Termal ve Spa Hizmetleri Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Wellnes ne anlama gelmektedir?

Wellbeing ve fitness kelimelerinden 1959 yılında Amerikalı Dr. Halbert Dunn tarafından türetilen Wellnes ke­limesi beden, ruh ve zihin sağlığı arasındaki ahengi yüksek seviyeye çıkartmayı amaçlayan bir anlayışı belirtmek için kullanılmaktadır.

Wellness aktiviteleri nerelerde gerçekleştirilebilir?

Wellness aktiviteleri, Resort oteller ve tatil köyleri, Wellness merkezleri, SPA ve güzellik merkezleri, terapi merkezleri, termal ve kaplıca merkezleri gibi çeşitli alanlarda gerçekleştirilebilir. 

Wellness’ın bileşenleri nelerdir?

Kişinin sadece bir konuda değil bütünüyle iyi olma hâlini hedefleyen wellness; Fiziksel Wellness, Entelektüel Wellness, Duygusal Wellness, Sosyal Wellness, Ruhani/Spiritüel Wellness, Çevresel Wellness, ve Mesleki Wellness olmak üzere 7 bileşenden oluşmaktadır. 

SPA, ne anlama gelmektedir?

SPA, kişilerin sağlıklı olma durumlarının devamına hizmet eden uygulamalardan oluşmaktadır. SPA, yalnızca su terapisi değil aynı zamanda sıcak su havuzu, çeşitli masaj terapileri, aroma terapiler, güzellik ve bakım uygulamaları gibi sağlık kür hizmetlerinin tamamına verilen bir isim olup; su ile iyileşme, suyun kullanımından gelen sağlık, suyun sıcak, soğuk ve farklı biçimlerde akıtma, damlama, duşlama ve püskürtme gibi uygulamaları ile kazanılan dinlenme ve ferahlama duygularının edinildiği bütünleyici terapi anlamına gelmektedir. 

SPA ve termaller arasındaki temel iki fark nedir?

SPA ve termallerin ortak özelliği; her ikisinin de su aracılığıyla bireyin sağlıklı olma durumunu korumayı, bu durumu devam ettirmeyi ve sağlıklarını geliştirmeyi hedefleme­si olmakla birlikte bu iki kavram arasındaki temel iki fark şu şekilde açıklanabilir:

1. İnsanlar tarafından termallerin kullanılabilmesi için termal su kaynağının olması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle, termallerden yararlanmak için kaynağı gereklidir. Ancak SPA uygulamaları için termal su kaynağına ihtiyaç yoktur.
2. Termaller, sağlığı korumanın yanı sıra tedavi edici özelliğe de sahiptir. Spalar daha çok dinlenme, gevşeme, rahatlama amaçlıdır.  

   “Termal”  Kavramının kökeni nereye dayanmaktadır?

İlk çağlarda yer altından çıkan suların bulunduğu bölgelere yapılan banyolara veri­len isim olana “Termal (Thermae)” kavramı halka açık büyük havuzlar/hamamlar MS I. yüzyılda Yunanca (thermonloutron) “sıcak banyo”, Yunanca (thermos) “sıcak” tan gelmek­teydi ve daha eski ifade olan “balneum”un “banyo”, Latinceye dönüştürülerek (balineum, balneum, balnea) yerini almıştır.  

Kaynarca, ılıca, kaplıca ve içmece kavramları arasındaki fark nedir?

Maden suyunun yeryüzüne çıktığı kaynağa kaynarca; içlerine girilip yıkanılan, kaynayan su birikintisi ya da gölcükten oluşan açık çermiğe ise ılıca denilmektedir. Kaynarcaların çevresinde bu suların kullanılması için açılan tesislere kaplıca; kaplıca sularından içme kürü olarak yararlanılan kaplıcalara da içmece adı verilmektedir. 

Termal, SPA ve banyo/hamam kav­ramları arasında nasıl bir ilişki vardır?

Termal kaynaklar şifa verici özelliği fark edilmeden önce sadece masrafsız sıcak su olmalarından dolayı yıkanma tesisi olarak kullanılmaktaydı. Genel olarak bu yerlere banyo/hamam denilmekteydi. Zaman içerisinde şifa verme, hastalık tedavisi, dinlenme, rahatlama, gevşeme işlevi keşfedilen hamamlarla termaller sadece temizlenmek için değil aynı zamanda sağlığa kavuşmak için de kullanıl­maya başlandı. İlerleyen dönemlerde yerleşim yerlerinde ısıtma sistemi aracılığıyla ısıtılan pek çok hamam açılmaya ve yıkanma ihtiyacını giderme amacıyla kullanılmaya başlandı ve termal suların bulunduğu yerler de sağlığa kavuşma amacıyla kullanılan yerler hâline dönüştü. Bu dönemden sonra termal ve hamamlar gerek işlevleri gerekse mimari yapıları olarak farklı özellikler göstermeye başladı. 

Roma dönemindeki hamam binaları nasıldı?

MÖ I. yüzyılda Roma’da anıtsal hamam binaları yapılmıştır. Roma’ da MÖ 33 yılında 170 adet genel hamam olduğu kayıtlıdır. Roma’da hamam binası; heykel, yüzme havuzu, büyük bahçe ve kütüphanelerin olduğu, spor yarışmalarının yapıldığı, bayramlarda şiir okunup şarkı söylenen büyük bir kompleks özelliğini taşımaktaydı. Kalıntıları hâlâ görülebilen bir Roma Hamamı olan Diclaotianus dünya tarihinde yapılmış en büyük hamam olarak bilinmektedir ve 11 hektarlık, yaklaşık bir futbol sahasının 14 katı büyüklüğünde bir alanı kapsamaktadır. Side, Efes ve Türkiye’ deki antik kentlerde de Roma hamam kalıntılarına rastlanabilmektedir. 

Balneoloji ve Balneoterapi ne anlama gelmektedir?

Balneoloji’nin sözcük anlamı “banyo bilimidir”. Toprak, su (deniz) ve iklim kaynaklı doğal iyileştirici etkenleri inceleyen bilim anlamına gelen Balneoloji tıpta tedavi amaçlı kullanılan jeolojik, hidrolojik ve klimatolojik doğal balneolojik kaynakları inceleyen bilim dalı olarak ifade edilmektedir. Balneoterapi (Termal Kaynaklarla Tedavi), termomineral sular, peloidler (çamur) ve gazlar gibi doğal tedavi unsurlarının banyo, içme ve soluma yöntemleri ile kür tarzında tedavi amaçlı kullanılmasıdır. 

Türkiye’de termal tesisler ne zamandan beri kullanılmaktadır?

Türkiye’de termal tesislerin kullanımı Türklerin Anadolu’ya göç edip yerleşik ha­yata geçmeleriyle başlamıştır. Bu dönemden önce Anadolu’da yaşamış olan medeniyet­ler (Hititler, Frigler, Bizans vb.) zaten termal su kaynaklarını keşfetmişlerdi. Türklerin Anadolu’ya girmesiyle birlikte de bu kaynakları kullanmaya başlamışlardır. Türkler, inşa ettikleri sayısız hamamlarla, kaplıcalarla, içmecelerle, havuzlarla dünya çapında isim yap­mışlardır. Osmanlı Dönemi’nde yaşayan Türkler, termal tesislere önem vermiş, o dönemde günümüze kadar dayanan pek çok kaplıca ve hamam yapılmış, Bursa kaplıca merkezi olarak kabul edilmiştir.

Termal su kaynağı nasıl oluşmaktadır?

Termal su kaynağı, sıcak suyun yer altından yeryüzüne çıkması sonucu oluşmaktadır. Yer altından çıkan bu doğal sular birbirini takip eden ve doğal yollarla birbiriyle bağ kuran bir sistemin bütününü sonucunda meydana gelmektedir. Bu sistemde meydana gelen en ufak bir değişiklik sistemi tamamen değiştirebilmektedir. 

Termal kaynakların oluşumunu sağlayan sistem içerisindeki elemanlar nelerdir?

Termal kaynakların oluşumunu sağlayan sistem içerisindeki elemanlar; ısı kaynağı (ısı akışı), beslenme alanı, ısının taşınması, rezervuar yapısı, toprak ve kayaç yapısıdır.

“Spa” sözcüğünün açılımı ve kökeni nereye dayanmaktadır?

“Sudan Gelen Sağlık” anlamına gelen SPA (Salus Per Aquam) Romalılardan bugüne kadar uygulanan su terapilerine verilen isimdir ve bir anlamda sular ile yapılan bakım anlamı taşımaktadır. SPA, kişinin sağlıklı olma durumlarının devamına hizmet eden uygulama­lardan biri olup su ve çamur terapileriyle birlikte sıcak su havuzu, çeşitli masaj terapileri, aroma terapiler, güzellik ve bakım uygulamaları gibi sağlığa ilişkin kür hizmetleri veren tesislere verilen isimdir. 

ISPA (International SPA As­sociation-Uluslararası SPA Birliği)’nin SPA ile ilgili verdiği 10 tanım kümesi nedir?

ISPA (International SPA Association- Uluslararası SPA Birliği), SPA ile ilgili 10 tanım kümesi vermektedir:

1. Sular
2. Yiyecek, Gıda, Diyet ve Beslenme
3. Hareket, Egzersiz ve Fitness
4. Dokunma, Masaj ve Beden Hareketleri
5. Zihin – Beden – Ruh
6. Estetik – Cilt Bakımı – Doğal Güzellik Acentaları
7. Fiziksel Alan – Klimatoloji – Global Ekoloji
8. Sosyal / Kültürel, Sanatsal Değerler, SPA Kültürü
9. Yönetim, Pazarlama ve İşletme
10. Zaman, Ritim ve Döngü

SPAya ilişkin verilen 10 tanım kümesinden de anlaşılacağı gibi SPA hizmetleri bir nevi terapi özelliği taşımaktadır. Bu terapi; fiziksel, zihinsel, ruhsal, çevresel ve sanatsal ögeleri içeren bir bütün olarak ele alınmaktadır.  

SPA merkezlerinde temel olarak bulunması gereken alanlar nelerdir?

SPA merkezlerinde temel olarak bulunması gereken alanlar şöyledir:  

• Resepsiyon bankosu ve karşılama alanı
• Bekleme salonu
• İdari ofisler
• Erkek ve kadın soyunma odaları
• Kuru tedavi odaları
• Islak tedavi odaları
• Rahatlama odaları
• Kafe- vitamin bar

Bununla birlikte SPA merkezlerinde isteğe bağlı olarak meditasyon alanları, fitness ve aerobik salonları, yüzme havuzları ve su sporları, güzellik salonu, hizmet alanları (çamaşırhane vb.) ve depolama alanları da bulunmaktadır. 

Uluslararası SPA Birliği (ISPA) ne iş yapar?

SPA endüstrisinin profesyonel bir organizasyon hâline gelmesini sağlayan Uluslararası SPA Birliği (ISPA) 1991 yılında kurulmuş, 83 ülkeden 3200’den fazla sağlık ve SPA merkezinin üyesi olduğu bir birliktir. ISPA, uluslararası standartlarda en iyi hizmetin verilebilmesi, SPA tesislerinin, personelinin ve uygulamalarının denetim ve sertifikasyonunu sağlayan, endüstriye kalifiye iş gücü sağlanması amacıyla kurulan profesyonel bir kuruluştur. ISPA tarafından onaylanan merkezlerde profesyonel masörler, beslenme uzmanları, wellness eğitmenleri ve terapistler çalışmaktadır. Ayrıca üye kuruluşlarda kullanılan tüm araç, gereç ve malzemeler lisanlı ve izinli ürünlerden oluşmakta; ISPA kendi bünyesinde gerçekleştirdiği çalışmalarla SPA endüstrisine bilgi sağlamaya da çalışmaktadır.  

Uluslararası SPA Birliği tarafından kaç çeşit SPA tanımlanmıştır?

Uluslararası SPA Birliği tarafından genel olarak sekiz farklı SPA çeşidi olduğu ifade edilmektedir:  Kulüp SPA, Kruvaziyer SPA, Günlük (Day) SPA, Des­tinasyon SPA, Medikal SPA, Termal SPA, Mineral SPA ve Resort SPA. 

Tepidarium ne demektir?

Tepidarium Romalılar tarafından termal banyolarda kullanılan, sıcak ve soğuk banyolar arasına yerleştirilmiş, 39°C ısıda gevşemeyi sağlayan ılık odalardır.

Zen Bahçesi ne demektir?

Japon kültüründe önemli yere sahip olan Zen Bahçesi, bambu, zen heykelleri ve su kanalları ile çakıl, kaya, çimen gibi doğal unsurları içeren, bahçede bulunan her objenin bir anlamının bulunduğu ve bu sayede insanları rahatlatan bahçelerdir. 

Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji ne demektir?

Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji: Uzmanlık alanı olarak başta su (termal, mineralli, düz), çamur (peloid) ve gaz (karbondioksit, radon, hidrojen sülfür) ve iklim (güneş ışığı, oksijen ve ozon) gibi fiziko-kimyasal niteliktekiler olmak üzere, farklı ekolojik koşul ve unsurlara maruz kalmanın insan organizması üzerindeki etkilerini inceleyen ve bunların yararlı ve tedavi edici etkilerini kullanan; sağlığı koruma ve geliştirme veya tedavi ve rehabilitasyon amacıyla balneolojik, farmakolojik, non-farmakolojik ve doğal tedavi yöntemlerini kullanan klinik tıp alanıdır.

Jeotermal kaynak ne demektir?

Jeotermal kelimesi Yunan kökenli geo (dünya) ve termal (ısı) kelimelerinin birleşme­sinden oluşmaktadır. Jeotermal kaynaklar, sıcaklığı yıllık ortalama yüzey sıcaklığının üs­tünde olan doğal olarak yeraltında oluşmuş ve çevresindeki yeraltı ve yerüstü sularına oranla daha fazla erimiş madde ve gazlar içerebilen su, buhar ve gazlardır.

Termal ve SPA ların gelişiminin arkasındaki nedenler nelerdir?

Geçmişi oldukça eski dönemlere dayanan SPA ve termallerin gelişmesinin arkasında yatan nedenler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• İnsanların eğitim ve gelir düzeylerinde meydana gelen artış,
• İnsanların sağlıklarını koruma ve geliştirme istekleri,
• Çeşitli hastalıkların tedavisine olanak tanımaları ya da sağlığa kavuşmada destekleyici rol oynamaları,
• Gittikçe yaşlanan nüfusun bilinçli yaşlanmak istemesi,
• İnsanların çeşitli bağımlılıklardan kurtulmak istemesi,
• Sessizliğe, sakinliğe, doğal ve sade yaşama, insanları yoran değil rahatlatan bir yaşama olan ihtiyacın artması,
• SPA ve termal tesislerinin yüksek gelir getirici özellikleri,
• SPA hizmetlerinin, hizmet kalitesini etkileyen unsur olarak kullanılması,
• Teknolojide meydana gelen gelişmeler,
• Günümüzde gelişen ulaşım kanalları, transfer imkanları, sağlık sigortalarının kapsamının genişlemesi.