Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Dünyada gelir dağılımını tanımlamak amacıyla Milanovic tarafından ne kullanılmaktadır?

Dünya’da gelir dağılımını tanımlamak amacıyla Milanovic (2005) tarafından kullanılan üç kavram öne çıkmaktadır.

Kavram 3’e göre gelir dağılımını hesaplamanın güç yönü nedir?

Kavram 3’e göre 6 milyar insanı gelirine göre sıralamanın son derece güç olduğu görülmektedir. Kavram 3 herhangi bir ülkeye ait hane halkı araştırmasında olduğu gibi dünya çapında rastgele oluşturulan örneklem üzerinden seçilen hane halklarının veya bireylerin yıllık gelir bilgisini mülakat yoluyla elde ederek tüm birimleri gelirinin büyüklüğüne göre en yoksuldan en zengine doğru sıralamayı önermektedir. Ancak dünya genelinde hane halkı düzeyinde yapılmış böyle bir gelir dağılımı araştırması bulunmamaktadır.

Dünya Bankası 200’ün üzerinde ülkeyi sabit fiyatlarla kişi başına gelirin büyüklüğüne göre sınıflandırdığı dört grubu açıklayınız.

Bu gruplandırmaya göre, 2010 yılı kişi başına GSYİH’sı 12.276 dolar’dan fazla olan ülkeler yüksek gelirli; 12.275 dolar ve 3.976 dolar arasında olan ülkeler üst orta gelirli, 3.975 dolar ve 1.006 dolar arasında olan ülkeler alt orta gelirli ve 1.005 dolar ve daha az olan ülkeler düşük gelirli olarak tanımlanmaktadır.

Milanovic 1980’lerin başlarında dünyada ülkeler arası gelir eşitsizliğinin hızlı artışını neye bağlamıştır?

Milanovic (2006), 1980’lerin başlarında dünyada ülkeler arası gelir eşitsizliğinin hızlı artışında Üçüncü Dünya ülkelerinin borç krizine girmelerinin oldukça belirleyici bir etkisi olduğunu ifade etmektedir.

Türkiye’de ülke içi gelir dağılımı nasıl bir yöndedir?

Ülke içi gelir dağılımına bakıldığında 2011 yılında 0,38 olarak hesaplanmış Gini katsayısına göre Türkiye, 0,30-0,39 eşitsizlik aralığında orta eşitsizlikteki bir ülkedir. Gelir dağılımındaki eşitsizliğin 1990’lı yılların başı ve 2000’li yıllardaki yaklaşık yirmi yıllık gelişimine bakıldığında ise Türkiye’nin gelir eşitsizliği azalan ülkeler arasında yer aldığı görülmektedir.

Gelişmekte olan ülkeler arasında hangi iki ülke yeni gelişme bölgeleri olarak öne çıkmaktadır?

Gelişmekte olan ülkeler arasında özellikle Çin ve Hindistan yeni gelişme bölgeleri olarak öne çıkmaktadır.

Türkiye’de gelir dağılımı üzerine yapılmış ilk araştırma kim tarafından yapılmıştır?

Çavuşoğlu ve Hamurdan tarafından yapılan 1963 yılı Devlet Planlama Teşkilatı Gelir Dağılımı Araştırması’dır. 1963 gelir dağılımı araştırması gelir vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri gelirleri esas alarak yapılmıştır

Milanovic tarafından dünya genelinde gelir eşitsizliğini ölçmek amacıyla tanımlanan Gini katsayısını açıklayınız.

Gini katsayısı; • Ülkeler arası eşitsizlik ve • Ülke içi eşitsizlik olmak üzere iki unsurdan oluşmaktadır. Gini katsayısının ilk unsuru her bir ülkenin kişi başına geliri üzerinden hesaplanan ülkeler arasındaki eşitsizlik derecesidir. Milanovic ülkeler arası gelir eşitsizliğini ülke nüfusu ile ağırlıklandırılmamış ve ülke nüfusu ile ağırlıklandırılmış olarak hesaplamakta ve farklı sonuçlar ortaya koymaktadır. Gini katsayısının ikinci unsuru ise her bir ülkenin gelir dağılımı araştırması sonuçlarından elde edilen verilerle hesaplanan ve çok sayıda ülke için elde edilmesi büyük olasılıkla mümkün olan ülke içi eşitsizlik derecesidir.

Dünyada ülkeler arası gelir dağılımı yüzde paylar analizi ile nasıl değerlendirilmektedir?

Dünyada ülkeler arası gelir dağılımını yüzde paylar analizi ile değerlendirmek istiyorsak gelir dağılımı oluşturmak üzere ülkelere ait gelir ve nüfus verilerini üç adımdan oluşan bir işlemden geçirmemiz gerekir. İlk adımda ülkeler kişi başına gelirinin büyüklüğüne göre en düşükten en yükseğe doğru nüfuslarını da dikkate alan bir yaklaşımla sıralanmalıdır. İkinci adımda bu ülkeler dünya nüfusunun *’lik beş eşit diliminde yer alacak şekilde gruplandırılmalıdır. Son adımda da gelirin büyüklüğüne göre sıralı *’lik gelir gruplarının toplam gelirden aldıkları paylar ve kişi başına ortalama reel gelirler saptanmalıdır.

Türkiye’de gelir dağılımındaki iyileşme nasıl açıklanmaktadır?

Türkiye’de gelir dağılımındaki iyileşme eğilimi küresel ekonomiyle bütünleşmenin getirdiği ekonomik krizlerin etkisiyle de açıklanmaktadır. Bu görüşe göre ekonomik kriz dönemlerinde ve krizi takip eden yıllarda genel olarak gelir dağılımı göstergelerinde kısmi iyileşmeler yaşanmaktadır. 2001 ve 2008 finansal krizlerini takip eden dönemde gelir eşitsizliğinde gözlenen düşüşler bu görüşü destekler niteliktedir. Ekonomik krizlerin gelir eşitsizliklerini azaltan etkisi alt gelir gruplarının gelirlerindeki artıştan daha çok üst gelir gruplarının gelirlerindeki azalmaya bağlanarak açıklanmaktadır. Bu açıklamalar 1995 kriz yılı sonrasında Meksika’da ve 1998 kriz yılı sonrasında Güney Kore’de gelir eşitsizliğinde gözlenen gelişmeler ile ilişkilendirilmektedir.

Conference Board of Canada (2011) ülkeleri ülke içi Gini katsayısının büyüklüğüne göre gruplandırmak amacıyla oluşturduğu dört ayrı ülke içi eşitsizlik aralığı nedir?

Buna göre; • 0,20-0,29 arası düşük eşitsizlik, • 0,30-0,39 arası orta eşitsizlik, • 0,40-0,49 arası yüksek eşitsizlik ve • 0,50’nin üzeri çok yüksek eşitsizlik olarak tanımlanmıştır.

Eşitsizlik ölçütlerine göre dünyada gelir dağılımı nasıl hesaplanır?

Ülkeler arası gelir eşitsizliği ülkelerin nüfus büyüklüğünü dikkate almaksızın her ülkeyi diğerleriyle eşit ağırlıkta bir gözlem birimi kabul ederek hesaplanabileceği gibi, her ülkeyi nüfus büyüklüğü ile ağırlıklandırılmış bir gözlem birimi kabul eden bir diğer yaklaşımla da hesaplanabilir.

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir geliri nedir?

Hanelerde birey başına düşen gelirler arasındaki farkları dikkate alarak hanehalkı düzeyinde toplanan gelirlerin birey başına düşen gelirlere dönüştürülmesi ile elde edilen geliri tanımlamaktadır. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir geliri sadece gelirin değil refahın dağılımı konusunda da bilgi sağlamaktadır.

2010 yılı Dünya Bankası gelir dağılımı verilerine göre ülke içi gelir eşitsizlikleri yelpazesinde yer alan en düşük ve en yüksek eşitsizliğe sahip ülkeler hangileridir?

Ülke içi gelir eşitsizlikleri yelpazesinde 0,23 Gini katsayısı ile Danimarka ve İsveç en düşük eşitsizlikle yer alırken 0,74 Gini katsayısı ile Namibya en yüksek eşitsizliğe sahip ülke olarak yer almaktadır.

A, B ve C gibi üç ülkeden oluştuğu varsayılan bir dünyada gelir dağılımının Kavram 2 olarak adlandırılmış temsili gösterimini açıklayınız.

Ülkeler arası gelir dağılımını ülkelerin nüfusu ile ağırlıklandırılmış olarak tanımlamaktadır.

A, B ve C gibi üç ülkeden oluştuğu varsayılan bir dünyada gelir dağılımının Kavram 3 olarak adlandırılmış temsili gösterimini açıklayınız.

Dünyada gelir dağılımını herkesi sahip olduğu gelirinin büyüklüğü ile değerlendirerek tanımlamaktadır. Böylece kavram 3 ile ülke sınırlarını görmeksizin tüm dünya insanlarını analizin bir birimi olarak gören bir gelir dağılımı tanımlanmış olmaktadır.

Gelir dağılımı kavramı ile ne ifade edilmektedir?

Gelir dağılımı kavramından gelirin bireyler veya hane halkları arasında, hangi üretim faktörü sahipliğinden elde edildiğine bakılmaksızın, büyüklüğüne göre dağılımını anlıyoruz. Bir ülkede gelir dağılımının kişisel, bölgesel ve sektörel olmak üzere çeşitli görünümlerinden söz edilebilir.

Dünya’da gelir dağılımını tanımlamak amacıyla 2005 yılında kim tarafından kullanılan kavramlar öne çıkmaktadır?

Milanovic

Sanayisizleşme döneminde yabancı sermaye yatırımlarının yönelimi nasıl olmuştur?

Bu dönemde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yüksek katma değerli imalat sanayi yerine hizmetler sektöründe satışa sunulan özel şirket, ticari bankalar ve sigorta şirketleri ya da toptan ve perakende ticaret yapan alışveriş merkezleri gibi kâr payı yüksek hizmet alanlarına yönelmiş olduğu görülmüştür.

Satınalma Gücü Paritesi (SGP) nedir?

Ülkeler arasında fiyatlar genel düzeyindeki farklılaşmayı ortadan kaldırmak amacıyla başvurulan para birimi dönüştürme oranıdır. Buna göre ülkelerin kişi başına GSYİH rakamları ülkelerin ortak bir mal sepetini satın alma güçlerindeki farklılığı yansıtacak şekilde düzeltilmektedir.

Türkiye ekonomisinde 2002-2011 döneminde küresel ekonomideki gelişmelerin de etkisiyle ortaya çıkan dönüşümler nelerdir?

İlgili dönüşümler şöyle sıralanabilir: • Enflasyon hızının düşmesi, • Dış açık ve dış borç stokundaki artış: sanayileşsizleşme ve işsizlik, • Gelir bölüşümü ve devlet bütçesi kısıtları, • Tüketim kredilerinde artış ve iç tasarruf oranlarında düşüş; ekonomide yabancılaşma.

Milanovic 1982-1994 dönemindeki ülkeler arasındaki gelir eşitsizliğinde gözlenen artış eğilimini bağladığı dört neden nedir?

1980’lerde Latin Amerikan ülkelerinin göreli gelirlerinin azalmış olması; 1980’lerin sonları ve 1990’ların başlarında geçiş dönemindeki Doğu Avrupa ve eski Sovyetler Birliği ülkelerinin gelir düzeylerinin önemli ölçüde azalması; Afrika’daki birçok ülke ekonomisinin yaşanan felaketlerle çöküş içine girmesi; bu dönemde zengin ülkelerin büyüme performanslarını istikrarlı biçimde sürdürmüş olmalarıdır.

Yüksek gelirli ülkeler ve düşük gelirli ülkeler arasındaki gelir açığı nasıl bir seyir göstermektedir?

Yüksek gelirli ülkeler ile düşük gelirli ülkeler arasındaki gelir açığı 1980’lerde, 1990’larda ve 2000’lerin ilk bölümünde büyümesini sürdürmüştür. Zengin ve yoksul ülkeler arasında kişi başına gelir ile ifade edilen bu açık 1980 yılında 18.525 dolardan 2007 yılında 32.870 dolara yükselmiştir

Her ülkenin nüfus büyüklüğünü dikkate almakla birlikte ülke içinde mutlak bir eşitliğin sağlandığını, herkesin kişi başına gelir ile ifade edilen bir gelire sahip olduğunu varsayan katsayı nedir?

Gini katsayısı

Gini katsayısını Çin’i dışarıda tutarak hesaplayan ve dünyada ülkeler arası gelir eşitsizliğinin bu dönemde azalmadığını aksine 1980’li yıllarla birlikte arttığını açıklayan kişi kimdir?

Sala-i Martin

Gini katsayısının 0 ve 1 değerlerini alması ne ifade etmektedir?

Gini katsayısının 0 değeri alması dünyada ülkeler arası gelir eşitliğinin tam olduğu durumu gösterirken 1 değerini alması dünya gelirinin bir ülkede toplandığı ve diğer ülkelerin gelirinin olmadığı mutlak eşitsizlik durumunu göstermektedir.

Conference Board of Canada (2011) ülkelerinin, ülke içi Gini katsayısının büyüklüğüne göre oluşturdukları dört ayrı ülke içi eşitsizlik aralığında “Yüksek eşitsizliğe” denk gelen Gini katsayısı aralığı nedir?

0,40-0,49

Milanovic (2005) ülkeler arası gelir dağılımını ülkelerin nüfusu ile ağırlıklandırılmış olarak nasıl tanımlamıştır?

Kavram 2

2010 yılı Dünya Bankası gelir dağılımı verilerine göre, ülke içi gelir eşitsizlikleri yelpazesinde 0,74 Gini katsayısı ile en yüksek eşitsizliğe sahip ülke hangisidir?

Namibya

Türkiye’de ülke içi gelir dağılımına bakıldığında 2006 yılında 0,428 olan Gini katsayısı 2017 yılında kaç olmuştur?

0,405

1990-2007 yılları arasında ülkeler arasında gelir dağılımı nasıl gelişmektedir?

1990-2007 döneminde ülkeler arası gelir dağılımı üst gelir gruplarının lehine gelişirken tüm gelir gruplarının ortalama kişi başına reel gelirleri farklı oranlarda yüksek gelir gruplarında daha yüksek- olsa da artmıştır.

Hanelerde birey başına düşen gelirler arasındaki farkları dikkate alarak hanehalkı düzeyinde toplanan gelirlerin birey başına düşen gelirlere dönüştürülmesi ile elde edilen gelire ne denir?

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir geliri

2007-2011 yılları arasında ülkeler arasında gelir dağılımı nasıl gelişmektedir?

2007-2011 döneminde ise en yüksek * ve dördüncü * gelir grubunun ortalama kişi başına reel gelirleri azalmış, buna karşın en düşük *’den başlayarak üç gelir grubunun ortalama kişi başına reel gelirleri artmıştır. 2011 yılında en zengin *’nin ortalama kişi başına geliri 36.555 dolar iken, en yoksul *’nin ortalama kişi başına geliri 991 dolardır. En zengin *’nin ortalama kişi başına geliri, en yoksul *’nin ortalama kişi başına gelirinin 37 katıdır. En zengin * ile en yoksul * arasındaki ortalama kişi başına gelir farkı 1990 yılında 34 kat iken 2007 yılında 40 kata artmış ve 2011 yılında 37 kata düşmüştür. 2007-2011 döneminde dünyada ülkeler arası gelir dağılımındaki iyileşme algısı, 1990-2011 dönemi söz konusu olduğunda yerini gelir dağılımındaki dengesizliğin arttığı sonucuna bırakmaktadır.

2010 yılı Dünya Bankası gelir dağılımı verilerine göre, ülke içi gelir eşitsizlikleri yelpazesinde 0,23 Gini katsayısı ile en düşük eşitsizlikle yer alan iki ülke hangisidir?

Danimarka ve İsveç

Conference Board of Canada (2011) ülkelerinin, ülke içi Gini katsayısının büyüklüğüne göre oluşturdukları dört ayrı ülke içi eşitsizlik aralığında “Orta eşitsizliğe” denk gelen Gini katsayısı aralığı nedir?

0,30-0,39

Ekonomik kalkınma sürecinde ekonomik büyüme ile artan gelir eşitsizliğinin ekonomik kalkınma sürecinin ilerleyen aşamalarında büyüme ile azalacağını öngören hipotezin adı nedir?

Kuznets’in Ters-U Hipotezi

Türkiye’nin dünya gelir dağılımındaki yeri nasıl değerlendirilmektedir?

Türkiye’nin dünya gelir dağılımındaki yeri kişi başına gelirin büyüklüğü, ülke içi gelir eşitsizliğinin derecesi ve gelir eşitsizliğinin son yirmi yıllık dönemdeki gelişimine bakılarak değerlendirilebilir.

Gini katsayısı her hanehalkının aynı geliri alıyor olması durumunda mutlak eşitliği temsil etmek üzere 0 değerini alırken, tüm gelirin bir hanehalkında toplanmış olması ve diğer hanehalklarının gelirinin sıfır olması durumunda toplam eşitsizliği temsil etmek üzere hangi değeri alır?

1

Kuznets’in ters-U hipotezi nedir?

Ekonomik kalkınma sürecinde ekonomik büyüme ile artan gelir eşitsizliğinin ekonomik kalkınma sürecinin ilerleyen aşamalarında büyüme ile azalacağını öngören Kuznets tarafından tanımlanmış hipotezdir.

Türkiye Dünya Bankası gruplandırmasına göre hangi grupta yer almaktadır?

Türkiye Dünya Bankası gruplandırmasına göre 12.000 dolar kişi başına geliri ile dünya ekonomileri sıralamasında üst-orta gelir grubunda yer almaktadır.

2002-2011 döneminde yüzde paylar analizine göre Türkiye’de gelir dağılımının ne yönde geliştiğini açıklayınız.

Yüzde paylar analizine göre Türkiye’de 2002- 2011 döneminde gelir dağılımında eşitlik yönünde gözlenen bu düzelme genel olarak en yüksek gelirli *’nin gelir payının ele alınan dönemde genel olarak azalmış olmasından kaynaklanmıştır. Türkiye’de gelir dağılımındaki iyileşmeye işaret eden bu gelişmenin, yüksek gelirli grubun gelir payı artarken diğer gelir gruplarının ve özellikle düşük gelirli grubun gelir payının artmasından kaynaklanmış olduğu görülmektedir.

Milanovic’in (2005) hesapladığı Gini katsayısının 2 unsuru nedir?

“ülkeler arası eşitsizlik” ve “ülke içi eşitsizlik”tir.

Sanayisizleşme dönemi nedir?

2001 krizi sonrasında küresel rekabetin etkisiyle kâr oranları düşen sanayi sektörü sanayisizleşme olarak tanımlanan yeni bir döneme girmiştir. Bu dönemde ihracat yapan sanayi işletmeleri yerli üreticilerin ürettikleri ara mallarına olan taleplerini dış pazarlara yönelterek ayakta kalabilmişler ya da üretimlerini yurt dışına taşımak zorunda kalmışlardır.

Dış kaynak girişi nasıl gerçekleşmektedir?

Dış kaynak girişi doğrudan yabancı yatırımlar ve portföy yatırımları olarak gerçekleşmektedir

Ülkeler arasında fiyatlar genel düzeyindeki farklılaşmayı ortadan kaldırmak amacıyla başvurulan para birimi dönüştürme oranına ne denir?

Satınalma Gücü Paritesi (SGP)

1980’lerin başlarında dünyada ülkeler arası gelir eşitsizliğinin hızlı artışında Üçüncü Dünya ülkelerinin borç krizine girmelerinin oldukça belirleyici bir etkisi olduğunu belirten kişi kimdir?

Milanovic

A, B ve C gibi üç ülkeden oluştuğu varsayılan bir dünyada gelir dağılımının Kavram 1 olarak adlandırılmış temsili gösterimini açıklayınız.

Ülkeler arası gelir dağılımını ülkelerin nüfus büyüklüğünü dikkate almaksızın tanımlamaktadır. Kavram 1’e göre ülke nüfuslarının büyük veya küçük olmasından kaynaklanan farklılıklar dikkate alınmaksızın her ülke kişi başına geliri ile temsil edilen birim olarak kabul edilir.

Ülke nüfusu ile ağırlıklı olarak hesaplanan Gini katsayısını açıklayınız.

Ülke nüfusu ile ağırlıklı olarak hesaplanan Gini katsayısı, her ülkenin nüfus büyüklüğünü dikkate almakla birlikte ülke içinde mutlak bir eşitliğin sağlandığını, herkesin kişi başına gelir ile ifade edilen bir gelire sahip olduğunu varsaymaktadır.

Dünyada genel olarak gelir eşitsizliği nasıl gelişmektedir?

Dünyada 1990’ların başları ile 2000’li yıllar arasında gelir eşitsizliği artan ülkelerin sayısı eşitsizliği azalan ülkelerin sayısından fazladır. Aynı zamanda gelir eşitsizliği artan coğrafyadaki nüfus da gelir eşitsizliği azalan coğrafyadaki nüfustan fazladır. Bu iki bulgu dünyada ülkeler arasındaki gelir eşitsizliği 2000’li yıllarla birlikte azalmaya başlamış olsa da 1990’lı yıllardan günümüze ülke içi gelir eşitsizliklerinin artmakta olduğunu göstermektedir.

Wade dünyada ülkeler arası gelir eşitsizliğinin artış nedenlerini nasıl sıralamaktadır?

Gelir eşitsizliğinin artış nedenleri şunlardır: • Dünyanın en yoksul ve en zengin ülkeleri arasında nüfus artış hızlarının birbirinden farklı olması, • Dünya petrol dışı emtia fiyatlarının özellikle çok yoksul ülkeleri etkileyecek derecede 1980 ve 1990 arasında düşmesi, • Orta gelir düzeyindeki gelişmekte olan ülkelerin dışarıdan borçlanma eğilimlerinin bu ülkeler için borç tuzağı yaratmış olması, • Teknolojideki değişimin yüksek katma değerli üretim alanlarında kümelenmiş gelişmiş ülkelerde gelişmekte olan ülkelerden çok daha güçlü bir biçimde ortaya çıkmasıdır.

Gelir dağılımının gelişimini izlemek üzere kullanılan analiz yöntemleri nedir?

Gelir dağılımının gelişimini izlemek üzere iki farklı analiz yöntemi kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi gelir dağılımı eşitsizlik ölçütlerini referans almak ve yıllara göre gelir dağılımındaki gelişimin yönünü hesaplanan eşitsizlik katsayılarına bakarak saptamaktır. İkincisi, en düşük gelirliden en yüksek gelirliye doğru sıralanmış hanelerin eşit nüfus dilimleri altında toplanması ve her bir nüfus diliminin toplam gelirden aldığı payın ve ortalama reel gelirinin tanımlanmasını esas alan yüzde paylar analizinden yararlanmaktır.

Milanovic (2005) ülkeler arası gelir dağılımını ülkelerin nüfus büyüklüğünü dikkate almaksızın nasıl tanımlamıştır?

Kavram 1

Milanovic (2005) dünyada gelir dağılımını herkesi sahip olduğu gelirinin büyüklüğü ile değerlendirerek nasıl tanımlamıştır?

Kavram 3

Milanovic’in (2005), dünya genelinde gelir eşitsizliğini ölçmek amacıyla hesapladığı katsayı nedir?

Gini katsayısı

Nüfus ağırlıklı Gini katsayılarını gösteren eğrinin özellikle 1980’li yıllarla birlikte gösterdiği azalma yönündeki eğilim hangi iki ülkede gerçekleşen ekonomik büyüme ile açıklanmaktadır?

Çin ve Hindistan

Türkiye’de gelir dağılımı araştırmalarını tanıtan ve yorumlayan önemli iki kaynak nedir?

TÜSİAD (2000) ve Kurtipek (2011)