Finansal Yönetim Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yatırım kararlarının ülke ekonomisi ve işletmeler açısından önemli olmasının nedeni nedir?

? Sermaye fonlarının kıt olması, ? Yatırımlara bağlanan fonların büyük boyutlara ulaşması, ? Yatırımların uzun süreli bir özelliğe sahip olması, ? Yatırım masraflarının statik olması, ? Yatırım politikasının işletmenin tüm fonksiyonlarıyla uyum sağlaması, ? Yatırım politikasının uygulanış biçiminde özen gösterilmesi.

İç karlılık oranı ile net bugünkü değer yöntemini karşılaştırınız.

? Bazı yatırım projeleri için birden fazla İKO hesaplanabilmektedir. Kural olarak hesaplanabilir İKO sayısı, nakit akışlarının işaret değiştirme sayısı kadar olabilmektedir. Bazı projelerde dönemler itibariyle net nakit akımları büyük dalgalanmalar göstermekte veya negatif olabilmektedir. Genellikle bu gibi durumlarda yatırımın birden fazla İKO’su olabilmektedir. ? İKO yönteminde kabul kriteri, hesaplanan İKO’nun işletmenin sermaye maliyetinden (iskonto oranı) büyük olmasıdır. Gerçekte sermaye maliyeti yatırımın ömrü boyunca sabit kalmayabilir ve zaman içerisinde yatırımlardan beklenen asgari getiri oranı değişebilir. Böyle bir durumda hesaplanan iç kârlılık oranının hangi iskonto oranıyla karşılaştırılacağı sorunu ortaya çıkmaktadır. NBD yönteminde ise zaman içerisinde farklı iskonto oranları NBD formülünde hesaplamaya katılabildiğinden böyle bir sorun söz konusu olmamaktadır. ? Alternatif projeler arasından seçim yapılırken, NBD ve İKO yöntemleri farklı sonuçlar üretebilmektedir. Bunun nedeni, yıllık nakit akışlarının projeler arasında büyük farklılıklar göstermesi veya projelerin ilk yatırım tutarlarının birbirinden çok farklı bulunması olabilir.

Karlılık endeksi yöntemini açıklayınız.

Fayda maliyet oranı olarak da ifade edilen kârlılık endeksi yöntemi, yatırımın ekonomik ömrü boyunca sağlanacak nakit girişlerinin, belli bir iskonto oranı üzerinde indirgenmiş değerlerinin, yatırımın indirgenmiş nakit çıkışına oranıdır. Projenin kabul edilebilmesi için kârlılık endeksinin 1’den büyük olması gerekmektedir. Almaşık projelerde, birden fazla projenin değerlendirilmesinde ise projelerin kârlılık endeksleri büyükten küçüğe doğru sıralanmakta ve 1’den büyük en yüksek kârlılık endeksine sahip olan proje tercih edilmektedir.

Statik değerlendirme yönteminin temel özellikleri nelerdir?

Statik değerlendirme yöntemlerinin temel özellikleri, değerlendirmenin bir dönemlik muhasebe kayıtları ile sınırlandırılması ve değerlendirmenin maliyet ve gelirlere dayandırılması olarak özetlenebilir. Bu yöntemler paranın zaman değerini hesaba katmadıklarından tek dönemlik zaman boyutunda kullanılabilirler. Statik yöntemler aşağıdaki gibi sayılabilir: ? Denetim yoluyla sıralama yöntemi, ? Toplam net nakit girişinin yatırım tutarına oranı yöntemi, ? Yıllık ortalama net nakit girişinin yatırım tutarına oranı yöntemi, ? Ortalama yıllık gelirin ortalama yatırım tutarına oranı yöntemi, ? Geri ödeme dönemi yöntemi, ? Ortalama muhasebe getirisi yöntemi.

Yatırım kararı modelinde hangi finansal unsurlar yer almaktadır?

? İlk yatırım: İşletmenin söz konusu projeye ayırdığı fonlara ait tüm nakit çıkışlarını kapsamaktadır. Burada her türlü nakit çıkışı, ilk yatırım miktarına dâhil edilmektedir. ? Hurda değer: Makine veya teçhizata yapılan yatırımda, proje ömrü sona erdiğinde hâlâ bir satış değeri varsa söz konusu makine veya teçhizatın satışından elde edilecek paralar yatırımın hurda değerini oluşturmaktadır. Hurda değerin sağlayacağı nakit girişi, yatırımın ekonomik ömrü sonunda sağlayacağı nakit girişine ilave edilmelidir. ? Yatırımın ekonomik ömrü: Projenin ekonomik ömrü en az bir yıl olarak varsayılır. Bir yıldan daha kısa dönemler duran varlık yatırımı konusu dışında kalmaktadır. Duran varlık yatırımlarının ekonomik ömrü genel olarak 5- 10 yıl arasında değişmektedir. ? Net nakit akışı: Projenin ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı nakit akışlarıdır. İşletmenin piyasa değerine doğrudan etkide bulunabileceğinden doğru tahmini oldukça önem arz etmektedir. ? Nakit akışlarının zamanlaması: Yatırımın sağlayacağı yararların nakit akışları şeklinde ifade edilmesi ve bu nakit akışlarının yıllara dağılımının bilinmesi gerekmektedir. Bir yatırımın ekonomik ömrü boyunca işletmeye sağlayacağı nakit akışlarının yıllar itibarıyla sabit kalacağı varsayımı, yatırım projesinin değerlendirilmesinde hatalı bir basitleştirmedir. Yatırımdan sağlanacak nakit akışları teknik ve/veya ekonomik nedenlerle yıllar itibariyle farklılık gösterecektir. ? Projeden beklenen verim oranı: İşletmenin yapacağı yatırımlardan kazanmayı istediği asgari getiri oranı olarak ifade edilmektedir. Diğer bir ifadeyle bu oran işletmenin kullandığı fonların ağırlıklı ortalama sermaye maliyetidir.

Finans biliminde yatırım ne demektir?

Finans biliminde yatırım bugünkü nakitten gelecekteki nakit için vazgeçmek anlamına gelmektedir.

Duran varlık yatırım türleri nelerdir? Açıklayınız.

Yenileme yatırımı, görevini yapamaz duruma gelen bir tesisin yerine, aynı işi yapacak yeni bir tesisin satın alınması için yapılan yatırımdır. Başka bir deyişle, teknik ömrü sona eren bir yatırım yerine, yeni bir yatırımın yapılmasıdır. Genişleme Yatırımı, söz konusu yatırımlar, tesislerin genişletilmesini ve satışların artma olasılığına karşı yeni pazarların ele geçirilmesi için yapılan yatırımlardır. Kapasitenin artırılması, gelişmiş teknolojilerin kullanımı ile maliyetlerin düşürülmesini ve geliştirilmesini mümkün kılar. Mamul yatırımları iki grupta sınıflanabilir: Mevcut mamullerin geliştirilmesi ve mamul dizisine yeni mamullerin eklenmesi. Mevcut mamullerin kullanılabilirliğinin geliştirilmesi için yapılan yatırımlar, araştırma faaliyeti, mühendislik dizaynı, tanıtım giderleri veya sadece üretimde kalitenin daha iyi denetlenmesi şeklinde olabilir. Stratejik Yatırım Bu tür yatırımlar, işletmeye dolaylı yararları olan yatırımlardır. Risk azaltıcı yatırımlar ve iş görenlerin refahı için yapılan yatırımlar bu gruba girer. Risk azaltıcı yatırımlara örnek olarak, teknik araştırma yatırımları ve işletmenin hammadde kaynaklarının denetimini ele geçirmek amacıyla, işletmeye hammadde sağlayan işletmelere iştirak amacıyla yapılan yatırımlar verilebilir. İş gören refahını artırmak veya çalışma koşullarını iyileştirmek amacıyla yapılan yatırımlara örnek olarak da kafeterya, kulüp tesisleri, güvenlik araçları ve sağlık merkezi verilebilir. Modernizasyon yatırımları, işletmelerin, daha çok maliyet tasarrufu sağlamak, üretim kalitesini yükseltmek amacıyla yaptıkları yatırımları kapsar. Modernizasyon yatırımlarını bazı hâllerde yenileme yatırımlarından ayırmak çok güç olabilir. Yenileme yatırımlarında amaç, mevcut üretim kapasitesini devam ettirmek olduğu halde, modernizasyon yatırımlarında amaç, maliyet tasarrufu sağlamak ve üretim kalitesini yükseltmektir.

İç karlılık oranını tanımlayınız.

İç kârlılık oranı, nakit girişlerinin bugünkü değeri ile ilk yatırım tutarının bugünkü değerini birbirine eşitleyen iskonto oranıdır. İç kârlılık oranı, bir projenin net bugünkü değerini sıfıra eşitleyen oran olmaktadır. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi bu yöntemde; Nakit çıkışlarının iskonto edilmiş değerleri toplamı = Nakit girişlerinin iskonto edilmiş değerleri toplamıdır. İç kârlılık oranının hesabı, sınama-yanılma ve enterpolasyon yoluyla belirlenmektedir. Eğer iç kârlılık oranı, işletmenin ağırlıklı ortalama sermaye maliyetinden büyük ise (İKO > AOSM), projenin getiri oranı maliyetinden fazla olacaktır. Bunun da işletme değeri üzerinde olumlu etkisi olacaktır.

Yatırım kararları işletmenin nelerini etkiler?

Gelecekteki başarısını, karlılığını, verimliliğini, para akışını, risk derecesini belirler.

Yıllık eşdeğer gider yöntemini açıklayınız.

Yıllık Eşdeğer Gider Yönteminde, projelerin gelirleri değil, yıllık giderleri göz önünde bulundurularak karşılaştırma yapılmaktadır. Alternatif yatırım projelerinin yıllık giderleri karşılaştırılmakta ve yıllık giderleri en düşük olan proje seçilmektedir. Böyle bir karşılaştırmanın yapılabilmesi için projelerin bütün giderlerinin yatırım dönemi ve işletme dönemleri boyunca eş masraf şeklinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bir yatırım projesinin yıllık gideri, işletme giderleriyle yatırım tutarının bir yıla düşen payının toplamına eşittir.

Duran varlıklara yatırım ne demektir?

Duran varlıklara yatırım ise genellikle, makine ve tesisler gibi işletmelerde uzun süre üretim faaliyetinde kullanılan yatırımı ifade eder. Bu nedenle, duran varlıklara yatırım kararı vermek, üst yönetimin önemli sorumluluk alanlarından biridir. Yapılacak yatırımın tutar ve türünü belirlemede, belirli ilkelerin göz önüne alınması gerekir.

Yıllık ortalama net nakit girişi nasıl hesaplanmaktadır?

Bu yöntemde projenin ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı ortalama net nakit girişleri, projenin yatırım tutarına oranlanmaktadır. Yıllık Ortalama Net Nakit Girişi = Yıllık Net Nakit Girişleri Toplamı / Yıl Sayısı

Proje seçiminde riskin derecesinin azaltılması amacıyla hangi yöntemler kullanılmaktadır?

Geleceğin değişkenliği, başka bir deyişle, riskliliği, yatırım projelerini değerlendirmede başka yöntemlerin kullanılmasını zorunlu kılmıştır. Proje seçiminde riskin derecesinin azaltılması amacıyla aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır. ? Riske göre düzeltilmiş iskonto oranı yöntemi, ? Belirlilik eşitliği yöntemi, ? Olasılık dağılımı yöntemi, ? Karar ağacı yöntemi, ? Simülasyon yöntemi, ? Enflasyon ortamında yatırım projelerinin değerlendirilmesi.

Net bugünkü değer yöntemi yöntemini açıklayınız.

Net Bugünkü Değer yöntemi, proje değerlemesinde nakit akımlarının zaman itibariyle değerini dikkate alan bir değerleme yöntemidir. Bir yatırımın net bugünkü değeri, ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı nakit giriş ve çıkışlarının önceden saptanmış belli bir iskonto oranı üzerinden bugünkü değere çevrilmiş tutarlarının toplamıdır.

Yatırım projelerinin geri ödeme dönemi nasıl hesaplanır?

? Yatırım projesinin yıllık net nakit girişleri her yıl birbirine eşitse projenin geri ödeme dönemi, yatırım tutarının yıllık net nakit girişlerine oranlanması ile bulunur. ? Yatırım projesinden sağlanacak net nakit girişleri yıllar itibariyle farklı ise, net nakit girişleri, ilk yıldan başlayarak, proje maliyetine eşit olduğu andaki yıl sayısı, yatırımın geri ödeme süresini verir.

Geri ödeme dönemi nedir?

Geri ödeme dönemi projeye yatırılan paranın ne kadar zamanda geri alınabileceğini ifade etmektedir. Hesaplanan geri ödeme dönemi yatırımcının beklediği yıl kadar veya daha kısa ise yatırım projesi kabul edilmekte, aksi hâlde reddedilmektedir.

Riske göre düzeltilen iskonto oranı yöntemini ve bu yöntemi etkileyen faktörleri açıklayınız.

Bu yöntemde riskli bir projenin yıllara göre tek tahmin olarak verilen net nakit akımları indirgenirken, indirgeme oranına bir risk uyarlama faktörü eklenmekte ve işlemler gerçekleştirilmektedir. Yatırımın risk durumuna göre uygulanan risk uyarlama faktörü artırılmaktadır. Riske göre düzeltilen iskonto oranına çeşitli faktörler etki etmektedir. Bunlar: ? Yatırımcının riske karşı tutumu, ? Sermaye maliyeti, ? Faiz oranı riski, ? Projeden beklenen getirinin algılan riski, ? Projenin nakit akımlarının belirsizliği olarak sıralanmaktadır.

İşletmelerde yatırımlara uygulanacak iskonto oranı hesaplanırken hangi faktörler göz önünde bulundurulur?

? İşletmenin sermaye maliyeti, ? Benzer yatırımların kârlılık oranı, ? Sermayenin alternatif kullanış alanlarındaki kârlılık oranı, ? Yatırımın taşıdığı risk, ? Ortakların yatırımlardan bekledikleri en düşük kârlılık oranı. Diğer faktörler de önemli olmakla birlikte, sermaye maliyetinin, diğer bir deyiş- le yatırıma sevkedilecek parayı kullanmak için ödenmesi gereken minimum bedelin, iskonto oranı için alt sınırı oluşturması kaçınılmazdır. Dolayısıyla iskonto oranının sermaye maliyetine eşit veya daha fazla olması beklenir.

Toplam net nakit girişinin yatırım tutarına oranı yöntemini açıklayınız.

Yatırım projesinin tüm yararlanma süresince sağlayacağı net nakit girişleri toplamının, projenin yatırım tutarına oranlanmasına “Toplam Net Nakit Girişinin Yatırım Tutarına Oranı Yöntemi” denir. Bu yöntem, kısaca aşağıdaki gibi gösterilebilir: Yatırım Karlılığı=Toplam Net Nakit Girişi/ Yatırım Tutarı

Riske göre düzeltilen iskonto oranı yöntemi hangi yönlerden eleştirilmektedir?

? Her projenin risk derecesine göre, iskonto oranının farklılaştırılması objektif bir yaklaşım değildir. Yöneticilerin subjektif değerlendirmeleri iskonto oranının saptanmasında önemli rol oynar. ? Yatırım projelerinin değerlendirilmesinde nakit girişlerinin olasılık dağılımı önem taşır. Oysa bu yöntemde nakit girişlerinin olasılık dağılımı ihmal edilmektedir. ? İskonto oranının risk derecesine göre saptanması, riski zaman içinde gittikçe artan projeler için uygulanabilir. Risk, zaman içinde azalıyorsa bu yöntemin uygulanması sıhhatli sonuçlar vermez.

Yatırım projeleri açısından belirlilik durumu ve belirlilik koşulu nedir?

Yatırım projeleri açısından belirlilik durumu, yatırım projelerinin nakit girişlerinin ve nakit çıkışlarının tek bir rakam olarak ifade edilmesini belirtmektedir. Belirlilik koşulu ifadesi ile yatırım projelerinin riskinin olmadığı veya bütün yatırım projelerinin aynı risk seviyesinde olduğu varsayılmaktadır.

Dinamik proje değerlendirme yöntemlerini açıklayınız.

Dinamik proje değerlendirme yöntemleri statik yöntemlerin eksikliklerini ortadan kaldırmaktadır. Diğer bir ifadeyle, dinamik yöntemler gelecekteki nakit giriş ve çıkışlarının şimdiki değere indirgenmesini esas almaktadır. Dinamik yöntemler paranın zaman değerini dikkate alan yöntemlerdir. Paranın zaman değerini dikkate aldığı için proje değerlendirmelerinde statik yöntemlere göre daha çok tercih edilmektedir.

Olasılık dağılımı yöntemi nedir?

Yatırım projelerinin, yıllık nakit akışı tahminleri ve bu tahminlerin gerçekleşme olasılıkları belirlenerek bir dağılım elde edilmektedir. Bu dağılıma “olasılık dağılımı” adı verilmektedir. Olasılık dağılımda, olası net nakit akımları ile bunların gerçekleşme olasılıklarının çarpımlarının toplamı beklenen net nakit akımını vermektedir. Bir yatırım projesinin beklenen nakit akımlarının olasılık dağılımı arttığı zaman, projenin riski azalır. Projelerin risklerinin ölçülmesinde standart sapmadan yararlanılır. Standart sapma ne kadar küçük çıkarsa, projenin riski o kadar az demektir.

Simülasyon tekniğini tanımlayınız.

Deneysel nitelikli bir matematiksel model geliştirme tekniği olarak simülasyon, sistemlerin davranışını inceleme ve tanımlama, sistemlerdeki değişmelerin etkilerini belirleme ve bu sayede gelecekteki davranışları tahmin etme amacı taşıyan deneysel ve uygulamalı bir metodolojidir. Çok geniş bir uygulama alanına sahip olan simülasyon tekniği, bilgisayar kullanımını gerekli kılan matematiksel bir model olarak ekonomik hayatta var olan risk ve belirsizlik içeren olaylara stokastik açıdan yaklaşarak olayların daha gerçekçi bir biçimde analizine imkân sağlamaktadır. Simülasyonla, hem risk, hem de olasılık dağılımları dikkate alınmaktadır. Bu yönteme göre, projeler değerlendirilirken, pazarın büyüklüğü, satış fiyatları, pazarın büyüme oranı, gerekli yatırım, yatırımın hurda değeri, varlıkların ekonomik ömürleri, sabit ve değişken giderler gibi faktörler de gözönüne alınır. Ayrıca gelecekte seçilecek bir değer üzerinden projelerin kârlılıkları hesaplanır. Simülasyon yöntemi, tesisin genişletilmesi ve yeni mamul kararları gibi pahalı projeler dışında pek uygulanmaz. Simülasyon yöntemine göre, gerçek problemi yansıtan bir model kurulur ve modelin çözümü araştırılır.

Proje değerlendirmesi aşamasında enflasyon nasıl dikkate alınmalıdır?

Genel fiyat düzeyinin devamlı olarak yükselmesi olan enflasyon, yatırım kararlarını etkilemektedir. Bu etkileme, değişen fiyatlar ve maliyetlerle yatırım projelerinin seçimini zorlaştırmaktadır. Yatırım projelerinde, fiyat ve maliyet değişmelerine konu olması nedeniyle, enflasyonu, özel bir risk türü olarak kabul etmek gerekir. Söz konusu risk, yatırım projelerinin hem nakit çıkışlarına, hem nakit girişlerine uygulanmalıdır. Çünkü yatırım harcamaları genellikle bir yıldan fazla bir döneme yayılmaktadır. Bu nedenle, mal ve hizmet fiyatlarında enflasyon etkisiyle meydana gelecek artışlar önceden tahmin edilemezse fazla fon gereksinimi ortaya çıktığında, fonun bulunamaması veya maliyetlerin yüksek olması söz konusu olacaktır.

Yatırım kararlarının gerek ülke ekonomileri için gerekse de işletmeler açısından önem taşımasının temelinde yer alan nedenler nelerdir?

Bunlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Sermaye fonlarının kıt olması,
• Yatırımlara bağlanan fonların büyük boyutlara ulaşması,
• Yatırımların uzun süreli bir özelliğe sahip olması,
• Yatırım masraflarının statik olması,
• Yatırım politikasının işletmenin tüm fonksiyonlarıyla uyum sağlaması,
• Yatırım politikasının uygulanış biçiminde özen gösterilmesidir.

Duran varlıklara yatırımı açıklayınız.

Duran varlıklara yatırım genellikle, makine ve tesisler gibi işletmelerde uzun süre üretim faaliyetinde kullanılan yatırımı ifade eder. Bu nedenle, duran varlıklara yatırım kararı vermek, üst yönetimin önemli sorumluluk alanlarından biridir. Yapılacak yatırımın tutar ve türünü belirlemede, belirli ilkelerin göz önüne alınması gerekir. Duran varlık yatırımları beş bölümde incelenmektedir. Bunlar:

• Yenileme Yatırımı
• Genişleme Yatırımı
• Mamul Yatırımları
• Stratejik Yatırım
• Modernizasyon Yatırımlarıdır.

Yenileme Yatırımı nedir?

Yenileme yatırımı, görevini yapamaz duruma gelen bir tesisin yerine, aynı işi yapacak yeni bir tesisin satın alınması için yapılan yatırımdır. Başka bir deyişle, teknik ömrü sona eren bir yatırım yerine, yeni bir yatırımın yapılmasıdır.

Genişleme Yatırımı nedir?

Söz konusu yatırımlar, tesislerin genişletilmesini ve satışların artma olasılığına karşı yeni pazarların ele geçirilmesi için yapılan yatırımlardır. Kapasitenin artırılması, gelişmiş teknolojilerin kullanımı ile maliyetlerin düşürülmesini ve geliştirilmesini mümkün kılar.

Mamul Yatırımları nedir?

Mamul yatırımları iki grupta sınıflanabilir:

• Mevcut mamullerin geliştirilmesi,
• Mamul dizisine yeni mamullerin eklenmesi.

Mevcut mamullerin kullanılabilirliğinin geliştirilmesi için yapılan yatırımlar, araştırma faaliyeti, mühendislik dizaynı, tanıtım giderleri veya sadece üretimde kalitenin daha iyi denetlenmesi şeklinde olabilir.

Stratejik Yatırım nedir?

Bu tür yatırımlar, işletmeye dolaylı yararları olan yatırımlardır. Risk azaltıcı yatırımlar ve iş görenlerin refahı için yapılan yatırımlar bu gruba girer. Risk azaltıcı yatırımlara örnek olarak, teknik araştırma yatırımları ve işletmenin hammadde kaynaklarının denetimini ele geçirmek amacıyla, işletmeye hammadde sağlayan işletmelere iştirak amacıyla yapılan yatırımlar verilebilir. İş gören refahını artırmak veya çalışma koşullarını iyileştirmek amacıyla yapılan yatırımlara örnek olarak da kafeterya, kulüp tesisleri, güvenlik araçları ve sağlık merkezi verilebilir.

Modernizasyon Yatırımları nedir?

Modernizasyon yatırımları, işletmelerin, daha çok maliyet tasarrufu sağlamak, üretim kalitesini yükseltmek amacıyla yaptıkları yatırımları kapsar. Modernizasyon yatırımlarını bazı hallerde yenileme yatırımlarından ayırmak çok güç olabilir. Yenileme yatırımlarında amaç, mevcut üretim kapasitesini devam ettirmek olduğu halde, modernizasyon yatırımlarında amaç, maliyet tasarrufu sağlamak ve üretim kalitesini yükseltmektir.

Bir yatırım kararı modelinde genel olarak hangi finansal unsurlar yer almaktadır?

Bunlar:

• İlk yatırım: İşletmenin söz konusu projeye ayırdığı fonlara ait tüm nakit çıkışlarını kapsamaktadır. Burada her türlü nakit çıkışı, ilk yatırım miktarına dahil edilmektedir.
• Hurda değer: Makine veya teçhizata yapılan yatırımda, proje ömrü sona erdiğinde hâla bir satış değeri varsa söz konusu makine veya teçhizatın satışından elde edilecek paralar yatırımın hurda değerini oluşturmaktadır. Hurda değerin sağlayacağı nakit girişi, yatırımın ekonomik ömrü sonunda sağlayacağı nakit girişine ilave edilmelidir.
• Yatırımın ekonomik ömrü: Projenin ekonomik ömrü en az bir yıl olarak varsayılır. Bir yıldan daha kısa dönemler duran varlık yatırımı konusu dışında kalmaktadır. Duran varlık yatırımlarının ekonomik ömrü genel olarak 510 yıl arasında değişmektedir.
• Net nakit akışı: Projenin ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı nakit akışlarıdır. İşletmenin piyasa değerine doğrudan etkide bulunabileceğinden doğru tahmini oldukça önem arz etmektedir.
• Nakit akışlarının zamanlaması: Yatırımın sağlayacağı yararların nakit akışları şeklinde ifade edilmesi ve bu nakit akışlarının yıllara dağılımının bilinmesi gerekmektedir. Bir yatırımın ekonomik ömrü boyunca işletmeye sağlayacağı nakit akışlarının yıllar itibarıyla sabit kalacağı varsayımı, yatırım projesinin değerlendirilmesinde hatalı bir basitleştirmedir. Yatırımdan sağlanacak nakit akışları teknik ve/veya ekonomik nedenlerle yıllar itibariyle farklılık gösterecektir.
• Projeden beklenen verim oranı: İşletmenin yapacağı yatırımlardan kazanmayı istediği asgari getiri oranı olarak ifade edilmektedir. Diğer bir ifadeyle bu oran işletmenin kullandığı fonların ağırlıklı ortalama sermaye maliyetidir.

Ayrıca, yönetici, yatırım alternatiflerini değerlerken yatırımın büyüklüğünü, yerini ve türünü, vergi etkisini ve farklı finansman türlerini dikkate almalıdır. Finans yöneticileri, yatırım projeleri arasından seçim yaparken, alternatif projeler hakkında tam bilgiye sahip olup olmamalarına göre farklı değerleme yöntemlerini kullanırlar.

Belirlilik koşulu altında proje değerleme yöntemlerini açıklayınız.

Yatırım projeleri açısından belirlilik durumu, yatırım projelerinin nakit girişlerinin ve nakit çıkışlarının tek bir rakam olarak ifade edilmesini belirtmektedir. Belirlilik koşulu ifadesi ile yatırım projelerinin riskinin olmadığı veya bütün yatırım projelerinin aynı risk seviyesinde olduğu varsayılmaktadır. Belirlilik koşulu altında yatırım projelerini değerlendirmede kullanılan yöntemler 2 grupta ele alınmaktadır. Statik ve dinamik yöntemler olmak üzere adlandırılan bu iki grup arasındaki temel fark, statik yöntemlerin paranın zaman değerini dikkate almamasına karşın, dinamik yöntemlerin paranın zaman değerini dikkate almasıdır.

Statik değerlendirme yöntemlerinin temel özellikleri nelerdir? Açıklayınız.

Değerlendirmenin bir dönemlik muhasebe kayıtları ile sınırlandırılması ve değerlendirmenin maliyet ve gelirlere dayandırılması olarak özetlenebilir. Bu yöntemler paranın zaman değerini hesaba katmadıklarından tek dönemlik zaman boyutunda kullanılabilirler. Statik yöntemler aşağıdaki gibi sayılabilir:

• Denetim yoluyla sıralama yöntemi,
• Toplam net nakit girişinin yatırım tutarına oranı yöntemi,
• Yıllık ortalama net nakit girişinin yatırım tutarına oranı yöntemi,
• Ortalama yıllık gelirin ortalama yatırım tutarına oranı yöntemi,
• Geri ödeme dönemi yöntemi,
• Ortalama muhasebe getirisi yöntemi

Yatırımın tutarı ? 4.000.000, ekonomik ömrü 4 yıl olan bir yatırım projesinden sırasıyla, birinci yılda ? 1.600.000, ikinci yılda ? 1.300.000, üçüncü yılda ? 1.000.000 ve dördüncü yılda ? 900.000 net kâr beklenmektedir. Bu verilere göre projenin ortalama muhasebe getirisini hesaplayınız.

Ortalama Yatırım Tutarından hareketle;

Ortalama Muhasebe Getirisi = [(1.600.000+1.300.000+1.000.000+900.000)/4] / (4.000.000/2)

Ortalama Muhasebe Getirisi = %60 olarak bulunur.

Proje değerlendirmelerinde dinamik yöntemlerin statik yöntemlere göre daha çok tercih edilme nedeni nedir?

Dinamik proje değerlendirme yöntemleri statik yöntemlerin eksikliklerini ortadan kaldırmaktadır. Diğer bir ifadeyle, dinamik yöntemler gelecekteki nakit giriş ve çıkışlarının şimdiki değere indirgenmesini esas almaktadır. Dinamik yöntemler paranın zaman değerini dikkate alan yöntemlerdir. Paranın zaman değerini dikkate aldığı için proje değerlendirmelerinde statik yöntemlere göre daha çok tercih edilmektedir.

Net bugünkü değer yönteminde, bir işletmede, yatırımlara uygulanacak iskonto oranı saptanırken hangi faktörler göz önünde bulundurulmaktadır?

Net bugünkü değer yönteminin uygulanışında en önemli husus iskonto oranının doğru belirlenmiş olmasıdır. Bir işletmede, yatırımlara uygulanacak iskonto oranı saptanırken farklı faktörler göz önünde bulundurulmaktadır. Bu faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• İşletmenin sermaye maliyeti,
• Benzer yatırımların kârlılık oranı,
• Sermayenin alternatif kullanış alanlarındaki kârlılık oranı,
• Yatırımın taşıdığı risk,
• Ortakların yatırımlardan bekledikleri en düşük kârlılık oranıdır.

A projesinin yatırım tutarı ? 5.000.000, nakit girişlerinin bugünkü değerlerinin toplamı ? 15.000.000’dir. B projesinin yatırım tutarı ? 1.000.000, nakit girişlerinin bugünkü değerlerinin toplamı ? 4.000.000’dir. Kârlılık endeksi yöntemine göre hangi proje tercih edilecektir?

Karlılık Endeksi (A) = 15.000.000 / 5.000.000 = 3

Karlılık Endeksi (B) = 4.000.000 / 1.000.000 = 4

Her iki projede kârlılık endeksi 1’den büyük olduğu için her iki projede kabul edilebilir. Ancak, B projesinin kârlılık endeksi, A projesinden daha büyük olduğu için B projesi tercih edilmelidir.

Proje seçiminde riskin derecesinin azaltılması amacıyla hangi yöntemler kullanılmaktadır?

Bu yöntemler:

• Riske göre düzeltilmiş iskonto oranı yöntemi,
• Belirlilik eşitliği yöntemi,
• Olasılık dağılımı yöntemi,
• Karar ağacı yöntemi,
• Simülasyon yöntemi,
• Enflasyon ortamında yatırım projelerinin değerlendirilmesidir.

Riske göre düzeltilen iskonto oranına hangi faktörler etki etmektedir?

Bunlar:

• Yatırımcının riske karşı tutumu,
• Sermaye maliyeti,
• Faiz oranı riski,
• Projeden beklenen getirinin algılan riski,
• Projenin nakit akımlarının belirsizliği olarak sıralanmaktadır.

Riske göre düzeltilmiş iskonto oranı yöntemine yapılan eleştiriler nelerdir?

Eleştirileri şöyle özetlemek mümkündür:

• Her projenin risk derecesine göre, iskonto oranının farklılaştırılması objektif bir yaklaşım değildir. Yöneticilerin subjektif değerlendirmeleri iskonto oranının saptanmasında önemli rol oynar.
• Yatırım projelerinin değerlendirilmesinde nakit girişlerinin olasılık dağılımı önem taşır. Oysa bu yöntemde nakit girişlerinin olasılık dağılımı ihmal edilmektedir.
• İskonto oranının risk derecesine göre saptanması, riski zaman içinde gittikçe artan projeler için uygulanabilir. Risk, zaman içinde azalıyorsa bu yöntemin uygulanması sıhhatli sonuçlar vermez.