Devre Analizi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Temel Kavramlar

1. Soru

Bir atomun her zaman son yörüngedeki elektron sayısını sekize tamamlama isteğinin nedeni nasıl açıklanabilir?

Cevap

Bir atomun çekirdeğinde pozitif yüklü protonlar(delikler) ve yüksüz nötronlar bulunur. Çekirdeğin çevresinde ise her yörüngede belirli bir kurala göre dizilmiş elektronlar yer alır. En son yörüngedeki elektronların sayısı malzemenin özelliğini belirler. Çünkü bir atom her zaman son yörüngedeki elektron sayısını sekize tamamlayarak kararlı hale geçme isteği taşır.


2. Soru

Atomların iletken olması ve son yörüngelerindeki elektron sayısı arasında nasıl bir ilişki bulunmaktadır?

Cevap

Bazı atomların son yörüngelerinde 4’ten az elektron yer alır ve bu atomlar elektronlarını verme eğilimlerinden dolayı iletken olarak adlandırılırlar.


3. Soru

Bir atomun yalıtkan olmasının nedeni nedir?

Cevap

Bazı atomların son yörüngesindeki elektron sayısı 4’ten fazla olduğu için dışarıdan elektron alma eğilimindedirler ve yalıtkan olarak adlandırılırlar.


4. Soru

Yarı iletkenler atomun elektron yapısı nasıldır?

Cevap

Son yörüngesinde 4 elektron bulunan atomlar ise dış yörüngelerindeki elektron sayısı 3 (örneğin alüminyum, galyum) veya 5 (örneğin fosfor, arsenik, antimuan) olan atomlarla kovalent bağlar oluşturarak son yörüngelerini kararlı hale getirmek isterler. Bu malzemelere iletkenlikleri iletkenler ve yalıtkanlar arasında yer alan yarı iletkenler denir.


5. Soru

Elektrik akımı nasıl oluşur?

Cevap

Metal iletkenlerde akımın akışı serbest elektronların hareketi sonucu oluşur. Bir elektrik devresi yüklerin yer değiştirdiği kapalı bir yoldur. Yüklerin hareketi sonucu elektrik akımı oluşur. Elektrik akımı birim zamanda yer değiştiren yük miktarına göre belirlenir.


6. Soru

Kapalı bir elektrik devresinde iki uç arasındaki potansiyel fark nasıl oluşur?

Cevap

Kapalı bir elektrik devresinde elektronlar elektriksel kuvvetin etkisiyle enerjisi fazla olan noktadan enerjisi düşük olan noktaya hareket ederler. Bu iki uç arasındaki enerji farkı potansiyel farkı belirtir.


7. Soru

Kapalı bir elektrik devresinde hangi durumda elektron akışı durur?

Cevap

Kapalı bir elektrik devresinde elektronlar elektriksel kuvvetin etkisiyle enerjisi fazla olan noktadan enerjisi düşük olan noktaya hareket ederler. Bu iki uç arasındaki enerji farkı potansiyel farkı belirtir. Elektron akışı iki uç arasındaki enerji eşit oluncaya kadar devam eder, fark sıfır olunca elektron akışı durur.


8. Soru

Bir elektrik devresinde güç ile akım ve gerilim arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Birim zamanda yapılan işe güç denir ve P ile gösterilir. Bir elektrik devresinde güç (Watt), akım (A) ve gerilim (V) ile doğru orantılıdır.


9. Soru

Bir elektrik devresinde aktif devre elemanlarının görevi nedir?

Cevap

Bir elektrik devresinde aktif devre elemanları, iletken tel ve pasif devre elemanları bulunmalıdır. Aktif devre elemanları devreye enerji sağlayan elemanlar yani kaynaklardır.


10. Soru

Bir elektrik devresinde pasif devre elemanlarının rolü nedir?

Cevap

Pasif devre elemanları ise kendileri enerji üretmeyen var olan enerjiyi kullanarak enerji depolayan veya tüketen elemanlardır. Pasif devre elemanlarına örnek olarak direnç, bobin ve kondansatör verilebilir.


11. Soru

Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren devre elemanlarının genel adı nedir?

Cevap

Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren devre elemanlarıdır. Doğru akım kaynağı (pil, akümülatör, dinamo) ve alternatif akım kaynağı (alternatör) olarak ikiye ayrılırlar.


12. Soru

Bir elektrik devresinde kullanılabilecek kaynaklar nasıl sınıflandırılmaktadır?

Cevap

Bir elektrik devresinde sağladığı enerji türüne göre akım kaynağı veya gerilim kaynağı olmak üzere iki çeşit kaynak kullanılabilir. Kaynaklar bağımlı ve bağımsız kaynaklar olarak da sınıflandırılır. Bağımsız kaynaklar devre oluşturulurken değerleri kesin olarak
(sayısal olarak) belirli olan kaynaklardır. Bağımlı kaynakların değerleri devrenin herhangi bir elemanı üzerinden geçen akıma veya eleman üzerinde ölçülen gerilime göre değişebilir.


13. Soru

Bir iletkenin direnci hangi özelliklere bağlı olarak değişir?

Cevap

Bir iletkenin direnci, iletkenin kesitine (S), uzunluğuna (l), iletkenin cinsine ( ? ) ve ortamın sıcaklığına bağlı olarak değişir.


14. Soru

Elektronların kaynakta üretilen enerji dolayısı ile hareket etmesi sırasında iletkenin buna karşı uyguladığı zorluk hangi kavramla ifade edilir?

Cevap

Elektronların kaynakta üretilen enerji dolayısı ile hareket etmesi sırasında iletkenin buna karşı uyguladığı zorluğa direnç denir. İletkenin direnci, iletkenin kesiti ve uzunluğuna bağlı olarak değişirken iletkenin cinsi de direnç üzerinde etkilidir. Çünkü her iletkenin kendine ait bir özdirenci vardır ve sabittir.


15. Soru

3 renk bantlı bir dirençte tolerans yüzde kaçtır?

Cevap

Direnç değerleri ve toleransları üzerindeki renklerle belirlenir. Çizgiler direncin hangi ucuna yakın ise o uçtan başlamak suretiyle renk bantları okunur. Dirençler 3, 4, 5 renk bantlı olarak üretilebilir. 3 renk bantlı bir dirençte tolerans sabittir ve %20’dir. 4 ve 5 bantlı dirençlerde ise son bant toleransı belirtir.


16. Soru

Direnç ve sıcaklık arasında nasıl bir ilişki vardır?

Cevap

Direnç değeri hesaplanırken sıcaklık değeri de önem kazanır. Bazı dirençlerde sıcaklık arttıkça direnç artarken bazılarında ise direnç değeri azalır.


17. Soru

Ohm kanunu kim tarafından hangi yüzyılda bulunmuştur?

Cevap

G?org? Simon Ohm tarafından 1827 yılında bulunan akım, gerilim ve dir?nç arasındaki bağıntıyı veren kanun Ohm Kanunu olarak adlandırılmaktadır. Ohm kanunu, devrelerin analizinde kullanılan yasa, yöntem ve teoremlerin temelini oluşturmaktadır.


18. Soru

OHM Kanunu hangi ilişkiyi açıklamaktadır?

Cevap

Bir iletkenin iki ucu arasındaki potansiyel farkın, iletkenden geçen akım şiddetine oranı sabittir. Bir iletkenin direnci, üzerinden geçen akımla ters, üzerindeki gerilimle doğru orantılıdır. Direnç, akım ve gerilim arasındaki bu ilişkiyi belirleyen kanuna OHM Kanunu denir.


19. Soru

Birer uçları ortak olarak bağlanan dirençler nasıl ifade edilir?

Cevap

Birer uçları ortak olarak bağlanan dirençler seri bağlı dirençlerdir. Aynı akımın geçtiği seri bağlamada, eşdeğer direncin değeri, devredeki dirençlerin değerinden büyüktür.


20. Soru

Paralel bağlı dirençlerin özellikleri nelerdir?

Cevap

İki uçları birbirine bağlı dirençler paralel bağlı dirençlerdir. Paralel bağlı dirençler üzerinde gerilim düşümleri eşit, eşdeğer direnç
değeri ise en küçük dirençten de küçüktür.


21. Soru

Eş değer direnç nasıl hesaplanır? 

Cevap

Tek uçları birbirine bağlı olan dirençlerdir. Eşdeğer direnç  tüm dirençlerin toplanması ile bulunur. Seri bağlı dirençlerden geçen akımlar aynıdır. Dirençlerin üzerindeki gerilimlerin toplamı ise kaynak gerilimine eşittir.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v