İktisada Giriş 1 Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Mal Ve Faktör Piyasaları

1. Soru

Talep esnekliğinin sıfır olması durumunda talep eğrisinin şekli nasıldır?

Cevap

Esnekliğin sıfır olması o mal için tüketicinin fiyat ne olursa olsun satın aldığı miktarı değiştirmeyeceği sonucu çıkar. Örneğin günlük belli dozda alınması gereken ilaç gibi, bu durumda talep eğrisi yandaki şekilde görüldüğü gibi dikey bir doğru şeklini alır.


2. Soru

Tam esnek talep nedir?

Cevap

Esneklik değerinin sonsuza eşit olmasıdır. Bu durumda talep, tam esnek talep olarak tanımlanır.


3. Soru

Tam esnek talep durumunda talep eğrisinin şekli nasıldır?

Cevap

Tam esnek talep söz konusu ise talep eğrisi grafiksel olarak yatay düz bir doğru şeklinde gösterilir (S:77, Grafik 4.4, b).


4. Soru

Talebi inelastik olan bir mal için, fiyat arttığında tüketicinin bu mala yaptığı harcama miktarı nasıl değişir?

Cevap

Tüketici için talebi inelastik mal fiyat değişmelerine fazla tepki veremediği maldır. Örneğin günlük alınan ekmek gibi. Bu durumda malın fiyatı arttığında o mala yani ekmeğe yaptığımız harcama miktarı artacaktır.


5. Soru

Negatif eğimli doğrusal talep fonksiyonlarında, talep eğrisinin üzerindeki noktalarda esneklik değerleri nasıldır?

Cevap

Tüm negatif eğimli doğrusal talep fonksiyonlarında; • Talep eğrisinin orta noktası birim esnekliği gösterirken, • Orta noktasının üzeri esnek, • Bu noktanın altı ise inelastik talebi göstermektedir (S:79, Grafik 4.5).


6. Soru

Esnekliği her noktada bire eşit olan talep fonksiyonuna ait talep eğrisinin şekli nasıldır?

Cevap

Esnekliği her noktada bire eşit olan talep eğrisi Sayfa 77, Grafik 4.4’deki Panel (c)’de görüldüğü gibidir. Bu geometrik şekil ikizkenar hiperbol olarak adlandırılır.


7. Soru

Birim esnek talebe sahip bir malın fiyatı * artığında bu malın toplam hasılatında (TR) nasıl bir değişme olur?

Cevap

Eğer esneklik birim esnek ise (Ed = 1) yani 1’e eşit ise; Miktardaki yüzde (%) değişme fiyattaki yüzde (%) değişmeye eşit olacaktır. Böyle malların fiyatındaki değişme aynı oranda miktardaki ters yönde bir değişme tarafından dengelenecektir. Sonuç olarak birim esnek mallar için fiyat hangi yönde değişirse değişsin toplam hasılat değişmez.


8. Soru

Bir mal veya hizmetin fiyat esnekliğini etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap

Talep esnekliğinin büyük ya da küçük olmasını belirleyen faktörler şöyle sıralanabilir: • Ürün için ikame edilebilirliğin derecesi, • Ürünün tüketici bütçelerindeki önemi, • Malın tatmin ettiği ihtiyacın niteliği (zorunlu ve lüks mal), • Kısa ve uzun dönem.


9. Soru

Talep esnekliğinin alabileceği değerler ve bu değerlerin anlamı nedir?

Cevap

Talep esnekliğinin alabileceği değerler ve bu değerlerin anlamı şöyle sıralanabilir: • Ed < 1 için inelastik talep ya da esnek olmayan talep, • Ed = 1 için birim esnek talep, • Ed > 1 için esnek talep terimleri kullanılır.


10. Soru

Talep eğrisinin biçimi ile esneklik arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Göreceli olarak yatık bir talep eğrisi, tüketicilerin fiyat değişmelerine karşı duyarlı olduğunu gösterir. Oysa nispeten dik bir talep eğrisi tüketicilerin fiyat değişmelerine karşı daha duyarsız olduğunu ifade etmektedir.


11. Soru

Talep eğrisinin eğimi aynı zamanda esnekliği verir mi?

Cevap

Talep eğrisinin esnekliği bu eğrinin eğimi ile aynı şey değildir. Talep eğrisinin eğimi (?P/?Q) fiyattaki değişmenin talep edilen miktardaki değişmeye oranı olarak tanımlanır. Yine eğim hesaplanırken birim belirtilir. Bu yüzden farklı malları karşılaştırdığımız zaman, eğim fiyata karşı duyarlılığın iyi bir ölçüsü olmamaktadır.


12. Soru

Talebin fiyat esnekliği nedir?

Cevap

Talebin fiyat esnekliği, bir malın talep edilen miktarının bu malın fiyatına karşı duyarlılığının ölçüsüdür. Bir malın fiyatı düştüğünde, tüketicilerin bu maldan daha fazla alacağını bilsek bile, ne kadar daha fazla alacağını bilmek de aynı şekilde önemlidir. İşte fiyat değiştiği zaman talep edilen miktarın ne kadar değiştiğinin ölçüsü talep esnekliğidir.


13. Soru

Bir malın fiyatı % 10 arttığında talep edilen miktardaki değişme ne olur?

Cevap

Talep kanununa göre fiyat arttığında talep azalır. Ancak fiyattaki %10’luk artışa karşılık talepteki azalmanın ne oranda olacağı, o malın talep esnekliğine bağlıdır.


14. Soru

Tüketici bütçesinde büyük paya sahip malların talep esnekliği hakkında ne söylenebilir?

Cevap

Bir malın tüketici bütçesinde büyük paya sahip olması o malın fiyatı arttığında tüketiciye olan yükü artacaktır. Bu yüzden bu malların fiyatındaki değişme konusunda tüketici daha hassas davranacaktır. Dolayısıyla hassasiyetin artması esnekliğin yüksek olacağı anlamına gelmektedir. Sonuç olarak malların tüketici bütçesindeki payı ile esneklik değeri doğru orantılıdır.


15. Soru

Talebin gelir esnekliği nedir?

Cevap

Gelir esnekliği, parasal gelirde ortaya çıkan yüzde bir oranındaki bir değişiklik sonucu talep miktarında meydana gelen yüzde değişmedir.


16. Soru

Esneklik değeri ile zaman arasındaki ilişki nasıldır?

Cevap

Fiyat değişiminin ardından geçen süre ile esneklik değeri ilişkisi doğru orantılıdır. Yani kısa dönemde esneklik az iken uzun dönemde artmaktadır.


17. Soru

Tam inelastik talep nedir?

Cevap

Esneklik katsayısının olası en düşük değeri sıfırdır. Ed = 0 olması durumunda fiyattaki bir değişme talep edilen miktarda hiçbir değişmeye neden olmayacaktır. Bu durum tam inelastik talep olarak tanımlanır (S:77, Grafik 4.4, a).


18. Soru

İkame esnekliği -2 olan tavuk etinin ikamesi olan kuzu eti fiyatı %10 artığında, tavuk eti talebi ne olur?

Cevap

Kuzu eti fiyatı %10 arttığında ikamesi olan tavuk etine olan talep artacaktır. Ancak bu artışın ne kadar olacağı ikame esnekliğine bağlıdır. İkame esnekliği -2 olduğuna göre talep artışı fiyattaki değişmenin iki katı olacaktır. Bu durumda kuzu eti fiyatındaki %10’luk artış tavuk eti talebini * arttıracaktır.


19. Soru

Esneklik genel olarak neyi ifade eder?

Cevap

Genel olarak esneklik; bir ekonomik değişkenin bir başka ekonomik değişkene karşı olan duyarlılığının ölçüsüdür. Esneklik kısaca duyarlılık, hassasiyet derecesi olarak ifade edilebilir.


20. Soru

Bir mala ait gelir esnekliğinin EI = -2 olmasının anlamı nedir?

Cevap

Gelir esnekliği katsayısı pozitif veya negatif olabilir: • Edc > 0 ise Normal mal (pozitif), • Edc < 0 ise Düşük mal (negatif)


21. Soru

Arz esnekliği nedir?

Cevap

Arz esnekliği, üreticilerin fiyat değişimlerine karşı duyarlılıklarını ölçmektedir: • Fiyat değişikliğine karşı arz esnekliğinin yüksek olması durumunda, fiyatlar artarsa üreticilerin üretimlerini büyük miktarda arttıracağını açıklar. • Arz esnekliğinin düşük olması ise; fiyat arttığı zaman üreticilerin üretimlerini çok az arttırabileceğini gösterir.


22. Soru

Arz esnekliğinin alabileceği değerler ve anlamı nedir?

Cevap

Arz esnekliği değerleri tıpkı talepte olduğu gibi sıfır ile sonsuz arasında değer alır. Ancak talepte negatif iken arzda daima pozitif değer alır. Aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: • Es < 1 için inelastik arz, • Es = 1 için birim esnek arz, • Es > 1 için esnek arz olarak nitelendirilir.


23. Soru

Arz esnekliğini etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap

Tüm ürünler ya da tüm üreticiler aynı arz esnekliğine sahip değildir. Bu farklılığın nedenleri şöyle sıralanabilir: • Üretimde ayarlamanın gerçekleşmesi için izin verilen süre, • Geleceğe ait bekleyişler.


24. Soru

Orta nokta esnekliği, ark esnekliği ya da yay esnekliği nedir?

Cevap

Yay esnekliği, iki nokta arasındaki ortalama esnekliği ölçmektedir.


25. Soru

Talebi esnek olan bir malın fiyatı düştüğünde bu malı satan satıcının toplam hasılatı nasıl değişir?

Cevap

Bilindiği gibi toplam hasılat fiyat ile miktarın çarpımıdır (P * Q = TR). Miktardaki artış toplam hasılatı yukarı doğru çekecektir, ancak bu toplam hasılatı aşağı doğru çeken fiyattaki azalışla dengelenir. Eğer miktardaki yüzde değişme fiyattaki yüzde değişmeden büyük ise talep esnektir ve fiyat düştüğü zaman toplam hasılat artar. Sonuç olarak talebi esnek olan bir malın fiyatı düştüğünde TR artacak, fiyat arttığında ise TR azalacaktır.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v