Sayısal Fotoğraf Baskı Teknikleri Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Günümüzde matbaa baskısındaki çözünürlük kaç dpi’dır?

Ofset baskıda (ve benzer biçimde inkjet baskıda), sıvı mürekkepler emici yüzeylere uygulandığından, baskı çözünürlüğü kâğıdın emiciliğine ve yüzey özelliklerine göre değişir. Elektromekanik / fotokimyasal yöntemlerle çok yüksek keskinlikte kalıplar elde edilebilmesine karşın (2400 dpi / dpi: dots per inch / bir inçteki benek sayısı) bugün matbaa baskısındaki standart çözünürlük 300 dpi’dir (2.54 cm’de 300 görüntü noktası). Bu keskinlik algısı, baskı kalitesi ve mürekkep tüketimi açısından optimal bir değerdir.

Değişken veri kavramını açıklayınız?

Sayısal matbaa tekniğinde, baskı silindirleri her bir nüsha baskı için sıfırlanarak yeniden pozlandıklarından, değişken veri (variable data) ile baskı mümkün olmuştur. Bunun anlamı, basılan dokümandaki belli alanlarda, bir veri tabanından çekilen bilgilerin her kopyada farklı olabilmesidir. Örneğin, basılan doküman bir dergi ise, editörün sunuş yazısındaki hitap kişiye özel olabilir. Benzer şekilde kişiye özel masa takvimleri, büyük miktarlarda kesilen hizmet faturaları (telefon faturaları gibi), kredi kartı ekstreleri ve kişiye özel tanıtım dokümanları bu matbaalarda basılır.

Görüntü kararlılığı nedir?

Görüntü kararlılığı deyimi, basılan görüntünün atmosferik etkiler ve ışık nedeniyle zaman içinde ne kadar değişim geçireceğini ifade eder

Kalıpların hizalanmasının önemini açıklayınız?

Aynı kâğıda çok yüksek bir hassasiyetle dört kez yapılan baskıda, mürekkep beneklerinin tam istenilen noktalara bırakılması önemlidir. 4 ayrı mürekkeple oluşturulan tram yapısında özel bir desen olduğunu söylemiştik. Bu desende en küçük bir kayma, renklerin istenmeyecek biçimde çakışmasına, desenin bozulmasına ve görüntü kalitesinin hem keskinlik hem de renk doğruluğu bakımından düşmesine neden olacaktır. Bu yüzden baskı başlamadan önce test baskıları yapılarak hizalama işlemi büyük bir doğrulukla gerçekleştirilir ve baskı süresince de sık sık kontrol edilir.

CMYK dengesinin önemini açıklayınız?

Baskı öncesi hazırlık, renk düzeltmeleri ve CMYK dönüşümü ne kadar titiz bir biçimde yapılmış olursa olsun, baskı sırasında dört rengin ayrı kalıplardan basılıyor olması, renk doğruluğu bakımından bir risk yaratır. Herhangi bir kalıbın gereken den koyu ya da açık basılması, o rengin sonuçta baskın ya da zayıf olmasına yol açarak renk kaymaları ile kendisini gösterecektir. Bu kayma en belirgin biçimde düz gri olması gereken ve grinin 4 renkle basıldığı yüzeylerde görülür. Gri donuk ve nötr değilse, herhangi bir renge doğru kaymışsa, kalıbın yapısında bir sorun yoksa, baskıdan kaynaklanan bir dengesizlik olduğu düşünülmeli ve uygun biçimde düzeltilmelidir. Örneğin gri ton pembeleşmişse, M kalıbının normalden baskın olduğu anlaşılır. Gri ton mavileştiyse, Y kalıbının normalden zayıf basıldığı düşünülmelidir

Günümüzde prova baskı nasıl yapılmaktadır?

Geçmişte, kalıp yapımında ara aşama olarak, basılacak her renk için gerçek boyutta bir yaprak filmin üretildiği dönemde, prova baskı bu filmlerden üretiliyordu. Günümüzde ise bilgisayar ortamındaki tasarımdan doğrudan doğruya baskı kalıpları üretildiğinden, prova baskıda kullanılan orijinal doküman, bilgisayar ortamındaki ve çoğunlukla PDF (Adobe Acrobat Portable Document Format) yapısındaki bir dosyadır. Bu dosya, bilgisayara bağlı olan ve bir yazıcı olarak tanımlanan prova makinesine aktarılarak gerçek boyutta basılır. Günümüzde prova baskı, çoğunlukla, özel olarak kalibre edilmiş geniş formatlı bir inkjet (mürekkep püskürtmeli) baskı cihazı ile gerçekleştirilir.

Baskıda çözünürlüğün düşük tutulmasının faydaları nelerdir?

Emici kağıtlara yapılan baskılarda, örneğin 3. hamur ya da ortalama gazete kağıdında mürekkep yayılma eğilimi gösterdiğinden, noktalar kalıptaki boyutlarından daha büyük boyutta oluşurlar. Bu nedenle çözünürlüğün düşük tutulması gerekir. Ayrıca, düşük çözünürlük mürekkep tüketimini de azalttığından, kalite beklentisinin düşük olduğu durumlarda (örneğin uzaktan bakılan billboard baskılarında, gündelik tüketim için üretilen bilet, el ilanı vb. ürünlerde) daha düşük çözünürlük, dolayısıyla daha iri tramlar kullanılır. Yüksek kalitede bir baskı için emici olmayan, nitelikli kuşe kağıtlar ve yüksek çözünürlük tercih edilir.

Ekstra renk kavramını açıklayınız?

Grafik ürünlerin baskısında kimi zaman CMYK modeli ile oluşturulamayacak (fosforlu, altın ya da gümüş yaldız gibi metalik renkler) özel renklerin kullanılması gerekebilmektedir. Ya da CMYK modeli ile oluşturulabilse de, tram (düzenli noktacıklar) içereceği için ya da sapmalar olabileceği için tercih edilmeyen belli kurumsal renkler söz konusu olabilir (bir firmanın logosunda ve tüm kurumsal malzemelerinde kullanılan belli bir yeşil tonu gibi). Böyle durumlarda, söz konusu renk, saf bir mürekkep olarak hazırlanıp CMYK renklerine ek olarak beşinci kalıp ile basılır. Buna “ekstra renk” adı verilmektedir. Sayısal matbaada, sınırlı bazı istisnalar dışında, ekstra renk kullanılması mümkün değildir. Basılacak üründe yer alan tüm renkler CMYK modeli ile, bu dört rengin karışım oranlarının sağlayacağı gamut içinde oluşturulmak zorundadır.

Duotone baskı nedir?

CMY karışımları ile tüm gri skalası boyunca nötr, yani renk değeri olmayan bir geçiş elde etmek neredeyse olanaksızdır. Bu gerçek, CMYK modelinin kullanıldığı tüm baskı teknikleri için geçerlidir ve dikkatle bakıldığında belli gri aralıklarında renk tonları fark edilir. Yukarıda da söz edildiği gibi, örneğin açık grilerin biraz pembeleştiği ya da koyu grilerde kahverengi tonlarına kaymalar olduğu görülebilir. Nötr tondan sapmalar, herhangi bir renge doğru olabilir. Bunun nedeni, 4 kalıbın baskı yoğunluğunun süreç boyunca yer alan aşamalardaki küçük hata payları nedeniyle çoğu kez tam anlamıyla eşitlenememesidir. Renkli görüntülerde farkedilemeyen bu küçük hatalar, siyah beyaz görüntülerde dikkatli bir gözü rahatsız edebilir. Çözüm, duotone yani iki renk baskıdır. Bu teknikte, kalıp sayısı 4’ten 2’ye düşürülür ve siyah ile birlikte orta gri tonda bir mürekkep daha kullanılarak baskı yapılır. Koyu tonlarda siyah kalıbındaki tramlar yoğunlaşırken, açık tonlarda gri kalıbındaki tramlar belirginleşir. Böylece renk kayması kesin olarak önlenirken, görüntülerde arzu edilen ton zenginliğine ve doygun gri skalasına ulaşılmış olur. Mürekkep püskürtmeli baskı sistemlerinde de, renk kartuşlarının farklı gri tonlarına ait özel mürekkeplerle değiştirilmesi yoluyla kusursuz siyah-beyaz baskılar yapılması benzer bir mantıkla mümkün olmaktadır.

Sayısal matbaa iş akışını açıklayınız?

Sayısal matbaada, tıpkı klasik matbaadaki CTP (Computer to Plate / Bilgisayardan Kalıba) tekniği gibi, bilgisayar ortamında tamamlanan bir tasarım, CMYK bileşenlerine ayrıştırılarak doğrudan doğruya baskı makinesine gönderilir. Baskı büyük paftalar halinde kesilmiş tabaka ya da bobin halindeki kâğıda, çoğunlukla tek geçişte, 4+4 renk yani, her iki yüze aynı geçişte CMYK renkleri uygulanarak gerçekleşir. Elektrostatik baskıda, mürekkep yerine mıknatıslanma özelliği kazandırılmış çok ince toz halindeki CMYK renklerinde, toner adı verilen pigmentler kullanılır. Basılacak görüntü, ışığa duyarlı olan ve toneri üzerine çekerek daha sonra kâğıda transfer eden silindir biçimindeki hassas tamburlar (drum) ile gerçekleşir. Kâğıdın üzerinde de manyetik alan oluşturulması ile duran toner, baskı makinesinin fırınlama ünitesinde çok yüksek sıcaklığın etkisi ile eriyerek kâğıda nüfuz eder. Daha sonra perdahlama ünitesinde parlak kauçuk silindirler kâğıt yüzeyini ezerek tonerin oluşturduğu yüksekliği (elle hissedilebilecek dokuyu) ortadan kaldırırlar. Alternatif bir yaklaşımda toner yerine katı halde mürekkepler kullanılmaktadır. Mürekkep ani olarak ısıtılıp sıvılaştırıldıktan sonra, yine manyetik alanların yardımıyla ya da püskürtülerek son derece küçük damlacıklar halinde kâğıda transfer edilir. Takip eden ünitelerde baskılar eğer forma düzenindeyse katlanır, harmanlanır, kesilir ve gerekiyorsa ciltlenir.

Prova baskının önemini açıklayınız?

Klasik matbaa baskısında, zorunlu olmasa da çok önemli bir aşama “prova baskı” aşamasıdır. Basılacak tasarım bilgisayar ortamında tamamlandıktan sonra, baskı kalıplarının üretilmesi ve baskının gerçekleştirilmesi sürecinde çeşitli hata olasılıkları vardır. Yüksek tirajlı işlerde baskı başlamadan önce sonucun bir yolla kağıt üzerinde görülebilmesi, eğer herhangi bir hata yapılmışsa, iş gücü, zaman, kağıt ve mürekkep kayıplarının önlenebilmesini sağlar.

Prova baskı hangi makine ile yapılmaktadır?

Prova baskının, matbaa makinesinin kendisi ile yapılması mümkündür ancak nadiren bu yola başvurulur. Zira, matbaa makinesi çalıştırıldığı anda, son ürünü temsil edici bir baskı elde edilene dek yüzlerce kopya basılmak zorundadır. Ayrıca, çoğu kez aynı baskı ünitesi ile sırayla farklı kalıplar basıldığından, prova sırasında sadece birkaç kopya için kalıp değiştirilmesi pratik değildir ve prova sonrasında başa dönüldüğünde prova baskı zaten geçerliliğini yitirmiş olur. Bu nedenlerle, prova baskı öteden beri farklı ve özellikle bu amaçla hazırlanmış cihazlarla gerçekleştirilmektedir. Hedef, daha sonra matbaa makinesinde elde edilecek baskının tam bir simülasyonudur.

Klasik ofset sisteminde sayısal süreçler nelerdir?

Klasik ofset matbaa sisteminde sayısal teknolojinin kullanıldığı bazı süreçler vardır. Örneğin, önemli aşamalardan biri, sayısal teknoloji kullanımı ile baskı öncesinde deneme olanağı sağlayan prova baskıdır. Diğer bir önemli süreç ise klasik matbaada baskı kalıbı oluşturma aşamasında film kullanımını ortadan kaldırarak iş akışını önemli ölçüde hızlandıran CTP teknolojisidir.

Ofset baskı kalıbını açıklayınız?

Herhangi bir tasarımın ya da fotoğrafik görüntünün matbaada kâğıda basılabilmesi için, mürekkepleri öngörüldüğü biçimde kağıda transfer edecek kalıpların olması gerekir. Günümüzde, bilgisayar ortamında hazırlanan tasarımlar (kitap ve dergi sayfaları, afişler, ambalaj çalışmaları, fotoğrafik görüntü içeren ya da içermeyen her türlü grafik tasarım), doğrudan doğruya baskı kalıplarına işlenebilmektedir. Bu tekniğe CTP (Computer to Plate/Bilgisayardan Kalıba) adı verilir. Baskı kalıpları, kullanım sırasında silindir biçiminde bükülen, esnek metal levhalardır. Basılacak görüntü CMYK bileşenlerine ayrıştırıldıktan sonra, bu bileşenlerin her biri için ayrı bir tane olmak üzere 4 kalıp üretilir. Kalıbın üzerinde, mürekkep ile basılacak görüntüyü taşıyan bir katman yer alır. Baskı sırasında mürekkep bu katmana aktarılır. Kalıptaki mürekkep de kauçuk bir silindire ve silindirden de kağıda transfer edilir. Bu işlem, toplam tiraj kadar ve aynı yüzeye her mürekkep için bir kez olmak üzere toplam dörder kez tekrarlanır. Başka bir deyişle, tiraj sayısı örneğin, bin olan bir çalışma için dört bin kez baskı yapılır.

Tiraj kelimesinin anlamını açıklayınız?

Tiraj: Baskı yoluyla üretilen kitap, gazete, dergi gibi materyallerin toplam baskı sayısı tiraj sözcüğü ile tanımlanır (ör. Gazetenin günlük tirajı, beş yüz bin adet.).

CMYK modelini açıklayınız?

RGB gamutu, daha önce açıklandığı gibi, hem ara tonların zenginliği hem de ışıkla oluşmasından dolayı bazı fosforlu, parlak renklerin elde edilebilmesi bakımından çok geniştir. CMYK modelinde ise, ortam ışığının mutlaka bir yüzeyden yansıması söz konusu olduğundan, gamut daralır, RGB uzayındaki tüm renklerin baskıda elde edilmesi olanaksızlaşır. Bu sorunun bugün için üstesinden gelinmesi olanaksızdır. Ancak mürekkep sayısı artırılarak iki gamutu birbirine yaklaştırma çabaları sürmektedir. Ofset baskıda, yeşil ve turuncu mürekkeplerin eklenmesi ile 6 renkli baskı (hexachrome) denenirken, mürekkep püskürtmeli sistemlerde ara tonların, özellikle açık C ve açık M tonlarının (CcMmYK modeli) eklenmesiyle mürekkep sayısı artırılmaktadır. Açık tonlu mürekkeplerin eklenmesi, özellikle mürekkep püskürtmeli baskı cihazlarında sadece 4 renk kullanılarak yapılan fotoğraf baskılarında beyaza yakın tonların yer aldığı alanlarda göze çarpan, seyrelmiş noktaların meydana getirdiği rahatsız edici, yapay görünümü ortadan kaldırır. Bu etki koyu tonlarda dikkat çekmez zira noktalar yoğunlaşır ve aralarındaki boşluklar kapanır. Ancak açık tonlar noktacıkların birbirlerinden uzaklaşması ile elde edilebildiğinden özellikle yakından bakılan CMYK inkjet baskıların görünüşü tatmin edici değildir. Matbaa baskısında da aynı renklerin kullanılmasına karşın, tramlı baskıda nokta büyüklüğü değişken olduğundan ve açık tonlar noktaların seyrelmesi ile değil küçülmesi ile elde edildiğinden sonuç daha tatmin edicidir.

Gamut veya renk gamı kavramını açıklayınız?

Herhangi bir sayısal fotoğraf ilk elde edildiğinde, tek bir piksel için o noktadaki RGB değerleri belirlenerek bir renk formülü oluşur. Bu formül, yine aynı renk uzayında, yani RGB değerleri ile çalışan cihazlarda sorunsuzca kullanılır. Oysa, baskıda CMY ve CMYK modellerinin kullanıldığını söyledik. Herhangi bir renk modelinde oluşturulabilecek farklı renklerin toplamına Gamut ya da Renk Gamı adı verilir.

Klasik renkli fotoğraf kâğıdına baskı nasıl yapılmaktadır?

Klasik renkli fotoğraf kâğıdı üzerindeki baskılarda CMY renkleri üst üste serilmiş katmanlar halinde yer alır ve her bir katmandaki renk yoğunluklarının değişmesi ile renk farkları elde edilir.

Mürekkep ve toner kullanılarak gerçekleştirilen standart baskılar nasıl yapılmaktadır?

Mürekkep ve toner kullanılarak gerçekleştirilen standart baskılarda (ofset ve elektrostatik baskı), CMY renk maddeleri sadece en yoğun tonları ile kullanılırlar. Yani, CMY setindeki üç rengin ara tonları yoktur. Bu nedenle söz konusu baskı tekniği “trikromi / üç renk” deyimi ile adlandırılır. Diğer ders kitaplarında da yer yer belirtildiği gibi, siyah renk tamamlayıcı renk olarak “trikromi” setine eklenir ve K harfi ile tanımlanır.

Siyah mürekkep neden gereklidir?

Renklerin CMY ya da çıkarıcı model ile, beyaz ışıktan RGB bileşenlerinin eksiltilmesi yoluyla elde edildiği modelde, eğer CMY katmanlar halinde üst üste duruyorsa, beyaz ışığın bütünüyle yutulması mümkün olur. Böylece doygun, gerçek siyah algısı oluşur. Klasik renkli fotoğraf baskılarında bu böyledir. Oysa matbaa baskısında ve tram ya da mürekkep noktacıkları kullanılan sistemlerde mürekkepler örtücü olduğundan ve üst üste değil yan yana konumlandırılmak zorunda olduklarından, CMY en yoğun değerlerde kullanılsa bile uygulamada gerçek siyah elde edilemez. Görüntülerin siyah olması gereken bölgelerinde ancak çok koyu haki (yeşil/kahverengi) renkte bir görünüm elde edilebilir. Bu nedenle, tramlı ya da noktacıklı sistemlerde gerçek siyahın elde edilebilmesi için baskıya siyah mürekkep de eklenmiştir. Siyah rengin (Black) trikromide K harfi ile ifade edilmesinin nedeni, B’nin Blue için kullanılmış olmasıdır. K, “Key Color” yani, “Gölge Rengi”nin kısaltması olarak söylenir. Aynı zamanda, Black sözcüğünün son harfi K olarak da dikkate alınmaktadır.

Tram kavramını açıklayınız?

Matbaa baskısında, klasik renkli fotoğraf baskısından farklı olarak yoğunluğu değişen renk katmanları değil, her zaman aynı yoğunluktaki mürekkepler kullanıldığından, ara tonların elde edilmesi için “tram” adı verilen özel bir desen kullanılır. Baskıda ancak büyüteçle görülebilecek kadar ince bir ızgara yapısı içinde, CMY ve nedenleri aşağıda açıklanacağı üzere dördüncü mürekkep olarak K yani siyah için nokta pozisyonları belirlenir. Görüntünün herhangi bir noktasındaki renk değerine göre ilgili CMY ve K pozisyonlarında, daha küçük ve seyrek ya da daha büyük ve kendisine ayrılmış alanı tümüyle dolduran benekler oluşturulur. Kâğıt renginin aralardan görülebilmesi ya da kapanması sayesinde renk algısı farklı tonlarda oluşur. Esasen her rengin kendi ızgara yapısı vardır ve bu ızgaralar, farklı renklerdeki beneklerin üst üste çakışmaması için belli bir açıyla çevrilir. Bu nedenle tramlara büyüteçle bakıldığında bir tür petek deseni gözlenir.

Baskı sistemlerinde hangi model kullanılmaktadır?

Baskı sistemlerinde, başka bir deyişle, yansıyan (opak baskı) ya da süzülen ışıkla (transparan baskı) görüntü oluşturulan sistemlerde, görüntünün oluştuğu yüzeyin kendisi ışık yaymadığı, ancak ortamda bulunan ışığı soğurarak/yansıtarak görüntünün algılanmasını sağladığı için, RGB modeli uygun değildir. Bu kez, çıkarıcı renkler olan CMY modeline başvurulur. CMY kısaltması, İngilizce cyan (“syan” okunur. Turkuvaz veya cam göbeği rengidir.) magenta (“macenta” okunur. Koyu pembe, siklamen rengidir.) ve yellow (“yellou” okunur. Sarı renktir.) sözcüklerinin baş harflerinden oluşturulmuştur. CMY modeline çıkarıcı renkler denmesinin nedeni, bu renklerin her birinin, toplamsal renklerden birini beyaz ışıktan tümüyle eksiltmesi, soğurmasıdır. Buna göre, C kırmızı ışığı, M yeşil ışığı, Y ise mavi ışığı tümüyle yutar, kalanını yansıtır. Beyaz ışıkta gözlenen saf beyaz bir kağıdın üzerinde C, M ve Y renklerini üst üste farklı oranlarda kullanarak tüm renkleri elde etmek böylelikle mümkün olur.

Işıkla görüntü oluşturan sistemlerin çalışma ilkesini açıklayınız?

Işıkla görüntü oluşturulan tüm sistemlerin, örneğin bilgisayar monitörleri, TV ekranları ve data projektörlerin çalışma ilkesi, RGB yani kırmızı, yeşil ve mavi renk modeline (toplamsal renkler) dayanır. Buna göre, beyaz ışığın üç saf bileşeninin belli frekanslardaki kırmızı, mavi ve yeşil ışıklar olduğu varsayılır. Aynı noktaya odaklanan ya da yaklaştırılan bu üç renkteki ışık, birleştiklerinde beyaz ışığı oluştururlar. Dolayısıyla RGB demetlerinin parlaklık oranları değiştirilerek beyaz ışıktan sapmalar elde edilir ve böylelikle tüm renkler oluşturulabilir.

RGB-CMYK dönüşümünü açıklayınız?

Basılacak görüntüler özellikle de fotoğrafik görüntüler olduklarında, neredeyse istisnasız olarak ilk elde RGB renk uzayındadırlar. Görüntüyü oluşturan sayı dizisinin (matris) dört baskı kalıbına paylaştırılan CMYK bileşenlerine dönüştürülmesi çok kritik bir aşamadır. Görüntü işleme yazılımlarında bir hamlede yapılabilecek bir işlem gibi görünse de, mürekkep cinsi, kağıt özellikleri, baskıya daha sonra uygulanacak selofan, lak vb. işlemler olup olmayacağı, CMYK modeline dönüşümde dikkate alınması gereken konulardır. Bu nedenle, RGB uzayındaki görüntülerin CMYK uzayına aktarılma işinin özellikle fotoğrafçılar tarafından, iş akışının sonraki aşamalarına daha hakim olan matbaa personeline bırakılması tavsiye edilir. Aksi halde, ekran görüntüsü ile baskı arasında beklenmedik farklar ortaya çıkabilir ve bu büyük sorunlara yol açabilir.

Baskı kalitesini etkileyen değişkenler nelerdir?

Günümüzde klasik matbaacılıkta standart yöntem olan ofset baskıda, kalite beklentisi tabii ki basılan işin kullanım amacına göre değişecektir ancak, beklenti ne olursa olsun sonucun beklentiye uygun olmasını belirleyecek etkenler vardır. Makinenin üretim kalitesi ve bakımı, kullanılan mürekkeplerin kalitesi (akışkanlık, renk saflığı, solmazlık hatta toksik olup olmamaları), kağıt kalitesi.

Tek kalıp baskı nedir?

Renk verisi olmayan, sadece siyah mürekkep ile basılan çok sayıda iş vardır. Sadece metinlerden oluşan kitaplar, düşük maliyetli el ilanları, gazetelerin iç sayfaları gibi birçok uygulamada, sadece siyah mürekkep ile baskı yapılması süreci hızlandırır, maliyetleri düşürür. Bu tür baskılara, “tek kalıp baskı” adı verilir. Tek kalıp baskı da siyah yerine başka bir renk de kullanılabilir. Ne var ki, basılan çalışma ara tonlar içeriyorsa, örneğin fotoğrafik görüntüler bulunuyorsa, ton geçişlerinin kalitesi, beyaz ile siyah arasındaki degradasyonlar, tek bir kalıp üzerindeki tram yapısı ile oluşturulmak zorundadır. Gündelik kullanımda önemli bir sorun sayılamayacak bu durum, yüksek kalitede siyah-beyaz baskı beklendiğinde önem kazanır. Fotoğraf albümleri, sergi katalogları, posterler ya da benzeri çalışmalarda tek kalıp baskı, yeterli ton zenginliğini sağlamaktan uzak olacak, görüntüler derinliksiz ve “ucuz” görünecektir. Yüksek tirajlı ve karışık içeriğe sahip dergiler ve ürün katalogları gibi işlerde çözüm, renkli görüntü içersin, içermesin, tüm formaların 4 kalıp (CMYK) ile basılması, böylelikle siyah-beyaz fotoğraflarda ara tonların eşit miktarda CMY karışımı ile elde edilmesidir. Tek kalıp baskıya kıyasla daha zengin, çok daha doygun ton geçişleri böylelikle elde edilir.

Sayısal matbaada güvenin önemini açıklayınız?

Sayısal matbaada, hareket eden parçaların sayısının daha az ya da daha zor erişilebilecek noktalarda olduğu dikkate alınarak, personel için daha güvenli bir ortam sağladığı düşünülebilir. Benzer şekilde, personelin soluduğu hava klasik ofset matbaalara kıyasla daha az solvent içerir. Ancak özellikle elektrostatik baskı sırasında önemli miktarda ozon gazı açığa çıkar ve bu gazın personel güvenliği açısından bağımsız bir havalandırma sistemi ile ortamın dışına taşınması şarttır. Öte yanda matbaa ortamının, büyük çapta profesyonel üretim yapılan tüm ortamlar gibi çeşitli güvenlik riskleri taşıdığı unutulmamalıdır. Geleneksel fotoğrafçılıkta çok fazla kimyasal madde kullanımı nedeniyle yaşanan, zehirlenme ve deri hastalıkları gibi riskler bugün ortadan kalkmış olsa da, ancak çok daha güvenli olduğu düşünülen masabaşı çalışma ortamı, aksine uzun süreler boyunca monitör radyasyonuna maruz kalınması veya aynı pozisyonda saatlerce oturulması gibi nedenlerle ciddi sağlık riskleri oluşturmaktadır. Yeni ve çağdaş yöntemlerin aynı zamanda daha güvenli olduğu önyargısı, çalışma ortamında bu anlamda bir iyimserliği, dolayısıyla da ihmalleri beraberinde getirmemelidir.

İnsert kavramını açıklayınız?

Insert: Tek başına ya da düzenli basımı ve satışı yapılan bir yayın organının içinde dağıtılmak üzere hazırlanmış broşür ya da dergilerin ortak adı. Örneğin günlük bir gazetenin içinde ek olarak verilen bir mobilya reklam broşürü, * olarak tanımlanabilir.

Mürekkepli ofset tekniğinin faydaları ve zararlı yönleri nelerdir?

Mürekkepli ofset tekniğinin öncelikli olarak kullanıldığını ve tüm dünyada standart olduğunu söyleyebiliriz (Tüm matbaa baskılarının %90’ı). Yüksek tirajlı baskılarda önemli maliyet, hız ve kalite avantajları sağlayan ofset baskı, öte yanda bazı kısıtlamalar da getirmektedir. Örneğin, birim maliyet, düşük tirajlı uygulamalarda çok yüksektir. Yani, afiş, kitap, davetiye vb. herhangi bir ürünün az sayıda basılması akla yakın değildir. Kalıp maliyetlerinin ve ön çalışmanın yarattığı işçilik maliyetinin baskı sayısına bölünmesi, ofset tekniği ile düşük tirajlı iş basılmasının anlamsızlığını ortaya koyar.

mürekkep ve toner kullanılarak gerçekleştirilen standart baskılarda (ofset ve elektrostatik baskı), CMY renk maddeleri kullanımı açıklayınız

mürekkep ve toner kullanılarak gerçekleştirilen standart baskılarda (ofset ve elektrostatik bask›), CMY renk maddeleri sadece en yoğun tonları ile kullanılırlar. Yani, CMY setindeki üç rengin ara tonları yoktur. Bu nedenle söz konusu baskı tekniği “trikromi / üç renk” deyimi ile adlandırılır.

Baskı sistemlerinde RGB modeli neden uygun değildir?

baskı sistemlerinde, başka bir deyişle, yansıyan (opak baskı) ya da süzülen ışıkla (transparan baskı) görüntü oluşturulan sistemlerde, görüntünün oluştuğu yüzeyin kendisi ışık yaymadığı, ancak ortamda bulunan ışığı soğurarak/yansıtarak görüntünün algılanmasını sağladığı için, RGB modeli uygun değildir.

CMY modeline çıkarıcı renkler denmesinin nedenini açıklayınız.

CMY modeline çıkarıcı renkler denmesinin nedeni, bu renklerin her birinin, toplamsal renklerden birini beyaz ışıktan tümüyle eksiltmesi, soğurmasıdır. Buna göre, C kırmızı ışığı, M yeşil ışığı, Y ise mavi ışığı tümüyle yutar, kalanını yansıtır.

Matbaa baskıda siyah mürekkep neden gereklidir?

matbaa baskısında ve tram ya da mürekkep noktacıkları kullanılan sistemlerde mürekkepler örtücü olduğundan ve üst üste değil yan yana konumlandırılmak zorunda olduklarından, CMY en yoğun değerlerde kullanılsa bile uygulamada gerçek siyah elde edilemez. Görüntülerin siyah olması gereken bölgelerinde ancak çok koyu haki (yeşil/kahverengi) renkte bir görünüm elde edilebilir. Bu nedenle, tramlı ya da noktacıklı sistemlerde gerçek siyahın elde edilebilmesi için baskıya siyah mürekkep de eklenmiştir. Siyah rengin (Black) trikromide K harfi ile ifade edilmesinin nedeni, B’nin Blue için kullanılmış olmasıdır. K, “Key Color” yani, “Gölge Rengi” nin kısaltması olarak söylenir. Aynı zamanda, Black sözcüğünün son harfi K olarak da dikkate alınmaktadır.

Traj ne demektir?

Baskı yoluyla üretilen kitap, gazete, dergi gibi materyallerin toplam baskı sayısı tiraj sözcüğü ile tanımlanır

Günümüzde, bilgisayar ortamında hazırlanan tasarımların, doğrudan doğruya baskı kalıplarına işlenmesi tekniğine ne ad verilir?

Günümüzde, bilgisayar ortamında hazırlanan tasarımların, doğrudan doğruya baskı kalıplarına işlenmesi tekniğine CTP (Computer to Plate/Bilgisayardan Kalıba) adı verilir. Baskı kalıpları, kullanım sırasında silindir biçiminde bükülen, esnek metal levhalardır

Klasik ofset matbaa sisteminde sayısal teknolojinin kullanıldığı süreçler nelerdir?

Klasik ofset matbaa sisteminde sayısal teknolojinin kullanıldığı bazı süreçler vardır. Örneğin, önemli aşamalardan biri, sayısal teknoloji kullanımı ile baskı öncesinde deneme olanağı sağlayan prova baskıdır. Diğer bir önemli süreç ise klasik matbaada baskı kalıbı oluşturma aşamasında film kullanımını ortadan kaldırarak iş akışını önemli ölçüde hızlandıran CTP teknolojisidir.

RGB- CMYK dönüşümünde dikkat edilmesi gereken konular nelerdir?

Görüntüyü oluşturan sayı dizisinin (matris) dört baskı kalıbına paylaştırılan CMYK bileşenlerine dönüştürülmesi çok kritik bir aşamadıyr. Mürekkep cinsi, kağıt özellikleri, baskıya daha sonra uygulanacak selofan, lak vb işlemler olup olmayacağı, CMYK modeline dönüşümde dikkate alınması gereken konulardır.

lpi ne anlama gelir?

lpi: lines per inch/bir inçteki satır sayısı)

CMYK dengesinde renk kaymasının en belirgin görüldüğü durum hangisidir?

Kayma en belirgin biçimde düz gri olması gereken ve grinin 4 renkle basılığı yüzeylerde görülür. Gri donuk ve nötr değilse, herhangi bir renge doğru kaymışsa, kalıbın yapısında bir sorun yoksa, baskıdan kaynaklanan bir dengesizlik olduğu düşünülmeli ve uygun biçimde düzeltilmelidir.

CMYK kaymasında gri düzeltmesi nasıl yapılır?

Gri donuk ve nötr de¤ilse, herhangi bir renge doğru kaymışsa uygun biçimde düzeltilmelidir. Örneğin gri ton pembeleşmişse, M kalıbının normalden baskın olduğu anlaşılır. Gri ton mavileştiyse, Y kalıbının normalden zayıf basıldığı düşünülmelidir.

Ofset tekniği ile düşük tirajlı iş basılması neden anlamsızdır?

Birim maliyet, düşük tirajlı uygulamalarda çok yüksektir. Yani, afiş, kitap, davetiye vb. herhangi bir ürünün az sayıda basılması akla yakın değildir. Kalıp maliyetlerinin ve ön çalışmanın yarattığı işçilik maliyetinin baskı sayısına bölünmesi, ofset tekniği ile düşük tirajlı iş basılmasının anlamsızlığını ortaya koyar

Sayısal matbaacılıkta değişken veri ne demektir?

Sayısal matbaa tekniğinde, baskı silindirleri her bir nüsha baskı için sıfırlanarak yeniden pozlandıklarından, değişken veri (variable data) ile baskı mümkün olmuştur. Bunun anlamı, basılan dokümandaki belli alanlarda, bir veri tabanından çekilen bilgilerin her kopyada farklı olabilmesidir

Insert ne demektir

Tek başına ya da düzenli basımı ve satışı  yapılan bir yayın organının içinde dağıtılmak üzere hazırlanmış broşür ya da

 dergilerin ortak adı

klasik matbaa ve sayısal matbaayı baskı kalitesi açısından karşılaştırınız

Baskı kalitesi bakımından iki dünyanın birbirinden çok büyük farkları yoktur. Her iki durumda da CMYK modeli ve benzer tram yapısı kullanıldığından, iki yöntemin yüksek nitelikli örnekleri yaklaşık olarak benzer kalitede sonuçlar sergiler. Bu özellikle ara tonlar içeren fotografik görüntüler için geçerlidir.

Ekstra renk kavramını açıklayınız.

Grafik ürünlerin baskısında kimi zaman CMYK modeli ile oluşturulamayacak (fosforlu, altın ya da gümüş yaldız gibi metalik renkler) özel renklerin kullanılması gerekebilmektedir. Böyle durumlarda, söz konusu renk, saf bir mürekkep olarak hazırlanıp CMYK renklerine ek olarak beşinci kalıp ile basılır. Buna “ekstra renk” adı verilmektedir

baskı tutarlılığı açısından klasik ve sayısal matbaayı karşılaştırınız.

Klasik ofset baskıda, ilk provalarda tatmin edici bir sonuç alındıktan sonra asıl baskı başlar ve iyi denetlenen bir süreçte, bir kopya ile peşinden gelen ikinci kopya arasında gözle görülebilecek farklar beklenmez. Baskıların tümünde de, gazete gibi çok yüksek tirajlı bir iş de olsa, değişkenlik çoğunlukla dar bir sınır içindedir. Sayısal matbaada ise, her kopyada tüm sistem sıfırlanıp bir kez daha yapılandığından, kopyadan kopyaya değişkenlik olasılığı ya da riski daha yüksektir ve baskı tutarlılığını korumak daha fazla çaba gerektirir.

Görüntü kararlılığı deyimi nedir?

Görüntü kararlılığı deyimi, basılan görüntünün atmosferik etkiler ve ışık nedeniyle zaman içinde ne kadar değişlim geçireceğini ifade eder.

Görüntü kararlılığı açısından klasik ve sayısal matbaayı karşılaştırınız

Klasik ofset baskıda kullanılan mürekkeplerin tüm dünyadaki büyük çeşitliliği ve basılan işlerin çok büyük bir bölümünün “efemeral” yani gelip geçici olması nedeniyle, klasik matbaa baskılarında görüntünün zaman içinde solması sık görülen bir durumdur. Sayısal matbaada ise, en azından bugün kullanılan toner ve özel üretilmiş mürekkepler sınırlıdır ve çoğunlukla da pigment içerdiklerinden solmaya karşı dirençleri çok yüksektir

Maliyet açısından klasik ve sayısal matbaayı karşılaştırınız

Klasik matbaada henüz ilk kopya basılmadan oluşan bazı maliyetler, özellikle de kalıp maliyetleri olduğundan, düşük tirajda birim maliyet yüksektir. Kopya sayısı arttıkça birim maliyet belirgin biçimde düşer. Sayısal matbaada ise baskı öncesi ürünler olmadığından birim maliyet baskı sayısından bağımsızdır ve değişmez. Tipik olarak da bu maliyet, özellikle yüksek tirajlarda klasik matbaaya oranla daha yüksektir. Yüksek maliyetin nedeni, kullanılan özel toner veya mürekkepler, matbaanın yatırım maliyetinin yüksek oluşu ve spekülatif fiyatlandırma olabilir.

Değişken veri kullanılacaksa, sayısal matbaa tek seçenektir. Diğer yanda, yüzbinlerce kopyanın basıldığı gazeteler, el ilanları vb. uygulamalarda, geleneksel ofset baskı hem birim maliyet hem de baskı hızı bakımından doğru seçenektir