Sosyal Güvenlik Hukuku Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 3. Bölümünde hangi hükümler yer alır?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu üçüncü bölümde Hizmet Akdiyle veya Kendi Adına ve Hesabına Çalışan Sigortalıların Tabi Olduğu Kısa Vadeli Sigorta Hükümleri başlığı altında iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına ilişkin hükümler yer almaktadır.

Ülkemizde iş kazalarıyla ilgili ilk hukuksal düzenleme ne zaman yapılmıştır?

Ülkemizde, ilk kez 1945 tarih ve 4772 sayılı İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortası Kanunu ile iş kazası ve meslek hastalığı riskine karşı kanuni koruma getirilmiştir. 31.05.2006 tarihinde kabul edilen ve 01.10.2008 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda da iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına yönelik düzenlemeler yer almaktadır.

İş kazası nedir?

Sigortalının işveren otoritesi altında bulunduğu bir sırada gördüğü iş veya işin gereği dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle onu bedenen veya ruhen zarara uğratan bir olaydır.

5510 sayılı Kanun’un 13. Maddesinde hangi hâl ve durumlarda meydana gelen olaylar iş kazası olarak sayılmıştır?

İş kazası olarak sayılması için; • Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, • İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, • Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, • Bu Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında emziren kadın sigortalının iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, • Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olaydır.

5510 sayılı Kanun’un 13. maddesinde yer alan hükümden hareketle iş kazasının unsurları nelerdir?

İş kazasının unsurları şunlardır: • 5510 sayılı Kanun anlamında sigortalı sayılma, • Sigortalının kazaya uğraması, • Sigortalının bedensel veya ruhsal bir zarara uğraması, • Kaza olayı ile sigortalının uğradığı zarar arasında illiyet bağının bulunması,

Zilyetlik nedir?

Bir kimsenin taşınır (menkul) veya taşınmaz (gayrimenkul) bir mal üzerindeki fiili hâkimiyetidir.

İlliyet Bağı nedir?

Haksız fiil sebebiyle ortaya çıkan zararın tazmini borcunun doğabilmesi için haksız fiil ile zarar arasında bulunması gerekli neden-sonuç ilişkisidir.

İşveren işyerinde meydana gelen iş kazalarında hangi birimleri bilgilendirmekle yükümlüdür?

İşyerinde meydana gelen iş kazasını; o yerin yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Sosyal Güvenlik Kurumuna da en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde bildirmekle yükümlüdürler.

İşveren tarafından iş kazasının Sosyal Güvenlik Kurumuna belirtilen süre içinde bildirilmemesi hâlinde süreç nasıl gelişir?

Bildirim tarihine kadar geçen süre içinde sigortalıya ödenecek geçici işgöremezlik ödeneği, Kurum tarafından işverenden tahsil edilir. Kendi adına ve hesabına çalışan sigortalılar da başlarına gelen iş kazasını belirtilen süre içinde Kuruma bildirmemeleri hâlinde kendilerine yapılacak işgöremezlik ödeneği, bildirim tarihinden itibaren ödenmeye başlar. Dolayısıyla kendi adına ve hesabına çalışan sigortalılar, başlarına gelen iş kazasını Kuruma bildirinceye kadar geçici işgöremezlik ödeneğinden yararlanamazlar.

Meslek Hastalığı nedir?

Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik hâlleridir.

Meslek Hastalığının unsurları nelerdir?

Meslek hastalığının unsurları şunlardır: • 5510 sayılı Kanun anlamında sigortalı sayılma, • Sigortalının bedensel veya ruhsal bir zarara uğraması, • Hastalık veya sakatlığın yürütülen işin sonucu olması.

Yükümlülük süresi nedir?

Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süredir.

Meslek hastalığının belirlenmesi için nasıl bir yol izlenir?

Ülkemizde, meslek hastalığının belirlenmesi konusunda karma bir yöntem benimsenmiştir. Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde meslek hastalıklarının listesi yer almaktadır. Yönetmelik’e göre listede yer alan bir hastalığın 2 gün-25 yıl arasında değişen yükümlülük süresi içinde sigortalıda ortaya çıkması hâlinde bu hastalığın meslek hastalığı olduğu karine olarak kabul edilecektir.

Meslek Hastalığının bildirilme süreci nasıldır?

Sigortalının meslek hastalığına yakalandığını öğrenen veya bu durum kendisine bildirilen işveren, bu durumu öğrendiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmekle yükümlüdür.

5510 sayılı Kanun kapsamında iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sigortalıya yapılacak yardımlar nelerdir?

İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sigortalıya sağlanan yardımlar şunlardır: • Geçici işgöremezlik ödeneği, • Sürekli işgöremezlik geliri.

Geçici İşgöremezlik Ödeneği nedir?

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre için çalışamayacağı hekim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı (istirahatli olduğu) her gün için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan parasal yardıma geçici işgöremezlik ödeneği adı verilmektedir. Geçici işgöremezlik ödeneği, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle çalışamayan sigortalının uğradığı gelir kaybını kısmen telafi etmeye yöneliktir. Geçici işgöremezlik ödeneği; yatarak tedavilerde günlük kazancın yarısı, ayakta tedavilerde ise günlük kazancın 2/3’sidir. Sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hâllerinden birkaçı birleşirse geçici işgöremezlik ödeneklerinden en yüksek olanı verilir.

Meslek nedir?

İş kazasının meydana geldiği veya meslek hastalığının başladığı tarihte Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışmakta olanların yapmakta olduğu iştir.

Sürekli İşgöremezlik Geliri nedir?

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurum tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulu tarafından meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli işgöremezlik gelirine hak kazanır. Sürekli işgöremezlik geliri, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanır. Sigortalı, meslekte kazanma gücünü %100 oranında kaybetmişse sürekli tam işgöremezlik, %10’dan %100’e kadar olan bir oranda kaybetmişse sürekli kısmi işgöremezlik hâli söz konusudur.

Hak sahibi ifadesinin tanımı nedir?

Sigortalının veya sürekli işgöremezlik geliri ile malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü hâlinde gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babasını ifade etmektedir.

İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine sağlanan yardımlar nelerdir?

İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda sigortalının ölmesi hâlinde geride kalan hak sahiplerine; 5510 sayılı Kanun çerçevesinde iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından gelir bağlanması, cenaze ve evlenme ödeneğinin verilmesi şeklinde parasal yardımlar yapılır. Sağlık yardımları, Genel Sağlık Sigortası Hükümleri kapsamında düzenlenmiştir.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda sigortalının ölmesi hâlinde geride kalan hak sahiplerine gelir bağlanması yardımı nedir?

5510 sayılı Kanun’un 3. maddesine göre iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle ölen sigortalının hak sahiplerine belirlenecek aylık kazancının %70’i gelir olarak bağlanır. İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda ölen sigortalının hak sahiplerine iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından gelir bağlanması için ölen sigortalının belirli süre sigortalı olması ve belirli süre prim ödemiş olması şartı aranmamaktadır. Ancak sigortalı sayılanların hak sahiplerine gelir bağlanabilmesi için kendi sigortalılığından dolayı genel sağlık sigortası dâhil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gereklidir.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda sigortalının ölmesi hâlinde geride kalan hak sahiplerine verilen cenaze ödeneği nedir?

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli işgöremezlik geliri almakta iken ölen sigortalının hak sahiplerine, Kurum Yönetim Kurulu tarafından belirlenen ve Bakanlar Kurulu tarafından da onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği; sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenaze ödeneğinin bu sayılanlara ödenememesi ve sigortalının cenazesinin gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması durumunda belirttiğimiz tutarı geçmemek üzere belgelere dayanan masraflar, masrafı yapan gerçek veya tüzel kişilere ödenir.

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işveren ve üçüncü kişilerin sorumluluğu nelerdir?

İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucunda meydana gelmişse Kurum tarafından işverene ödetilir. Ancak işverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi de dikkate alınır. İş kazası veya meslek hastalığı, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, zarara neden olan üçüncü kişilere ve kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücu edilir.

Hastalık sigortası nedir?

Hastalık sigortasından sağlanacak olan yardımlardan yararlanabilmek için hastalığın ortaya çıkması gereklidir. Sigortalının iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve işgöremezliğe neden olan rahatsızlıklardır. Hastalık sigortasından sigortalıya geçici işgöremezlik ödeneği verilmektedir.

Analık sigortası yardımları nelerdir?

Analık sigortasından sigortalıya sağlanan yardımlar şunlardır: • Geçici işgöremezlik ödeneği, • Emzirme ödeneği.

Emzirme ödeneği nedir?

Sigortalı kadına ve sigortalı erkeğin sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve Kurum Yönetim Kurulu tarafından belirlenip Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden sağlanan bir yardımdır.

Emzirme ödeneği verilme şartları nelerdir?

Emzirme ödeneğinin verilebilmesi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması gerekir. Sigortalılığı sona erenlerin bu tarihten başlamak üzere 300 gün içinde çocuklarının doğması ve doğumdan önceki 15 ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması hâlinde emzirme ödeneği verilir.

Kısa vadeli sigorta kollarında dikkate alınmayan süreler nelerdir?

Kısa vadeli sigorta kolları açısından riskin doğduğu tarihten önceki bir yılın hesaplanmasında dikkate alınmayacak süreler düzenlenmiştir. Buna göre; • Herhangi bir nedenle silah altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi, • Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre, • İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortalarından geçici işgöremezlik ödeneği alan sigortalının işgöremediği süre, • Sigortalının greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hâllerinde geçen süre çalışma sürelerine girmediği gibi işgöremezliğin başladığı veya hastalığın anlaşıldığı yahut doğumun olduğu tarihten önceki bir yılın hesabında dikkate alınmaz.

İşsizlik sigortası nedir?

Bir işyerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigortadır.

İşsizlik sigortası primi nedir?

İşsizlik sigortasının primleri; sigortalı, işveren ve Devlet payı olarak Kanun’da düzenlenmiştir. Buna göre işsizlik sigortası primi; sigortalının aylık brüt kazançlarından %1 sigortalı, %2 işveren ve %1 Devlet payı olarak alınacaktır. Korumalı işyerlerinde çalışan ve iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan zihinsel veya ruhsal engellilerin işsizlik sigortası işveren payı Hazine tarafından karşılanır. İşsizlik sigortası gelirleri vergiye tabi değildir. Bu gelirlerden hiçbir vergi, resim ve harç kesintisi yapılamaz.

İşsizlik sigortası yardımları nelerdir?

İşsizlik ödeneği, 5510 sayılı Kanun gereğince ödenecek sigorta primleri, yeni bir iş bulma ve meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi hizmetleri ve ödemeleri yapılır.

İşsizlik ödeneği nedir?

Sigortalı işsizlere İşsizlik Sigortası Kanun’da belirtilen süre ve miktarda yapılan parasal ödemedir.

İşsizlik Ödeneğine Hak Kazanma Koşulları nelerdir?

İşsizlik ödeneğine hak kazanma koşulları şunlardır: • Belirli bir süre sigortalı olarak çalışma ve belirli bir süre prim ödeme, • İş sözleşmesinin İşsizlik Sigortası Kanunu’nda öngörülen nedenlerle sona ermesi, • İş sözleşmesinin askıda olmaması, • Türkiye İş Kurumuna başvurma.

İşsizlik ödeneğinin miktarı ne kadardır?

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınmak suretiyle hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ıdır. On altı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’nini geçemez. İşsizlik ödeneğine getirilen bu sınırlama, işsizlik ödeneğinin yeni bir iş bulmak konusundaki olası caydırıcı etkisini gidermeye yöneliktir.

İşsizlik ödeneğinin ödenme süresi ne zamana kadar devam eder?

İşsizlik ödeneğinin ödenme süresi, işsizlik sigortası prim ödeme gün sayısı ile orantılı olarak belirlenmiştir. Buna göre iş sözleşmesinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan son üç yıl içinde • 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, • 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, • 1080 sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün süreyle işsizlik ödeneği verilir. İşsizlik ödeneği, her ayın sonunda aylık olarak işsizin kendisine ödenir.

İşsizlik ödeneğinin kesilmesi ve geri alınmasına neden olan durumlar nedir?

İşsizlik ödeneğinin kesilmesine neden olan durumlar şunlardır: • Kurum tarafından önerilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alan sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. • İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde gelir getiren bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı belirlenen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. • Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. • Haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.

Ücret Garanti Fonu nedir?

İşverenlerin belirli nedenlerle ücret ödeme güçlüğüne düşmeleri hâlinde işçi ücretlerinin belirli bir dönem için güvenceye kavuşturulması amacıyla oluşturulan fondur.

Kısa Çalışma nedir?

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı nedenlerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hâllerinde işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir. İşverenin, kısa çalışma talebini gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazı ile bildirmesi gereklidir.

Kısa Çalışma Ödeneği nedir?

Kısa çalışma hâlinde işsizlik sigortası fonundan kısa çalışma ödeneği ödenir. Yalnız kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için işçinin, iş sözleşmesinin sona erme hâlleri dışındaki işsizlik ödeneğine hak kazanma şartlarını yerine getirmesi gereklidir. Günlük kısa çalışma ödeneği, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu üçüncü bölümde  “Hizmet Akdiyle veya Kendi Adına ve Hesabına Çalışan Sigortalıların Tabi Olduğu Kısa Vadeli Sigorta Hükümleri” başlığı altında hangi sigorta türleri yer almaktadır? 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu üçüncü bölümde “Hizmet Akdiyle veya Kendi Adına ve Hesabına Çalışan Sigortalıların Tabi Olduğu Kısa Vadeli Sigorta Hükümleri” başlığı altında iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına ilişkin hükümler yer almaktadır.

İş Kazasını tanımlayınız?

İş Kazası: Sigortalının işveren otoritesi altında bulunduğu bir sırada gördüğü iş veya işin gereği dolayısıyla aniden ve dıştan meydana gelen bir etkenle onu bedenen veya ruhen zarara uğratan bir olaydır.

5510 sayılı Kanun’un 13. maddesine göre iş kazası sayılma durumları nelerdir? 

5510 sayılı Kanun’un 13. maddesinde “İş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması” başlığı altında iş kazasının tanımı verilmekten çok hangi hâl ve durumlarda meydana gelen olayın iş kazası sayılacağı düzenlenmiştir. Kanun’un 13. maddesine göre “iş kazası,
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının görevli olarak iş yeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Bu Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında emziren kadın sigortalının iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olaydır.”

İş kazasının unsurlarını sıralayınız?

İş kazasının unsurları şunlardır:
• 5510 sayılı Kanun anlamında sigortalı sayılma,
• Sigortalının kazaya uğraması,
• Sigortalının bedensel veya ruhsal bir zarara uğraması,
• Kaza olayı ile sigortalının uğradığı zarar arasında illiyet bağının bulunması.

Sigortalının başına gelen kaza olayının Kanun’da 13. maddede iş kazası sayılabilmesi için taşıması gereken şartları açıklayınız?

Sigortalının başına gelen olayın Kanun anlamında iş kazası sayılması için ikinci unsur, sigortalının kazaya uğramasıdır. Ancak sigortalının başına gelen kaza olayının Kanun’da 13. maddede sıralanan hâllerden biri kapsamında gerçekleşmesi gereklidir.
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada kazaya uğraması

b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına
bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle kazaya uğraması

c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının görevli olarak işyeri dışında başka bir
yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda kazaya uğraması

d) Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda kazaya
uğraması

e) Sigortalıların işveren tarafından sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında kazaya uğraması

Zilyetlik nedir? Tanımlayınız. 

Zilyetlik: Bir kimsenin taşınır (menkul) veya taşınmaz (gayrimenkul) bir mal üzerindeki fiili hâkimiyetidir

İlliyet bağı nedir? Tanımlayınız. 

İlliyet Bağı: Haksız fiil sebebiyle ortaya çıkan zararın tazmini borcunun doğabilmesi için haksız fiil ile zarar arasında bulunması gerekli neden-sonuç ilişkisidir.

Meslek hastalığı  nedir? Tanımlayınız. 

Meslek Hastalığı: Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir nedenle veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik hâlleridir.

5510 sayılı Kanun’da 14. maddede yer alan hükümden hareketle meslek hastalığının unsurları nelerdir? Açıklayınız. 

5510 sayılı Kanun’da 14. maddede yer alan hükümden hareketle meslek hastalığının unsurları şunlardır: 

5510 sayılı Kanun anlamında sigortalı sayılma,
Sigortalının bedensel veya ruhsal bir zarara uğraması,
Hastalık veya sakatlığın yürütülen işin sonucu olması

Yükümlülük süresi nedir? Tanımlayınız. 

Yükümlülük Süresi: Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süredir.

Geçici iş göremezlik ödeneği  nedir? Tanımlayınız. 

Geçici İş göremezlik Ödeneği: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre için çalışamayacağı doktor raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı (istirahatli olduğu) her gün için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan, sigortalının çalışamaması nedeniyle uğradığı gelir kaybını telafi etmeye yönelik parasal yardımdır.

Meslek kavramını tanımlayınız. 

Meslek: İş kazasının meydana geldiği veya meslek hastalığının başladığı tarihte Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışmakta olanların yapmakta olduğu iştir.

İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen
sigortalının hak sahiplerine sağlanan yardımları açıklayınız? 

İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen
sigortalının hak sahiplerine sağlanan yardımlar şunlardır:
• Gelirbağlanması,
• Cenazeödeneği,
• Evlenmeödeneği.

Geçici iş göremezlik ödeneğinin hangi şartlarda azaltılır? Açıklayınız.

Sigortalının hastalık nedeniyle hekimin bildirdiği tedbir ve tavsiyelere uymaması sonucunda tedavi süresinin uzamasına veya işgöremezlik oranının artmasına, malul kalmasına neden olması hâlinde uzayan tedavi süresi veya artan işgöremezlik oranı esas alınarak geçici işgöremezlik ödeneği, dörtte birine kadarı Kurum tarafından azaltılır.

Analık sigortasından sigortalıya sağlanan yardımlar nelerdir? Açıklayınız. 

Analık sigortasından sigortalıya sağlanan yardımlar şunlardır:
• Geçici iş göremezlik ödeneği,
• Emzirme ödeneği.

İşsizlik sigortasını tanımlayınız?

İşsizlik Sigortası: Bir işyerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigortadır.

İşsizlik ödeneğine hak kazanma koşullarını açıklayınız?

İşsizlik ödeneğine hak kazanma koşulları şunlardır:
• Belirli bir süre sigortalı olarak çalışma ve belirli bir süre prim ödeme,
• İş sözleşmesinin İşsizlik Sigortası Kanunu’nda öngörülen nedenlerle sona ermesi,
• İş sözleşmesinin askıda olmaması,
• Türkiye İş Kurumuna başvurma.

Günlük işsizlik ödeneği ve işsizlik ödeneğini tanımlayınız?

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınmak suretiyle hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının%40’ıdır.
İşsizlik ödeneği, her ayın sonunda aylık olarak işsizin kendisine ödenir.

4447 sayılı Kanun’un 52. maddesinde işsizlik ödeneğinin kesilmesine neden olan durumları açıklayınız?

4447 sayılı Kanun’un 52. maddesinde işsizlik ödeneğinin kesilmesine neden olan durumlar, ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Buna göre işsizlik ödeneği almakta iken aşağıdaki durumlardan biri gerçekleştiğinde işsizlik ödeneği kesilir.

a) Kurum tarafından önerilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alan sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.
b) İşsizlik ödeneği aldığı süre içinde gelir getiren bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı belirlenen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.
c) Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.
d) Haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir.

Ücret garanti fonu oluşturulma amacı nedir? hangi kanun kapsamında düzenlenmektedir? 

İşverenlerin belirli nedenlerle ücret ödeme güçlüğüne düşmeleri hâlinde işçi ücretlerinin
belirli bir dönem için güvenceye kavuşturulması amacıyla oluşturulan ücret garanti fonu, önce 4857 sayılı İş Kanunu’nun 33. maddesinde düzenlenmişti. Ancak 2008 yılından itibaren isabetli bir şekilde 4447 sayılı Kanun ek 1. maddesinde yer almaktadır.