İcra İflas Hukuku Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Konkordato nedir?

Konkordatoyu şöyle tanımlamak mümkündür: Konkordato, dürüst bir borçlunun, belli bir zaman dilimi içerisindeki tüm adi borçlarını, öngörülen nitelikli çoğunlukla alacaklıları tarafından kabul edilmiş ve yetkili makamca tasdik edilmiş olan teklifi doğrultusunda ve kendisi için elverişli şartlar çerçevesinde ödemesini mümkün kılan, borçluya tanınmış bir hukuki imkandır.

Konkordato, takip yollarından biri midir?

Konkordato, icra veya iflas takibi gibi gerçek anlamda bir takip yolu değildir. Çünkü konkordato, alacaklıların ne cüz'i ne de külli olarak borçluyu takip etmesini sağlayan bir prosedürdür. Bilakis konkordato, borçlunun muhtemel takiplerden de kurtulmasını sağlamaya yönelen, özellikle iflasların önüne geçmeyi amaçlayan bir müessesedir. Ayrıca konkordato talep edebilmek için, iflasta olduğu gibi borçlunun sıfatı da önemli değildir. İflasa tabi olsun olmasın herkes, şartları oluştuğunda konkordato talep edebilir.

Yapılış tarzına göre konkordato türlerini sıralayınız.

Yapılış tarzına göre konkordato:  Tenzilat (yüzde) konkordatosu, vade konkordatosu ve karma konkordato şeklinde üçe ayrılmaktadır. 

Tenzilat (yüzde) konkordatosu nedir?

Şayet konkordato ile alacaklılar alacaklarının belirli bir yüzdesinden feragat ederlerse, bu, tenzilat (yüzde) konkordatosudur. 

Yapılış amacına göre konkordato kaça ayrılır?

Konkordato, yapılış amacına göre de ikiye ayrılmaktadır. Buna göre, borçların tasfiyesine yönelik konkordato ve malvarlığının tasfiyesine yönelik konkordato türlerinden söz edilebilir.

Konkordato için öncelikle yapılması gerekli işlemler nelerdir?

Konkordato için, öncelikle borçlunun veya iflâs isteyebilecek alacaklılardan birinin asliye ticaret mahkemesine dilekçe ile başvurup bir konkordato projesi vererek borçları ne surette ödemeyi teklif ettiğini belirtmesi gerekir.

Konkordato talebi ile birlikte eklenmesi gereken tam olduğunu tespit eden Asliye Ticaret Mahkemesi, kaç aylık geçici mühlet kararı verebilir?

Asliye ticaret mahkemesi, konkordato talebi ile birlikte eklenmesi gereken belgelerin eksiksiz mevcut olduğunu tespit ederse, borçluya derhal üç aylık bir geçici mühlet kararı verir ve bir veya üç geçici konkordato komiseri tayin eder. 

Geçici mühlet süresinin uzatılmasını kimler talep edebilir? 

Geçici mühlet süresi, borçlunun veya geçici komiserin talebiyle iki ay daha uzatılabilir.

Geçici mühlet talebine ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurmak mümkün müdür?

Geçici mühlet talebinin kabulü ve geçici mühletin uzatılması kararlarına karşı kanun yoluna başvurulamaz. Ancak geçici mühlet kararının ilanıyla birlikte, alacaklılara ilandan itibaren yedi gün içerisinde konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir durum bulunmadığına dair itirazlarını bildirme imkanı tanınmıştır.

Konkordato mühleti verilmesinde hangi yargılama usulü uygulanır?

Konkordato mühleti verilmesi bir çekişmesiz yargı işidir. Bu yüzden, asliye ticaret mahkemesi, borçlunun teklifini basit yargılama usulüne göre inceler. 

Konkordato kesin mühleti ne zaman ve ne kadar süreliğine verilir?

Asliye ticaret mahkemesi, konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğu kanaatine varırsa, borçluya bir yıllık kesin mühlet verir. Gerektiğinde bu süre bitmeden önce, konkordato komiseri veya borçlunun talebiyle, borçluya altı aya kadar ilave mühlet verilebilir. 

Kesin mühlet talebinin reddi kararına karşı kanun yoluna başvurmak mümkün müdür?

Kesin mühlet talebinin reddi hâlinde, bu karara karşı kanun yoluna müracaat edilip edilemeyeceği konusunda İcra ve İflâs Kanunu’nda açık bir hüküm yoktur. Ancak, Kanun’da açık bir yasak veya sınırlama olmadığı müddetçe, kanun yoluna başvuru hakkı mevcut olduğundan, borçlu (veya konkordato talep eden alacaklı) kesin mühlet talebinin reddine karşı istinaf yoluna müracaat edebilecektir.

Kural olarak konkordato mühleti içinde, borçluya karşı hiçbir icra takip işlemi yapılamaz. Bu kuralın istisnası nedir? 

Mühlet içinde takip yasağının bazı istisnaları vardır. Konkordato mühletine rağmen borçluya karşı, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takipte bulunmak mümkündür ve daha önce başlamış olan bu tür takiplere devam edilebilir. Fakat bu takiplerde de muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez (m. 295). Ayrıca, 206. maddenin birinci sırasında belirtilen alacaklar için konkordato mühleti içinde de haciz yoluyla takip yapılabilir ve daha önce başlamış olan takiplere devam edilebilir. Bu alacaklar için yapılan takiplerde, borçlunun malları üzerinde muhafaza tedbirleri alınması ve malların satışının yapılması da mümkündür. 

Hangi hallerde kesin mühletin kaldırılmasına karar verilir?

İcra ve İflâs Kanunu’nda asliye ticaret mahkemesinin iki hâlde kesin mühletin kaldırılmasına karar vereceği benimsenmiştir. Bunlar; konkordato mühleti içinde borçlunun mali durumunun düzelmesi ve İcra ve İflâs Kanunu'nun 292. maddesinde belirtilen hâllerden birinin varlığıdır.

Haklı hallerin varlığı halinde mühletin kaldırılması kim tarafından talep edilir? 

Mühletin kaldırılması sonucunu doğuran hallerin varlığını tespit eden konkordato komiseri, bu durumu asliye ticaret mahkemesine bir raporla bildirir ve mühletin kaldırılmasını ister. 

Konkordato komiseri kim tarafından atanır?

Konkordato mühleti veren asliye ticaret mahkemesi, gerekli bilgi ve tecrübeye sahip Türk vatandaşlarından bir veya birkaç konkordato komiseri atar.

Konkordato komiserinin görevleri nelerdir?

Konkordato komiserinin görevleri şunlardır:

• Borçlunun tasarruflarını denetlemek ve işlemlere katılmak
• Borçlunun malvarlığının defterini tutar
• İlân ile alacaklıları davet eder
• Kendisine bildirilen alacakları inceler
• Ara raporlar düzenlemek

Hangi hallerde alacaklılar kurulunun oluşturulması zorunludur?

Adi konkordatoda alacaklılar kurulunun teşekkül edip etmeyeceği hâkimin takdirine bırakılmıştır (m. 289/III, c.1). Ancak, en az üç alacaklı sınıfı bulunması kaydıyla, alacaklı sayısının iki yüz elliyi veya alacak miktarının yüz milyon Türk Lirasını aşması halinde alacaklılar kurulunun oluşturulması zorunludur.

Rehinli malların satışının ertelenmesinin koşulları nelerdir?

Ertelemenin yapılabilmesi için rehinlerin her şeyden önce konkordato mühleti verilmeden önce doğmuş olması gerekir. Yine rehinle temin edilen alacağın konkordato talep tarihine kadar ödenmemiş faizi bulunmamalıdır. Bu iki koşul yanında borçlu, rehinli malın işletmenin faaliyeti için zorunlu olduğunu ve paraya çevrilmesi durumunda ekonomik varlığının tehlikeye düşeceğini yaklaşık olarak ispat etmelidir.

Konkordatoyu tasdik eden mahkeme hangi durumların varlığı halinde erteleme kararını kaldırır? 

Konkordatoyu tasdik eden mahkeme alacaklının talebi üzerine borçluyu da dinledikten sonra aşağıdaki hâllerden birisinin mevcut olduğu yaklaşık olarak ispat edilirse, erteleme kararını kaldırır. Bu hâller;

• Borçlu ertelemeyi yanlış bilgiler vermek suretiyle elde etmiş ise;
• Borçlunun serveti ve gelirleri artmış ve borçlu ekonomik varlığını tehlikeye sokmadan borcu ödeyebilecek hâle gelmişse;
• Rehinli malın paraya çevrilmesi veya finansal kiralama konusu malın iadesi, borçlunun ekonomik varlığını artık tehlikeye sokmayacaksa.

Uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma nedir?

Sermaye şirketleri ile kooperatiflerin alacaklılarıyla uzlaşarak borçlarını ve gerekiyorsa, yapısal organizasyonlarını yeni koşullara adapte etmek suretiyle faaliyetlerine devam etmelerine imkân sağlayan hukukî kuruma “uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma” diyoruz.

Uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma kimler için tanınmıştır?

Uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma sadece sermaye şirketleri ve kooperatiflere tanınmıştır.

Yeniden yapılandırma projesi hangi alacaklıların incelemesine sunulur?

Kanun tarafından aranan hususları içeren yeniden yapılandırma projesi, bu projeden etkilenen alacaklıların proje hakkında sağlıklı bir biçimde karar vermelerine olanak sağlamak amacıyla borçlu tarafından, bu alacaklıların incelemesine sunulur. Projeden etkilenmeyen alacaklıların ise projeden haberdar edilmelerine gerek yoktur.

İptal davasıyla hangi işlemlerin iptali amaçlanır?

İptal davasıyla, borçlunun üçüncü kişiyle yapmış olduğu ve alacaklısına zarar veren, kanun tarafında da uygun bulunmayan bir takım işlemler, iptal edilir. 

İptal davasına konu olan tasarruflar nelerdir?

İptale tabi tasarruflar: ivazsız tasarruflar; aciz halinde yapılan tasarruflar ve borçlunun, alacaklılarına zarar verme kastıyla yaptığı tasarruflardır. 

İptal davası hangi mahkemede görülür?

İptal davası, genel mahkemelerde açılan bir eda davası niteliğindedir.

İcra ve İflâs Kanunu’nda düzenlenen suçlarla ilgili davalara hangi mahkemelerde bakılır?

İcra ve İflâs Kanunu’nda düzenlenen suçlarla ilgili davalara icra mahkemesinde bakılır.

İcra mahkemesinin verdiği tazyik ve disiplin hapsine ilişkin kararlara karşı başvurulabilecek bir yol var mıdır? 

İcra mahkemesinin İcra ve İflâs Kanunu hükümlerine göre verdiği tazyik ve disiplin hapsine ilişkin kararlara karşı, tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde, yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen karar kesindir.