Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları 1 Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Raster tabanlı coğrafi analizler, ArcGIS yazılımının hangi modülü ile gerçekleştirilir?

Raster tabanlı coğrafi analizler, ArcGIS yazılımının ek bir modülü olan Spatial Analiz eklentisi ile gerçekleştirilir.

ArcGIS Spatial Analiz modülü ile ne tür işlemler gerçekleştirilebilir?

ArcGIS Spatial Analiz modülü raster tabanlı analiz araçlarını içerir. ArcGIS Spatial Analiz modülü ile raster tabanlı veriler üretebilir, bu verileri çakıştırarak bindirme analizleri yapabilir, oluşan yeni raster veriler üzerinden sorgulamalar yapabilir ve bu verileri vektör veri formatlarına dönüştürülebilir.

ArcGIS yazılımında coğrafi analiz fonksiyonları nasıl çalıştırılır?

Coğrafi analiz fonksiyonlarını, ArcGIS yazılım arayüzlerinden ArcMap, ArcCatalog ve ArcScene arayüzleri içerisinde çalıştırılabilir

‘Mekânsal veri’ nedir?

Mekânsal veriler, hücrelere bağlı olarak temsil edilir. Kare boyuttaki hücrelerin bir araya gelmesi ile oluşurlar.

‘Pixel’ nedir?

En küçük kare pixel olarak tanımlanır.

Raster verilerde verinin hassasiyeti neye göre tanımlanır?

Raster verilerde verinin hassasiyeti pixel boyutuna göre değişen çözünürlük (resolution) özelliği ile tanımlanır.

Raster veride değerler nasıl tanımlanır?

Raster veride her hücre bir değere sahiptir. Bu değer bazen coğrafi bir özelliğe ait kod değeri olarak tanımlanabilir ya da o pixel 0–255 renk aralığında bir değer alabilir.

‘Hücre Boyutu’ nedir?

Tüm raster’ı temsil eden alana ait temel bileşen olan hücrenin bir genişliği ve bir de yüksekliği vardır. Bu hücrelere ait genişlik ve yükseklik değeri, tüm alanı yansıtan aynı raster veri modeli için de aynı olup değişmez.

Raster veri setine ait çözünürlük ile kastedilen nedir? Örnek vererek açıklayınız.

Bir raster veri setine ait çözünürlük ile tek bir hücrenin kapladığı alanın boyutları kastedilmektedir. Örneğin bu hücrenin boyutları 5 x 5 metre ise çözünürlük 5 m’ dir. Hücre boyutları 1x1 metre ise çözünürlük 1 metredir. Bu iki örnek birbiri ile karşılaştırılırsa 1x1 metre boyutlarına sahip raster veri daha yüksek çözünürlüğe sahiptir.

‘Hücre Konumu’ nedir?

Her bir hücrenin konumu, bu hücrenin içinde yer aldığı raster veri setine ait matris içindeki satır ve kolon numarasına göre tanımlanır. Matris, Kartezyen koordinat sistemi ile ifade edilir. Bu koordinat sisteminde, satırlar x eksenine, kolonlarda y eksenine paralel olurlar.

Bir Kartezyen koordinat sistemi içinde yer alan veri setine ait hücre boyutu ile bir köşenin koordinatları biliniyorsa hangi değerler hesaplanabilir?

Bir Kartezyen koordinat sistemi içinde yer alan veri setine ait hücre boyutu ile bir köşenin koordinatları biliniyorsa tüm hücrelere ait koordinatlar hesaplanabilir.

'Hücre Değeri’ nedir? Örnek vererek açıklayınız.

Her bir hücrede bir değer saklanır. Bu değerler, raster veri seti içinde çalışılan bir özellik olmalıdır. Örneğin; kategori, büyüklük, mesafe, yansıma değerleri, iletkenlik vb., olabilir. Örneğin; kategori olarak yeşil alan ya da şehir tanımlaması yapılabilir. Büyüklük ile gravite, kirlilik değeri ya da yağış¸miktarı tanımlanabilir. Yükseklik tanımlanabilir ve buradan da eğim, bakı hatta görünürlük analizlerine geçilebilir. Spektral değerler ise fotoğraf ya da uydu görüntülerindeki ilgili banda karşılık gelen değerlerdir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında hangi fonksiyonlar yer alır?

ArcToolbox ortamındaki ‘Spatial Analiz Tools’ altında bulunan başlıca fonksiyonlar şunlardır:

• Distance (mesafe),
• Density (yoğunluk),
• Surface Analysis (yüzey analizleri),
• Interpolate to Raster (interpolasyon),
• Zonal Statistics (bölgesel istatistikler),
• Convert (dönüşüm) fonksiyonları

ArcToolbox analizlerinin ArcMap arayüzü kullanarak yapılması istendiğinde ArcMap arayüzü nasıl açılır?

‘Başlat > Tüm Programlar > ArcGIS > ArcMap’ programını mouse ile seçilerek ArcMap 10.2 arayüzü açılır.

ArcMap arayüzünde belirli bir dizindeki raster verisi nasıl açılır?

ArcMap 10.2 arayüzündeki Menü Bar’da yer alan ‘File > Open’ fonksiyonunu seçilir. Aktif hale gelen Aç penceresinde istenen dizin (C:\AU_Egitim_Veri_Seti\Unite_7) set edilir ve bu dizinde yer alan raster veri dosyası (Uygulama_07.mxd) seçilerek Aç butonuna basılır.

Bir proje dosyasındaki (Uygulama_07.mxd) veri setleri nasıl görüntülenir?

Uygulama_07.mxd proje dosyasında Farklı Data Frame’ler yer almaktadır. Her bir Data Frame altında Spatial Analiz uygulamalarını gerçekleştireceğiniz veri setleri yer almaktadır. ‘Table of Contents’ penceresinde yer alan Data Frame’ler üzerinde mouse ‘un sağ tuşuna basarak ‘Activate’ fonksiyonunu seçildiğinde, Aktif olan Data Frame ’deki veri setleri ‘Data View ’da görüntülenecektir. Standart Toolbar’da yer alan ArcToolbox butonunu mouse ile seçerek ArcToolbox penceresini aktif hale getirilir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Distance (mesafe)’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Distance > Euclidean Distance’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen Euclidean Distance analiz parametreleri (Source Data: Diri_Faylar, Output Raster: Fay_Mesafe, Max Distance: 100000, Output cell size:1000) istenildiği gibi set edilir. Environments butonuna basıldıktan sonra aktif hale gelen Setting penceresinde ‘Processing Extent’ değeri ‘Same as Display’ olarak set edilip OK butonuna basılır. Euclidean Distance penceresinde de OK butonuna basarak işlem sonlandırılır. Analiz sonrası oluşan Fay_Mesafe raster verisini incelemek için Tools Bar’da yer alan ‘Identif’ fonksiyonu ile Fay_Mesafe raster verisi üzerinde herhangi bir nokta mouse ile işaretlenir. Identify penceresinde yer alan ‘Pixel Value’ değeri bize Diri Faya olan mesafe bilgisini verecektir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Interpolation-Spline’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Interpolation > Spline’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilerek Spline analiz parametreleri (Input point features: Meteoroloji, Z Value Filed: Ort_Sic, Output Raster: Ort_Sicaklik, Output cell size:1000) istenildiği gibi set edilebilir. Environments butonuna basıldıktan sonra aktif hale gelen Setting penceresinde ‘Processing Extent’ değeri ‘Same as Display’ olarak, Raster Analysis altında yer alan ‘Mask’ değeri ‘Türkiye’ olarak set edilir ve OK butonuna basılır. Spline penceresinde de OK butonuna basarak işlem sonlandırılır. Analiz sonrası oluşan Ort_Sicaklik raster verisini incelemek için Tools Bar’da yer alan ‘Identif’ fonksiyonu ile Ort_Sicaklik raster verisi üzerinde herhangi bir nokta mouse ile işaretlenir. Identify penceresinde yer alan ‘Pixel Value’ değeri bize ortalama sıcaklık değerini verecektir. Bu analiz ile ortalama sıcaklık verilerden Türkiye’yi kapsayan sürekli bir yüzey raster verisi üretilmiş olur.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Interpolation-IDW’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Interpolation > IDW’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen IDW analiz parametreleri (Input point features: Depremler, Z Value Filed: M, Output Raster: Deprem_Buyuk, Output cell size:1000) istenildiği gibi set edilir. Environments butonuna basıldıktan sonra aktif hale gelen Setting penceresinde ‘Processing Extent’ değeri ‘Same as Display’ olarak Raster Analysis altında yer alan ‘Mask’ değeri ‘Türkiye’ olarak set edilir ve OK butonuna basılır. IDW penceresinde de OK butonuna basarak işlem sonlandırılır. Analiz sonrası oluşan Deprem_Buyuk raster verisini incelemek için Tools Bar’da yer alan Identif fonksiyonu ile Deprem_Buyuk raster verisi üzerinde herhangi bir nokta mouse ile işaretlenir. Identify penceresinde yer alan ‘Pixe Value’ değeri bize ‘Deprem Büyüklük’ değerini verecektir. Bu analiz ile Deprem Büyüklük değerlerinden Türkiye’yi kapsayan sürekli bir yüzey raster verisi üretilmiş olur.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Zonal Statistics (bölgesel istatistikler)’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

S. ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Zonal > Zonal Statistics’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen Zonal Statistics analiz parametreleri (Input Raster or Feature Zone Data: Turkiye, Zone Field: AD, Input Value Raster: Ort_Sicaklik, Output Raster: Ort_Sic_Sta, Statistics type: Mean) istenildiği gibi set edilir. Environments butonuna basıldıktan sonra aktif hale gelen Setting penceresinde ‘Processing Extent’ değeri ‘Same as Display’ olarak, ‘Raster Analysis’ altında yer alan ‘Mask’ değeri ‘Türkiye’ olarak set edilir ve OK butonuna basılır. Zonal Statistics penceresinde de OK butonuna basarak işlem sonlandırılır. Analiz sonrası oluşan Ort_Sic_Sta raster verisini incelemek için Tools Bar’da yer alan Identif fonksiyonu ile Ort_Sic_Sta raster verisi üzerinde herhangi bir nokta mouse ile işaretlenir. Identify penceresinde yer alan ‘Pixel Value’ değeri size il sınırı içerisinde aynı Ortalama (Mean) Sıcaklık değerini verecektir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Convert (dönüşüm)’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Conversion Tools’ altında yer alan ‘To Raster > Polygon to Raster’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen Polygon to Raster analiz parametreleri (Input Features: Kuyular, Value Filed: AKKS, Output Raster: Toprak, Output cell size:5) istenildiği gibi set edilip OK butonuna basılarak işlem sonlandırılır. Bu işlem ile Vektör Poligon veri yapısına sahip Toprak veri setini veri tabanında yer alan AKKS değerlerine göre 5X5 metrelik pikseller ile temsil edilen raster veri formatına dönüştürülmüş olur. Data View’da görüntülenen vektör ve raster Toprak veri setleri, Identify, Zoom in ve Pan fonksiyonları kullanılarak incelenebilir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Interpolate to Raster (interpolasyon)’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Interpolation > Topo to Raster’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen Topo to Raster analiz parametreleri (Input features Data: Munhani ve Sınır, Munhani Filed: Yukseklik Type: Contour, Sınır Type: Boundray, Output surface Raster: DEM, Output cell size:5) istenildiği gibi set edilip OK butonuna basılır. Topo to Raster penceresinde de OK butonuna basarak işlem sonlandırılır. Analiz sonrası oluşan DEM raster verisini incelemek için Tools Bar’da yer alan Identif fonksiyonu ile DEM raster verisi üzerinde herhangi bir nokta mouse ile işaretlenir. Identify penceresinde yer alan ‘Pixel Value’ değeri bize her bölgede farklı bir yükseklik değerini verecektir. Bu analiz ile Munhani eşyükselti eğrilerinden tüm havzaya ait sayısal yükseklik model verisi üretilmiş olur.

‘Hillshade (Gölgeli Kabartma)’ nedir?

Gölgeli kabartma bir yüzeyin hipotetik aydınlanmasını hesaplar. Bir ışık kaynağı için pozisyon düzenler ve her hücrenin onun ışığa olan göreli oryantasyonu üzerine temellenmiş aydınlanma değerini hesaplar. Işık sırayla hücrenin eğim ve bakısı üzerine temellenir. Gölgeli kabartma 0’dan 255’e kadar olan gri ölçeğin değerlerine dönüşür.

‘Azimut’ nedir? Hangi değerleri alır?

Azimut güneşin açısal yönüdür (pusula yönü) ve 0’ ile 360’ arasında bir değer ile ifade edilir.

‘Altitude’ nedir? Hangi değerleri alır?

Altitude güneşin ufuk üstündeki açısıdır ve 0’ ile 90’ arasında bir değer ile ifade edilir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Hillshade Raster’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Surface > Hillshade Raster’ fonksiyonu mouse ile çift klik yapılarak aktif hale getirilebilir. Bu şekilde aktif hale gelecek olan Hillshade analiz parametreleri (Input Raster:DEM, Output Raster:Rolyef, Azimuth: 315, Altitude: 45, Z Factor: 1) istenildiği gibi set edilip OK butonuna basılarak işlem sonlandırılabilir. Analiz sonrası oluşan Rolyef raster verisini incelemek için DEM verisinin ‘Layer Properties > Display’ fonksiyonu altında yer alan Transparency Değerini % 30 olarak set edilip işlem sonlandırılır.

‘Aspect (Bakı)’ nedir?

Üçgenlerin kuzeyle yaptığı coğrafik açı değeridir. Bir başka ifade ile üçgenlerin, 0’dan 360’a kadar sıralanan pusula yönleridir. Kuzey 0’dır ve saat yönünde olmak üzere 90 Doğu’dur, 180 Güney’dir ve 270 Batı’dır. Eğim derecesi 0 olan Düz alanlar -1 değeri ile temsil edilir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında
bulunan ‘Aspect Raster’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Surface > Aspect Raster’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yapılarak aktif hale getirilebilir. Bu şekilde aktif hale gelecek olan Aspect (Bakı) analiz parametreleri (Input Raster, Output Raster) istenildiği gibi set edilip OK butonuna basılarak işlem sonlandırılabilir.

‘Slope (Eğim)’ kaç farklı şekilde hesaplanır?

Mevcut bir DEM verisinden, eğim derece cinsinden ve yüzde cinsinden olmak üzere iki farklı şekilde hesaplanır. Dolayısıyla, eğim, yüzde veya derece cinsinden raster bir formatta (ESRI Grid, .Tiff veya .img) üretilmiş olur.

Derece cinsinden eğim nedir?

Derece cinsinden eğim, düşey mesafenin yatay mesafeye oranının tanjant açısıyla ifadesidir.

Yüzde cinsinden eğim nedir?

Yüzde cinsinde eğim ise yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Slope Raster’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Surface > Slope Raster’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yapılarak aktif hale getirilebilir. Bu şekilde aktif hale gelecek olan Slope (Eğim) analiz parametreleri (Input Raster:DEM, Output Raster: Egim, Azimuth: 315, Altitude: 4Output Measurement: Degree, Z Factor: 1) istenildiği gibi set edilip OK butonuna basılarak işlem sonlandırılabilir.

Hangi fonksiyon ile veriler üzerinde yeniden sınıflandırma işlemi yapılabilir?

Raster analizler ile üretilen (Distance, Surface, Interpolation, Conversion gibi) verilerin Value değerlerini Reclassify fonksiyonunu kullanarak yeniden
sınıflandırabilirsiniz.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Reclassify Raster’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Reclass > Reclassify Raster’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yapılarak aktif hale getirilebilir. Bu şekilde aktif hale gelecek olan Reclassify (Yeniden sınıflandırma) analiz parametreleri (Input Raster: Egim, Rec Field: Value, Reclassification: 3 Sınıf) (Output Raster: Egim_Reclass) istenildiği gibi set edilip Classify butonuna basılarak aktif hale gelen pencerede Classes:3 ve Break Value değerleri 5, 10, 70 olarak set edilip OK butonuna basılır. Reclassify penceresinde de OK butonuna basılarak işlem sonlandırılır. Analiz sonrası oluşan Egim_Res raster verisini incelemek için Tools Bar’da yer alan Identif fonksiyonu ile Egim_Res raster verisi üzerinde herhangi bir nokta mouse ile işaretlendiğinde Identify penceresinde yer alan Pixel Value değeri size sınıflandırdığınız 1, 2, 3 sınıf değerini verecektir.

‘Raster Calculate’ fonksiyonu ne işe yarar?

Yeniden sınıflandırılan raster verilerin, Raster Calculate fonksiyonu kullanılarak toplanması, farkların bulunması veya sorgulanması ile riskli alanların, en uygun yerleşim yerinin, en uygun ürün yerinin tespit edilmesinde kolaylık sağlayacaktır. Bu sayede birbirlerinde farklı bilgilere sahip karmaşık değerler (mesafe, yağış¸, sıcaklık, eğim, bakı, arazi kullanımı, toprak grupları gibi) anlaşılır, kolay analiz edilebilir ve ortak bir değer ile temsil edilebilir bir yapıya kavuşacaktır. Örneğin; tüm verilerdeki değerleri yeniden sınıflandırarak En Uygun yer seçimi için 1= İyi, 2= Orta, 3 = Kötü olarak belirlenebilir.

Raster Calculate ile istenilen özelliklerin seçimi için fonksiyonlar nasıl yazılır? Örnek vererek açıklayınız.

Raster Calculate’ da istenilen özelliklerin seçimi için farklı sorgu fonksiyonları kullanılabilir (Şekil 7. 45). Örneğin Kodu 1’e eşit değerleri sorgulamak için “Kod” = = 1, Eğim değeri 10’dan küçük ve eşit olan ve Jeoloji Değeri 2’ye eşit olan alanları bulmak için ise (“Egim” <= 10) & (“Jeoloji” == 2) şeklinde bir ifade yazılabilir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Raster Calculater’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Map Algebra > Raster Calculater’ raster fonksiyonunu mouse ile çift klik yapılarak aktif hale getirdikten sonra gerekli sorgu ifadesi Raster Calculater’a (Raster Hesaplayıcı) yazılıp OK butonuna basıldığında
analiz işlemi gerçekleştirilir.

ArcToolbox ortamındaki ’Spatial Analiz Tools’ altında bulunan ‘Overlay’ fonksiyonu nasıl çalıştırılır?

ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Overlay > Weighted Overlay’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirdikten sonra Weighted Overlay (Ağırlıklı Çakıştırma) analiz değerleri istenildiği gibi set edilip (Katmanların ağırlık yüzdeleri Influence bölümünde belirtilir) OK butonuna basılarak işlem sonlandırılabilir. Bu analizde, örneğin girdi verileri (Toprak, Eğim ve Jeoloji olmak üzere) 3 grupta sınıflandırılarak, eğim değerlerinin %75’i, toprak ve jeoloji değerlerinin %15’i alınarak ağırlıklı çakıştırma yapılabilir. En uygun alanlar 3, orta derece alanlar 2 ve tercih edilmeyen alanlar 1 değerleri ile ifade edilebilir. Sonuç haritası ve girdi verilerinin değerleri ‘Identify’ fonksiyonu kullanılarak incelenebilir.

Meteoroloji verisinin veri tabanında yer alan Ortalama Yağış¸ değerine göre Ortalama Yağış¸ değerlerini 5 grupta sınıflandırarak Türkiye Ortalama Yağış¸ haritası nasıl üretilir?

Meteoroloji verisinin veri tabanında yer alan Ortalama Yağış¸ değerine göre 'Interpolation > Spline' fonksiyonunu kullanarak sürekli bir raster yüzey ve Ortalama Yağış¸değerlerini 5 grupta sınıflandırarak Türkiye Ortalama Yağış¸ haritasını üretmek için ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Interpolation > Spline’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen Spline analiz parametreleri set edilir. Table Of Contents penceresinde yer alan Ort_Yagis raster verisi üzerinde mouse ‘un sağ tuşuna basarak ‘Layer Properties’ fonksiyonunu seçilir. Aktif hale gelen ‘Layer Properties’ penceresinde ‘Symbology’ fonksiyonunu seçilir. Show bölümünde yer alan ‘Classified’ fonksiyonunda Ortalama Yağış değerleri istenilen 5 aralıkta set edilir ve oluşturulan harita ArcMap arayüzünde görüntülenir.

Kuyular katmanının veri tabanında yer alan Geçirgenlik değerlerinden IDW Interpolasyon yöntemini kullanarak Toprak_Gecirgenlik raster verisi nasıl üretilir?

Kuyular katmanının veri abanında yer alan Geçirgenlik değerlerinden IDW Interpolasyon yöntemini kullanarak Toprak_Gecirgenlik raster verisini üretmek için ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Interpolation > Spline’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hâle getirlir. Aktif hale gelen analiz parametreleri şu şekilde set edilir (Input point features: Kuyular, Z Value Filed: Gecirgenli, Output Raster: Gecirgenlik, Output cell size:50). Sonuç raster veri seti ArcMap arayüzünde görüntülenir.

C:\AU_Egitim_Veri_Seti\Unite_7\Raster_Analizler\RasterCalculater dizini altında yer alan Karayolu Mesafe raster verisi 3 grup olacak şekilde ve grup aralıkları 100, 3 250 ve 780 olarak uygulanarak nasıl sınıflandırılır?

C:\AU_Egitim_Veri_Seti\Unite_7\Raster_Analizler\RasterCalculater dizini altında yer alan Karayolu Mesafe raster verisini 3 grupta (100, 250 ve 780 olarak) yeniden sınıflandırmak (Reclassify) için; ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Reclass > Reclassify Raster’ fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen Reclassify (Yeniden sınıflandırma) analiz parametrelerinden Value Değerleri 3 grupta set edilir ve istenen aralık değerleri girilir. Reclassify sonrası oluşan yeni raster veri seti ArcMap arayüzünde görüntülenir.

Raster Calculater fonksiyonu kullanılarak aşağıdaki mekânsal özellikleri belirtilen alan seçimi nasıl yapılır? Belirtilen mekânsal özellikleri bulacak sorgu fonksiyonu nasıl yazılır?

Mekânsal Özellikler -> Eğimi 15 dereceden küçük ve eşit olan, kara yolundan 50 metre uzaklıkta olan, jeolojisi 1 (Alüvyon) olan, toprak derecesi 1 veya 2 olan tarıma elverişli alanlar

Raster Calculater fonksiyonunu kullanarak Eğimi 15 dereceden küçük ve eşit olan, kara yolundan 50 metre uzaklıkta olan, jeolojisi 1 (Alüvyon) olan, toprak derecesi 1 veya 2 olan tarıma elverişli alanları bulmak için ArcToolbox penceresinde, ‘Spatial Analyst Tools’ altında yer alan ‘Map Algebra > Raster Calculater’ raster fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hale getirilir. Aktif hale gelen Raster Calculater (Raster Hesaplayıcı)’da analiz sorgu ifadesi (“Egim” <= 15) & (“Jeoloji” == 1) & (“karayolu” > 50) & (“Toprak Sınıfla- rı” == 1) | (“Toprak Sınıfları” == 2) şekilde yazılır ve OK butonuna basılarak işlem sonlandırılır.

Sorgu Fonksiyonu: (“Egim” <= 15) & (“Jeoloji” == 1) & (“karayolu” > 50) & (“Toprak Sınıfları” == 1) | (“Toprak Sınıfları” == 2)

Raster tabanlı coğrafi analizler nasıl gerçekleştirilir?

Raster tabanlı coğrafi analizler, ArcGIS yazılımında ek bir modülü olan Spatial Analiz eklentisi ile gerçekleştirilir.

Coğrafi analiz fonksiyonlarını hangi ArcGIS yazılım arayüzlerinden çalıştırabilirsiniz?

Coğrafi analiz fonksiyonlarını, ArcGIS yazılım arayüzlerinden ArcMap, ArcCatalog,
ve ArcScene arayüzleri içerisinde çalıştırabilirsiniz.

Raster verilerde verinin hassasiyeti nasıl tanımlanır?

Raster verilerde verinin hassasiyeti pixel buyutuna göre değişen çözünürlük (resolution) özelliği ile tanımlanır.

Bir raster veri setine ait çözünürlük ile ne kastedilmektedir?

Bir raster veri setine ait çözünürlük ile tek bir hücrenin kapladığı alanın boyutları kastedilmektedir. Örneğin bu hücrenin boyutları 5 x 5 metre ise çözünürlük 5 m’ dir. Hücre boyutları 1x1 metre ise çözünürlük 1 metredir. Bu iki örnek birbiri ile karşılaştırılırsa 1x1 metre boyutlarına sahip raster veri daha yüksek çözünürlüğe sahiptir

Her bir hücrenin konumu nasıl tanımlanmaktadır?

Her bir hücrenin konumu, bu hücrenin içinde yer aldığı raster veri setine ait matris içindeki satır ve kolon numarasına göre tanımlanır. Matris, Kartezyen koordinat sistemi ile ifade edilir. Bu koordinat sisteminde, satırlar x eksenine, kolonlarda y eksenine paralel olurlar. Bir kartezyen koordinat sistemi içinde yer alan veri setine ait hücre boyutu ile bir köşenin koordinatları biliniyorsa tüm hücrelere ait koordinatlar hesaplanabilir.

Her bir hücrede bir saklanabilen değerler nelerdir? Örnek veriniz?

Her bir hücrede bir değer saklanır. Bu değerler, raster veri seti içinde çalışılan bir özellik olmalıdır. Örneğin; kategori, büyüklük, mesafe, yansıma değerleri, iletkenlik vb., olabilir. Kategori olarak yeşil alan ya da şehir tanımlaması yapılabilir. Büyüklük ile gravite, kirlilik değeri ya da yağış miktarı tanımlanabilir. Yükseklik tanımlanabilir ve buradan da eğim, bakı hatta görünürlük analizlerine geçilebilir. Spektral değerler ise fotoğraf ya da uydu görüntülerindeki ilgili banda karşılık gelen değerlerdir.

ArcMap 10.2 arayüzü nasıl açılır?

ArcMap 10.2 arayüzü Başlat > Tüm Programlar > ArcGIS > ArcMap programı mouse ile seçilerek açılır.

ArcMap arayüzünde bir veri seti nasıl açılmaktadır?

Başlat > Tüm Programlar > ArcGIS > ArcMap programını mouse ile seçerek ArcMap 10.2 arayüzü açılır. 

Manü Bar’da yer alan File > Open fonksiyonu seçilir. Aktif hâle gelen Aç penceresinde C:\Veri_Seti\ dizini set edilir ve proje dosyası seçilerek Aç butonuna basılır. 

ArcToolbox penceresi nasıl aktif hale gelmektedir?

Table of Contents penceresinde Distance Data Frame üzerinde mouse’un sağ tuşuna basarak Activate fonksiyonunu seçilir. Standart Toolbar’da yer alan ArcToolbox butonunu mouse ile seçerek ArcToolbox penceresini aktif hâle getirilir.

Gölgeli kabartma neyi hesaplamaktadır?

Gölgeli kabartma bir yüzeyin hipotetik aydınlanmasını hesaplar. Bir ışık kaynağı için pozisyon düzenler ve her hücrenin onun ışığa olan göreli oryentasyonu üzerine temellenmiş aydınlanma değerini hesaplar.

Azimut nedir?

Azimut güneşin açısal yönüdür (pusula yönü). 0’ ile 360’ arasında bir değer ile ifade edilir

Altitude nedir?

Altitude güneşin ufuk üstündeki açısıdır. 0’ ile 90’ arasında bir değer ile ifade edilir.

Aspect (bakı) nedir?

Üçgenlerin kuzeyle yaptığı coğrafik açı değeridir. Bir başka ifade ile üçgenlerin, 0’dan 360’a kadar sıralanan pusula yönleridir.

ArcToolbox penceresinde, Aspect Raster fonksiyonu nasıl aktif hâle getirilir?

ArcToolbox penceresinde, Spatial Analyst Tools altında yer alan Surface > Aspect Raster fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hâle getirilir.

Yüzde cinsinde eğim nedir?

Yüzde cinsinde eğim ise yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir.

Raster analizler ile üretilen (Distance, Surface, Interpolation, Conversion gibi) verilerin Value değerleri tekrar sınıflandırılması için hangi fonksiyon kullanılmaktadır?

Raster analizler ile üretilen (Distance, Surface, Interpolation, Conversion gibi) verilerin Value değerleri Reclassify fonksiyonu kullanılarak yeniden sınıflandırılabilir

Yeniden sınıflandırılan raster verilerin, Raster Calculate fonksiyonu kullanılarak toplanması, farkların bulunması veya sorgulanması hangi alanlarda kolaylık sağlamaktadır?

Yeniden sınıflandırılan raster verilerin, Raster Calculate fonksiyonu kullanılarak toplanması, farkların bulunması veya sorgulanması ile riskli alanların, en uygun yerleşim yerinin, en uygun ürün yerinin tespit edilmesinde kolaylık sağlayacaktır. Bu sayede birbirlerinde farklı bilgilere sahip karmaşık değerler (mesafe, yağış, sıcaklık, eğim, bakı, arazi kullanımı, toprak grupları gibi) anlaşılır, kolay analiz edilebilir ve ortak bir değer ile temsil edilebilir bir yapıya kavuşacaktır. Örneğin; tüm verilerdeki
değerleri yeniden sınıflandırarak En Uygun yer seçimi için 1= İyi, 2= Orta, 3 = Kötü olarak belirleyebilirsiniz

Reclassify analiz parametrelerine erişmek için hangi yol izlenmelidir?

ArcToolbox penceresinde, Spatial Analyst Tools altında yer alan Reclass > Reclassify Raster fonksiyonunu mouse ile çift klik yapılarak aktif hâle getirilir. Aktif hâle gelen Reclassify (Yeniden sınıflandırma) analiz parametrelerine ulaşılabilir.

Raster Calculater raster fonksiyonunu nasıl aktif hale getirilir?

ArcToolbox penceresinde, Spatial Analyst Tools altında yer alan Map Algebra > Raster Calculater raster fonksiyonunu mouse ile çift klik yapılarak aktif hâle getirilir.