Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları 2 Dersi 3. Ünite Özet

Projeksiyon Dönüşümleri

Projeksiyon sistemi kullanımı sayesinde CBS tabanlı yazılımlarda datanın dünyadaki konum bilgisine de rahatlıkla ulaşılabilir ve noktanın gerçek mekânsal bilgisine bağlı olarak birçok işlem yapılabilir. MapInfo Professional lokal (NonEath) ve global (earth) projeksiyon sistemlerindeki haritaları desteklemektedir. Projeksiyon Seç penceresinde de bu projeksiyon sistemleri bulunmaktadır. MapInfo Professional’da bir tablonun mevcut projeksiyon sistemini farklı bir projeksiyon sistemi ile değiştirip dönüşüm yapılabilmektedir. MapInfo Professional’da istenirse özel projeksiyon sistemleri de oluşturulabilir. Bu işlem için disk içerisindeki C:\Program Files(x86)\MapInfo\Professional dosya yolunda bulunan MAPINFOW.PRJ adlı dosya içerisinde belirlenen özel parametreler girilmelidir. Harita penceresinin projeksiyon sistemini değiştirmek için Harita › Seçenekler menü seçeneğine tıklayınız. Harita Seçenekleri penceresinde bulunan Projeksiyon seçeneğine tıklayınız, Projeksiyon Seç penceresi ile istenen projeksiyon sistemi seçilir. Bunun sonucunda harita penceresinde açık olan haritanın projeksiyon sistemi de geçici olarak değişecektir.

Harita Seçenekleri penceresinin diğer özellikleri şöyledir:

1. Bu grupta yer alan projeksiyon seçeneği ile harita penceresinin geçici olarak projeksiyon sistemi degistirilir. Bunun sonucunda aktif harita penceresinde açık olan tabloya/lara yapılan degişiklik yansır.
2. Imaj görüntüleme seçeneği ile MapInfo Professional’da işlemek istediginiz bir imaj olduğunda görüntüleme ayarları yapılır.
3. Harita Birimleri seçenekleri ile aktif harita penceresinin koordinat, mesafe ve alan birim ayarları yapılır. Açılır listeden istenen birimler seçilir.
4. Durum Çubuğunda seçenekleri ile durum çubuğundaki hangi bilginin gösterileceği ayarlanır.
5. Pencere Boyutu Değiştirilirken seçeneği ile harita penceresinin boyutunda herhangi bir degişiklik yapıldıgında açık olan haritaların ölçek ayarı belirlenir.
6. İleri Çizim seçeneği ile çizgi, çerçeve, yazı ve etiketlerin görüntü kalitesi ayarları yapılır.
7. Kapama Alanı seçeneği ile kapama alanı oluşturulurken yöntem belirlenir.
8. Koordinat Göster seçeneği ile durum çubuğunda belirli bir noktanın koordinat bilgi alınırken bu koordinat değerinin gösterim biçimi ayarlanır. Ayrıca harita penceresinde kaydırma çubukları ile otomatik kaydırma ayarları yapılır.
9. Mesafe/Alan Hesaplaması ile aktif harita penceresi içerisindeki alan ve uzunluk bilgilerinin hesaplamasındaki yöntem ayarlanır.

MapInfo Professional’da bir katmanın projeksiyon sisteminin kalıcı olarak değiştirilmesi için Dosya › Farklı Kaydet menü seçenegi kullanılır. Farklı Kaydet penceresinde bulunan Projeksiyon seçeneğine tıklayarak Projeksiyon Seç penceresinde istenen projeksiyon sistemi seçilerek katman kaydedilir. MapInfo Professional’da .tab, .mif, .mbi ve .img dosyalarını açarken varsayılan tablo projeksiyonunu belirleyebilirsiniz. Bu ayarlama için Seçenekler › Tercihler › Harita Tercihleri penceresindeki Projeksiyon sekmesinde bulunan Tablo Projeksiyonu seçeneği kullanılır. MapBasic penceresi ile ya da kolon güncelle işlemiyle aktif harita penceresindeki haritanın elde edilen koordinat degerlerini varsayılan MapBasic projeksiyonunu belirlemek için Seçenekler > Tercihler > Harita Tercihleri penceresindeki Projeksiyon sekmesinde bulunan Çalışma Projeksiyonu seçeneği kullanılır. Harita Tercihleri penceresinin Projeksiyon sekmesinde bulunan diğer özellikler Koordinat Göster ve Koordinat Gösterimi dir. Bu seçenekler yardımıyla harita penceresindeki koordinat bilgileri gösterimi ile ilgili ayarlar yapılır. Eğer MapInfo Professional üzerinde çalışan Encom Discover & Discover 3D modülüne sahip iseniz Katman Kontrolünden katman üzerine sağ tıklayarak Table Projection seçeneğinden tablonun projeksiyon bilgisine ulaşabilirsiniz.

Import İşlemleri

MapInfo Professional’da oluşturulan herhangi bir .tab tablosu aslında harita ve veri sayfası dosyalarının birleşiminden oluşmaktadır. MapInfo Professional .tab uzantısından farklı olarak Bilgisayar Destekli Çizim ve Tasarım (CAD) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS) programlarında oluşturulan tabloları açılabilmektedir. Böylelikle MapInfo’da açılan farklı formatlar üzerinden de kolaylıkla işlemler yapılabilir.

Dosya›Aç ile Aç penceresinde bulunan Dosya Türü seçenekleri değiştirilerek birçok farklı formatlar doğrudan açılabilmektedir. Bunlar:

• Microsoft Access Veritabanı (*.mdb; *.accdb)
• Microsoft Excel (*.xls; *.xlsx)
• dBASE DBF ( *.dbf)
• ESRI® Şekil Dosyası (*.shp)
• Raster Görüntü (*.alg; *.ecw; *.jp2; *.iws; *.url; *.j2k; *.bil; *.sid; *.gen; *.adf; *.img; *.ntf;
• *.grd; *.grc: *.bmp; *.gif: *.tga: *.jpg: *.pcx: *.ers: *.png; *.psd; *.wmf; *.emf; *.map)
• Grid Dosyası (*.asc; *.adf; *.flt; *.bil; *.dir; *.dt0; *.dt1; *.dt2; *.jp2; *.grd; *.ers; *tif;
• *.gxf; *.mig; *.xyz; *.usg; *.dem; *.tar; *.grc; *.txt; *.img)
• Ayrılmış ASCII (*.txt)
• Lotus 1-2-3 (*.wk1; *.wks; *.wk3; *.wk4)
• Virgülle Ayrılmış CSV (*.csv)
• SQLite Veritabanı (*.sqlite)

Ancak bu yol ile açılan dosyalarda dönüşüm yapılmamaktadır. Sadece tablo/lar MapInfo Professional’da görüntülenmektedir.

MapInfo Professional’da Microsoft Excel verisini Dosya> Aç menü seçeneği ile basit ve doğrudan açabilirsiniz. Microsoft Excel verisinin MapInfo ’da sorunsuzca açılabilmesi için öncelikle bazı bilgilerin bilinmesi gerekmektedir. Bunlar:

• Excel hücrelerinde bulunan verinin MapInfo ‘da açılması için o bilgilerin hangi çalışma sayfasında ve hangi satır aralıklarında bulunduğu bilgisi,
• MapInfo ‘da görüntülenmek istenen Excel verisinin satır aralığının bir üstündeki satırda kolon başlıklarının olup olmadığı bilgisidir.

MapInfo’da Excel verisini açarken bütün satırların görüntülenme zorunluluğu yoktur. Excel Bilgisi penceresindeki Sayfa/Bölüm’e tıklanarak Diğer seçeneği seçilirse Excel verisinde satır aralıkları belirlenerek sadece gerekli olan satırlar görüntülenir. Microsoft Excel verisiyle benzer olan Lotus 1-2-3® verisi de Dosya > Aç yoluyla Dosya Türü ’nü Lotus 1-2-3® (*.wk1;*.wks;*.wk3;*.wk4) seçerek Microsoft Excel verisi açma yolunda izlenen adımların aynısı izlenerek rahatlıkla MapInfo Professional’da açılabilir. Microsoft Excel verisi MapInfo Professional’da açıldığı sırada açık olmamalıdır. Aksi takdirde MapInfo‘da açıldığı sırada sorunla karşılaşabilirsiniz.

MapInfo Professional’da ASCII metin belgelerini Dosya > Aç menü seçeneği ile doğrudan açabilirsiniz. ASCII verilerini açmadan önce Excel verisinde olduğu gibi önceden orijinal dosyada birtakım bilgilerin bilinmesi gerekmektedir. Açılacak olan ASCII metin belgeleri kayıtların birbirinden ayrılması için boşluk, tab, virgül ya da başka karakter kullanılmış olmalıdır. Ayrılmış ASCII metin belgesini MapInfo Professional’da açmak için öncelikle;

• ASCII metin belgesinde kullanılan ayırıcı bilgisi,
• Metin belgesinin ilk satırının MapInfo’da kolon isimleri olarak kullanılıp kullanılmayacağı bilgisi bilinmelidir.

Ayrılmış ASCII verisi MapInfo Professional’da açılacağı sırada metin belgesi olarak açık olmamalıdır. Aksi takdirde sorunla karşılaşılabilir.

MapInfo Professional’da dBase (.dbf) verileri Dosya > Aç menü seçeneği ile doğrudan açılabilir ve MapInfo’da veri sayfası üzerinden güncellemeler ve çalışmalar yapılabilir. Yapılan bu güncellemeler dBase dosyasına yansır.

MapInfo Professional’da Microsoft Access veritabanı tablolarını Dosya > Aç menü seçeneğiyle rahatlıkla doğrudan açabilir, üzerinde güncelleme ve çalışmalar yapabilirsiniz.

MapInfo Professional’da farklı uzantılı dosyaları .tab uzantılı dosyaya dönüstürmek için Universal Translator aracı kullanılmaktadır. Bu aracın MapInfo Professional’da kullanmak için öncellikle Araçlar > Araç Yöneticisi seçeneği tıklanarak Program Yöneticisi listesinden Universal Translator aracı Çalışıyor olarak işaretlenmeli ve listeye eklenmelidir. Universal Translator farklı formatları (DGN, DWG, DXF, SHP, E00, VPF, SDTS, GML vb.) MapInfo (MIF, TAB) verisine çeviren araçtır. Universal Translator aracı ile .tab uzantısından farklı olan uzantıları MapInfo verisine dönüştürdüğü gibi, MapInfo .tab tablosunu farklı veri formatlarına da dönüştürebilmektedir.

MapInfo Professional’da CAD tabanlı programlarda olusturulmuş tablolar, Universal Translator aracını kullanılarak rahatlıkla açılabilir, üzerinde güncellemeler ve çalışmalar yapılabilir.

MapInfo Professional’da farklı CBS tabanlı programlarda oluşturulmuş tablolar, rahatlıkla açılabilir, üzerinde güncellemeler ve çalışmalar yapılabilir. Bu dosyalardan biri olan Shapefile(.shp) dosyaları hem Dosya > Aç menü seçeneği ile hem de Araçlar > Universal Translator aracı ile MapInfo Professional’da açılabilmektedir.

Evrensel Veri Aç menü seçeneği ile de MapInfo Professional’da farklı veri tipleri basit ve doğrudan açılmaktadır. Evrensel Veri Aç seçeneğinin Universal Translator’dan farkı ise verilerin dönüştürülmesi ve açılması sırasında tablodaki obje stil özelliklerinin ayarlanabilmesine olanak sağlamaktadır. Yine bu seçenek ile ilgili tablo MapInfo Professional’da doğrudan açılmasıyla otomatik olarak da bir MapInfo .tab dosyası oluşmaktadır. Böylelikle açılan tablo üzerinde düzenlemeler ve çalışmalar yapılabilir.

Google Earth verileri olan .kmz ve .kml uzantılı dosyalar MapInfo Professional’da Universal Translator aracı ve Dosya > Evrensel Veri Aç ile rahatlıkla görüntülenebilir ve dosya üzerinde çalışmalar yapılabilir.

MapInfo Professional’da, NetCAD uzantılı dosyalar CADConventer aracının yüklenmesi ile .dng, .dxf ve .ncz dosyaları rahatlıkla açılabilmektedir.

MapInfo Professional’da farklı uzantılı dosyaların açılması için bir başka yöntem ise Tablo menüsü altında bulunan Dışardan Veri Al – Import menü seçeneğidir. Dışardan Veri Al penceresindeki Dosya türünü değiştirerek istenen dosya açılabilir. Bu yolla açılan dosyalarda bir dönüşüm gerçekleşmektedir. Tablo Menüsü Dışardan Veri Al – Import

Bu seçenek ile açılabilen dosyalar ise:

• MapInfo Değişim (*.mif)
• AutoCad (*.dxf)
• MapInfo DOS MBI (*.mbi)
• MapInfo DOS MMI (*.mmi)
• MapInfo DOS Image (*.img)
• Os MasterMap (*.gml)
• Geographic Markup Language 2.1 (*gml;*xml)’dir.

Export İşlemleri

MapInfo Professional’da oluşturulan herhangi bir .tab tablosu/ları MapInfo .tab uzantısından farklı olarak diğer Coğrafi Bilgi Sistemler (GIS) ve Bilgisayar Destekli Çizim ve Tasarım (CAD) programlarının uzantılarına dönüştürülebilmektedir. Bu sayede oluşturulan MapInfo .tab dosyaları, diğer programlara aktarılabilir ve görüntüleme işlemiyle birlikte ilgili çalışmalar yapılabilir.

MapInfo Professional .tab uzantılı dosyaları başka programlara aktarmak için Tablo menüsü altında bulunan Başka Formata Veri Gönder – Export menü seçeneği kullanılır. Tabloyu dosyaya export et penceresindeki Dosya türünü değiştirerek .tab dosyası listede bulunan formatlara dönüştürülebilir. Bunlar:

• MapInfo Interchange (*.mif)
• Sonlandırılmış ASCII (*.txt)
• AutoCad DXF (*.dxf)
• dBASE DBF (*.dbf)
• Virgülle Ayrılmış CSV (*.csv)

MapInfo Professional’da genellikle Import İşlemleri için kullanılan Universal Translator aracı ayrıca export işlemleri için de kullanılabilir. Universal Translator > Translate Data > Set Translation Parameters penceresindeki Reader kısmına .tab ve Writer kısmında ise export edilecek format seçilir. İlgili pencerede projeksiyon ve dosya yolu tanımlamaları yapıldıktan sonra export işlemi kolayca gerçekleştirilir.

MapInfo Professional .tab verileri Google Earth üzerinde obje olarak(.kml) ya da . raster görüntü olarak görüntülenebilir. MapInfo .tab verilerinin Google Earth’e export edilmesi için öncelikle Araçlar > Araç Yöneticisi > Google Earth Connection Utility aracını seçerek MapInfo’ya ekleyiniz.

MapInfo Professional’da aktif harita penceresi resim olarak farklı uzantılarla dışarıya aktarılabilir. Dışarıya aktarma işlemi için Dosya > Pencereyi Resim Olarak Kaydet seçeneği kullanılır.

MapInfo Professional’da aktif harita penceresindeki katmanlar PDF (*.pdf) olarak dışarıya aktarılabilir. Dışarıya aktarma işlemi için Dosya PDF’e Yazdır seçeneği kullanılır. Yazıcı penceresinde bulunan PDF butonu ile pdf ’e aktarılacak verileri katmanlı olarak ve veri sayfanı da coğrafi bilgilerini de aktarabilirsiniz.

MapInfo Professional’da coğrafi kodlamalarla tablo verisinin nokta objeleri oluşturulabilir. Bunun için iki yol vardır; Koordinattan nokta oluşturma ve Adresten nokta oluşturma.

Koordinattan Nokta Oluşturma

MapInfo Professional’da, bilinen X ve Y koordinat değerleri ile nokta oluşturarak herhangi bir tablonun objeleri kolaylıkla oluşturulabilir. Koordinattan nokta oluşturma, coğrafi kodlama yollarından biridir. Böylelikle veri sayfasında yer alan X(boylam) ve Y(enlem) koordinatları kullanılarak veri sayfasındaki kayıtlar harita üzerine aktarılır. Bu işlem Tablo > Koordinattan Nokta Oluştur menü seçeneği ile yapılır. MapInfo Professional, haritacılık faaliyetlerinde kullanılan sistemdeki X ve Y koordinat sistemini kullanmaktadır. Böylece doğu X (boylam), kuzey Y (enlem)’dir. Koordinattan nokta oluşturma işlemi için öncelikle Dosya > Aç ile X ve Y değerlerinin bulunduğu dosyanın açılması gerekmektedir. Bu dosya MapInfo .tab yada MapInfo .tab dosyasına dönüştürülmüş başka formatlı bir dosya olabilir. MapInfo Professional’da veri sayfasında derece, dakika, saniye cinsinden bulunan X ve Y değerleri Degree Converter aracı ile otomatik olarak ondalıklı derece cinsine dönüşüm yapılabilir. Ayrıca ondalıklı derece cinsindeki koordinat değerleri de derece, dakika, saniye cinsindeki koordinat değerlerine de dönüştürülebilir. MapInfo Professional’da bulunan Coordinate Extractor aracı ile harita penceresinde bulunan nokta objelerinin koordinat verilerini veri sayfasına decimal degree (ondalıklı derece) olarak yazdırılabilir.

MapInfo Professional’da Adresten Nokta Oluşturma/ Geokod işlemi ile coğrafi kodlama yaparak veriler harita penceresinde nokta olarak oluşturulabilir. Bu işlem ile verideki coğrafi bilgiler (adres veya posta kodu gibi) okunur, harita üzerinde bulunur ve haritasız verideki kayıt objesini göstermek için oraya bir nokta konur. Böylelikle haritası olmayan bir veri sayfası, haritalı olan başka bir tablodan yararlanarak haritalandırılmış olur.