Güç Sistemleri Analizi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yatışkın-Durum İletim Hat Modelleri

1. Soru

Elektrik enerjisinin üretilip sonrasında tüketicilere dağıtıldığı santraller nerelere inşa edilir?

Cevap

Elektrik enerjisinin üretilip sonrasında tüketicilere dağıtıldığı santraller genellikle tüketicilerin bulunduğu alanlara uzak yerlerde inşa edilir.


2. Soru

Elektrik enerjisinin bir tüketim bölgesi içerisinde alçaltıcı trafo merkezinden alınıp, tüketicilere ulaştırılması için gerekli olan sistemlere ne denir?

Cevap

Elektrik enerjisinin bir tüketim bölgesi içerisinde alçaltıcı trafo merkezinden alınıp, tüketicilere ulaştırılması için gerekli olan sistemlere dağıtım şebekesi denir.


3. Soru

A, B, C ve D parametreleri nasıl sayılardır?

Cevap

A, B, C ve D parametreleri genellikle kompleks (karmaşık) sayılardır.


4. Soru

Dağıtım şebekeleri genellikle hangi şebekelerden oluşur?

Cevap

Genellikle orta-gerilim şebekesi (1-35 kV) ile trafo merkezleri ve alçak-gerilim şebekesinden meydana gelir.


5. Soru

Yüklenme terimini açıklayınız.

Cevap

Yüklenme terimi uçlara bağlanan yükün elektriksel olarak artması veya azalması durumudur.


6. Soru

A, B, C ve D parametrelerini tanımlayınız?

Cevap

A ve D boyutsuz veya birimsizdir. B sabiti ? (ohm) birimine ve C sabiti de S (siemens) birimine sahiptir.


7. Soru

Verimli işletme koşullarında çok önemli olan faktörlerden birini açıklayınız?

Cevap

Voltaj regülasyonunun yanında; ek olarak hattın elektriksel olarak yüklenebilirliği de verimli işletme koşullarında çok önemli bir faktördür.


8. Soru

Statik VAR sistemlerinin en önemli problemi nedir?

Cevap

En önemli problemleri harmonik adı verilen şebekede zararlı parazitleri üretmeleridir.


9. Soru

Elektrik enerjisinin, üretilen yerden alınıp tüketim bölgelerine ulaştırılması için gerekli olan sistemlere ne denir?

Cevap

Elektrik enerjisinin, üretilen yerden alınıp tüketim bölgelerine ulaştırılması için gerekli olan sistemlere iletim şebekesi denilir.


10. Soru

Kısa iletim hatlarının (80 km’den kısa havai hatlar) yüklenebilirliği nelere bağlıdır?

Cevap

Kısa iletim hatlarının (80 km’den kısa havai hatlar) yüklenebilirliği; genellikle iletkenin termal limiti veya devre kesiciler gibi hat terminaline bağlı araçların anma değerlerine bağlıdır.


11. Soru

Dağıtım şebekesi nedir?

Cevap

Elektrik enerjisinin bir tüketim bölgesi içerisinde alçaltıcı trafo merkezinden alınıp, tüketicilere ulaştırılması için gerekli olan sistemlere ise dağıtım şebekesi denir. Bu sistemler, genellikle orta-gerilim şebekesi (1-35 kV) ile trafo merkezleri ve alçak-gerilim şebekesinden meydana gelir.


12. Soru

Elektrik enerjisinin üretilip sonrasında tüketicilere dağıtıldığı santrallerin tüketicilerin bulunduğu alanlara uzak yerlerde inşa edilmesi hangi problemi doğurmaktadır?

Cevap

Santraller tarafından üretilen elektrik enerjisinin üretildiği santralden tüketicilerin bulunduğu alanlara iletilmesi gerekliliğini ortaya çıkarır.


13. Soru

Kısa iletim hat tipi neleri içerip nelerin ihmal edildiğini açıklayınız?

Cevap

Bu hat tipi sadece seri direnç ve reaktans içerir, şönt admitans ihmal edilir.


14. Soru

Aynı hat olduğu sürece herhangi bir uçtan bakıldığında A = D olur mu?

Cevap

Aynı hat olduğu sürece herhangi bir uçtan bakıldığında A = D olur.


15. Soru

Elektrik enerjisinin üretiminden tüketicilere ulaşıncaya kadar gerekli olan tesisleri kaç kısımda incelemek mümkündür? Açıklayınız.

Cevap

Elektrik enerjisinin üretiminden tüketicilere ulaşıncaya kadar gerekli olan tesisleri; üretim, iletim ve dağıtım olmak üzere üç kısımda incelemek mümkündür.


16. Soru

Üç-fazlı hatlarda; Z, Vs ,VR ,Is ve IR neleri gösterir?

Cevap

Üç-fazlı hatlarda, Z seri empedans değeri, Vs ve VR pozitif sıralı hat-nötr arasındaki gerilim değeri, Is ve IR ise hatlardaki pozitif-sıralı akım değerleri olur.


17. Soru

Devre teorisine göre A, B, C, D parametreleri doğrusal, pasif ve iki yönlü iki-kapılı şebekelere hangi genel ilişki içerisinde uygulanabilir?

Cevap


18. Soru

Uzunlukları 300 km’ye kadar olan orta uzunluktaki hatlar için hat yüklenebilirliği hangi limit ile belirlenir?

Cevap

Uzunlukları 300 km’ye kadar olan orta uzunluktaki hatlar için hat yüklenebilirliği; çoğu kez gerilim-düşüm limiti ile belirlenir.


19. Soru

Elektrik enerjisinin iletim ve dağıtımındaki en önemli konu hakkında kısaca bilgi veriniz.

Cevap

Günlük hayatta pek çok kullanım alanı bulunan elektrik enerjisinin iletim ve dağıtımının ekonomik bir şekilde yapılabilmesi, enerji alanında en önemli konulardan biridir.


20. Soru

Kısa iletim hatları nedir?

Cevap

80 km’den kısa havai hatlar kısa iletim hattı olarak adlandırılır, Şekil 5.2 deki devre bu tipteki bir hattı göstermektedir. Bu hat tipi sadece seri direnç ve reaktans içerir, şönt admitans ihmal edilir. Bu devre, tekfazlı veya denge koşullarında çalışan transpoz edilmiş üç-fazlı havai hatlara uygulanabilir.


21. Soru

G olarak isimlendirilen şönt iletkenliği hangi enerji iletimlerinde ihmal edilmektedir?

Cevap

G olarak isimlendirilen şönt iletkenliği genellikle havadan gerçekleştirilen enerji iletimlerinde ihmal edilir.


22. Soru

SIL durumunda, kayıpsız hat üzerindeki gerçek güç akışı gönderici-uç tarafından alıcı-uç tarafına kadar hangi değerde kalır?

Cevap

SIL durumunda, kayıpsız hat üzerindeki gerçek güç akışı gönderici-uç tarafından alıcı-uç tarafına kadar sabit değerde kalır.


23. Soru

Enerji iletim hatları kaç farklı şekilde incelenip analiz edilmektedir?

Cevap

Enerji iletim hatları yatışkın-durum ve anlık durum olmak üzere iki farklı şekilde incelenip analiz edilmektedirler.


24. Soru

İletim hattının terminal karakteristiklerinin ve özelliklerinin gösteriminde ABCD parametrelerini kullanmak yerine eşdeğer devrelerini kullanmanın neden daha uygun olduğunu açıklayınız?

Cevap

Güç sistemlerinin analiz ve tasarımında kullanılan pek çok program, iletim hattı ve trafo gibi şebeke elemanlarının devre gösterimlerini ve şemalarını kullanırlar. Bu yüzden iletim hattının terminal karakteristiklerinin ve özelliklerinin gösteriminde ABCD parametrelerini kullanmak yerine eşdeğer devrelerini kullanmak daha uygundur.


25. Soru

Enerjinin iletilebilmesi için gerekli olan elemanların en başında hangi eleman gelir?

Cevap

Enerjinin iletilebilmesi için gerekli olan elemanların en başında iletim hatları gelmektedir.


26. Soru

Üç-fazlı hatlarda değerler nasıl gösterilir?

Cevap

Üç-fazlı hatlarda, Z seri empedans değeri, VS ve VR pozitif sıralı hat-nötr arasındaki gerilim değeri, S I ve RI ise hatlardaki pozitif-sıralı akım değerleri olur. Toplam seri empedans ile birim uzunluk başına düşen seri empedans arasındaki farkı anlamak ve bu iki nicelik arasındaki ilişkiyi karıştırmamak içinaşağıdaki gösterim kullanılır.

z j = + R L? ?/ m, birim uzunluktaki seri empedans
y j = + G C S/m ? , birim uzunluktaki şönt admitans
Z zl = ?, toplam seri empedans
Y yl = S, toplam şönt admitans
l m , hat uzunluğu


27. Soru

Seri bağlı şebekelerin genel A, B, C ve D parametreleri nasıl hesaplanabilir?

Cevap

Seri bağlı şebekelerin genel A, B, C ve D parametreleri, her bir şebekenin bireysel A, B, C ve D matrislerinin çarpımı yapılarak hesaplanabilir.


28. Soru

İletim hattı elektriksel açıdan nominal değerden daha fazla yüklendiğinde ne olur?

Cevap

İletim hattı elektriksel açıdan nominal değerden daha fazla yüklendiğinde iletim hat geriliminin değeri düşer, aksine daha az yüklendiğinde ise gerilim değeri yükselir. Çok yüksek gerilim
(ÇYG) hatlarında anma geriliminin ±5% değerine karşılık, yaklaşık olarak %10’luk bir voltaj
regülasyonu ortaya çıkar. Alçak-gerilim hatlarında, trafolara ait gerilim düşümleri de hesaba katıldığında %10’luk bir voltaj regülasyonu iyiye yakın çalışma koşulları olarak kabul edilebilir.


29. Soru

Hangi değer kayıpsız hattın teorik olarak Yatışkın-durum kararlılık limitini ifade eder?

Cevap

Pmak değeri kayıpsız hattın teorik olarak Yatışkın-durum kararlılık limiti olarak ifade edilir.


30. Soru

AD - BC = 1 ilişkisi hangi hatlar için sağlanır?

Cevap

Dikkat edilmelidir ki; hem kısa hem de orta uzunluktaki hatlar için, AD - BC = 1 ilişkisi sağlanır.


31. Soru

İletken malzemenin maksimum sıcaklığı sahip olduğu hangi limiti belirler?

Cevap

İletken malzemenin maksimum sıcaklığı onun termal limitini belirler.


32. Soru

Güç hatları kendilerine ait dalga empedanslarıyla sonlandırılmadığı durumlarda ne yapılır?

Cevap

Güç hatları kendilerine ait dalga empedanslarıyla sonlandırılmazlar. Bunun yerine, yükler hafif
yüklenme koşullarında SIL değerinden çok az bir şekilde saparlar. Ağır yüklenme koşullarında ise hat uzunlugu ve hat kompanzasyonuna bağlı olarak SIL değerinin katları biçiminde sapmalar olur. Eğer hat, dalga empedansı ile sonlandırılmamışsa buna bağlı olarak gerilim profile de düzgün olmaz.


33. Soru

Uzunluğu 300 km üzerinde olan uzun hatlarda limit faktörü nedir?

Cevap

Uzunluğu 300 km üzerinde olan uzun hatlarda yatışkın-durum kararlılığı bir limit faktörü olmaya başlar.


34. Soru

Çok yüksek gerilim (ÇYG) hatlarında anma geriliminin ±5% değerine karşılık yüzde kaç voltaj regülasyonu ortaya çıkar?

Cevap

Çok yüksek gerilim (ÇYG) hatlarında anma geriliminin ±5% değerine karşılık, yaklaşık olarak %10’luk bir voltaj regülasyonu ortaya çıkar.


35. Soru

Endüktör ve kapasitör devre elemanları, orta ve uzun hatlarda ne için kullanılır?

Cevap

Endüktör ve kapasitör devre elemanları, orta ve uzun hatlarda, hat gerilimlerini nominal değere yakın tutmak ve hattın yüklenebilirliğini artırmak için kullanılırlar.


36. Soru

İletim hattı elektriksel açıdan nominal değerden daha fazla yüklendiği durumda ve daha az yüklendiği durumda gerilim değerlerinin değişimi nasıl olur?

Cevap

Pratik olarak; iletim hattı elektriksel açıdan nominal değerden daha fazla yüklendiğinde iletim hat geriliminin değeri düşer, aksine daha az yüklendiğinde ise gerilim değeri yükselir.


37. Soru

Senkron kondenserler çalışma prensibine göre tanımlayınız?

Cevap

enkron kondenserler; miline mekanik yük bağlı olmadan çalışan senkron motorlardır. Ayrıca statik VAR sistemleri kadar hızlı çalışmasalar da reaktif güç miktarını kontrol etmek için kullanılan dönen elektrik makinalarıdır.


38. Soru

Tristör anahtarlamalı sistemler kaç ana grup altında toplanabilir, açıklayınız?

Cevap

• Tristör anahtarlamalı kapasitörler,
• Tristör anahtarlamalı endüktörler,
• Paralel kapasiteli tristör anahtarlamalı endüktörler.


39. Soru

Hattın yüklenebilirlik durumu için üç temel sınırlandırmayı açıklayınız.

Cevap

• Termal limit
• Voltaj-düşüm limiti
• Yatışkın-durum kararlılık limiti


40. Soru

İletkenin sıcaklığı neyi etkiler?

Cevap

İletken malzemenin maksimum sıcaklığı onun termal limitini belirler. İletkenin sıcaklığı; direkler
arasındaki iletkenin gerginliğini, bükülümünü ve de gerilme direncindeki kaybı etkiler. Eğer ki sıcaklık çok yüksek ise önceden belirlenmiş şartlar karşılanmayacak ve iletkenin elastik esneme limiti aşıldığından dolayı malzeme soğutulduğunda tekrar eski orjinal formuna dönemeyecektir. İletkenin sıcaklığı aşağıdaki 5 temel faktöre bağlıdır;
a. iletken üzerinden geçen akımın büyüklüğüne
b. iletken üzerinden geçen akımın geçiş zamanına
c. Ortam sıcaklığına
d. Rüzgar hızına
e. İletken yüzeyindeki şartlara.


41. Soru

Kısa iletim hattını tanımlayınız?

Cevap

80 km’den kısa havai hatlar kısa iletim hattı olarak adlandırılır.


42. Soru

Seri kompanzasyonun düşük frekanslı gerilim dalgalanmalarına sebep olmasına ne denir?

Cevap

Seri kompanzasyonun düşük frekanslı gerilim dalgalanmalarına sebep olmasına senkronaltı rezonans adı verilir.


43. Soru

R, L ve C olarak adlandırılan hat sabitlerinin birim uzunluk başına düşen değerleri nasıl ifade edilir?

Cevap

R, L ve C olarak adlandırılan hat sabitlerinin birim uzunluk başına düşen değerleri ? / m , H/m ve
F/m olarak ifade edilir. Toplu halde, tek bir yerde değildirler fakat hat uzunluğu boyunca eşit orantılı bir şekilde dağıldıkları varsayılır. İletim hat sabitlerinin bu şekildeki doğal dağılımlarını hesaplamak için hattın ?x uzunluğundaki bir parçasını gösteren  devreyi inceleyebiliriz.


45. Soru

Hatların uzunluklarına bağlı olarak; parametrelerin etkileri değiştiği için hatlar belli uzunluk sınırları içinde kaç ana gruba ayrılırlar?

Cevap

Hatların uzunluklarına bağlı olarak; parametrelerin etkileri değiştiği için hatlar belli uzunluk sınırları içinde kısa, orta ve uzun hatlar olmak üzere üç ana gruba ayrılırlar.


46. Soru

İletkenin sıcaklığı hangi parametreleri etkiler?

Cevap

İletkenin sıcaklığı; direkler arasındaki iletkenin gerginliğini, bükülümünü ve de gerilme direncindeki kaybı etkiler.


47. Soru

Uzunluğu 80 km ile 250 km arasında değişen orta uzunluktaki hatlarda, toplam şönt kapasitans değeri genel olarak nasıl dağıtılır?

Cevap

Uzunluğu 80 km ile 250 km arasında değişen orta uzunluktaki hatlarda, toplam şönt kapasitans değeri genel olarak hattın her iki ucuna yarı yarıya dağıtılır.


48. Soru

Gerilim değişimlerinin genliği belirli bir değeri aştığı zaman hangi olaylara sebebiyet verir?

Cevap

Gerilim değişimlerinin genliği belirli bir değeri aştığı zaman, genellikle kullanıcılarda ya bir arıza meydana gelir ya da verimsiz bir çalışma ortamı oluşur.


49. Soru

İletkenin sıcaklığının bağlı olduğu 5 temel parametre nelerdir?

Cevap

iletken üzerinden geçen akımın büyüklüğüne
• İletken üzerinden geçen akımın geçiş zamanına
• Ortam sıcaklığına
• Rüzgâr hızına
• İletken yüzeyindeki şartlara


50. Soru

Toplam seri empedans ile birim uzunluk başına düşen seri empedans arasındaki farkı anlamak ve bu iki nicelik arasındaki ilişkiyi karıştırmamak için hangi gösterimler kullanılır?

Cevap


51. Soru

A, B, C ve D parametreleri neyin ifade edilmesinde kullanılır?

Cevap

A, B, C ve D parametreleri; hattaki yüklenme ile birlikte hat voltajındaki değişikliklerin ifade edilmesi için kullanılır.


52. Soru

Uzunluğu 80 km ile 250 km arasında değişen orta uzunluktaki hatlarda denklemler nasıl oluşturulur?

Cevap

Uzunluğu 80 km ile 250 km arasında değişen orta uzunluktaki hatlarda, toplam şönt kapasitans değeri genel olarak hattın her iki ucuna yarı yarıya dağıtılır. nominal ? devresi olarak adlandırılan devrede A,B,C,D ve parametrelerini bulabilmek için, seri kısımdaki akım değeri IR+ VRY/2 şeklinde alınır.


53. Soru

Kapasitörler ağır yük koşullarında hangi olaya sebebiyet verirler?

Cevap

Kapasitörler, ağır yük koşullarında iletim geriliminin genliğini artırırlar.


54. Soru

Gerilim regülasyonunu açıklayınız.

Cevap

Gerilim regülasyonu; gönderici-uçtaki voltajın sabit tutulması durumunda alıcı-uç tarafında bulunan yükün, yüksüz durumdan tam-yük durumuna geçerken yine alıcı-uç tarafında gerçekleşen voltaj değişimidir.


55. Soru

Yatışkın-durum kararlılık limit değeri aşıldığı zaman oluşacak durumu açıklayınız?

Cevap

Yatışkın-durum kararlılık limit değeri aşıldığı durumlarda; gönderici-uçlara bağlı senkron makineler ve alıcı-uçlara bağlı olanlarla aralarındaki senkronizasyonu kaybederler ve kararlı durumdan çıkarak kararsız duruma geçerler. Böyle bir durum istenmeyen tehlikeli sonuçlara yol açabilir.


56. Soru

Dalga empedans yüklenmesi, kısa adıyla (SIL) terimini açıklayınız?

Cevap

Dalga empedans yüklenmesi, kısa adıyla (SIL) terimi, kayıpsız hat aracılığıyla dalga empedansına eşit değerdeki bir yük direncine iletilen güç değeridir.


57. Soru

Gerilim regülasyonu ne demektir?

Cevap

Gerilim regülasyonu; gönderici-uçtaki voltajın sabit tutulması durumunda alıcı-uç tarafında
bulunan yükün, yüksüz durumdan tam-yük durumuna geçerken yine alıcı-uç tarafında gerçekleşen voltaj değişimidir.


58. Soru

Şönt reaktörlere ilaveten hangi eleman reaktif güç vermek için kullanılır?

Cevap

Şönt reaktörlere ilaveten şönt kapasitörler de reaktif güç vermek için kullanılırlar.


59. Soru

Şönt kompanzasyonun bir diğer türü nedir?

Cevap

Şönt kompanzasyonun bir diğer türü de statik VAR sistemleri olarak adlandırılan tristör anahtarlamalı sistemlerdir.


60. Soru

Hattın yüklenebilirlik durumu için hangi temel sınırlandırmalar sağlanmalıdır?

Cevap

Hattın yüklenebilirlik durumu için üç temel sınırlandırma aşağıdasıralanmıştır;
1. Termal limit
2. Voltaj-düşüm limiti
3. Yatışkın-durum kararlılık limiti


61. Soru

Paralel kapasiteli tristör anahtarlamalı endüktörler, diğerlerine göre neden daha çok tercih edilir?

Cevap

Besleme sistemine hem kapasitif hem de endüktif güç verebilme özelliğinden dolayı pratikte ilk iki gruba göre daha çok tercih edilir.


62. Soru

Gerilim değeri nominal değerden çok yüksek ve çok düşükse hangi olaylar meydana gelir?

Cevap

Eğer gerilim; nominal değerde çok yüksek ise motorun demir kayıpları artar ve ısınır, lambanın ise ömrü kısalır. Eğer gerilim; nominal değerden çok düşükse, lamba daha az aydınlatır, motor momenti dönme eylemi için yetersiz kalır, asenkron makinanın rotoru kayar ve ısınma tehlikesi ortaya çıkar. 


63. Soru

İletim hatlarında reaktif güç kompanzasyon teknikleri nelerdir?

Cevap

Endüktör ve kapasitör devre elemanları, orta ve uzun hatlarda, hat gerilimlerini nominal değere yakın tutmak ve hattın yüklenebilirliğini artırmak için kullanılırlar. Şönt endüktanslar yüksek gerilim hattı boyunca seçilen noktalarda herbir faz ile toprak arasına bağlanırlar. Bu elemanlar bağlandıkları kısımda reaktif gücü emerler ve hafif yük koşullarında meydana gelebilecek aşırı gerilimleri azaltıcı etki yaparlar. Bunlar; aynı zamanda açma-kapama olaylarında ve yıldırım düşmesi sonucu hatlarda meydana gelen geçici aşırı gerilimlerin genliklerini de azaltırlar. Ancak, şönt endüktör tam-yük durumunda devreden ayrılamaz ise iletim hattının yüklenebilirliğini de azaltır.


64. Soru

İletim şebekesi nedir?

Cevap

Elektrik enerjisinin, üretilen yerden alınıp tüketim bölgelerine ulaştırılması için gerekli olan sistemlere iletim şebekesi denilir.


65. Soru

Şönt endüktanslar yüksek gerilim hattı boyunca nerelere bağlanırlar?

Cevap

Şönt endüktanslar yüksek gerilim hattı boyunca seçilen noktalarda herbir faz ile toprak arasına bağlanırlar.


66. Soru

Tristör anahtarlamalı endüktörlerin işlevlerini açıklayınız?

Cevap

Tristör anahtarlamalı endüktörler, gerilim dalgalanmalarını en alt seviyeye indirir ve hattın yüklenebilirliğini arttırırlar.


67. Soru

Statik VAR sistemlerinin enbüyük üstünlüğü nedir?

Cevap

Statik VAR sistemlerinin en büyük üstünlüğü; ani yük değişimlerine çok hızlı cevap verebilmeleridir.


68. Soru

Enerji iletim hatları çeşitleri nelerdir?

Cevap

Enerji iletim hatları yatışkın-durum ve anlık durum olmak üzere iki farklı şekilde incelenip analiz edilmektedirler. İletim hatlarının anlık durum incelemesi ve modellenmesi oldukça zordur ve çok fazla matematiksel teorem ve işlem gerektirir. İletim hatları genel olarak anlık durumdan ziyade yatışkın-durum dediğimiz sürekli hal durumlarında incelenip modellenmektedir.


69. Soru

Şönt endüktanslar bağlandıkları kısımda hangi işlevi görürler?

Cevap

Bu elemanlar bağlandıkları kısımda reaktif gücü emerler ve hafif yük koşullarında meydana gelebilecek aşırı gerilimleri azaltıcı etki yaparlar. Bunlar; aynı zamanda açma-kapama olaylarında ve yıldırım düşmesi sonucu hatlarda meydana gelen geçici aşırı gerilimlerin genliklerini de azaltırlar. Ancak, şönt endüktör tam-yük durumunda devreden ayrılamaz ise iletim hattının yüklenebilirliğini de azaltır. 


70. Soru

Hat yüklenebilirliği neye bağlıdır?

Cevap

Kısa iletim hatlarının (80 km’den kısa havai hatlar) yüklenebilirliği; genellikle iletkenin termal limiti
veya devre kesiciler gibi hat terminaline bağlı araçların anma değerlerine bağlıdır. Uzunlukları 300 km’ye kadar olan orta uzunluktaki hatlar için hat yüklenebilirliği; çoğu kez gerilim-düşüm limiti ile belirlenir. Bazı durumlarda çok şiddetli gerilim-düşümleri tolere edilebilecek olmasına rağmen, aşırı bir şekilde V / V 0,95 R S ? yüklenen hat üzerinde güvenli çalışma şartlarının sağlandığı kabul edilir. Uzunluğu 300 km üzerinde olan uzun hatlarda ise yatışkın-durum kararlılığı bir limit faktörü olmaya başlar. 


71. Soru

Senkron kondenserlerin olumsuz yönlerini açıklayınız?

Cevap

Üç faz için ayrı ayrı denetim imkanı olmaması, senkron kondenserlerin olumsuz yönüdür.


72. Soru

Dalga boyu ne demektir?

Cevap

Dalga boyu; gerilim veya akımın fazını, 2? radyan veya 360° periyodunda değiştirmesi için gerekli
olan uzaklık olarak tanımlanır. ? simgesiyle gösterilir.


73. Soru

Motor, lamba, ısıtıcı gibi cihazların en verimli çalıştığı gerilim değeri hangisidir?

Cevap

Motor, lamba, ısıtıcı gibi cihazların en verimli çalıştığı gerilim nominal gerilim değeridir.


74. Soru

İletim hattının terminal karakteristiklerinin ve özelliklerinin gösteriminde ABCD parametrelerini kullanmak yerine ne kullanılması uygundur?

Cevap

Güç sistemlerinin analiz ve tasarımında kullanılan pek çok program, iletim hattı ve trafo gibi şebeke elemanlarının devre gösterimlerini ve şemalarını kullanırlar. Bu yüzden iletim hattının terminal karakteristiklerinin ve özelliklerinin gösteriminde ABCD parametrelerini kullanmak yerine eşdeğer devrelerini kullanmak daha uygundur.  Yapısal olarak  nominal ? devresine benzemektedir. İki devre arasındaki tek fark; eşdeğer ? devresinde Z ve Y parametreleri yerine Z' ve Y' parametreleri kullanılmıştır. Buradaki amacımız; Z' ve Y' parametrelerini bulmaktır. (5.53) - (5.55) denklemlerinden yola çıkarak, dağıtılmış hattın ABCD parametrelerinin eşdeğer ? devresinin parametreleriyle aynı olduğu gözlenir. 


75. Soru

İletim hattı iki şebekeli olduğunda kapılar ne olarak adlandırılır ve hangi simge ile gösterilir?

Cevap

İletim hattı, Şekil 5.1’de gösterildiği gibi iki kapılı şebeke olarak tanımlanabilir. Şeklin sol
tarafındaki ilk kapı gönderici-uç ve sağ taraftaki ikinci kapı ise alıcı-uç olarak adlandırılır. Gösterimde, “ S ” indisi gönderici-uç tarafını, “ R ” indisi ise alıcı-uç tarafını simgelemektedir. VS ve S I , sırasıyla gönderici-uç tarafındaki gerilim ve akım değerlerini, VR ve RI ise alıcı-uç tarafındaki gerilim ve akımın fazör değerlerini ifade etmektedir.


76. Soru

Dalga empedansı ne demektir?

Cevap

Zc = L/C karakteristik empedans, kayıpsız hatlar için aynı zamanda dalga empedansı olarak
tanımlanır. Saf rezistiftir ve değer olarak gerçek (reel) sayıdır. ? yayılım katsayısının değeri ise sanal sayıdır.


77. Soru

Statik VAR sistemleri ani yük değişimlerine çok hızlı cevap verebilme özelliklerinden dolayı nerelerde kullanılır?

Cevap

Bu özellikleri sebebiyle bu sistemler, özellikle ark fırınlarının olumsuz reaktif güç etkisini kontrol etmek için kullanılırlar.


78. Soru

Dalga empedans yüklenmesi ne demektir?

Cevap

Dalga empedans yüklenmesi, kısa adıyla (SIL) terimi, kayıpsız hat aracılığıyla dalga empedansına eşit değerdeki bir yük direncine iletilen güç değeridir.


79. Soru

Hem kısa hem de orta uzunluktaki hatlar için nasıl bir ilişki sağlanmalıdır?

Cevap

Dikkat edilmelidir ki; hem kısa hem de orta uzunluktaki hatlar için, AD-BC = 1 ilişkisi sağlanır.
Ayrıca, aynı hat olduğu sürece herhangi bir uçtan bakıldığında A=D olur.Kısa hat gösterimi
olan seri empedans ve orta uzunluktaki hat gösterimi olan ? devrelerini içeren çeşitli devrelerin
A,B,C, D ve parametrelerini vermektedir. Orta uzunluktaki hat gösterimi  gösterilen T devresinin seri empedans değerini hattın her iki ucuna dağıtarak oluşturulabilir. Seri bağlı şebekelerin
genel A,B,C, D ve parametreleri, her bir şebekenin bireysel A,B,C, D ve matrislerinin çarpımı
yapılarak hesaplanabilir. 


80. Soru

Yatışkın-durum kararlılık limiti aşıldığında ne olur?

Cevap

P mak değeri kayıpsız hattın teorik olarak Yatışkın-durum kararlılık limiti olarak ifade edilir. Bu
limit değeri aşıldığı durumlarda; gönderici-uçlara bağlı senkron makineler ve alıcı-uçlara bağlı olanlarla aralarındaki senkronizasyonu kaybederler ve kararlı durumdan çıkarak kararsız duruma geçerler. Böyle bir durum istenmeyen tehlikeli sonuçlara yol açabilir.


81. Soru

Yüklenme ne demektir?

Cevap

Yüklenme terimi uçlara bağlanan yükün elektriksel olarak artması veya azalması durumudur.


82. Soru

SIL durumunda güç akışları nasıl olur?

Cevap

SIL durumunda, kayıpsız hat üzerindeki gerçek güç akışı gönderici-uç tarafından alıcıuç tarafına kadar sabit değerde kalır. Reaktif güç akışı ise yoktur, yani değeri sıfırdır.


83. Soru

SIL durumunda gerilim profili nasıl olur?

Cevap

SIL durumunda gerilim profili yataydır. Bu demek oluyor ki; SIL koşullarında gerilimin büyüklüğü, kayıpsız hat üzerindeki herhangi bir x noktasında sabittir.


84. Soru

Nominal gerilim ne demektir?

Cevap

Motor, lamba, ısıtıcı gibi cihazların en verimli çalıştığı gerilim nominal gerilim değeridir. Gerilim
değişimlerinin genliği belirli bir değeri aştığı zaman, genellikle kullanıcılarda ya bir arıza meydana gelir ya da verimsiz bir çalışma ortamı oluşur. Eğer gerilim; nominal değerde çok yüksek ise motorun demir kayıpları artar ve ısınır, lambanın ise ömrü kısalır. Eğer gerilim; nominal değerden çok düşükse, lamba daha az aydınlatır, motor momenti dönme eylemi için yetersiz kalır, asenkron makinanın rotoru kayar ve ısınma tehlikesi ortaya çıkar. O halde dağıtım şebekesinin belirli bir noktasındaki gerilimin genliğini nominal değerine yakın ve mümkün olduğu kadar sabit bir değerde tutmak gerekir.


85. Soru

Tristör anahtarlamalı sistemlerin grupları nelerdir?

Cevap

Şönt kompanzasyonun bir diğer türü de statik VAR sistemleri olarak adlandırılan tristör anahtarlamalı sistemlerdir. Bu sistemler üç ana grup altında toplanabilir;
a. tristör anahtarlamalı kapasitörler,
b. tristör anahtarlamalı endüktörler,
c. paralel kapasiteli tristör anahtarlamalı endüktörler.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi