Radyo ve Televizyon Programcılığının Temel Kavramları Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Radyo programcısı olmak için hangi özellikler gereklidir?

Radyo programcısı olmak için dikkat, araştırıcı olmak, yaratıcılık, özgüven, disiplin, esneklik, gözlem ve espri yeteneği gibi doğuştan gelen ve sonrasında da geliştirilebilen özelliklere sahip olmak gereklidir.

Editör spiker kim denir?

Radyoda haberciliği bilen, haberi yazan ve sunan kişilere editör spiker denir.

Konuşma eyleminin dört ayrı bilimsel sürecini açıklayınız.

Bunlardan ilki konuşma eylemini bir takım ışık ve ses dalgalarından oluşan süreç biçiminde gören fiziki etmen; ikincisi konuşmayı organizmanın çiğneme, yutma, soluk alıp verme, koklama, ciğerlere yabancı cisimlerin girmesini önleme gibi asal işlevlerinin yanında tali bir eylem olarak değerlendiren fizyolojik etmendir. Üçüncüsü konuşmayı, uyarma ve uyaranlara karşılık verilen tepkiler biçiminde algılayan sikolojik etmen, dördüncüsü ise kavramı toplumsal hayatın ürünü diye yorumlayan sosyolojik etmendir.

Topluluk karşısında konuşma eyleminin temelinde ne vardır?

Topluluk karşısında konuşma eyleminin temelinde öncelikle sesi etkin bir biçimde kullanabilmek vardır.

Ciğerlerden gelen nefes kaliteli bir sese nasıl dönüştürülür?

Ciğerlerden gelen nefesi kaliteli bir sese dönüştürmek ağzın içi ve boğaz, yanaklar, dil, damak,
dudaklar, dişler ve burun boşluklarının işidir. Seslerin sözcüklere dönüşmesi için, hareketsiz olan üst
çene, damak ve üst dişlerin, hareketli olan alt çene, alt dişler, dil ve dudaklarla belirli biçimlerde zaman
zaman birleşip, ayrılması ve dinamik bir eylem birliğini sürdürmeleri gerekir. Ağzın içerisinde dil
istenilen sesi çıkarabilmek için büzülür, damağa doğru yükselir, yassılaşır ya da çukurlaşır. Böylece soluk
sese, sesler söze, sözler de konuşmaya dönüşebilir.

Oynak ve durgun ses organlarını yazınız.

Akciğerler, ses telleri, dil, yumuşak damak, dudaklar ve küçük dil oynak; sert damak, diş eti, dişler ise durgun organlardır.

Radyo programları kaça ayrılır? Hepsini açıklayınız.

Ulusal, bölgesel, yerel ve uluslararası olmak üzere radyo istasyonları dörde ayrılmaktadır.
• Uluslararası Radyo İstasyonları: Bunlar başka ülkelere yayın yapan ve hükümet destekli radyolardır. İngiltere’nin “BBC Dünya Servisi” ya da “Türkiye’nin Sesi” radyosu uluslararası radyo istasyonuna örnek verilebilir.
• Ulusal Radyo İstasyonları: Ülkenin tamamında dinlenebilen radyolardır. Türkiye’de TRT güçlü vericisi ile ülkenin her yerinde dinlenebilmektedir. TRT radyoları 1200 Kw’lık vericilere sahiptir.
• Bölge Radyoları: 200-600 kw arasında değişen güçteki radyolara denir. Diyarbakır ve Antalya radyoları gibi bölge radyolarıdır.
• Yerel Radyolar: Sınırları ulusal ve bölgesel radyolara göre daha az olan, şehirlere ve kasabalara yayın yapan radyolardır.

Radyoları birbirinden ayıran öncelikli özellik nedir?

Radyoları birbirinden ayıran öncelikle yayın yapma amacıdır.

Haberin en kısa tanımı nedir?

En kısa tanımı ile haber “yeni, ilginç ve doğru” olandır.

Oturarak konuşurken nasıl durulmalıdır?

Oturarak konuşurken, sırt ve omuzlar koltuğa tam olarak yaslanmalı ve ayakların her ikisini de yere
basmalıdır. Ayakların öne ya da arkaya doğru uzatılması duruşu ve sesi olumsuz etkiler

İnsan ses organlarının konuşmanın dışında asıl görevleri nelerdir?

İnsan ses organlarının konuşmanın dışında asıl görevleri vardır. Örneğin akciğerlerin görevi solunum yoluyla kanı temizlemek, solunum işleminin temel ödevi ise vücuda oksijen sağlamak, karbondioksit ve su buharını dışarı atarak yaşamayı sürdürmektir. Dilin birincil görevi ise tat almak ve yiyecekleri yutmaya yardımcı olmaktır. Ses organları oynak ses organları ve durgun ses organları olarak ikiye ayrılırlar. Akciğerler, ses telleri, dil, yumuşak damak, dudaklar ve küçük dil oynak; sert damak, diş eti, dişler ise durgun organlardır.

Bir olayın hangi durumlarda haber değeri kazanacağını gösteren unsurlar nelerdir?

Bir olayın hangi durumlarda haber değeri kazanacağını gösteren unsurlar şunlardır:

• Olay dinleyiciye yakın olduğunda (Yakınlık)
• Olay dinleyiciye zamanında aktarıldığında (Anilik)
• Olay, önemi açısından etkili olduğunda (Etkililik)
• Olay, anlaşmazlık yarattığında (Anlaşmazlık)

Radyo ne zaman altın çağını yaşamıştır?

İkinci Dünya Savaşı sırasında ve öncesinde altın çağını yaşayan radyo, bugünün çok seçenekli medya
ortamında, yeni teknolojileri de desteğiyle farklılaşmıştır.

Amaçlarına göre röportaj çeşitlerini açıklayınız.

Röportaj amaçlarına göre beşe ayrılır. Açıklayıcı röportaj, portre röportaj, tanık röportaj, sokak röportajları ve açıklama röportaj.
Açıklayıcı röportaj; görüşülen kişiden uzmanı olduğu konu hakkında bilgi almak için yapılan
röportajlardır.
Portre röportajı; görüşülen kişiyi daha iyi tanımayı amaçlayan röportajlardır.
Tanık röportajı; bir olayın tanığı ile yapılan röportajlardır.
Sokak röportajı; bir olayla ilgili kamuoyunun düşüncelerini yansıtmak için yapılan röportajlardır.
Açıklama röportajı; bir kişi ile gündemde olan bir olay ya da katıldığı bir toplantıyla ilgili
yorumlarını ve fikirlerini almak için yapılan röportajlardır.

Radyocu neden karşısındaki bir arkadaşına anlatırcasına konuşmalıdır?

Radyonun en önemli özelliği olan yakınlık ve sıcaklık duyguları yaratması ancak sunucunun
samimiyeti ile gerçekleşir. Sunucu kendisine bildiri okuyan değil konuşan bir ses ister. Bu
denenle radyo sunucusu geniş bir dinleyici grubuna sesleniyormuş gibi yayın yapmaktan
kaçınmalıdır. Daha çok karşısındaki bir arkadaşına anlatırcasına konuşmalıdır.

İnsan sesi nasıl oluşur?

İnsan sesi, akciğerlerden gelen havanın, gırtlak bölgemizde bulunan ses tellerini titreştirmesiyle oluşur. 

Hangi durumlarda durumlarda stüdyo dışında röportajlar yapılır? 

Stüdyo dışında yapılan röportajları mekân röportajları ve sokak röportajları olarak ikiye ayırmak
mümkündür. Mekân röportajlarında röportajın yapıldığı mekân konuğun isteği doğrultusunda ya da
programın özelliği gereği belirlenebilir. Kimi zaman röportajı yapılan kişiyi daha iyi tanıtabilmek için
doğal ortamının sesleri ile röportajı aktarmak gerekir. Bu gibi durumlarda stüdyo dışında röportajlar
yapılır.

Radyo istasyonları gelir kaynağına göre nasıl sıralanır?

Temel olarak radyo istasyonları gelir kaynağına göre; ticari radyolar, hükümet radyoları, devlet radyoları, topluluk radyoları, kurumsal radyolar olarak sınıflandırılabilirler.

Amerikan Radyoculuğu’nda yapımcı olmak için gereken özellikler nelerdir?

Amerikan Radyoculuğu’nda yapımcının çoğunlukla kendi programını sunması beklendiğinden, sesinin iyi olması, kendi programının kurgusunu yaptığı için teknisyen olması, diskcokey (discjokey) olarak görev yaptığı için de müzikten anlaması gerekmektedir.

Radyo haberciliğinin televizyon, gazete ya da internet üzerinden yayımlanan haberlere göre ne gibi üstünlükleri vardır?

Radyo haberciliğinin televizyon, gazete ya da internet üzerinden yayımlanan haberlere göre kimi
üstünlükleri vardır. Radyo haberini takip etmek için okuma yazma bilmek gerekmez. Ayrıca radyo
haberini dinlerken başka bir işle rahatlıkla uğraşılabilir. Haberci açısından bakıldığında ise radyo haberi
kolaydır. Çünkü istenildiği taktirde muhabir olay yerinden anında cep telefonu ile bile yayına bağlanıp
olanları aktarabilir. Bunun için ayrı bir teknolojiye ya da zamana ihtiyaç duyulmaz. Gazete dünün
haberini verirken, televizyon ve radyo ise anın haberini verebilir. Radyo haberinde de amaç en geniş
kesimlere ulaşabilmektir. Bunun için de haber dili son derece açık, konuşma diline yakın, tümceler kısa
ve etkili kurulmalıdır.