Gelişimsel Tanı Ve Değerlendirme Yöntemleri Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Gelişim genel anlamda hangi alanlardan oluşur?

Gelişim genel anlamda üç alandan oluşur. Bunlar fiziksel, bilişsel ve psikososyal alanlardır.

Fiziksel, bilişsel ve psikososyal alanları tanımlayınız?

Fiziksel alan; duyusal kapasiteler, motor beceriler, fiziksel özelliklerle ilgilidir. Bilişsel alan, tüm zihin yetenekleri ve aktiviteleri hatta düşünce organizasyonunu kapsar. Algılama, nedensellik, hafıza, problem çözme ve dil gibi aktiviteleri içerir. Psikososyal alan, kişisel özellikler ve sosyal becerilerle ilgilidir. Sosyal koşullara karşı çocuğun kendine özgü davranışlarını duygularını ve tepkilerini içerir.

Risk altındaki çocuk ve aileleri belirlemek için hangi durumlar dikkate alınabilir?

Risk altındaki çocuk ve aileleri belirlemek için aşağıdaki durumlar dikkate alınabilir: ? Çocukların durumu düşük doğum ağırlığı, yeterli ve dengeli beslenememe, sağlık durumları), ? Kadınların durumu öğrenim düzeyleri, sağlık ve beslenme durumları, gebelik yaşı), ? Aile ve destek sistemleri büyüklük, istihdam ve gelir, alternatif çocuk bakımının ne ölçüde var olduğu), ? Çocuk yetiştirme inanç ve davranışları yedirme, beslenme, iletişim vb., ? Daha genel sosyoekonomik koşullar gelir ve kazanç dağılımı, okuryazarlık oranı, sağlık ve diğer hizmetlere ulaşılabilirlik, hızlı toplumsal ve ekonomik değişimler), ? Aile faktörleri şiddet, taciz, ihmal, uyumsuz aile ilişkileri, ? Psiko-sosyal faktörler güç, ekonomik krizler, yoksunluk, ? Bireysel özellikler Düşük zeka, beyin hasarı, kronik fiziksel hastalıklar.

Büyüme nedir?

Birbiriyle karıştırılan büyüme ve gelişme sözcükleri, gerçekte birbirinden farklı kavramlar olup biri diğerinin yerini alamaz. Büyüme vücudun sadece boy, kilo ve hacim olarak artmasıdır. Örneğin, boyun 0 cm’den cm’ye geçişi bir büyüme belirtisidir. Çocuk sadece fiziksel olarak büyümekle kalmaz, aynı zamanda iç organların yapı ve büyüklüğünde de değişmeler olur. Büyüme vücudun değişik organlarında değişik hızlarda gerçekleşebilmektedir.

Gelişim nedir?

Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden sürekli ilerleme kaydeden değişimi ve istenilen görevleri yapabilecek bir duruma gelmesidir. Gelişim bir süreçtir. Gelişme büyüme, olgunlaşma ve öğrenme etkileşimlerinin bir ürünüdür. Örneğin, çocuğun ağaca tırmanması bir gelişmedir. Çocuk sinir sistemi, kas ve kemikleri yeterli büyüklük ve olgunluğa erişmeden ağaca tırmanmayı öğrenemez. Sinir sistemi, kas ve kemikleri yeterli olgunluğa eriştikten sonra ağaca tırmanmayı öğrenmemişse de ağaca tırmanma davranışı gösteremez. Yani gelişme; büyüme, olgunlaşma ve öğrenmeyi kapsayan temel bir kavramdır.

Olgunlaşma nedir?

Olgunlaşma, vücut organlarının kendinden beklenen fonksiyonu yerine getirebilecek düzeye gelmesi için, öğrenme yaşantılarından bağımsız olarak, kalıtımın etkisiyle geçirdiği biyolojik bir değişmedir. Kişinin herhangi bir çaba göstermesine gerek yoktur, kendiliğinden meydana gelen bir süreçtir. Birçok psikomotor davranışın yapılması olgunlaşmaya bağlıdır. Örneğin, çocuk yürüyebilmek için, yürümenin gerektirdiği biyolojik olgunluğa ulaşmamışsa, zorlansa da yürüyemez. Parmak kasları yeterli olgunluk düzeyine ulaşmadıkça, ona kalem tutmasını öğretmek mümkün değildir.

Öğrenme nedir?

İnsanları diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerinden biri öğrenme kapasitelerinin oluşudur. Gelişmenin meydana gelebilmesi için öğrenmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Öğrenme, bireyin çevresiyle etkileşimi sonucunda meydana gelen nispeten kalıcı davranış değişikliğidir. Örneğin, çocuğun düzgün bir şekilde kalem tutabilmesi için el ve parmak kaslarının, sinir sisteminin, kemiklerin yeter büyüklüğe ve olgunluğa gelmesi yetmez. Kalemin nasıl tutulduğunu görmesi, kalem tutma denemelerini yapması, düzgün tuttuğunda pekiştirilmesi gerekir.

Hazır bulunuşluk nedir?

Hazır bulunuşluk, olgunlaşma ve öğrenme sonucu kişinin belli davranışları yapabilecek düzeye gelmesidir. Ancak hazır bulunuşluk bireyin sadece olgunlaşma düzeyini değil, aynı zamanda bireyin önceki öğrenmelerini, ilgilerini, tutumlarını, yeteneklerini, genel sağlık durumunu da kapsar. Örneğin, tuvalet eğitimini kazanabilecek olgunluğa gelmiş bir çocuğun, tuvaleti kullanma konusundaki yetersizliği, tuvaleti kullanmaya yönelik deneyiminin olmaması ve annenin olumsuz tutumu, onun tuvalet eğitimi konusunda hazır bulunuşluk düzeyinin yetersizliğine işaret eder.

Gelişim ilkeleri nelerdir?

Gelişim ilkeleri aşağıdaki gibidir; 1. Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin ürünüdür. 2. Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. 3. Gelişim düzenli bir sıra izler. 4. Gelişimde kritik dönemler vardır. 5. Gelişim tüm boyutları ile bir bütündür. 6. Gelişim hızı her dönemde ve gelişim boyutlarında farklılık gösterir. 7. Gelişimin hızlı olduğu dönemlerde çevrenin etkisi fazla, yavaş olduğu dönemlerde azdır.

Gelişimin biyolojik boyutunda hangi temel faktörler yer almaktadır?

Gelişimin biyolojik boyutunda; kalıtım ve iç salgı bezleri olmak üzere iki temel faktör yer almaktadır.

Genotip ve fenotip kavramları ne ifade etmektedir?

Ana-babadan kalıtımla getirilen tüm özellikler genotip, bireyin ortaya çıkan gözlenebilir özellikleri ise fenotip kavramını açıklamaktadır. Değişik fenotiplerin meydana gelmesinde doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası çevre etkilidir. Diğer bir deyişle, fenotip çevre tarafından belirlenir. Fiziki yapı, boy uzunluğu, zekanın sınırları, yağ hücrelerinin dağılımı genotipi spor imkanı, sağlıklı veya aşırı beslenme, uyarıcı ortam çevre ise fenotipi belirlemektedir.

İç salgı bezi ne demektir?

Salgılarını doğrudan kana akıtan bezlere iç salgı bezi adı verilmektedir.

İç salgı bezlerinin salgılarına ne ad verilir?

İç salgı bezlerinin salgılarına da hormon adı verilmektedir.

İç salgı bezlerinin salgıları ne işe yarar?

İç salgı bezlerinin salgıları organizmanın dengeli bir şekilde büyüme, gelişme ve çalışmasını sağlar. Herhangi birisinin salgısındaki yetersizlik ya da fazlalık diğer iç salgı bezlerini etkileyebilir. Organizmanın dengesinin bozulmasına neden olur.

İç salgı bezleri nelerdir?

İç salgı bezleri; hipofiz, tiroit, paratiroit, pankreas ve böbrek üstü bezleridir.

Hipofiz bezi nedir ve hangi özelliklere sahiptir?

Hipofiz bezine, iç salgı bezlerinin orkestra şefi adı verilir. Kafatasında bulunur, tüm salgı bezlerinin çalışmasını düzenler ve çok sayıda hormon üretir.

Hipofiz bezinin ürettiği hormonlar ve görevleri nelerdir?

Bu hormonların en önemlilerinden biri ADH Anti Diüretik Hormon dur. ADH, böbrekleri etkiler, bedendeki su miktarını dengeleyerek iç organların ve kanın fonksiyonlarını tam anlamıyla yapabilmesini sağlar. Hipofiz bezinden salgılanan diğer bir hormon Oksitosin hormonudur. Özellikle doğum sırasında kadınların rahim kaslarının kasılmasını sağlayarak bebeğin dışarı doğru itilmesine neden olur. Annenin memesindeki süt bezlerinden sütün akması da bu hormonla ilgilidir. Hem kas hem de kemik gelişimine yön veren diğer bir hormon Büyüme Hormonudur. Bu hormonun az salgılanması cüceliğe, fazla salgılanması ise aşırı boy uzunluğuna neden olabilir.

Tiroit bezinin salgıladığı hormon ve görevleri nelerdir?

Tiroit bezi, boğazın ön kısmında gırtlağın iki yanındadır. Salgıladığı hormona troksin adı verilir. Troksin; kemiklerin, kasların büyümesine, sinir sisteminin, kan dolaşımının çalışmasına etki eder. Bu hormonun fazlalığı hipertiroidizme neden olur. Bu durum bedensel etkinliği artırır, çabuk heyecanlanma, sürekli gerginlik h li oluşabilir. Troksin üretiminde azalma olması (hipotiroidizm) ise bedensel ve zihinsel büyümeyi etkiler. Beden etkinliğinde yavaşlamaya neden olur. Çoğu zaman kişide halsizlik ve yorgunluk belirtileri görülebilir.

Paratiroit bezi nedir ve görevleri nelerdir?

Paratiroit bezi, troid salgı bezine bitişik dört küçük bezden oluşur. Bu bezin salgısı vücudun kalsiyum ve fosfor dengesini sağlar. Kemiklerin gelişimini, sinir sistemini, kasların çalışmasını, kalp atışlarını, kanın pıhtılaşmasını etkiler. Bu bezin az çalışması kas ağrılarına ve kemiklerin bozulmasına; fazla çalışması ise sinir sistemi bozukluğuna neden olur.

Pankreas bezi ne tür salgılar salgılar ve görevleri nelerdir?

Pankreas bezi; iki türlü salgı salgılar. Birisi mideye gönderilirken diğeri insülindir ve kana gönderilir. Kandaki şeker miktarını ayarlayarak gelişime etki eder.

Böbrek üstü bezleri (Adrenal) hangi hormonları salgılar ve görevleri nelerdir?

Böbrek üstü bezleri (Adrenal), böbreklerin üstünde bulunur ve buradan çok sayıda hormon salgılanır. Bunlardan kortizol hormonu, vücuttaki kan şekerini artırır ve karbonhidrat, yağ, protein metabolizmasını düzenler. Adrenalin hormonu; heyecan, korku, sinirlenme ve üzüntü durumlarında salgısı artar ve kandaki seviyesi yükselir. Organizmanın kan basıncı yükselir ve kalbin atışı hızlanır. Noradrenalin hormonu ise adrenalin hormonunun oluşturduğu etkileri normal seviyeye indirerek organizmanın daha fazla yorulmamasını sağlar. Cinsiyet hormonları androjen ve östrojen de böbrek üstü bezleri tarafından üretilir. Kadınlarda ve erkeklerde her iki hormon da üretilir ancak erkeklerde androjen, kadınlarda östrojen daha baskındır. Kadınlarda fazla salgılanan androjen hormonu memelerde küçülme, seste kalınlaşma ve tüylerde artışa; erkeklerde östrojen hormonunun fazlalığı ise seste incelme, tüylerde azalma ve memelerin gelişmesine neden olur.

Doğum öncesi gelişimi etkileyen faktörler nelerdir?

Anne karnında tek bir hücre olan zigot, organizma oluncaya kadar dölüt, embriyo, fetüs dönemlerinde uygun bir çevre içinde yaşamak durumundadır. Annenin döl yatağı, uygun koşulları sağlayamaz ise fetüs gelişemez ya da yaşamı sonlanabilir. Yaşamını sürdürmesi için fetüsün beslenme, dolaşım, boşaltım vb. yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştirebileceği bir çevrenin olması gerektiği gibi, annenin de sağlığına dikkat etmesi gerekmektedir. Örneğin; annenin doktor denetimi dışında kullandığı ilaçlar, sigara, çevre kirliliği ve annenin kötü ve yetersiz beslenmesi de düşüklere, prematüre doğumlara veya düşük doğum ağırlıklı bebeklerin doğmasına neden olmaktadır. Yoğun stres altında geçen hamilelik dönemi sonunda düşük kilolu, sinirli ve sindirim sorunları olan bebeklerin doğma olasılığı yüksektir. Annenin hamileyken geçirdiği hastalıklar, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, şişmanlık gibi metabolizma hastalıklarına, ölü doğumlara ve düşüklere sebep olabilmektedir. Ayrıca virütik hastalıklar (kızamıkçık, grip, suçiçeği vb.) işitme kaybı, görme engeli, bilişsel alanda gerilik veya kalp rahatsızlığı olan bebeklerin doğumuna yol açabilmektedir. Yine gebelik döneminde röntgen ışınlarına maruz kalan annelerin bebeklerinde spinabifida, görme kaybı, mikrosefali, kafa kemikleri deformasyonları, yarık damak ve extremite kusurları oluşabilmektedir. 20 yaş altı ve 35 yaş üzeri gebeliklerde düşük, ölü doğum ve kongenital malformasyonlara rastlanabilmektedir.

Doğum sırası gelişimi etkileyen faktörler nelerdir?

Doğum sırasında yetersiz oksijen ve bebeğin başı üzerine beklenmedik bir basınç doğumun iki temel komplikasyonunu oluşturmaktadır. Bebeğin dışarıya hızlı çekilmesi, serviks yeterince genişlememişse bebeğin başı çok fazla basınca maruz kalabilir. Ani basınç durumunda, kafatası içi kanamanın sonucu olarak beyin hasarı ortaya çıkabilir. Doğum süreci sırasında bebeğin yeterli oksijen alamaması, perinatalanoksiya olarak adlandırılır. Bu durum, plasentanın erken ayrılması, umbilikalkord un göbek kordonu) bebeğin boynuna dolanması, bebeğin başının en son çıkması, uzamış doğum gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Birçok araştırma oksijen yetersizliğinin, beyin hücrelerinin tahrip olmasına bağlı beyin felcine, epilepsiye ya da zihinsel yetersizliğe neden olduğunu göstermektedir.

Doğum sonrası gelişimi etkileyen faktörler nelerdir?

Doğum sonrası dönemde geçirilen hastalıkların bebek üzerinde çeşitli olumsuz etkileri olabilmektedir. Yeni doğmuş bebeklerde geçirilen ağır fizyolojik sarılık, ateşlenmeler gerekli müdahale yapılmadığı takdirde yapısal bozukluklara neden olmaktadır. Uzun süren kronik hastalıklar ise büyümenin yavaşlaması ile sonuçlanır. Doğum sonrasında ayrıca çocuğun içinde yaşadığı aile yapısı çekirdek ya da geniş aile), ana-baba tutumları, doğum sırası, aile geçimsizliği, boşanmalar, okul ve öğretmenler vb. hususların tümü onun fiziksel, bilişsel veya psikososyal gelişimini etkileyebilmektedir.

Gelişim dönemleri hangi dönemlerden oluşur?

Doğum öncesi dönem, bebeklik ve erken çocukluk dönemi, ilk çocukluk dönemi, son çocukluk dönemi, ergenlik dönemi.

Temel güven duygusu nasıl gelişir?

Temel güven duygusu bebeğin ihtiyaçlarının zamanında ve yeterli bir biçimde karşılanmasıyla gelişir.

Bebeklik dönemi gelişim görevleri nelerdir?

Bebeklik dönemi gelişim görevleri; ? Doğumla birlikte çevre koşullarına uyum sağlama gerçekleşecektir. ? Solunum sistemi ve nabzı düzene girer. ? Katı yiyecekleri çiğnemeyi ve yutmayı gerçekleştirir. ? Uyku saati, gece gündüz uykuları düzene girer. ? Dönemin sonlarına doğru dışkı kontrolü tuvalet eğitimi gerçekleşir.

İlk çocukluk döneminde aynı yaş grubundaki kızlar ve erkeklerin özellikleri nelerdir?

Aynı yaş grubundaki kızlar ayakkabı bağlamak, elbiselerini giyip çıkarmak, makasla kesmek gibi ince motor beceri gerektiren etkinliklerde daha iyidirler. Erkek çocuklar ise top oynamak, ağaca tırmanmak, merdiven çıkmak gibi kol ve bacak kaslarını kullanmayı gerektiren kaba motor becerilerde daha başarılıdırlar.

İnce motor gelişimi ne demektir?

İnce motor gelişim; kollar, eller ve parmaklardaki daha küçük kasları koordine etme yeterliliğini ifade eder.

İlk çocukluk dönemi gelişim görevleri nelerdir?

? El ve göz koordinasyonu gerçekleşir. Uzanma, yakalama, tutma ve eylemde bulunma becerileri gelişir. ? Konuşması rahat anlaşılır hale gelir. ? Kendi kendine yemek yiyebildiği gibi kendi kendine giyinebilir. ? Cinsiyet farklılıklarını öğrenir, cinsel kimliğin devamlılığını kabul eder. ? Aile bireyleriyle ve akranlarıyla yakın ilişkiler kurar.

Son çocukluk dönemi gelişim görevleri nelerdir?

? Akranlarıyla birlikte olumlu ilişkiler geliştirip onlarla müşterek çeşitli etkinliklerde bulunabilir. ? Cinsiyet rollerini kazanır. Toplumun cinsiyetlere atfettiği değerleri ve sosyal rolü öğrenir. Cinsiyetine uygun davranışlar kazanır. ? Okuma, yazma ve hesap yapma gibi temel okul becerilerini geliştirir. Bu temel becerilerin kazanılması sonraki yıllardaki eğitim hayatının temelini oluşturur. ? Değerleri ve vicdan anlayışı gelişir. Çocuğun kendine göre bir değer sistemi oluşur bu durum onun davranışlarına ve tercihlerine yansır. Arkadaş seçimi olaylar karşısındaki yargıları, çocuğun vicdan ve değerleri doğrultusunda gerçekleşir. ? Kişisel bağımsızlığı oluşmuştur. Daha önceki dönemde hareketleri itibarıyla bağımsız olan çocuk bu dönemde kendi iradesi ile bir şeye girişmek, yönlendirmek ve sonlandırmak anlamında bağımsızdır.

Ergenin yaşadığı kaygı ve kuruntulardan bazıları nelerdir?

Ergenin yaşadığı kaygı ve kuruntulardan bazıları şunlardır: ? Beceriksiz, sinirli ve gergin orta boylu, kısa boylu, zayıf, şişman olmak, yeterince uyuyamamak gibi sağlıkla ilgili kaygılar ? Kendini yetersiz görmek, çok düş kurmak, kendini aptal hissetmek gibi kişiliğe ilişkin kaygılar ? Çocuk yerine konulmak, özgürlüğünün kısıtlanması, anne babanın arkadaş seçimine karışması, yeterli harçlık alamamak gibi aile ve evle ilgili kaygılar ? Yanlış anlaşılmak, yeni insanlarla tanışma korkusu duymak, toplantı ve eğlencelerde nasıl davranacağını bilememek, popüler olmayı istemek gibi toplum içindeki durumuyla ilgili kaygılar ? Karşı cinsten arkadaşı olmamak, bir arkadaşla çıkınca nasıl davranacağını bilememek gibi kızerkek arkadaşlığı ile ilgili kaygılar ? Erimli çalışma yollarını bilememek, dikkatini toplayamamak, not tutamamak gibi okulla ilgili kaygılar ? Meslek seçimi, para kazanmak, yeteneklerini tanımak gibi mesleki kaygılar.

Ergenlik dönemi gelişim görevleri nelerdir?

? Bedensel özelliklerini kabul edip etkili biçimde kullanır. Beden imajıyla barışık olmak ergenlikteki fiziksel değişiklikleri kabul etmek açısından önemlidir. ? Aile içinde duygusal bağımsızlığını kazanır. Aileye ayrıntılı bilgi vermek veya önceden izin almak gibi davranışlarda bulunmak istemez. ? Mesleğine karar verir ve buna hazırlanır. Ne olacağına, hangi alana veya üniversiteye gideceğine karar verir. Bu kararlarının ön hazırlıklarını gerçekleştirir. ? Cinsiyet rolü olarak toplumun atfettiği değerler doğrultusunda bir sosyal rolü benimser. ? Evliliğe ve aile yaşamına hazırlanır. Ailesi içinde duygusal bağımsızlığını kazanan genç kendi geleceğini, kuracağı aileyi düşünmeye başlar. ? Değerleri oluşur ve ahlak sistemi gelişir. deolojilere duyarlıdır. Kendi değer sistemine uygun yönelimlerde bulunur.

Bebeklik ve erken çocukluk döneminde çocuğu tanımak ve değerlendirmenin önemi nelerdir?

Yaşamın her döneminde bireyi tanımak ihtiyaçların belirlenmesi bakımından oldukça önemlidir. Ancak bebeklik ve erken çocukluk döneminde bu daha fazla önem taşımaktadır. Bu dönemde çocuğu tanımak ve değerlendirmek; ? Çocuğa kendi özelliklerini fark ettirmek, ? Çocuğun gelişim düzeyini, ilgi ve ihtiyaçlarını belirlemek, ? Çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda eğitim programı hazırlamak, ? Çocukların ihtiyaçları doğrultusunda öğrenim süreci planlayarak uygulamak, ? Çocuğun öğrenme sürecindeki başarısını arttırmak, ? Çocuğun problemi olup olmadığını belirlemek ve çocuğun sahip olduğu becerilere ek olarak çocuğa yeni beceriler kazandırmak açısından önemlidir.

Çocuğu tanıma ve değerlendirmede temel ilkeler nelerdir?

? Çocuğu tanımada asıl amaç çocuğun kendini tanımasına yardımcı olmaktır. ? Çocuğu tanımak için tek bir yöntem değil, birden fazla yöntem kullanmak gereklidir. Böylece çocuğu olabildiğince farklı yönleriyle değerlendirmiş ve tanımış oluruz. ? Çocuğun davranışlarını değerlendirirken sadece eğitim kurumunu değil o kurum dışındaki tavır ve davranışlarını da değerlendirmeye dahil etmek önemlidir. Gerektiğinde elde edilen bilgilerin çocuğun yüksek yararı doğrultusunda anne, baba, uzman, yönetici vb. farklı kişilerle de paylaşılması sağlanmalıdır. ? Çocuğu tanıma aşamasında kullanılacak teknikler bir araçtır, bu araçlar amaç haline getirilmemelidir. ? Çocuğu tanımak için kullanılacak ölçme araçları, çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmalıdır. ? Çocuğu tanıma ve değerlendirme yöntemlerinin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için çocuğun yaşamındaki tüm kişilerin ve uzmanların iş birliği içinde olması önemlidir. ? Çocuğu tanımak için çocuğun duygusal ya da davranışsal herhangi bir problemi olması beklenmemelidir. ? Çocuğu tanıma teknikleri sürekli ve düzenli olarak kullanılmalıdır. ? Çocuğu tanıma ve değerlendirmede elde edilen bilgiler en kısa sürede ve etkin bir şekilde kullanılmalıdır. ? Çocuğu tanıma teknikleri kullanılırken etik kurallar göz önüne alınmalıdır.

Gelişimsel değerlendirmenin temel amacı nedir?

Gelişimsel değerlendirmenin temel amacı, oluşabilecek gelişimsel gecikmenin en erken dönemde belirlenmesi, bu doğrultuda gereken gelişim destek programının oluşturulması, ailenin uygun şekilde eğitilerek çocuğun gelişiminin desteklenmesinde aktif rol almasının sağlanması ve bu doğrultuda gerek aile gerekse çocuğun yaşam kalitesinin arttırılmasıdır.

Değerlendirmenin yararlı olabilmesi için neler gerekmektedir?

Değerlendirmenin yararlı olması için pek çok amaç, çeşit, metot arasından en uygun olan seçilmeli ve çocuklar hakkında olabildiğince fazla bilgi edinmek için kullanılmalıdır. Bu nedenle; ? Değerlendirme aracı alan uzmanı tarafından seçilmeli ayrıca bu araç geçerli, güvenilir ve uygulanan çocuğun gelişim düzeyine uygun olmalıdır. ? Test sonuçları geniş kapsamlı olarak değerlendirilmeli, değerlendirmeye aile ve eğitimci de katılmalı, portfolyolar ve gözlem raporlarından yararlanılmalıdır. ? Değerlendirme, çocuğun gelişimini tüm yönleriyle yani bilişsel, dil, motor, öz bakım ve sosyal duygusal alanlarını kapsayacak biçimde yapılmalıdır. ? Değerlendirmede aile ve eğitimci sürecin içinde yer almalıdır. Böylece çocuğun davranışlarının ve becerilerinin çok yönlü değerlendirilmesi sağlanmış olur. ? Erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin de gelişim düzeylerini anlama, yorumlama, standardize testleri ve diğer ölçme araçlarını öğrenme ve kullanma konusunda duyarlılık oluşturması gerekmektedir.

Değerlendirme hangi amaçları içermektedir?

Erken çocukluk döneminde değerlendirmeden söz edildiğinde çok yönlü bir süreç akla gelmektedir. Bu dönemde alanda çalışan uzmanların önerileri ve mevcut literatür incelendiğinde değerlendirmenin aşağıdaki amaçları içerdiği görülmektedir: ? Tarama amaçlı değerlendirme ? Öğretim amaçlı değerlendirme ? Tanı amaçlı değerlendirme ? Program değerlendirme/ölçme

Çocuğu tanıma ve değerlendirme sürecinde dikkat edilecek noktalar nelerdir?

Bebeklik ve erken çocukluk dönemindeki çocuklarla birlikte çalışmalar yürüten, bu çocukların gelişimleri hakkında bilgi edinmek isteyen tüm alan uzmanların çocuğu tanıma ve değerlendirme sürecinde dikkat etmeleri gereken bazı önemli durumlar bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: ? Çocukları tanıma ve değerlendirme sürecinde öncelikle çocukların neyi bilmedikleri ya da yapamadıklarından önce mevcut durumlarının ne olduğunun bilinmesi yani gelişimsel olarak neyi/neleri yapabildiklerinin ortaya çıkarılması önemlidir. Bu onların benlik saygılarının gelişmesi üzerinde de etki yaratacaktır. ? Çocukları tanıma ve değerlendirmede kullanılan yöntem ve teknikler çocukların yaşlarına ve gelişim düzeylerine uygun olmalıdır. Değerlendirme çocuğun tüm gelişim alanlarını değerlendirecek kapsama sahip olmalıdır. ? Gelişimin temel ilkelerinden biri her çocuğun gelişim hızının ve gelişim özelliklerinin kendine has olduğu, yani gelişimde bireysel farklılıkların önemli olduğudur. Çocuklar, aynı yaşta olsalar da farklı alanlarda farklı gelişim özelliklerine sahip olabilirler. Bu nedenle değerlendirme araçlarının çocuk merkezli olduğuna ve birden fazla gelişim alanını değerlendirebildiğine dikkat etmek gerekmektedir. ? Çocukları tanıma ve değerlendirmede anne babadan elde edilen bilgiler son derece önemlidir. Çünkü çocuğu en iyi tanıyan kişi başta annesi olmak üzere anne babası yani ailesidir. Bunun yanı sıra gerektiğinde çocukla iletişim halinde olan kardeşleri ve eğer bir kuruma devam ediyorsa öğretmeni de bilgi alınacak kişiler arasında yer alabilirler. ? Çocuğu tanıma ve değerlendirmede elde edilen bilgiler düzenli olarak kaydedilmeli ve sonuçlar gelişim destek programı ya da öğretim programının hazırlanmasında kullanılmalıdır. ? Çocukları tanıma ve değerlendirmede kullanılan araçların geçerlik ve güvenirliğinin yapılmış olmasına dikkat edilmelidir. ? Çocukların gelişim değerlendirmeleri yapılırken özellikle onların alıcı ve ifade edici dil becerilerinin mevcut durumu dikkate alınmalıdır. ? Çocukları tanıma ve değerlendirme sürecinde etik davranmak son derece önemlidir. Değerlendirmeyi yapan kişinin objektif olması, yanlılıktan uzak durması, elde ettiği özel bilgileri sadece gerekli kişilerle paylaşması, değerlendirme sırasında duygularının değerlendirme sürecine etki etmesine izin vermemesi gerekmektedir.

Çocuğu tanıma ve değerlendirme aracılığıyla çocuk Hakkında edinebileceğimiz bilgiler nelerdir?

Fiziksel gelişimine yönelik elde edilebilecek bilgiler, yeteneklerine yönelik bilgiler, sağlık durumuna yönelik bilgiler, başarısına yönelik bilgiler, ilgi ve tutumlara yönelik bilgiler, ailesine yönelik bilgiler, kimliğine yönelik bilgiler ve gelişimine yönelik bilgiler.

Gelişim nasıl tanımlanmaktadır? 

Gelişim zaman içinde yapıda, düşüncede biyolojik ve çevresel etkilere bağlı olarak gerçekleşen değişimler olarak tanımlanır.

Gelişim hangi alanlardan oluşmaktadır?

Gelişim genel anlamda üç alandan oluşur. Bunlar fiziksel, bilişsel ve psikososyal alanlardır.

Risk altındaki çocuk ve aileleri belirlemek için hangi durumlar dikkate alınabilir?

Çocukların durumu, kadınların durumu, aile ve destek sistemleri, çocuk yetiştirme inanç ve davranışları, daha genel sosyoekonomik koşullar, aile faktörleri, psiko-sosyal faktörler, bireysel özelliklerdir. 

Olgunlaşma nasıl tanımlanmaktadır? 

Olgunlaşma, vücut organlarının kendinden beklenen fonksiyonu yerine getirebilecek düzeye gelmesi için, öğrenme yaşantılarından bağımsız olarak, kalıtımın etkisiyle geçirdiği biyolojik bir değişmedir.

Öğrenme nasıl tanımlanmaktadır? 

Öğrenme,bireyin çevresiyle etkileşimi sonucunda meydana gelen nispeten kalıcı davranış değişikliğidir.

Gelişim ilkeleri nelerdir?

1. Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin ürünüdür.
2. Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.
3. Gelişim düzenli bir sıra izler.
4. Gelişimde kritik dönemler vardır.
5. Gelişim tüm boyutları ile bir bütündür.
6. Gelişim hızı her dönemde ve gelişim boyutlarında farklılık gösterir.
7. Gelişimin hızlı olduğu dönemlerde çevrenin etkisi fazla, yavaş olduğu dönemlerde azdır.

Gelişimin biyolojik boyutunda hangi faktörler yer alır?

Gelişimin biyolojik boyutunda; kalıtım ve iç salgı bezleri olmak üzere iki temel faktör yer almaktadır.

Gelişimde çevresel faktörler hangi dönemlere göre incelenmektedir?

Çevre faktörlerini doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası olarak inceleyebiliriz.

Beyin gelişimi açısından hangi dönem önemlidir? 

Zihinsel gelişim ve beyin gelişimine yönelik yapılan çalışmaların kanıtladığı bir gerçek şudur ki yaşamın ilk altı yılı beyin gelişimi açısından altın yıllardır.

Bebeklik dönemi gelişim görevleri nelerdir? 

• Doğumla birlikte çevre koşullarına uyum sağlama gerçekleşecektir.
• Solunum sistemi ve nabzı düzene girer.
• Katı yiyecekleri çiğnemeyi ve yutmayı gerçekleştirir.
• Uyku saati, gece gündüz uykuları düzene girer.
• Dönemin sonlarına doğru dışkı kontrolü tuvalet eğitimi gerçekleşir

İlk çocukluk dönemi hangi yaş aralığını kapsar? 

İlk çocukluk dönemi, bebeklik döneminin sona ermesinden itibaren yaklaşık altı yaşlarına kadar devam eden gelişim dönemidir. Bu dönem, okul öncesi yıllara denk gelir ve ilkokul dönemine kadar devam eder.

İlk çocukluk dönemi gelişim görevleri nelerdir? 

• El ve göz koordinasyonu gerçekleşir. Uzanma, yakalama, tutma ve eylemde bulunma becerileri gelişir.
• Konuşması rahat anlaşılır hâle gelir.
• Kendi kendine yemek yiyebildiği gibi kendi kendine giyinebilir.
• Cinsiyet farklılıklarını öğrenir, cinsel kimliğin devamlılığını kabul eder.
• Aile bireyleriyle ve akranlarıyla yakın ilişkiler kurar.

Son çocukluk dönemi hangi yaş aralığını kapsar?

Bu dönem 6. yaşta başlar ve ergenliğin ilk belirtilerinin başladığı 11. yaşta son
bulur.

Son çocukluk dönemi gelişim görevleri nelerdir?

• Akranlarıyla birlikte olumlu ilişkiler geliştirip onlarla müşterek çeşitli etkinliklerde bulunabilir.
• Cinsiyet rollerini kazanır. 
• Okuma, yazma ve hesap yapma gibi temel okul becerilerini geliştirir. 
• Değerleri ve vicdan anlayışı gelişir. 
• Kişisel bağımsızlığı oluşmuştur. 

Ergenlik dönemi gelişim görevleri nelerdir?

• Bedensel özelliklerini kabul edip etkili biçimde kullanır. 
• Aile içinde duygusal bağımsızlığını kazanır. 
• Mesleğine karar verir ve buna hazırlanır. 
• Cinsiyet rolü olarak toplumun atfettiği değerler doğrultusunda bir sosyal rolü benimser.
• Evliliğe ve aile yaşamına hazırlanır. 
• Değerleri oluşur ve ahlak sistemi gelişir. 

Erken çocukluk döneminde tanılama ve değerlendirme hangi açılardan önemlidir? 

• Çocuğa kendi özelliklerini fark ettirmek,
• Çocuğun gelişim düzeyini, ilgi ve ihtiyaçlarını belirlemek,
• Çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda eğitim programı hazırlamak,
• Çocukların ihtiyaçları doğrultusunda öğrenim süreci planlayarak uygulamak,
• Çocuğun öğrenme sürecindeki başarısını arttırmak,
• Çocuğun problemi olup olmadığını belirlemek ve çocuğun sahip olduğu becerilere ek olarak çocuğa yeni beceriler kazandırmak açısından önemlidir. 

Gelişimsel değerlendirme nasıl tanımlanmaktadır? 

Değerlendirme, amaç ve hedeflerle başlangıç-bitiş ve devam eden noktalarda ilişkiler kurmaya yarayan süreç olarak ifade edilir.Gelişimsel değerlendirme
ise çocuğun gelişim ve öğrenme düzeyini anlamak için çocuk hakkında bilgi toplama evresi olarak tanımlanabilir.

Gelişimsel değerlendirmenin temel amacı nedir?

Gelişimsel değerlendirmenin temel amacı, oluşabilecek gelişimsel gecikmenin en
erken dönemde belirlenmesi, bu doğrultuda gereken gelişim destek programının
oluşturulması, ailenin uygun şekilde eğitilerek çocuğun gelişiminin desteklenmesinde aktif rol almasının sağlanması ve bu doğrultuda gerek aile gerekse çocuğun yaşam kalitesinin arttırılmasıdır.

Erken çocukluk döneminde değerlendirmeler genellikle hangi amaçları içermektedir?

Tarama amaçlı, öğretim amaçlı, tanı amaçlı, program değerlendirme şeklindedir. 

Çocuğu tanıma ve değerlendirme yöntemlerini kullanarak temelde çocuğa ait hangi tür bilgiler elde edilebilir?

Fiziksel gelişimine yönelik bilgiler, yeteneklerine yönelik bilgiler, sağlık durumuna yönelik bilgiler, başarısına yönelik bilgiler, ilgi ve tutumlara yönelik bilgiler, ailesine yönelik bilgiler, kimliğine yönelik bilgiler, gelişimine yönelik bilgilerdir. 

Çocuğa ait “Gelişim Değerlendirme ve İzlem Dosyası" içeriğinde neler olabilir? 

• Çocuğa ait kimlik bilgileri
• Çocuğu tanıtacak bilgiler
• Çocuğun ailesi, yaşadığı çevre ve varsa okul yaşantısı ile ilgili bilgiler
• Çocuğun ilgi alanlarına ve yeteneklerine yönelik bilgiler
• Çocuğun gelişimsel değerlendirmesi sırasında kullanılan teste ait form, gelişimsel durum raporu
• Çocuğun fiziksel gelişimi, genel sağlık durumu ve varsa yapılmış diğer testlere ait belgeler
• Çocukla ilgili yapılan gözleme dayalı rapor
• Çocukla ilgili mevcut özel bir problem duruma ait rapor(özel gereksinimli olması gibi)