İçerik Yönetim Sistemleri Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

DNN nedir?

DNN (eski adıyla DotNetNuke), web siteleri ve web uygulamaları oluşturmak için kullanılan Microsoft ASP.NET tabanlı bir İçerik Yönetim Sistemidir (İYS).

DNN'nin özellikleri nelerdir?

DNN, açık kaynak kodlu Web uygulama çatıları (web application framework) ve İYSler arasında lider platformlardan biridir. DNN
platformu, tamamen özelleştirilebilir bir yapıya sahiptir. DNN, son derece ilgi çekici Web sitelerini kolaylıkla oluşturmak ve devamlılığını sağlamak için donatılmıştır. Sezgisel ve menü tabanlı kullanıcı arayüzü sayesinde, teknik bilgiye sahip olmayan kullanıcıların da DNN platformu kullanarak kolaylıkla güçlü web siteleri oluşturmaları veya mevcut web uygulamalarının işlevsellikleri ve özelliklerini genişletmeleri mümkün olabilmektedir.

Portal nedir?

Portal, farklı kaynaklardan elde edilen bilgileri düzgün bir şekilde bir araya getiren özel tasarlanmış web sitesidir.

DNN Platformunun kurulumunda açık kaynak indirme sayfası kaç farklı seçenek içermektedir?

DNN Platformunun kurulumu için www.dnnsoftware.com/community/download adresinde sunulan seçeneklerden
uygun olanının tercih edilmesi gerekmektedir. Açık kaynak indirme sayfasında kurulum için
4 farklı seçenek bulunmaktadır.
• Kurulum Paketi (The Install Package): Sadece web sitesinin Internet Information Server (IIS) üzerinde
çalışabilmesi için gerekli dosyaları içermektedir. Bu dosyalar SQL Server ve SQL Express ile
uyumludur. Eğer Web Sitesi ve MySQL veritabanı yönetim sistemi hazır olan bir sunucu üzerinde
web sitesi barındırmayı planlıyosanız kurulum paketi tercih edilmelidir.
• Kaynak Kod Paketi (The Source Package): DNN Platformunda bulunan tüm modülleri de kapsayan
uygulama, kaynak kodlarını içermektedir. DNN platformuna yeni işlevler kazandırmak isteyen bir
uygulama geliştirici iseniz bu kod paketini indirip kurmayı tercih etmeniz gerekmektedir.
• Dağıtım Paketi (The Deploy Package): Web platformu yükleyicisi (Web Platform Installer) tarafından
kullanılan ve sadece IIS web sunucusuna yükleyip çalıştırmak için gerekli olan dosyaları içeren
pakettir. Web platformu yükleyicisi ayrıca ek bağımlılıkların olup olmadığını kontrol eder ve kurar.
Yeni bir sunucu bilgisayara sahip ve web sitesini barındırmak için hangi uygulamaların kurulu
olması gerektiği konusunda bilgi sahibi değilseniz dağıtım paketinin indirilmesi ve çalıştırılması
gerekmektedir.
• Yükseltme Paketi (The Upgrade Package): Mevcut web sitelerin sürüm yükseltmeleri için gerekli olan
dosyaları içermektedir. Hâli hazırda mevcut bir web siteniz var ve DNN platformunun en güncel
sürümünü kullanmak istiyorsanız yükseltme paketi kullanılmalıdır

DNN platformu kurulumu içi en kolay yollardan biri nedir?

DNN platformu kurulumunu gerçekleştirmenin en kolay yollarından biri kurulum paketi; diğeri ise webplatform yükleyicisinin kullanılmasıdır.

DNN platformu 8.0 sürümünün kurulumu için gerekli sunucu gereksinimleri nelerdir?

DNN platformu 8.0 sürümünün kurulumu için
gerekli sunucu gereksinimleri aşağıda listelenmiştir.
• İşletim sistemi: DNN Platformu 8.0 kurulumu,
kişisel bilgisayarlar için işletim sistemi
olarak Windows 7 ve üzeri; sunucu bilgisayarlar
için ise Windows Server 2008 R2 ve üzeri
işletim sistemine gereksinim duymaktadır.
• Web sunucusu: Web sayfalarının yayınlanmasını
ve web uygulamalarının çalışmasını
sağlayan, istemcilerden “http” protokolü
üzerinden gelen taleplere cevap veren web
sunucudur. Microsoft firmasının kişisel ve
sunucu tabanlı windows işletim sistemlerinde
hem http hem de “FTP” protokolü üzerinden
gelen talepleri karşılayan hizmet bileşeni
Internet Information Services (IIS)’dir.
HTTP, İnternete bağlı bulunan sunucular ve
istemciler arasında bilgilerin nasıl aktarılacağı
ile ilgili kural ve yöntemleri düzenleyen
bir protokoldür. FTP ise İnternete bağlı iki
bilgisayar arasında (her iki yönde de) dosya
aktarımı yapmak için geliştirilen bir İnternet
protokolü ve bu işi yapan uygulama programlarına
verilen genel addır. DNN Platformu
8.0 kurulumu, Microsoft IIS 7.5 ve üzeri
web sunucusuna gereksinim duymaktadır.
• Microsoft .NET uygulama çatısı (.NET Framework):
.NET uygulama çatısı, Microsoft
tarafından geliştirilen, açık İnternet protokolleri
ve standartları üzerine kurulmuş web
tabanlı uygulamaların ve web servislerinin
geliştirilip çalıştırılabildiği bir “uygulama”
geliştirme platformudur. DNN Platformu.
NET uygulama çatısı kullanılarak geliştirildiği
için kurulumun yapılacağı işletim sisteminde
.NET uygulama çatısı 4.5.1 ve üzeri
bir sürüme gereksinim duyulmaktadır.
• Veritabanı yönetim sistemi: DNN Platofmu
için gerekli veritabanı tabloları ve kayıtları
Microsoft SQL Server veritabanı yönetim
sistemi üzerinde oluşturulmaktadır. Teorik
olarak MySQL, Oracle vb. diğer veritabanı yönetim sistemleri DNN platformu sistem
mimarisi tarafından kullanılabilir olsa da
topluluk tarafından sürekli destek verilen
veritabanı yönetim sistemi Microsoft SQL
Server’dır. DNN Platformu 8.0 sürümü,
Microsoft SQL Server 2008 R2 ve üzeri sürümlere
gereksinim duymaktadır

DNN platformu kurulumu için kaç temel adım vardır? Açıklayınız.

DNN platformu kurulumu için en düşük gereksinimleri sağlayan kişisel bilgisayar, sunucu ya da barındırma hizmetine sahip olduktan sonra aşağıda verilen 6 temel adım izlenerek kurulumgerçekleştirilebilir;

• Kurulum paketinin indirilmesi ve paketin
açılması,
• IIS’in yapılandırılması,
• Dosya ve klasör izinlerinin düzenlenmesi,
• Veritabanının oluşturulması,
• Veritabanı oturum hesabının oluşturulması,
• Kurulum sihirbazının yürütülmesi.

Site adı nedir?

Site adı: Yeni oluşturulacak olan web sitesine verilecek isimdir. İstenilen isim verilebilmektedir. IIS tarafından yönetilen web sitesi sayısı arttığında meydana gelebilecek karışıklığın önüne geçmek amacıyla web sitesine, amacına en uygun ismin verilmesi yararlı olacaktır

Uygulama havuzu nedir?

• Uygulama havuzu: Site için seçilen uygulama havuzunu görüntüler. Web sitesinin veya uygulamanın gerektirdiği .NET uygulama çatısı sürümünü ve yönetilen işlem modunu kullanacak şekilde yapılandırılan uygulama havuzunun seçimi, bu bölümden yapılmaktadır. Site adı girildiğinde varsayılan olarak site adı ile aynı uygulama havuzu oluşturulur.

Fiziksel yol nedir?

Fiziksel yol: DNN platformu kurulum dosyalarının1. adımda açıldığı fiziksel yol yazılmalıdır. İçerik yerel bilgisayarda bulunabilir veya uzaktaki bir dizinden ya da paylaşımdan gelebilir. Kurulum dosyaları yerel bilgisayarda depolanıyorsa “C:\inetpub\wwwroot\dotnetnuke”gibi fiziksel yol yazılmalıdır. Kurulum dosyaları, uzak bir paylaşımda depolanıyorsaevrensel adlandırma kuralı (Universal NamingConvention - UNC) yolu yazılmalıdır.

Farklı bağlan nedir?

Farklı bağlan: Fiziksel yola bağlanılırken kullanılacak kimlik bilgilerini belirtmek için bu düğmeye tıklanmalıdır. Kimlik bilgileri sağlanmazsa web sunucusu doğrudan kimlik doğrulamasını kullanacaktır. Doğrudan kimlik doğrulamasının kullanılması, uygulama kullanıcısının kimliği kullanılarak içeriğe erişileceği ve uygulama havuzunun kimliği kullanılarak da yapılandırma dosyalarına erişileceği anlamına gelir.

IP Adresi nedir?

IP Adresi: Kullanıcıların bu DNN platformuna erişmek için kullanabilecekleri IP adresinin yazıldığı bölümdür. Windows tabanlı işletim sistemlerinde yerel bilgisayar IP’sinin bulunması için komut istemi penceresinde “ipconfig /all” komutu çalıştırılmalıdır. “Tümü Atanmamış” seçeneği belirtilirse bu site için belirtilen bağlantı noktasında ve isteğe bağlı ana bilgisayar adında tüm IP adreslerine yönelik istekler bu site tarafından yanıtlanır.

Bağlantı noktası nedir?

Bağlantı noktası: DNN platformuna yönelik isteklerin dinlemesi gereken bağlantı noktasının yazıldığı alandır. Tür aşağı açılan listesinde HTTP seçilirse varsayılan bağlantı noktası 80; aşağı açılan listede HTTPS seçilirse varsayılan bağlantı noktası 443’tür. Varsayılanlar dışında bir bağlantı noktası belirtirseniz istemcilerin sunucuya yönelik isteklerde bağlantı noktasını belirtmesi gerekir; belirtmezlerse Web sitesine bağlanamazlar.

Ana bilgisayar adı nedir?

Ana bilgisayar adı: Tek bir IP adresi kullanan bir bilgisayara etki alanı adları (Domain Name) olarak da bilinen bir veya birden çok ana bilgisayar adı atanmak istendiğinde bu alana bir ana bilgisayar adı yazılmalıdır. Ana bilgisayar adı belirtilirse istemcilerin Web sitesine erişmek için IP adresi yerine ana bilgisayar adını kullanmaları da sağlanmış olmaktadır.

Veritabanı oluşturulurken dikkat edilmesi gereken en önemli konu nedir?

Veritabanı oluşturulurken dikkat edilmesi gereken en önemli konu dil (language) ve karşılaştırma (collation) seçimidir. Varsayılan değer olarak işletim sisteminin ya da SQL Server kurulumunda varsayılan değer olarak belirlenen dil ve karşılaştırma değerleri yeni bir veritabanı oluşturulurken yine varsayılan değer olarak kabul edilebilir.

İdari bilgiler nedir?

İdari bilgiler: DNN platformunun en üst düzey kullanıcısına (süper kullanıcı) ait kullancı adı ve parolanın belirlendiği bölümdür. Süper kullanıcı adı ve parolası mutlaka not edilmelidir. Bu bölümde kullanıcıya ait bir e-posta bilgisinin de girilmesi gerekmektedir.

Website bilgileri nedir?

Website bilgileri: DNN platformunun web site adının verildiği, platformun görünüşü ile ilgili tema/ şablon (template) seçiminin yapıldığı ve platfom dil seçeneğinin belirlendiği bölümdür.

Türkçe dil paketinin eklenmesi işlemi kaç adımda gerçekleşir? Açıklayınız.

Türkçe dil paketinin eklenmesi işlemi 4 adımda gerçekleşir.
• Türkçe dil paketi indirilir ve bilgisayara kaydedilir.
• Resim 7.8’de görülen kontrol çubuğu üzerinde
bulunan yönetici (Admin) konsolundaki
gelişmiş ayarlar (Advanced Settings) sekmesi
seçilir ve dilller (Languages) bağlantısı tıklanır.

• Dil yönetimi (Language Management) sayfasında
yeni dil ekle (Add New Language)
düğmesi yardımıyla açılan dil düzenle (Edit
Language) penceresindeki açılır listeden
Türkçe (Türkiye) seçilir.
• Dil paketi kur (Install Language Pack)
düğmesi yardımıyla açılan yeni genişletme
paket yükle (Upload New Extension
Pack) penceresinde dosya seç (Choose File)
düğmesine tıklanır ve 1. adımda indirilen
paketin bulunduğu klasöre gidilerek dosya
seçimi yapılır, paket eklenir.

DNN platformunda kaç kullanıcı rolü bulunmaktadır?

DNN platformunda süper kullanıcı (host) ve yönetici (administrator) olmak üzere iki temel kullanıcı rolü bulunmaktadır.

Süper kullanıcı rolü nedir?

Süper kullanıcı rolü hem DNN platformunun hem de platform üzerinde barındırılan web sitelerinin yönetimini gerçekleştirebilir

 Yönetici rolüne sahip kullanıcılar neyden sorumludurlar?

Yönetici rolüne sahip kullanıcılar ise sadece yönetici olarak tanımlandıkları web sitelerinin yönetiminden sorumludurlar.

Host konsolunda ortak ayarlar sekmesi neleri içerir?

• Eklentiler (modüller): Süper kullanıcı platform
içinde kullanılan ya da kullanılacak
olan eklentilerin satın alma, kurulum, yükseltme,
oluşturma ve yönetme işlemlerini
eklentiler sayfasından gerçekleştirir.
• Dosya yönetimi: Hem DNN platformu hem
de platform tarafından yönetilen diğer sitelerin
dosyalarının yönetimi bu sayfadan gerçekleştirilir.
Bu sayfada dijital varlık yönetimi
(digital asset management - DAM) modülü
kullanılmaktadır. Elektronik ortam üzerinde
üretilen, kullanılan ve paylaşılan; belge, video,
ses kaydı, fotoğraf vb. bütün içerik öğeleri
dijital varlık olarak isimlendirilir.
• Host ayarları: DNN platformuna uygulanacak
yapılandırma ayarlarının gerçekleştirildiği
sayfadır. Ayrıca oluşturulacak siteler
için gerekli olan site tasarım, vekil sunucu
(proxy), barındırma alanı, SMTP sunucu,
yüklenecek dosya uzantıları, zaman aşımı
ve dosya yükleme boyutu ayarları vb. birçok
yapılandırma ayarının varsayılan değerlerinin
girildiği sayfadır.

• Kontrol paneli: Kontrol paneli sayfasında;
sunucu yapılandırması, host ayarları, oluşturulan
siteler, yüklü bulunan modül ve temalar
hakkında genel bilgiler sunan kontroller
bulunmaktadır. Yeni kontrol yüklenmesi ve
yüklü kontrollerin etkinleştirilmesi veya devre
dışı bırakılması bu sayfadan yapılır.

• Site yönetimi: DNN platformu üzerinde site
oluşturmak ve düzenlemek için gerekli işlemler
bu sayfadan yapılır.

Host konsolunda gelişmiş ayarlar sekmesi neleri içerir?

Gelişmiş Ayarlar Sekmesi
• Aygıt tespiti yönetimi: DNN platformu ve
platform üzerinden yönetilen sitelere farklı
cihazlardan erişimde bulunulabilir. Cihaz
özelliklerine uygun şekilde içerik sunulması
amacıyla gerekli yapılandırmanın süper ve
yönetici kullanıcılar tarafından yapılmasına
olanak sağlayan sayfadır.
• Html editör yönetimi: DNN platformunda
kullanılan CKE editörüyle ilgili yapılandırmanın
yapıldığı sayfadır.
• Listeler: Tüm siteler içinde kullanılacak
yasaklı parola, içerik dosya türleri, para birimleri,
ülkeler, görüntü biçimleri vb. ortak
listelerin düzenlendiği sayfadır.
• Güvenlik analizörü (security analyzer): Site
yapılandırmasının incelenerek ek güvenlik
sağlanması için gerekli eylemlerin önerildiği;
sitede istenmeyen içerikler için veritabanı
ve dosya sisteminin tarandığı; süper kullanıcı
olan tüm hesapların etkinliklerinin
izlenebildiği sayfadır.
• SQL panel: Süper kullanıcıların, veritabanı
içinde SQL Server Management Studio
uygulamasını kullanmadan SQL sorgular
yürüttükleri sayfadır.
• Süper kullanıcı hesapları: Süper kullanıcı hesaplarının
oluşturulup yönetildiği sayfadır.
• Yapılandırma yönetimi: DNN platformuna
ve kurulan eklentilere ait yapılandırma dosyalarının
düzenlendiği sayfadır.
• Zamanlanmış görevler: DNN platformunun
tablo ve kayıtlarının saklandığı veritabanı
üzerinde sitelerin çalışmalarını en iyilemek
için belli aralıklarda çalışan ortak görevlerin
düzenlendiği sayfadır

Yönetim konsolunda ortak ayarlar sekmesi neleri içerir?

Ortak Ayarlar Sekmesi
• Dosya yönetim: Kullanıcıya sadece ilgili web sitesi dosyalarını yönetme imkânı sunar. Dosya yönetim
sayfasındaki dijital varlık yönetim modülü farklı sayfalara da eklenebilir. Böylece web sitesindeki diğer
kullanıcılar da dosyaları görebilir, indirebilir ve arayabilir. Kullanıcıların klasör, klasör özellikleri ve klasör
içinde bulunan dosyaları yönetebilmeleri için klasör düzenleme yetkisine sahip olmaları gerekmektedir.
• Geri dönüşüm kutusu: Web sitesinden silinmiş olan sayfa ve modülllerin silme tarih ve saati ile birlikte
listelendiği sayfadır. Burada listelenen sayfa ve modüllerin silme işlemi geri alınabilir ya da kalıcı olarak
silinebilir.
• Kullanıcı grupları (rolleri): Yetkili kullanıcıların, belirli rollere sahip kullanıcı grupları oluşturup yönetebildiği
ve bu gruplara kullanıcı eklenip çıkarılabildiği yönetim sayfasıdır. Yönetici, Kayıtlı, Üye,
Çevirici ve Doğrulanmamış olmak üzere 5 varsayılan kullanıcı grubu DNN platformu kurulumu
esnasında oluşturulur.
• Kullanıcı hesapları: Kayıtlı kullanıcıların oluşturulup yönetilmesi ve kullanıcıların belirli rollere
sahip gruplara atanması; bu sayfa üzerinden gerçekleştirilmektedir.
• Olay günlüğü: Kullanıcı hesap ve kullanıcı grup hareketleri, kullanıcı girişleri, modül ve sayfalarda
meydana gelen değişiklikler, istisnai durumlar, planlanmış etkinlikler vb. veritabanı etkinlik kayıtlarının
tarihsel olarak gösterildiği sayfadır.
• Sayfa yönetimi: Gizli olarak işaretlenmiş, devre dışı bırakılmış olanlar da dahil olmak üzere web
sitesi içerisinde bulunan sayfaların tamamının listelendiği bölümdür. Sayfa sıralamaları ve farklı
düzeylerde sayfa ekleme işlemleri de yine bu sayfa üzerinden gerçekleştirilir.
• Site ayarları: Yöneticilerin; tasarım, reklam yönetimi, ödeme, DNN kullanılabilirliği ve kullanıcı
kayıt kuralları vb. temel ve gelişmiş site ayarlarını gerçekleştirdiği sayfadır.

DNN platformunda barındırılacak yeni bir web sitesi oluşturma yetkisine kim sahiptir?

DNN platformunda barındırılacak yeni bir web sitesi oluşturma yetkisine süper kullanıcı sahiptir. DNN platformuna süper kullanıcı olarak giriş yapıldıktan sonra yeni bir web sitesi oluşturmak için host konsoldaki ortak ayarlar sekmesinde bulunan Site yönetimi bağlantısına tıklanmalıdır.

DNN platformda oluşturulan web sitelerine içerik eklenirken hangi adımlar izlenir?

DNN platformda oluşturulan web sitelerine eklenen sayfalar, sayfalar eklenirken belirlenen temaya bağlı olarak değişen ızgara şeklinde şablonlara sahiptirler. İçerik eklenmek istenen sayfanın temasına bağlı olarak ızgara şablonu görünür yapmak için sayfanın sağ üstünde yer alan “Sayfa Düzenle” düğmesi yardımıyla “Düzen Modunda Görüntüle” seçeneği işaretlenmelidir.