İnfaz Hukuku Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Cezaların içtimaının mümkün olabilmesi için gereken şartlar nelerdir?

Cezaların içtimaının mümkün olabilmesi için;
• Aynı fail tarafından birden fazla suçun işlenmiş olması (aynı failin işlemiş olduğu
birden fazla birbirinden bağımsız olan suçlar, kanunun aynı hükmünü ihlal etmiş
olabileceği gibi değişik hükümler de ihlal edilmiş olabilir.)
• Suçların içtimaının mümkün olmaması, yani suçların birbirinden bağımsız olması,
• Suçlar neticesinde hükmedilen cezaların infaz edilebilir olması yani cezaların düşme, ertelenme gibi sebeplerle infaz kabiliyetini yitirmemiş olması gerekir.

Cezanın infazına başlandıktan sonra hastalık nedeniyle hükümlünün ceza infaz kurumundan
hastaneye kaldırılması hâlinde burada geçirdiği sürenin cezasına etkisi ne olacaktır?

Cezanın infazına başlandıktan sonra hastalık nedeniyle hükümlünün ceza infaz kurumundan
hastaneye kaldırılması hâlinde burada geçirdiği süre cezadan indirilir. Ancak cezanın infazını
durdurmak için hükümlü, hastalığına kasten neden olmuşsa bu hükümden yararlanamaz. Bu
hâlde Cumhuriyet savcısı mahkemeden bir karar verilmesini ister (CGTİHK m.100).

CGTİHK’nın 99 uncu maddesi gereğince cezaların toplanması gerektiğinde, bu hususta
hüküm verme yetkisi hangi mahkemeye aittir?

CGTİHK’nın 99 uncu maddesi gereğince cezaların toplanması gerektiğinde, bu hususta
hüküm verme yetkisi, en fazla cezaya hükmetmiş bulunan mahkemeye, bu durumda birden çok mahkeme yetkili ise son hükmü vermiş olan mahkemeye aittir.

İnfaz hakiminin görevleri nelerdir?

16.5.2001 tarih ve 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu, cezaları infaz için infaz hâkimliğini ihdas etmiş ve böylece cezanın yargı tarafından bireyselleştirilmesi sağlanmak istenmiştir. İnfaz hâkimi, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetler hakkındaki şikâyetleri inceler ve karara bağlar (4675 sayılı İHK m.1/2). İnfaz hâkimleri askerî ceza infaz kurumları ve tutukevleri bakımından yetkili değildir.

İnfaz hakimliklerinin kuruluşu nasıl gerçekleşmektedir ve yetki alanın sınırı nedir?

İnfaz hâkimlikleri, Adalet Bakanlığınca Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü
alınarak, yargı çevresinde ceza infaz kurumu ve tutukevi bulunan ağır ceza mahkemeleri ile coğrafî durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak ilçe asliye ceza mahkemeleri nezdinde kurulur. İnfaz hâkimliğinin yetki alanı, kurulduğu yer ağır ceza veya asliye ceza mahkemesinin yargı çevresi ile sınırlıdır. Gerektiğinde bir yerde birden çok infaz hâkimliği kurulabilir. Bu durumda infaz hâkimlikleri numaralandırılır.

İnfaz hâkimliklerinin görevleri nelerdir?

İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır:
1. Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri,
temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla
muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem
veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tabi tutulmaları, açık cezaevlerine
ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem
veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
3. Hükümlü ve tutuklular hakkında alınan disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu iddiasıyla
yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
4. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip
intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek.
5. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.

İnfaz hakimliğine şikayete başvurabilecek kişiler kimlerdir?

Şikâyet yoluna;
• kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da
• eşi,
• anası, babası,
• ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi,
• müdafii,
• kanuni temsilcisi veya
• ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu
başvurabilir.

İnfaz hakimliğine şikayet süresi ne kadardır?

Söz konusu işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren on beş gün, her hâlde
yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabilir

İnfaza ilişkin şikayet dilekçesi merciileri kimlerdir?

Şikâyet, dilekçe ile doğrudan doğruya infaz hâkimliğine yapılabileceği gibi Cumhuriyet
Başsavcılığı veya ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürlüğü aracılığıyla da yapılabilir. İnfaz hâkimliği dışında yapılan başvurular hemen ve en geç üç gün içinde infaz hâkimliğine
gönderilir.

infaz hakimliğine yapılan şikayetin infaza ilişkin etkisi nasıldır?

Şikâyet yoluna başvurulması, yapılan işlem veya faaliyetin yerine getirilmesini durdurmaz. Ancak infaz hâkimi giderilmesi güç veya imkânsız sonuçların doğması ve işlem veya
faaliyetin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda işlem veya faaliyetin ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir (m.5/4).

İnfaz hâkiminin kararlarına karşı kanun yolu nasıldır?

İnfaz hâkiminin kararlarına karşı şikâyetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, tebliğden itibaren bir hafta içinde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir.

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin yönetim, işleyiş ve uygulamalarını yerinde gören, inceleyen, bilgi alan ve saptadıklarını rapor haline getirerek yetkili ve ilgili mercilere veren kurul hangisidir?

İzleme kurulları, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin yönetim, işleyiş ve uygulamalarını yerinde gören, inceleyen, bilgi alan ve saptadıklarını rapor haline getirerek yetkili ve
ilgili mercilere veren kurullardır.

İzleme kurullarının kurulması nasıl gerçekleşmektedir?

İzleme kurulları, bulundukları yargı çevresinde ceza infaz kurumu veya tutukevi olan her
adli yargı adalet komisyonunca kurulur. O hâlde izleme kurulunun yetki alanı adlî yargı
adalet komisyonunun yargı çevresi ile sınırlıdır. Aynı yargı çevresi içinde birden çok ceza
infaz kurumu ve tutukevi bulunması hâlinde buna uygun sayıda izleme kurulu kurulabilir.
Bu durumda, her izleme kurulunun yetki alanı adlî yargı adalet komisyonunca belirlenir. İzleme kurulu, başkanla birlikte beş üyeden oluşur. Üyeler, dört yıl için seçilir. Süresi dolan üyenin yeniden seçilmesi mümkündür.

İzleme kurullarına başkan ve üye seçilebilmek için 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu’nda öngörülen genel şartlara ek olarak hangi nitelikler aranır?

İzleme kurullarına başkan ve üye seçilebilmek için 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu’nda öngörülen genel şartlara ek olarak aşağıdaki nitelikler aranır:
1. Otuz beş yaşını doldurmuş olmak,
2. Tıp, eczacılık, hukuk, kamu yönetimi, sosyoloji, psikoloji, sosyal hizmetler, eğitim
bilimleri ve benzeri alanlarda en az dört yıllık yüksek öğretim kurumlarından veya
bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmak ve mesleği ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarında ya da özel
sektörde en az on yıl çalışmış bulunmak,
3. Kişisel nitelikleri ile çevresinde dürüst, güvenilir ve ahlaklı olarak tanınmış olmak,
4. Herhangi bir siyasi partinin merkez, il veya ilçe teşkilatlarında görevli bulunmamak.

Kimler izleme kurullarına seçilemezler?

Buna karşılık şu kişiler İzleme Kurullarına seçilemez:
1. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili ihale, alım, satım ve benzeri hukuki ilişkilere taraf olanlar,
2. Görev yapacakları ceza infaz kurumları veya tutukevlerinde bulunan hükümlü ve
tutuklulardan birisinin işlediği suçtan kendileri veya ikinci derece dâhil hısımları zarar görenler,
3. Görev yapacakları ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki hükümlü ve tutuklulardan biri ile aralarında evlilik, vesayet veya ikinci derece dahil hısımlık ilişkisi bulunanlar.

İzleme kurullarının görevleri nelerdir?

İzleme kurullarının görevleri şu şekilde ifade edilebilir:
• Ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki infaz ve ıslah uygulamalarına ilişkin işlem ve faaliyetleri yerinde görmek, incelemek, yönetici ve görevlilerden bilgi almak, hükümlü ve tutukluları dinlemek,
• Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde infaz ve ıslah, hükümlü ve tutukluların sağlık ve yaşam koşulları, iç güvenlik, sevk ve nakil işlemleri ile ilgili olarak gördükleri aksaklık ve eksiklikleri yetkili mercilere bildirmek,
• Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili tespitlerini ve aldıkları bilgileri değerlendirerek en az üç ayda bir rapor düzenleyip bunları Adalet Bakanlığına, izleme kurullarının bulunduğu yargı çevresindeki infaz hâkimliği ile Başsavcılığa ve gerektiğinde TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığına göndermek,
• Yasalarla verilen diğer görevleri yapmak.
Bununla birlikte izleme kurulu üyeleri, görevleri sırasında edindikleri bilgileri ve düzenlenen raporları yetkili mercilerin izni olmaksızın açıklayamaz.

İzleme kurullarının çalışma yöntemi nasıldır?

İzleme kurulu, ilgili olduğu ceza infaz kurumu veya tutukevini en az iki ayda bir olmak
üzere, gerekli gördüğü her zaman ziyaret edebilir. Her izleme kurulu, en az iki ayda bir
olağan olarak toplanır. Ayrıca, başkanın gerektiğinde re’sen veya üye tamsayısının salt çoğunluğunun görüşülecek konuyu belirten yazılı istemi üzerine, kurulu olağanüstü toplantıya çağırması mümkündür.

İzleme kurulu üyeliğinin sona ermesi sebepleri nelerdir?

Aşağıdaki hâllerde izleme kurulu üyelerinin görevine adli yargı adalet komisyonunca son
verilir:
1. İzleme kurulu üyeliğine seçilme şartlarını sonradan kaybetmek
2. İzinsiz veya haklı bir mazereti olmaksızın bir yıl içinde iki toplantıya katılmamak
3. Hastalık veya diğer bir nedenle görevini yapmakta acze düşmek
4. İzleme kurulu üyeliğiyle bağdaşmayan tutum ve davranışlarda bulunmak

İnfaz hâkimliği kurumu, hâkimin infaza katılması düşüncesinin ilk kez ortaya çıkışı ne zaman olmuştur?

İnfaza ilişkin şikâyetler, infaz hâkimlikleri tarafından incelenir. İnfaz hâkimliği kurumu,
hâkimin infaza katılması düşüncesinin ilk kez ortaya atıldığı 1937 tarihli Uluslararası
Ceza Hukuku Kongresi’nde cezaların infazının sürekli olarak denetim ve gözetim altında
bulundurulması düşüncesinden doğmuştur.