Medya Siyaset Kültür Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kültürel ürünlerin meta haline gelmeye başlamasının ekonomik kökeni hangi olguya dayanmaktadır?

Sanayi devrimi ile birlikte malların üretim süreci kitlesel hale gelmiş, bu durum kitle toplumunun ortaya çıkmasına yol açarken daha önce kendisini pazarın dışında bırakabilen kültürel ürünler de meta haline gelmeye başlamıştır.

Medyada görülen magazinleşme olgusunun temel sebebi nedir?

Daha çok sayıda kişiye ulaşma çabası başka bir ifade ile daha çok kar elde etme isteği, medya içeriklerinin magazinleşmesine neden olmuştur.

Geleneğin halk kültürünün oluşmasındaki etkisi nedir?

Halk kültürü özetle aynı zaman ve mekanda yaşayan insanların oluşturduğu kültürdür. İnsanların gündelik yaşam pratikleri zaman içerisinde kültürel pratiklerin doğmasına yol açar. Bu bağlamda halk kültürü, geleneğin içinde oluşur.

Emile Durkheim’ın toplum sınıflamasına göre halk kültürü hangi dayanışma tipinde ortaya çıkmaktadır?

Üretim ilişkilerindeki ortaklık ve birbirine bağımlılık ilkesinden dolayı halk kültürüne sahip toplumlar; Durkheim’ın “mekanik dayanışma” olarak adlandırıldığı toplum tipine denk düşmektedir. Durkheim’a göre, insanların benzer varoluş koşullarında yaşadığı küçük toplumlarda, kolektif bir bilinç oluşmaktadır. Bireyler, kendilerine benzeyen diğer kişilerle bir araya gelerek, hem toplumsal varlığı oluştururlar hem de bu varlığın bir parçası olurlar. Dayanışma bireysel kimliklerin kaybolduğu, kolektif yapıya bir eklemlenme ile gerçekleşen bir durumda ortaya çıkar. Bu durum mekanik dayanışma olarak adlandırılır.

Egemen sınıflar Sanayi Devrimi’nden önce popüler kültürü hangi amaçla kullanmıştır?

Sanayi Devrimi’nden önce iktidarların insanlar üzerindeki denetim mekanizmaları oldukça sınırlıdır. Özellikle merkezden uzak taşrada halk üzerinde denetimin sağlanması için popüler kültür kullanılmıştır. Popüler kültür ile mesai saatleri içinde ağır işlerde çalışan işçiler, kendi yörelerine ait masallarla, şarkılarla ve diğer kültürel pratikleri ile mesai saati dışında bireye dönüştürülmüştür.

Hangi kurumların eksikliği sonucunda popüler kültür, Sanayi Devrimi’nden önce yaşama imkanı bulabilmiştir?

Sanayi kapitalizminden önce, popüler kültürün yaşama olanağı bulabilmesi, egemen bağımlı ilişkisine devamlılık kazandıracak kültürel, siyasi, baskıcı yönetme donanımlarının gelişmemiş olmasından ileri gelmektedir. Merkezi iktidarın kültürel seçimlerini yayacak (okul, yol, ulusal pazar vb.) uygulama mekanizmalarının gelişmemiş olması bu sonucu doğurmaktadır.

Sanat yapıtının tekniğin olanakları ile yeniden üretilebilir hale gelmesinin kültürün metalaşması üzerindeki etkisi ne olmuştur?

Sanat yapıtının elektronik ortamda çoğaltılması ile birlikte sanat eserleri "biricik" olma vasfını yitirmiştir. Çoğaltım işlemi ile özgün bir yapıt kopyalanarak, yapıt ile ilgisi olmayan bir tüketim mekanına aktarabilme özelliğine sahip olmuştur. Yapıldığı dönemin o yapıta yüklediği anlamın çok dışında, popüler kültür ögesi olarak sunulan ürünlere anlamlar yüklenmekte ve kullanış biçimlerinin ya da gereksinimlerinin dışında bir yerlerde konumlanmaktadır. Özetle kültürel ürünler pazar için üretilen metalara dönüşmektedirler.

Kültürün meta haline getirilmesinin olumsuz sonuçları nelerdir?

Kültürün metalaştırılması, kültürün kontrol altında tutulmasına neden olmaktadır. Kültürün kendi içinden çıkarttığı idoller, popüler ikona dönüşürken, kültürel anlamında yaşattığı karşı çıkmayı, başkaldırıyı da kaybetmektedir. Daha önce oluşturulmuş kültürel ögenin, “herkes için” olması bu sonucu doğurmaktadır. Ürün, herkes için tasarlandığında içindeki ögeler de herkesleştirilir. Başka bir ifade ile popüler ürün içerisinde yeniden üretilen kültürel formlar, gerçek ürünün üzerinde taşıdığı anlamları kaybederek bireyler açısından önemsiz olgular olarak anlamlandırılmaktadır.

Marksist yaklaşımın popüler kültüre yönelik eleştirileri nelerdir?

Marksist yaklaşım popüler kültürü; halk üzerine empoze edilmiş kitle kültürü olarak ele almaktadır. Bu yaklaşıma göre, popüler kültür ürünleri ticari aygıtlar tarafından yaygınlaştırılmakta ve halkı atomize etmektedir. Bu doğrultuda Marksist yaklaşım popüler kültür ürünlerinin seçiminin halk tarafından değil halkın gereksinimlerini önceden belirleyen egemen bir yapı tarafından gerçekleştirildiğini ileri sürer.

Sanayi Devrimi’ni ortaya çıkaran etkenler ele alındığında devrimin ortaya çıkmasında “burjuvazinin” rolü ne olmuştur?

Avrupa’ya yüzyıllar boyunca hâkim olan feodalizm, kapitalizmin gelişmesine paralel olarak etkisini kaybetmeye başlamıştır. Feodal toplumda ürünler ihtiyaçlar doğrultusunda, kullanım değerleri için üretilirken ticaretin gelişmesi ile pazar için yani kar amacı ile üretilmeye başlanmıştır. Sömürgecilik faaliyetleri ve ticaretin uluslararası hale gelmesi ile burjuva sınıfının elinde endüstri devrimi gerçekleştirebilmek için gerekli olan sermaye birikimi oluşmuştur.

Kitle iletişimin ortaya çıkmasında kentleşmenin önemi nedir?

İhtiyaç odaklı, kullanım değeri için üretimin yerini pazar için üretime bırakması ile kentler daha fazla sayıda kişiyi besleyebilecek yeterliliğe kavuşmuştur. Bu durum nüfusun kentlerde yoğunlaşması ve kentlerin giderek büyümesi sonucu doğurmuştur. İnsanlar kentlerde yer alan fabrikalarda kitlesel olarak üretim sürecini gerçekleştirirken kentin kalabalıklarında kitleler halinde yaşamaya başlamışlardır. İlk gazeteler nüfusun yoğun olduğu kentlerde basılmaya başlanmış, insanlar sinemalarda boş zamanlarını geçirmeye başlamışlardır.

Lipmann’a göre, haberin temel işlevi nedir?

Lipmann haberin temel işlevi olarak olayların belirtmesi olduğunu söylemektedir. Haberin işlevi, saklanan gerçeklerin üzerine ışık tutmak, birbirleri arasında bağlantı kurmak ve böylelikle olayların gerçek tablolarını oluşturmaktır.

Lipmann’a göre haberin içindeki karakteristik özellikler nelerdir?

Lipmann’a göre haberin içindeki karakteristik özellikler; zıtlık, gelişim, sonuç, felaketler, doruk, yenilik, insan ilişkileri ve yakınlıktır.

Aktarılmak istenen olaylar haberleştirilirken dikkat edilmesi gereken unsurlar nelerdir?

Olaylar haberleştirilirken, özetlenerek hikâyeleştirilir. Haberin özetlenmesi işlemi yazı ve resimle yapılmaktadır. Bu işlem sırasında üzerinde özenle durulması gerek en önemli nokta, haberi yapanın, olayı çerçevesi içerisinde nasıl kurduğu, kurguladığıdır. Aynı zamanda, bu işlemin sonucunda haber ile gerçeklik arasındaki bağlantının koparılmaması gerekmektedir.

Yaşanan bir olayın habere dönüştürülmeden önce değerlendirilmesi gereken ölçütler nelerdir?

Haberin oluşabilmesi için aktarılacak olayda güncellik kavramının oluşması gereklidir. İkinci olarak olayın anlamı gelmektedir. Olayın anlamı, olayların doğrudan kendisiyle ilişkilidir. Olayın zaman ve mekân içindeki ilişkilerine bağlıdır. Son olarak ise ilgi gelmektedir. İlgi, sadece olayın kendisine bağlı değildir. Aynı zamanda, gazetecinin bir parçası olduğu toplumun da bakış açısına bağlıdır. İlginin birinci yanı doğrudan nesnel ilgidir. Toplumun bir haber karşısında vereceği tepki ilgi kavramının belirleyicisi olmaktadır.

Infotainment kavramı hangi anlama gelmektedir?

Infotainment ve magazinleşme kavramları, birbirinden farklı kavramlar olsalar da, günümüzde iç içe geçmiş kavramlardır. Infotainment, bilgi (info) ve eğlence (entertainment) kavramlarının birleşmesi ile oluşmuştur. Genel anlamda bilginin eğlence yoluyla aktarımı olarak ifade edilebilir.

Basın alanında görülen magazinleşmenin temel özellikleri nelerdir?

Basın alanında magazinleşme bol resimli, büyük puntolu, az sayıda haberden oluşan sayfa düzenlemesine sahiptir. Sosyete dedikodusundan sanatçıların yaşamlarına, basit sokak cinayetlerinden hayat pahalılığına, yıldız fallarına kadar çeşitli haberler sayfalarda yer almaktadır. Magazin gazeteleri insanları eğlendirilirken bilgilendirmeye çalışır.

Basının magazinleşmesi hangi ilk olarak ne zaman başlamıştır?

Magazin gazeteciliği ilk olarak İngiltere’de denenmiş, daha sonra buradan Amerika ve Avrupa ülkelerine yayılmıştır. 1830’lu yıllardan sonra fikir gazeteciliği gibi, magazin gazeteciliği de halka yönelik olarak çıkarılan gazetelerin arasında yer almaya başlamıştır.

Magazinleşme olgusuna getirilen eleştiriler nelerdir?

Medya alanında artan ticarileşme ve küreselleşme kamu yayıncılığının ikinci plana itilmesine sebep olmuştur. Medya alanında görülen deregülasyonlar medyanın, demokratik toplumların işleyişi için vatandaşların gereksinim duyduğu bilgiyi sağlamaya dayalı geleneksel kamusal alan rolünü yerine getirme yeteneğini aşındırdığı için eleştirilir.

1980’li yıllarda USA Today gazetesinin gerçekleştirdiği ve modern tabloid biçiminin doğmasına yol açan değişikler nelerdir?

Modern tabloid biçiminin doğmasını sağlayan değişiklikler aşağıdaki gibidir:

• İnsanları etkileyen grafik kullanımı ve renk kullanımı
• Kısa ve okunması kolay haber yazımı
• Çok sayıda grafik, tablo ve çizelge kullanımı
• Factoid kullanımı

Tabloid medyanın genel özellikleri nelerdir?

Bu tür gazeteler, ekonomik, siyasi ve sosyal içerikli haberlere daha az yer verme eğiliminde olup, özellikle eğlence dünyasından haberlere, skandal haberlerine, sansasyonel haberlere ve daha fazla spor haberlerine yer vermektedir. Ayrıca, tabloid gazetelerde gerek sıradan gerekse tanınmış kişilerin özel yaşamları daha fazla haber konusu olmaktadır.