmektedir?

Cevap

Otarşi durumunda ülkede ancak üretilebilen mallar tüketilmektedir.


20. Soru

İktisadi analizlerde otarşi kavramı, hangi durumu tanımlamak için kullanılır?

Cevap

Otarşi kavramı iktisadi analizlerde dış ticaretin yapılmadığı durumu tanımlamak için kullanılır.


21. Soru

Tüketici rantı nedir?

Cevap

Piyasa fiyatının üzerindeki fiyatlarda söz konusu malı satın almaya razı olan tüketicilerin, bu malı piyasa fiyatından elde etmeleriyle oluşan kazançtır.


22. Soru

Dış ticaretin yapılmadığında ekonomide neler gerçekleşir?

Cevap

• Ekonomide üretilen tüm mallar tüketilecek, • Tüketiciler fayda maksimizasyonunu sağlayacaklar, • Tam istihdam koşulları geçerli olacak, • Üretim faktörlerinin ülke içinde hareketli, fakat ülkeler arasında faktör hareketliliği olmayacak, • Tam rekabet koşulları geçerli olacaktır.


23. Soru

Nispi (göreli) fiyat nasıl elde edilir?

Cevap

Kapalı ekonomide genel denge noktasında üretim imkanları ve toplumsal farksızlık eğrisine teğet olarak çizilen doğrunun eğimi yurt içi nispi (göreli) fiyatı verecektir.


24. Soru

Bir ekonomide genel denge nasıl kurulur?

Cevap

Üretimde ve tüketimde etkinliğin aynı anda sağlanması durumunda sağlanır.


25. Soru

Genel denge analizinde toplumsal refahı belirleyen etken nedir?

Cevap

Tüketicilerin ne kadar mal tükettikleridir.


26. Soru

Tüketicilerin erişebilecekleri maksimum mal miktarı ne ile sınırlıdır?

Cevap

Ekonominin üretebileceği mal miktarı ile sınırlıdır.


27. Soru

Üretici dengesi nasıl gerçekleşir?

Cevap

Üretici dengesi, üretim imkanları eğrisinin eğiminin ülke içi nispi fiyatlara eşit olduğu noktada gerçekleşir.


28. Soru

Üretim dengesi nasıl gerçekleşir?

Cevap

Üretim dengesi üretim imkanları eğrisine teğet olan toplumsal farksızlık eğrisinin eğiminin yurt içi nispi fiyatlara eşit olduğu noktada gerçekleşir.


29. Soru

Dışa kapalı bir ekonomide tüketicilerin fayda maksimizasyonunu sağlarken en önemli kısıt nedir?

Cevap

En önemli kısıt, o ekonomide üretilebilecek mal ve hizmet miktarıdır.


30. Soru

Ülkeler arasında malların üretim ve tüketimdeki farklılıklar neye neden olur?

Cevap

Bu mallara yönelik talep olması koşuluyla dış ticarete neden olmaktadır.


31. Soru

Denge noktasında malların marjinal faydalarının birbirine oranı, fiyatlarının birbirine oranına (nispi fiyat) göre nasıl olmalıdır?

Cevap

Eşit olmalıdır.


32. Soru

Genel denge nasıl kurulmaktadır?

Cevap

İki ülkenin teklif eğrilerinin birbirlerini kestikleri noktada ülkelerin ihracat arzları ve ithalat talepleri birbirlerine eşit olmakta ve bu noktada genel denge kurulmaktadır.


33. Soru

İki ülke arasında serbest ticaretin olması için ne gerekir?

Cevap

İki ülkenin yurt içi fiyatlarının farklı olması yeterli olacaktır.


34. Soru

İki ülke arasında serbest ticaretin olması ile ülkeler için nasıl bir sonuç ortaya çıkar?

Cevap

Her iki ülke de ticaretten kazançlı çıkacak ve daha yüksek bir refah düzeyi yakalayabilecektir.


35. Soru

Ülkelerin serbest ticaret kazançları nelerden oluşmaktadır?

Cevap

Serbest ticaret kazançları, tüketim (değişim) kazançları ve üretim (uzmanlaşma) kazançlarından oluşmaktadır.


36. Soru

Eksik uzmanlaşma hangi koşulda geçerli olur?

Cevap

İki ülke ve iki mallı modelde eğer artan fırsat maliyetleri koşulu varsa geçerli olacaktır.


37. Soru

Fırsat maliyetleri hangi durumda artar?

Cevap

Bir A ülkesi, X malı üretiminde uzmanlaştıkça, fırsat maliyetleri artar.


38. Soru

Ticaret kazancı nasıl oluşur?

Cevap

Ülkenin üretim imkanları eğrisinin dışında bir mal bileşimini tüketebilmesiyle oluşur.


39. Soru

İki ülke için yurt içi fiyatlarının farklılığı neden kaynaklanabilir?

Cevap

Üretimden, talepten veya her ikisinden de kaynaklanabilir.


40. Soru

Malların üretim fonksiyonlarının iki ülkede de aynı olduğu kabul edildiği bir durumda üretimde uzmanlaşma ve ticaret nasıl oluşur?

Cevap

Sadece talep koşullarındaki farklılıktan.


41. Soru

Dış ticaret üçgenleri neyi göstermektedir?

Cevap

Ülkeler arasındaki dış ticaret hacmini göstermektedir.


42. Soru

Dış ticaret üçgenlerinin alanları birbirine eşit midir?

Cevap

Evet, birbirine eşittir.


43. Soru

Bir ülkenin ticaretten en iyi şekilde kazançlı çıkması için fiyatların nasıl olması gerekir?

Cevap

Oluşan uluslararası fiyat (ticaret haddi) ticaret öncesi yurt içi fiyatından ne kadar farklı olursa, ülke ticaretten o ölçüde kazançlı çıkacaktır.


44. Soru

Ülkelerin birbirlerinin mallarına olan talebinin şiddeti neyi belirler?

Cevap

Dış ticaret fiyatını ve dış ticaret miktarlarını belirler.


45. Soru

Neoklasiklerin serbest ticaret hakkındaki görüşü nedir?

Cevap

Toplam dünya hasılasını artıracağını savunurlar.


46. Soru

Belirli bir piyasada kısmi denge analizi aracılığıyla neler açıklanmaya çalışılır?

Cevap

Üretim sektöründe dış ticareti etkileyebilecek faktörlerin neler olduğu açıklanmaya çalışılmaktadır.


47. Soru

Kısmi denge analizinde belirli bir piyasa üzerinde durulurken, diğer piyasaların etkileri dikkate alınır mı?

Cevap

Hayır, ihmal edilir (ceteris paribus varsayımı).


48. Soru

Kısmi denge analizinde hangi eğrileri kullanmak gerekir?

Cevap

Öncelikle ilgilenilen piyasaya yönelik arz-talep eğrilerinin kullanılması gerekir.


49. Soru

Kısmi denge analizi hangi sorulara yanıt bulmamızı sağlar?

Cevap

• Eğer A ülkesinde X malının ticaretine izin verilirse, X malının fiyatında ve yurt içi piyasada satılan X malı miktarında nasıl bir değişiklik olacaktır? • X malının serbest ticaretinden kim kazançlı çıkacaktır? • Ticaret yapılacak fiyatı hangi politikalar etkileyecektir?


50. Soru

Bir X malının üretildiği sektör dış ticarete açık değilse piyasadaki denge nasıl olacaktır?

Cevap

Piyasada denge yurt içi arz ve talebin kesiştiği piyasa fiyatında oluşacaktır.


51. Soru

Üretici rantı nedir?

Cevap

Tam rekabet piyasasında oluşan fiyatın altında bir fiyatla da üretmeye razı olan üreticilerin, daha yüksek piyasa fiyatından ürettiklerini satmalarıyla oluşan kazançtır.


52. Soru

Yurt içi fiyatlar neyi yansıtmaktadır?

Cevap

Fırsat maliyetini yansıtmaktadır.


53. Soru

Bir X malının tek bir fiyatı nasıl elde edilebilir?

Cevap

Dış ticaret durumunda fiyatı etkileyecek taşıma maliyetleri gibi faktörlerin etkisini yok varsayarak elde edilebilir.


54. Soru

Ülkeler arasında üretim maliyeti farklılığının yanında önemli olan şey nedir?

Cevap

Malların taşıma maliyetleri.


55. Soru

Dış ticareti yapılan malların fiyatları karşılaştırılırken belirleyici olan faktör nedir?

Cevap

Döviz kurudur.


56. Soru

Tarife oranlarındaki bir değişiklik neleri etkiler?

Cevap

Yurt içi üretimi, tüketimi ve ticaret yapılacak miktarı doğrudan etkilemektedir.


57. Soru

Heckscher-Ohlin Teorisi'nde savunulan temel hipotezi kısaca açıklayınız.

Cevap

Heckscher-Ohlin Teorisi oldukça açık, basit ve rasyonel bir düşünceye dayanır. Teoride savunulan anadüşünceyi şu şekilde ifade edebiliriz: Bir ülke hangi üretim faktörüne zengin olarak sahipse üretimi o faktörü yoğun biçimde gerektiren mallarda karşılaştırmalı üstünlük elde eder, yani onları daha ucuza üretir ve o alanlarda uzmanlaşır.


58. Soru

Heckscher-Ohlin Teorisi’nin dayandığı iki ana varsayım nelerdir? Kısaca açıklayınız.

Cevap

Heckscher-Ohlin Teorisi’nin dayandığı iki ana varsayım şunlardır: (a) Ülkeler faktör donatımları bakımından birbirinden farklıdırlar. İki ülkeli modelde bir ülke emek, diğeri ise sermaye bakımından zengin ülkelerdir. (b) Mallar faktör yoğunlukları ya da nisbi faktör kullanım oranları bakımından da farklılık gösterirler.


59. Soru

"Bazı mallar emeğe oranla daha çok sermaye, ya da tersine, sermayeye göre daha çok emek gerektirirler. Birinci türdeki
mallara ...................., ikinci türdekilere de ................. mal adı verilir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.

Cevap

Bazı mallar emeğe oranla daha çok sermaye, ya da tersine, sermayeye göre daha çok emek gerektirirler. Birinci türdeki
mallara sermaye-yoğun, ikinci türdekilere de emek-yoğun mal adı verilir.


60. Soru

Heckscher-Ohlin Teorisi’ne Faktör Donatımı veya Faktör Oranları Teorisi de denmesinin nedeni nedir?

Cevap

Heckscher-Ohlin Teorisi’ne Faktör Donatımı veya Faktör Oranları Teorisi de denmesinin nedeni, teoride uluslararası ticaretin nedenlerinin açıklanmasında sözü edilen bu iki etkene verilen kilit önemden dolayıdır


61. Soru

Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle elde edilen ürün arasındaki teknik ilişkiye ne ad verilmektedir?

Cevap

Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle elde edilen ürün arasındaki teknik ilişkiye üretim fonksiyonu (production function) adı verilir.


62. Soru

Teknolojinin koyduğu sınırlandırmalar altında bir maldan aynı miktarı üretmek için kullanılması gereken emek ve sermaye bileşimlerini gösteren bir eğri biçiminde tanımlanan eğri hangisidir?

Cevap

Eş ürün eğrisi, teknolojinin koyduğu sınırlandırmalar altında bir maldan aynı miktarı üretmek için kullanılması
gereken emek ve sermaye bileşimlerini gösteren bir eğri biçiminde tanımlanabilir.


63. Soru

Faktör yoğunluğunun tersine dönmesi nedir? Kısaca açıklayınız.

Cevap

Faktör yoğunluğunun tersine dönmesi; ucuzlayan faktörün pahalılaşan faktör yerine kullanılması dolayısıyla emek-yoğun olan malın sermaye-yoğun, sermaye-yoğun olan malın da emek-yoğun duruma gelmesi durumudur.


64. Soru

"Klasik iktisatçılar üretim faktörlerinin ülke içinde tam ............., buna karşılık ülkeler arasında tam ................. olduğunu varsaymışlardır."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.

Cevap

Klasik iktisatçılar üretim faktörlerinin ülke içinde tam hareketli (perfect mobility), buna karşılık ülkeler arasında tam hareketsiz (immobile) olduğunu varsaymışlardı.


65. Soru

Heckscher-Ohlin teorisinin ilk uygulamalı testi hangi iktisatçı tarafından hangi ülke üzerine yapılmıştır?

Cevap

Heckscher-Ohlin teorisinin ilk uygulamalı testi, Leontief tarafından Amerikan ekonomisi üzerinde yapılmıştır.


66. Soru

Keesing ve Kenen tarafından geliştirilen nitelikli iş gücü teoremini kısaca açıklayınız.

Cevap

Keesing ve Kenen gibi yazarlar, sanayi ülkeleri arasındaki dış ticaretin büyük bir bölümünün nitelikli iş gücü farklılıkları ile açıklanabileceğine işaret etmişlerdir. Bu görüşe göre belirli türlerdeki mesleki veya nitelikli iş gücü bakımından zengin ülkeler, üretimi büyük ölçüde bu faktörlere bağlı olan mallarda uzmanlaşırlar. Öte yandan, niteliksiz emeğe bol olarak sahip bulunan ülkeler ise yoğun biçimde niteliksiz emeği içeren malların üretiminde üstünlüğe sahip bulunmaktadırlar. 


67. Soru

İsveçli İktisatçı Brunstam Linder’in 1961’de geliştirdiği tercihlerde benzerlik hipotezi (similarity in preferences) hangi tür sanayi ürünleri ticaretini konu alır?

Cevap

İsveçli İktisatçı Brunstam Linder’in 1961’de geliştirdiği tercihlerde benzerlik hipotezi (similarity in preferences) homojen olmayan sanayi ürünleri ticaretini konu alır.


68. Soru

"Eğer üretim ölçeği büyürken ortalama maliyetler düşüyorsa, üretimde ölçeğe göre ............maliyetler veya ........... getiri koşulları geçerlidir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.

Cevap

Eğer üretim ölçeği büyürken ortalama maliyetler düşüyorsa, üretimde ölçeğe göre azalan maliyetler veya artan getiri koşulları geçerlidir.


69. Soru

Tipik olarak ürün dönemleri sürecini geçiren mallara birkaç örnek veriniz.

Cevap

Tipik olarak ürün dönemleri sürecini geçiren malların pek çok örnekleri vardır. Bunlar arasında örneğin; tekstil, radyo, siyah-beyaz ve renkli televizyon, yarı geçişken mikroçipler (semi conductor chips) ve özellikle elektronik ürünler yer almaktadır.


70. Soru

Teknolojinin, bir faktörün belirli ölçülerde öteki faktörün yerine kullanılabilmesine (ikame edilmesine) olanak verdiği durumlarda eş ürün eğrisinin şekli nasıldır?

Cevap

Teknolojinin, bir faktörün belirli ölçülerde öteki faktörün yerine kullanılabilmesine (ikame edilmesine) olanak verdiği durumlarda eş ürün eğrisi orijine göre dış bükey olur.


71. Soru

Faktör yoğunluğu kavramı neyi ifade etmektedir?

Cevap

Faktör yoğunluğu malların üretiminde kullanılan göreceli sermaye/emek oranlarını ifade eder.


72. Soru

Faktör donatımı teorisinin temel önermesi hangi eğriler kullanılarak kanıtlanabilir?

Cevap

Faktör donatımı teorisinin temel önermesi, üretim olanakları ve toplumsal kayıtsızlık eğrileri kullanılarak kanıtlanabilir.


73. Soru

Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teoremi'ne göre gümrük tarifelerinin uzmanlaşma ve ulusal gelir üzerindeki etkileri nelerdir?

Cevap

Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teoremi'ne göre, gümrük tarifeleri uluslararası uzmanlaşmadan yararlanmayı engeller
ve ulusal geliri düşürücü etkide bulunur.


74. Soru

Dış ticaret başlayınca dünyada mal fiyatlarının eşitlenmesi hangi varsayımların gerçekleşmesine bağlıdır?

Cevap

Ulaşım masraflarının sıfır olması ve öteki standart varsayımlar altında, dış ticaret başlayınca dünyada mal fiyatlarının eşitlenir.


75. Soru

Endüstri-içi ticaretin önemi ilk kez hangi olaylar yaşanırken dikkat çekmiştir?

Cevap

Endüstri-içi ticaretin önemi ilk kez Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun kurulması ve Topluluğa üye ülkeler arasındaki gümrük tarifeleri ve öteki dış ticaret kısıtlamalarının kaldırılması sırasında dikkati çekti.


76. Soru

Teknoloji Açığı Teoremi hagi iktisatçı tarafından kaç yılında ortaya atılmıştır?

Cevap

Teknoloji açığı hipotezi 1961’de Posner tarafından ortaya atıldı.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi