Ortopedik Rehabilitasyon Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yaşamın erken dönemlerinde, gelişmekte olan insan beyninde meydana gelen hasar sonucu görülen hareket ve postür bozukluklarıyla karakterize klinik tabloya ne ad verilir?

Serebral Palsi

Hastalık ilk olarak 1861 yılında İngiliz Ortopedist William Little tarafından tanımlanmıştır. Little ilk tanımlamasında “CerebralParesis” terimini kullanmış ve SP (serebralpalsi) tıp literatüründe önemli bir yer almıştır. 19. yüzyılın sonlarında Sigmund Freud ve William Osler’da SP ve tedavisi konusunda önemli katkılar sağlamışlardır. Klinik tablo için kullanılacak terim konusunda uzun yıllar süren tartışmalar sonrasında Serebral Paralizi terimi ilk defa 1947 yılında kim tarafından kullanılmıştır?

Phelps tarafından kullanılmıştır.

Serebral palsi terimi, hangi evrelerde veya yıllarda meydana gelen klinik tabloyu belirtmek amacıyla kullanılmaktadır?

beyin gelişiminin hızlı olduğu yaşamın ilk yıllarında (0-5 yaş)

SP (serebral palsi) çocukluk çağı kronik hastalıkları içerisinde en sık karşılaşılan klinik tablodur. SP, gelişmekte olan bebek beyninin doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrasında herhangi bir nedenden kaynaklanan kalıcı lezyonuna bağlı olarak gelişen, ilerleyici olmayan, aktivite ve katılım limitasyonlarına neden olan hareket ve postür bozukluğu ile karakterize kas iskelet sistemi bozukluğudur. Beyin hasarı nerelerde bozulmalara neden olmaktadır?

beynin fonksiyonlarında bozulmalara neden olmaktadır.

SP (serebral palsi) ilerleyici değildir fakat neler ilerleyici olabilir?

görülen semptomlar (belirti, bulgu) ilerleyici olabilir.

Kas sertliği ile karakterizedir. Spastik tip, tüm SP (serebral palsi) tiplerinin %75’ini(%77-93) oluşturur. Spastisite, kasın pasif hareketekarşı gösterdiği direnç olarak tanımlanır ve üstmotor nöron lezyonlarında karşılaşılan klinik birbulgudur. Hız bağımlıdır ve pasif hareketin hızınagöre kasın gösterdiği direnç de artış gösterir açıklamalarından hangi serebral palsi olduğunu anlamaktayız?

Spastik Tip SP

Anormal hareketlerle karakterizedir ve tüm SP’li (serebral palsi)çocukların %2-15’ini oluşturur. Beyindeki daha derin merkezlerin (talamus ve beyincik gibi) hasar görmesi sonucu görülen klinik tablodur. Hareket bozuklukları oldukça değişken, istemsiz ve kontrolsüzdür açıklamalarından hangi serebral palsi olduğunu anlamaktayız?

Diskinetik Tip SP

Serebellum (beyincik) hasarında görülen klinik tablodur. Tüm SP’li (serebral palsi) vakaların %2-8’ini oluşturur. SP’li çocuklarda denge ve koordinasyon kaybı mevcuttur. Çocuklar, dengelerini sağlayamadıklarından yalpalayarak ve bacaklarını aşırı derecede açarak yürürler (sarhoşvari yürüme paterni). Ani hareketlerde güçlük çekerler. Patlayıcı tarzda konuşma, nistagmus (istemsiz göz titremeleri) ve göz takibinde güçlükler yaşanır açıklamalarından hangi serebralpalsi olduğunu anlamaktayız?

Ataksik Tip SP

Belirgin kas tonus azlığı ile karakterize klinik tablodur. SP’li( serebral palsi) vakaların %0,7- 2,6’sını oluşturur. Kaslarda yetersiz kasılmalarvardır. İstemsiz hareket paternleri görülmez. Bazıç ocuklar, hamur gibi yumuşak olabilirler. Ellerinden tutulup kaldırılmak istendiklerinde baş arkaya doğru düşer açıklamalarından hangi serebral palsi olduğunu anlamaktayız?

Hipotonik Tip SP

Spastisite, atetoid ve distonik hareketlerin birlikte görüldüğü klinik tablodur. SP’nin (serebral palsi) en ağır formlarından birisidir. Spastik-atetoid (spastik-diskinetik form) tip en sık karşılaşılan türüdür açıklamalarından hangi serebral palsi olduğunu anlamaktayız?

Mikst (karma) Tip SP

Vücudun bir yarısının etkilendiği klinik tablodur. Sıklıkla, üst ekstremite alt ekstremiteye göre daha fazla etkilenir. Erken doğan bebeklerin %17’sinde ve miyadında doğan bebeklerin de %56’sında, bütün SP’li (serebral palsi) vakalarında %20-30’unda görülür. Etkilenen taraf üst ekstremitede el becerileri ciddi derecede etkilenmiştir ve bu durum, günlük yaşam aktivitelerinde etkilenen taraf kol ve el kullanımını azaltan bir faktördür. Duyusal kayıplar sıklıkla yaşanır açıklamalarından hangi serebral palsi olduğunu anlamaktayız?

Hemiplejik Tip SP

 Sıklıkla, erken doğum ve/veya düşük doğum ağırlığı sonrası görülen klinik tablodur. Prematürelerde (erken doğan bebekler) iskemik beyin yaralanmasına neden olan periventriküler lokomalazi en yaygın nedenlerdendir. Gövde ve ekstremitelerin tutulumu ile karakterize olup alt ekstremiteler üst ekstremitelerden daha fazla etkilenmiştir açıklamalarından hangi serebral palsi olduğunu anlamaktayız?

Diplejik Tip SP

Bütün vücut tutulumu ile karakterize klinik tablodur. Gövde, alt ve üst ekstremiteler, baş ve boyun önemli derecede etkilenmiştir. Spastik tip SP’nin (serebral palsi) en ağır formudur. Genellikle, bu SP’li çocuklar günlük yaşamlarında bağımlıdırlar ve çok az bir kısmı yürüyebilir. İstemli hareket oldukça azdır. Entelektüel gerilikler sıklıkla yaşanır. Göz ve görme ile ilişkili problemler, nöbet, beslenme ve salya problemleri sıklıkla görülür

Kuadriplejik Tip SP

SP’li(serebralpalsi) bireylerde görülen sorunlar yaşa özgüdür ne aktiviteleri bu sorunlardan etkilenir?

bireyin yaşına uygun aktiviteleri bu sorunlardan etkilenir.

SP’li(serebral palsi) çocuklarda rehabilitasyon, ne doğrultusunda hastaya özel belirlenir?

değerlendirme bulguları doğrultusunda hastaya özel belirlenir.

SP (serebral palsi) rehabilitasyonu ne kadar sürer?

yaşam boyu sürer.

SP (serebral palsi) rehabilitasyonunda temel amaç, anormal hareket paternlerini gidermek, normal hareket ve postüralpaternleri yerleştirmek, çocuğun normal gelişimini desteklemek ve ne ile mücadele etmektir?

gelişebilecek ikincil problemlerle mücadele etmektir.

Medikal tedavi, Fizyoterapi ve rehabilitasyon, Psikolojik tedavi, Özel eğitim, İş-uğraşı tedavisi, Ortez uygulamaları,Ortopedik tedaviler, kimlerde ihtiyaç duyulan tedavi programlarıdır?

SP’li (serebral palsi) çocuklarda ihtiyaç duyulan tedavi programlarıdır.

SP’li çocuklarda rehabilitasyon başarısı tedavinin hangi dönemde başlamasıyla ilişkilidir?

en erken dönemde (bebeklik döneminden itibaren) başlamasıyla ilişkilidir.

SP’li (serebral palsi) çocuklarda rehabilitasyon, ailenin duruma adaptasyonu, çocuğun fonksiyonel düzeyinin korunabilmesive artırılabilmesi, dolayısıyla yaşam kalitesinin artırılabilmesi bakımından önemlidir. SP rehabilitasyonu, yaşam boyu süren uzun bir tedavi süreci gerektirmektedir. Bu durum, ilerleyen dönemlerde hem çocuk hem de aile üzerine önemli sorumluluklar yüklemekte ve kronik yorgunluklar gelişebilmektedir. Hangi ailelerde bu sıkıntı daha küçük boyutlarda yaşanabilmektedir?

Ne yapacağını bilen, danışmanlık hizmetini sağlıklı bir şekilde alabilen ailelerde bu sıkıntı daha küçük boyutlarda yaşanabilmektedir.