Çalışma Yaşamının Denetimi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Çalışma yaşamının denetimine yönelik hukuki düzenlemeler nelerdir?

Çalışma yaşamının denetlenmesine yönelik hukuki düzenlemeler, TC Anayasası, İş Kanunları İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, dolaylı olarak Borçlar Kanunu, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve Ceza kanunu ve tüzük ve yönetmelik olarak da İş Teftiş Tüzüğü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Yönetmeliği ve Askerî İşyerleriyle Yurt Güvenliği İçin Gerekli Maddeler Üretilen İşyerlerinin Denetim ve Teftişi Hakkında Yönetmelik.

Sosyal devlet nedir?

Sosyal devlet, sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlama amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahale eden, bunu meşru ve gerekli gören bir anlayışa sahiptir. Sosyal devlet, millî dayanışma anlayışı çerçevesinde üç temel amaç gütmektedir. Bunlar; sosyal adaleti gerçekleştirmek, ferdin ve toplumun refahını sağlamak ve sosyal güvenliği temin etmektir.

TC Anayasası’nda Türkiye Cumhuriyeti hangi maddeyle ve nasıl sosyal devlet ilkesi ile bağdaştırılır?

TC Anayasası 2. Madde’ye göre Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.

Devletin korumacı anlayışa sahip olması neden gereklidir?

Devletin korumacı bir anlayışa sahip olması gerekmektedir. Aksi takdirde güçlü olanın her şeyi yapabileceği, güçsüz olanın ise korunmasız, üstün sermaye karşısında savunmasız kalacağı bir düzenin varlığı kaçınılmazdır.

TC Anayasası’nın Kişi dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı başlıklı 17. Maddesi neyi esas almaktadır?

Anayasa’nın 17. maddesi genel ilke olarak kişiyi, yaşama hakkını, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkını esas almaktadır. Bunlara karşı herhangi bir müdahale, bu hakların kullanımının engellenmesi, bu haklara zarar verici eylem ve işlemler Anayasa’nın koruması altına alınmış olan haklara saldırı kabul edilmelidir.

İşyeri denetimlerinin amacı nedir?

İşyerlerinin denetiminden amaç çalışanların vücut bütünlüklerinin ve psikolojik yapılarının zarar görmemelerinin sağlanmasıdır.

Zorla çalışma yasağı nedir?

Anayasa’nın18. maddesi ile düzenlenmiş olan Zorla çalıştırma yasağı ; Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır. şekil ve şartları kanunla düzenlenmek üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri içindeki çalıştırmalar; olağanüstü hâllerde vatandaşlardan istenecek hizmetler; ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları, zorla çalıştırma sayılmaz. şeklinde yer almaktadır.

4857 sayılı İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi kaç saattir?

4857 sayılı İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi 45 saattir.

Çalışma süresi çalışan ve işverenin anlaşması ile kaç saate kadar uzatılabilir?

4857 sayılı İş Kanunu haftalık çalışma süresini 45 saat olarak belirlemiştir. Bunun üzerinde bir haftalık çalışma süresini iş sözleşmesinin tarafları anlaşsalar dahi kabul edemezler. Bunun dışında çalışanlara haftada bir gün verilmesi gerekli izin zamanını vermeyerek, kişileri sürekli olarak çalıştırmak da kabul edilemez

Çalışma yaşamının denetlenmesinde kişisel verilerin korunmasına yönelik getirilen düzenlemeler nelerdir?

Çalışma yaşamının denetlenmesinde kişisel verilerin korunmasına yönelik getirilen düzenlemelerin de önemi büyüktür. Anayasa’nın 20. maddesinin özel hayat ile ilgili olarak bir düzenleme getirdiği görülür. Buna göre; Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz (Değişik: 3102001-47095 mad.). Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi hâlde, el koyma kendiliğinden kalkar (Ek fıkra: 752010-59822 mad.). Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hâllerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.

İşveren, işveren vekiline işçilerin özlük dosyalarıyla ilgili kanun dışı bir emir veya talimat vermesi durumunda işveren vekili ne yapmalıdır?

İşverenlerin işveren vekillerine işçilerin özlük dosyalarıyla ilgili kanun dışı bir emir ve talimat vermediği düşünülebilir. Ancak gizli kalması gereken özlük dosyalarıyla ilgili olarak işverenlerin işveren vekillerine bir emir ve talimat vermesi söz konusu ise işveren vekillerinin bu talimatı yerine getirmemesi gerekir. Çünkü hukuka aykırı emir ve talimatların yerine getirilmesi, bu emir ve talimatı yerine getiren işveren vekillerinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

Anayasa’da yer alan Çalışma hakkı ve ödevi maddesi nedir?

Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Değişik: 3102001-470919 mad. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.

İş Kanunu’nda çalışma yaşamının denetimi ile ilgili hükümler hangi başlık altında yer almaktadır?

İş Kanunu’nda çalışma yaşamının denetimi ile ilgili hükümler kanunun yedinci bölümünde Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi başlığı altında, 91-97. maddelerde yer almaktadır.

İş Kanunu’nun çalışma yaşamının denetimi ile ilgili hükümlerine atıfta bulunan kanun ve maddeler nelerdir?

854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 49. maddesi ile 5953 sayılı Basın İş Kanunu’nun 24. maddesi, İş Kanunu’nun çalışma yaşamının denetimi ile ilgili hükümlerine atıfta bulunmaktadır.

Çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümle içeren kanun hangisidir?

İş Kanunlarına ilaveten çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden ve ilgili mevzuat kategorisinde değerlendirilebilecek olan bir diğer kanun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’dur.

İş sözleşmesi 4857 sayılı İş Kanunu’nda nasıl tanımlanmaktadır?

4857 sayılı İş Kanunu iş sözleşmesini şu şekilde tanımlamaktadır; İş sözleşmesi, bir tarafın işçi bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın işveren da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanun’da aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.

Askeri işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetimi ile ilgili işlemler nasıl yürütülür?

Askerî işyerleriyle yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim ve teftişi konusu ve sonuçlarına ait işlemler Milli Savunma Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca birlikte hazırlanacak yönetmeliğe göre yürütülür.

4857 sayılı İş Kanunu sonrasında İş Kanunundaki düzenlemelere yer verilen kanun hangisidir?

4857 sayılı İş Kanunu çalışma yaşamının denetlenmesi ile ilgili oldukça önemli düzenlemeler getirmekte idi. Ancak 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun kabulü ile 4857 sayılı İş Kanunundaki düzenlemelere 6331 sayılı Kanunda yer verilmiştir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (İSGK) ne zaman kabul edilmiştir? Ne zaman yürürlüğe girmiştir?

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 20.06.2012 tarihinde kabul edilmiştir. Söz konusu Kanun’un 38. maddesine göre, Kanunun 6., 7. ve 8. maddeleri kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden iki yıl sonra; 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden bir yıl sonra; diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra; 9., 31., 33., 34., 35., 36. ve 38. maddeleri ile geçici 4., geçici 5., geçici 6., geçici 7. ve geçici 8. maddeleri yayım tarihinde yürürlüğe girmesi kararlaştırılmıştır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre iş kazaları veya tespit edilen meslek hastalıkları kaç gün içerisinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne bildirilmelidir?

İSGK madde 14’e göre iş kazaları veya tespit edilen meslek hastalıkları iki gün içerisinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne bildirilmelidir.

6331 sayılı İSGK’na göre işin durdurulması hangi durumlarda söz konusudur?

İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur. İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilir. Ancak tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iş müfettişi, heyet tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla işi durdurur.

İşin durdurulması kararının idari yönetimi nasıl yapılır?

İşin durdurulması kararı, ilgili mülki idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından yirmi dört saat içinde yerine getirilir. Ancak, tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından aynı gün yerine getirilir.

İşveren işin durdurulmasına ne kadar sürede itiraz edebilir?

İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir.

İşverenin iş durdurulması durumunda işsiz kalan çalışanlarına yükümlülüğü nedir?

İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle yükümlüdür. İşin durdurulması söz konusu olduğunda çalışan işçilerin ücretleri yönüyle mağdur olmalarının önlenmesi de kararlaştırılmıştır. Buna göre işyerinin faaliyetinin durdurulması hâlinde işveren işçilerin ücretlerini ödemeye devam edecektir. Ya da işçilerin durumuna göre onlara uygun bir yerde iş vermek zorundadır. Bu işverenin başka bir işyeri olabileceği gibi anlaştığı başka bir işveren de olabilir. Ancak başka bir işveren söz konusu olduğunda işçinin de rızasının alınmasının gerekli olduğu kabul edilmelidir.

Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalar nasıl yürütülür?

Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde; • Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır. • Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. • İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar. • Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.

Basın İş Kanunu, iş teftişi konusuna hangi maddesinde ve nasıl atıfta bulunur?

Basın İş Kanunu’nun 24. Madde hükmüne göre, Basın İş Kanunu’nda öngörülen hükümlerin düzen altında yürümesini sağlamak üzere yapılması gerekli görülecek takip, murakabe ve teftişlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yürütüleceği ve bu konuda İş Kanunu’nun çalışma yaşamının denetim ve teftişine ilişkin hükümleri ile bu hükümlerle ilgili ceza maddelerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın en önemli görevleri nelerdir?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın en önemli görevleri, çalışma barışının sağlanması, çalışma yaşamının düzenlenmesi ve denetlenmesidir.

Çalışma yaşamını denetleme görevi hangi kurumbirim tarafından yürütülmektedir?

Çalışma yaşamını denetleme görevinin, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yerine getirileceği 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanununun 15. maddesinde anlaşılmaktadır. Bu amaçla Bakanlıkta İş Teftiş Kurulu ve taşra teşkilatında İş Teftiş Grup Başkanlıkları kurulmuştur. Kurul’a bağlı iş müfettişlerden bir bölümü işin yürütümü, diğer bir bölümü de iş sağlığı ve iş güvenliği konularında denetim yapmaktadır.

Teknik müfettişler hangi meslekten olabilirler?

Teknik müfettişler, meslek itibarıyla, tıp doktoru, mühendis, eczacı gibi kişilerden oluşmaktadır. Günümüzde teknik iş müfettişlerinin çoğu mühendistir.

İş Teftiş Kurulu Başkanlığı nasıl teşkilatlanmıştır?

İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, İş Teftiş Tüzüğüne göre doğrudan Çalışma Bakanına bağlı olarak görev yapmakta ve merkezde başkana bağlı üç başkan yardımcısı ve taşrada da on ilde (Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Malatya, Bursa, Erzurum, Samsun, Antalya, Zonguldak) oluşturulmuş bulunan grup başkanlıkları şeklinde teşkilatlanmış bulunmaktadır.

İş Teftiş Tüzüğü kaç yılında kabul edilmiştir?

İş Teftiş Tüzüğü 06.08.1979 tarihinde kabul edilmiştir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Yönetmeliği’ne göre teftiş hangi türlerde yapılır?

Teftiş iki yönüyle yapılmaktadır. Birincisi işin yürütümü bakımından yapılan teftiştir. Diğeri ise iş sağlığı ve iş güvenliği yönünden yapılan teftiştir.

İş Kanunları dışındaki çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden kanunlar nelerdir?

İş Kanunları dışında çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden kanunlar; Türk Borçlar Kanunu, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve Ceza Kanunu’dur.

6908 sayılı Türk Borçlar Kanununun 417. Maddesi hangi konuyu içerir?

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İşçinin Kişiliğinin Korunması başlığını taşıyan 417. maddesine göre işveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür.

6908 sayılı Türk Borçlar Kanununun 418. Maddesi hangi konuyu içerir?

Türk Borçlar Kanunu’nun 418. maddesi de işçinin işverenle birlikte yaşaması hâlinde, işverenin beslenme ve uygun bir barınak sağlama yükümlülüğünün olduğunu belirtmektedir. Ayrıca işçi, kusuru olmaksızın hastalık veya kaza gibi sebeplerle iş görme edimini yerine getiremezse işveren, sosyal sigortalar yardımlarından yararlanamayan, bir yıla kadar çalışmış işçinin bakımını ve tedavisini, iki hafta süreyle sağlamak zorundadır. İşçinin bir yılı aşan her hizmet yılı için söz konusu süre, dört haftayı aşmamak üzere ikişer gün artırılacaktır. Bundan başka işveren, işçinin gebeliğinde ve doğum yapması durumunda da aynı edimleri yerine getirmekle yükümlüdür.

İşyeri eklentisi ile İş Kanunu’nun 2. maddesinde de ifade edildiği üzere, İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler)

İşyeri eklentisi ile İş Kanunu’nun 2. maddesinde de ifade edildiği üzere, İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve meslekî eğitim ve avlu gibi yerler kastedilmektedir.

T.C. Anayasası’na ilaveten çalışma yaşamının denetimine ilişkin hangi resmî iç hukuk
kaynakları mevcuttur?

T.C. Anayasası’na ilaveten çalışma yaşamının denetimine ilişkin resmî iç hukuk
kaynaklarını, doğrudan çalışma yaşamının denetimine yönelik hükümler ihtiva
eden İş Kanunları İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu , Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanun ve Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı
Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Kararname Numarası:1) ile dolaylı bir
şekilde çalışma yaşamının denetimine yönelik hükümler ihtiva eden Türk Borçlar
Kanunu, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve Türk Ceza Kanunu kanunu şeklinde sıralamak
mümkündür. Ayrıca bu kaynaklara, Askerî İşyerleriyle Yurt Güvenliği İçin
Gerekli Maddeler Üretilen İşyerlerinin Denetim ve Teftişi Hakkında Yönetmelik”te
eklenebilir.

Çalışma yaşamının denetimi ile ilgili sayılabilecek bir madde olan Anayasa’nın
18. maddesi ile düzenlenmiş olan “Zorla çalıştırma yasağı” neleri kapsamaktadır?

Çalışma yaşamının denetimi ile ilgili sayılabilecek bir başka madde Anayasa’nın
18. maddesi ile düzenlenmiş olan “Zorla çalıştırma yasağı” dır. Söz konusu maddeye göre; “Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır. Şekil ve şartları kanunla düzenlenmek üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri içindeki çalıştırmalar; olağanüstü hâllerde vatandaşlardan istenecek hizmetler; ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları, zorla çalıştırma sayılmaz”.

Anayasa’nın dolaylı/doğrudan sayılabilecek çalışma yaşamının denetlenmesini sağlayan hükmü olarak “Kişi dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı” başlıklı 17. maddesi neleri kapsamaktadır?

Anayasa’nın bir başka dolaylı/doğrudan sayılabilecek çalışma yaşamının denetlenmesini
sağlayan hükmü olarak “Kişi dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı” başlıklı 17. maddesidir. İlgili maddeye göre;
“Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.
Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı hâller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne
dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz.
Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir
cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.
(...) meşru müdafaa hâli, yakalama ve tutuklama kararlarının yerine getirilmesi,
bir tutuklu veya hükümlünün kaçmasının önlenmesi, bir ayaklanma veya isyanın
bastırılması, sıkıyönetim veya olağanüstü hâllerde yetkili merciin verdiği emirlerin
uygulanması sırasında silah kullanılmasına kanunun cevaz verdiği zorunlu durumlarda
meydana gelen öldürme fiilleri, birinci fıkra hükmü dışındadır.”

Anayasa’nın 20. maddesinin özel hayat ile ilgili olarak bir düzenleme getirdiği görülür. Buna göre hangi kurallar mevcuttur?

Anayasa’nın 20. maddesinin özel hayat ile ilgili olarak bir düzenleme getirdiği görülür. Buna göre:

Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.
Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
(Değişik: 3/10/2001-4709/5 mad.) Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin
önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin
korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak, usulüne göre
verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca
bulunan hâllerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça;
kimsenin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz. Yetkili
merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim,
kararını el koymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi hâlde, el koyma
kendiliğinden kalkar.
(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/2 mad.) Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını
isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler
hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini
talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de
kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hâllerde veya kişinin açık rızasıyla
işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.”

Anayasa’nın çalışma yaşamının denetimine ilişkin sayılabilecek bir hükmü olan 49. maddesi neleri kapsamaktadır?

Anayasa’nın çalışma yaşamının denetimine ilişkin sayılabilecek bir başka hükmü
de 49. maddesidir. İlgili madde “Çalışma hakkı ve ödevi” başlığını taşımakla
birlikte bu hak ve ödevin yerine getirilmesinde Devlete yüklenen görevleri belirlemektedir. İlgili madde şu şekilde düzenlenmiştir;
“-Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.
(Değişik: 3/10/2001-4709/19 mad.) Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek,
çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı
desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma
barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.

İş Kanunlarına ilaveten çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden ve ilgili mevzuat kategorisinde değerlendirilebilecek olan bir diğer düzenleme hangisidir?

İş Kanunlarına ilaveten çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden ve ilgili mevzuat kategorisinde değerlendirilebilecek olan bir diğer düzenleme ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanında Mali Hükümler Hakkında Kanun ile Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’dir.

4857 sayılı İş Kanunu iş sözleşmesini nasıl tanımlamaktadır?

4857 sayılı İş Kanunu iş sözleşmesini şu şekilde tanımlamaktadır; “İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanun’da aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.”

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi” başlığını taşıyan 91. maddesine göre devletin görevleri nelerdir?

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi” başlığını
taşıyan 91. maddesi dikkat çekicidir. Söz konusu madde hükmüne göre devlet,
çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını izler, denetler ve teftiş eder. Bu
ödev Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı ihtiyaca yetecek sayı ve
özellikte teftiş ve denetlemeye yetkili iş müfettişlerince yapılır.

“İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” (İSGK) hangi kurum tarafından ne zaman kabul edilmiştir?

“İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” (İSGK) TBMM tarafından 20.06.2012 tarihinde kabul edilmiştir.

6331 sayılı Kanunda iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulmasına ilişin düzenlemeye 22. maddede yer verilmiştir. Buna göre altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde hangi durumlar söz konusudur?

Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde;
• Asıl işveren ve alt işveren tarafından ayrı ayrı kurul oluşturulmuş ise, faaliyetlerin
yürütülmesi ve kararların uygulanması konusunda iş birliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.
• Asıl işveren tarafından kurul oluşturulmuş ise, kurul oluşturması gerekmeyen
alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• İşyerinde kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, alt işverenin oluşturduğu
kurula iş birliği ve koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• Kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren ve alt işverenin toplam çalışan
sayısı elliden fazla ise, koordinasyonu asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl
işveren ve alt işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur.

Basın İş Kanunu’nun 24. maddesine göre hangi düzenlemeler getirilmiştir?

Basın İş Kanunu’nun 24. maddesi, iş teftişi konusunda İş Kanunu’nun ilgili hükümlerine
atıfta bulunmaktadır. Söz konusu madde hükmüne göre, Basın İş Kanunu’nda öngörülen hükümlerin düzen altında yürümesini sağlamak üzere yapılması gerekli görülecek takip, murakabe ve teftişlerin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yürütüleceği ve bu konuda İş Kanunu’nun çalışma yaşamının denetim ve teftişine ilişkin hükümleri ile bu hükümlerle ilgili ceza maddelerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Deniz İş Kanunu'nun 49. maddesine göre hangi düzenlemeler getirilmiştir?

Basın İş Kanunu’nda olduğu gibi, Deniz İş Kanunu’nunda da 49. madde ile iş teftişi
konusunda İş Kanunu’nun ilgili hükümlerine atıfta bulunulduğu görülmektedir.
Söz konusu madde hükmüne göre, Deniz İş Kanunu’nda öngörülen hükümlerin
gereği gibi yürütülmesini sağlamak üzere yapılması gereken takip, denetim ve
teftişlerin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yapılacağı ve bu
konuda İş Kanunu’nun çalışma yaşamının denetim ve teftişine ilişkin hükümleri
ile bu hükümlerle ilgili ceza maddelerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

İş Kanunları dışında çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden
kanunlar nelerdir?

İş Kanunları dışında çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden
kanunlar; Borçlar Kanunu, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve Türk Ceza Kanunu’dur.

Türk Borçlar Kanunu’nun 418. maddesi hangi düzenlemeyi kapsar?

Türk Borçlar Kanunu’nun 418. maddesi de işçinin işverenle birlikte yaşaması
hâlinde, işverenin beslenme ve uygun bir barınak sağlama yükümlülüğünün
olduğunu belirtmektedir. Ayrıca işçi, kusuru olmaksızın hastalık veya kaza gibi
sebeplerle iş görme edimini yerine getiremezse işveren, sosyal sigortalar yardımlarından yararlanamayan, bir yıla kadar çalışmış işçinin bakımını ve tedavisini,
iki hafta süreyle sağlamak zorundadır.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 417. maddesi hangi düzenlemeleri kapsar?

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 417. maddesine göre işveren, hizmet ilişkisinde
işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 179. maddesinde nelere değinilmiştir?

Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda işyerlerinde ve bunların müştemilatında (eklentilerinde) bulunması gereken sıhhi şartların sağlanması, işyerlerinde kullanılan araçlardan, makinelerden ve hammaddelerden kaynaklanacak iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı tedbirlerin alınması gerektiği ifade edilmektedir (mad.179).

Türk Ceza Kanunu'nda çalışma yaşamının denetimi ile ilgili düzenlemeler neye karşı oluşturulmuştur ve neyi amaçlamaktadır?

Bu düzenlemeler çalışma hürriyetini ihlal amaçlı yapılacak teşebbüslere karşı getirilmiştir. Kabul edilen cezai yaptırımlar yoluyla çalışma yaşamının denetlenmesi ve kötü niyetli tasarruflara karşı işçilerin korunması amaçlanmaktadır. Buna göre cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla, çalışma hürriyetini ihlal eden kişiye, mağdurun şikâyeti hâlinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.

Türk Ceza Kanunu'nun 117. maddesine göre çalışma yaşamının denetimine ilişkin hangi düzenlemeler getirilmiştir?

Cebir veya tehdit kullanarak, işçiyi veya işverenlerini ücretleri azaltıp çoğaltmaya
veya evvelce kabul edilenlerden başka koşullar altında anlaşmalar kabulüne
zorlayan ya da bir işin durmasına, sona ermesine veya durmanın devamına
neden olan kişiye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir (TCK mad.117).

3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 41. maddesinde belirtilen düzenlemeler nelerdir?

3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu’nun 41. maddesinde; Milli Eğitim
Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarının dışında kamu ve özel kurum ve kuruluşlarda
yapılan çırak ve kalfaların eğitimi ile işletmelerde yapılan mesleki eğitimin
Milli Eğitim Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca denetleneceği
öngörülmüştür (mad.41).

3308 sayılı Kanun kapsamına giren ve kapsam dışında kalan çırakların çalışma koşullarının kanunlara uygunluğu kim tarafından denetlenmektedir?

3308 sayılı Kanun kapsamına giren ve kapsam dışında kalan çırakların çalışma koşullarının kanunlara uygunluğu iş müfettişleri tarafından denetlenmektedir.