Sosyal Politika 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Genelde çocuk işçi kavramının tanımı hangi koşullara göre yapılmaktadır? Açıklayınız.

Çocuk işçi kavramı konusunda da genel kabul görmüş bir tanım söz konusu değildir. Genelde çocuk işçi tanımında yaş koşulu dikkate alınmakta, ancak tanım yapılırken farklı yaş koşulu benimsenmektedir.

Çocuk işçi kavramının genel ve net bir tanımının olmamasının nedeni nedir?

Çocuk işçiliği kavramına yüklenen anlamın; zamana, ülkelerin gelişmişlik düzeyine, kültürel yapılarına göre değişmesine bağlı olarak tanım birliği sağlanamamaktadır.

Şirket davranış kodları kavramı nedir?

Şirket Davranış Kodları: Şirketlerin izlemeyi üstlendikleri ilkeleri veya politikaları gösteren belgelerdir. Davranış kodlarında çocukların çalıştırılması, sendikal haklar, zorla çalıştırma gibi konularda temel ilkeler bulunmaktadır.

Sosyal Sorumluluk 8000 Standardı'nın kapsamı nedir?

Sosyal Sorumluluk 8000 Standardı: Mal ve hizmet üretiminin ahlakı boyutunu güvence altına almayı amaçlayan bir standarttır. Standart;
çocukların çalıştırılması, zorla çalıştırma, iş sağlığı ve güvenliği, sendikal haklar, ayrımcılık, disiplin uygulamaları, çalışma saatleri ve ücret gibi konuları kapsamaktadır.

Sosyal etiketleme kavramını açıklayınız.

Sosyal etiketleme: Bir şirketin ürettiği mal veya hizmete, hangi sosyal koşullarda üretildiğini gösteren bir etiket veya sertifika vermesi uygulamasıdır.

Çocuk işçiliğin temelinde yatan neden nedir?

Çocuk işçiliğe yol açan nedenler çok çeşitlidir. Bu nedenlerin her biri diğerinin hem nedeni hem de sonucu olduğundan çocuk işçiliği konusunda kısır bir döngü ortaya çıkmaktadır. Araştırmalara göre çocuk işçiliğinin ana nedeni yoksulluktur. Yoksulluk; adaletsiz gelir dağılımı, hızlı ve çarpık kentleşme, işsizlik, kaynakların verimli kullanılmaması, hızlı nüfus artışı, göç ve kayıt dışı ekonomi gibi birçok soruna bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Çocuk işçilerin karşılaştığı riskler nelerdir?

Günümüzde çocuklar tüm sektörlerde, evde, sokakta, kayıt dışı, küçük işletmelerde, düşük ücretle, uzun süre, her türlü sosyal güvenlikten uzak bir şekilde çalıştırılmakta bunun sonucunda çok sayıda risk ve tehlikeyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Çalışma ortamının, yapılan işin çocuklara uygun olmaması çocukların fiziksel sağlığını tehdit etmekte, iş kazası ve meslek hastalıkları riskini artırmaktadır. Ayrıca çocuklar çalıştıkları işyerlerinde yoğun bir şiddet görmektedirler. Sokakta çalışan çocuklar için ise sokak başlı başına ciddi bir risk oluşturmaktadır. Yetersiz beslenme, yaptıkları işlerin özelliği nedeniyle (atık madde toplama, boyacılık gibi) karşı karşıya kaldıkları sağlık ve güvenlik riskleri bu çocukların önemli sorunudur. Ayrıca sokakta çalışan çocuklar sokak çetelerine girebilmekte, madde bağımlısı olabilmektedirler. Çocukların çalıştırılmaları çocukların fiziksel gelişimleri yanında ruhsal gelişimlerini de olumsuz yönde etkilemekte, çocuklar çok önemli psikolojik sorunlarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Çocukların zihinsel gelişimlerinin zayıflaması ise çocukları tehdit eden bir diğer sorundur.

Çocuk işçilerin çalışma hayatında korunması gereken alanlar nelerdir?

Çocuk işçilerin çalışma yaşamında korunması gereken alanlar;
• En az çalıştırılma yaşının belirlenmesi,
• Çalıştırılan işler açısından çocukların korunması: Bu amaçla yer altında, su altında, ağır ve tehlikeli işlerde veya çocuğun sağlığı ve ahlaki gelişimini olumsuz yönde etkileyecek her türlü işte çocukların çalıştırılmalarının yasaklanması,
• Çalışma süresi açısından korunması: Bu amaçla gece çalışma ve fazla çalışmanın yasaklanması,
• Dinlenme süreleri açısından korunması: Bu amaçla ara dinlenme, yıllık ücretli izin ve hafta tatili ile ilgili özel düzenlemeler yapılması,
• İşe alınırken ve işin devamı süresince sağlık kontrolünden geçirme zorunluluğu,
• Çocukların öğrenim hakkının korunması,
• Çocukların işyerinde şiddet ve tacize karşı korunması,
• Çocukların her türlü sömürüye karşı korunması şeklinde sıralanabilir.

ILO'nun çocuk işçilerin korunması yönündeki yaptığı düzenlemeler hangi yaklaşımdadır?

ILO çocuk işçilere yönelik olarak önce sektörel düzenlemeler yapmış, 138 sayılı sözleşme ile tüm sektörlerde geçerli olmak üzere asgari çalışma yaşını belirlemiştir. Ayrıca önceleri sözleşmelerde çocuk işçiliğin tümü ile kaldırılması ilkesini benimserken, çocuk işçiliğine neden olan koşullar ortadan kaldırılmadan çocuk işçiliğinin önlenemeyeceğini dikkate alarak 182 sayılı sözleşmede en kötü koşulardaki çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması yaklaşımını benimsemiştir.

İnsana yaraşır iş kavramı nedir?

İnsana yaraşır iş kavram olarak verimli, adil bir ücret getiren, işyeri güvenliği olan, aileleri sosyal koruma kapsamına alan, bu arada insanların kaygılarını dile getirmelerine, örgütlenmelerine ve hayatlarını etkileyecek kararlara katılmalarına olanak tanıyan işleri ifade etmek için kullanılmaktadır.

Kayıt dışı istihdamın gençler arasında yüksek olmasının nedeni nedir?

Kayıt dışı çalışmanın gençler arasında yaygın olmasının nedenleri arasında; gençlerin iş tecrübelerinin olmaması nedeniyle işveren tarafından işe alınmada tercih edilmemeleri, eğitim ile çalışma yaşamının bütünleştirilememesi nedeniyle gençlerin sahip oldukları niteliklerle işverenlerin aradıkları niteliklerin farklı olması, okulu terk eden gençlerin vasıf düzeylerinin düşük olması sayılabilir.

Genç işsizlik sorununun çözümüne yönelik yapılan çalışmalardan işgücü piyasasına yönelik eğitim programlar nelerdir?

İşgücü piyasasına yönelik eğitim programları: Bu programlar mesleki ve teknik eğitimi kapsayan programlardan oluşmaktadır. Eğitim programları; çıraklık, staj ve sınıf eğitimini birlikte veya ayrı ayrı kapsayabilmekte, özel sektör tarafından oluşturulmuş kurslar yoluyla
iş tecrübelerini içeren eğitimleri de içerebilmektedir. Programlar işgücü piyasası ile eğitim sistemi arasında doğrudan bağlantı kurulmasını sağlamakta, okuldaki istihdam becerilerinin eksikliğini telafi etmekte, gençlerin okul sonrası iş bulma olanaklarını artırmaktadır.

Genç işsizlik sorununun çözümüne yönelik yapılan çalışmalardan girişimciliğin özendirilmesi çalışmalarının amacı nedir?

Gençler arasında girişimciliğin özendirilmesi: Bu yöntemle gençlerin kendi işlerini kurmaları amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda gençlerin yeni iş kurmaları önündeki hukuki ve kurumsal engellerin yumuşatılması, girişimcilikle ilgili eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi, mali destek ve düşük faizli kredi uygulamaları söz konusudur.

Genç işsizlik sorununun çözümüne yönelik yapılan çalışmalardan işe yerleştirme hizmetleri nelerdir?

İşe yerleştirme hizmetleri: Bu hizmetler kamu istihdam kurumları veya özel istihdam büroları tarafından verilmektedir. Kurumlar tarafından önce gençlere uygun işler ve farklı seçenekler hakkında bilgi verilmekte ve gençlerin uygun işlere yerleştirilmeleri sağlanmaktadır.

Yaşlılık hastalıkları uzmanına verilen ad nedir?

Gerontolog, yaşlılık hastalıkları uzmanına verilen addır.

Yaşlılara yönelik sosyal politikaların oluşturulmasının nedenleri nelerdir?

Yaşlılara yönelik sosyal politikaların oluşturulmasında; yaşlıların dünya nüfusu içinde oranının artmasının yanı sıra geleneksel aile yapısından, çekirdek veya tek ebeveynli aile yapısına geçişin özellikle gelişmiş ülkelerde yaşlıların bakım sorununu beraberinde getirmesi, II. Dünya Savaşı sonrası Keynezyen politikalar çerçevesinde benimsenen “sosyal devlet ilkesinin” gereklerini yerine getirme zorunluluğu, insani nedenler önemli rol oynamıştır. Ayrıca nüfusun yaşlanması ile birlikte kamunun tasarruf oranının düşmesi, sağlık ve emeklilik ödemelerinin özellikle gelişmiş ülkelerde önemli ölçüde artması sonucu sosyal güvenlik sistemlerinin çıkmaza girmesi, yaşlı nüfusun işgücüne katılım
oranının düşük olması sonucu işgücü arzının azalması tehlikesi, yaşlı bağımlılık oranındaki artış gibi ekonomik nedenler, devletlerin özellikle gelişmiş ülkelerde yaşlılara yönelik sosyal politikalar oluşturmalarına neden olmuştur.

Bakım sigortası nedir?

Bakıma muhtaçlık riskinden doğan bedeni, meddi, ruhi ve manevi zararların giderilmesini sağlamak amacıyla sosyal sigortalar sistemi içinde oluşturulan sigorta türüdür. Almanya ve Japonya’da uygulanmaktadır. Yaşlılara yönelik ulusal sosyal politikaların kapsamı ülkelere göre değişmekle birlikte sosyal sigortaların kapsamı içinde yaşlılık sigortası, bakım sigortası gibi uygulamalar yer almaktadır. Bunlardan yaşlılık sigortası yaşlılara yönelik sosyal politika uygulamalarının en yaygın olanıdır. 

Kamu sosyal güvenlik harcamaları nedir?

Kamu sosyal güvenlik harcamaları, vergilerle finanse edilen, karşılıksız, yararlanmak için doğrudan herhangi bir yükümlülük yerine getirme koşulu aranmayan primsiz sosyal güvenlik uygulamalarını ifade etmektedir.

Yaşlı hizmet merkezlerinin kapsamı nelerdir?

Yaşlı Hizmet Merkezi, yaşlıların yaşam kalitesinin artırılması amacıyla gündüzlü bakım ve evde bakım hizmeti sunmak üzere açılan ve faaliyet gösteren yaşlı hizmet merkezidir.

2828 sayılı Kanun’un öngördüğü esaslar doğrultusunda yaşlılara yönelik hizmetler nelerdir?

2828 sayılı Kanun’un öngördüğü esaslar doğrultusunda yaşlılara yönelik hizmetler;
• Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği,
• Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği,
• Kamu Kurum ve Kuruluşları Bünyesinde Açılacak Huzurevlerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik
• Yaşlı Hizmet Merkezlerinde Sunulacak Gündüzlü Bakım ile Evde Bakım Hizmetleri Hakkında Yönetmelik olmak üzere 4 yönetmelik çerçevesinde yürütülmektedir.