Bina ve Yapım Bilgisi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Betonarme döşemeler nelerdir?

Betonarme döşemeler şöyle sıralanabilir: • Plak döşemeler, • Mantar döşemeler, • Nervürlü (dişli) döşemeler, • Kaset döşemeler, • Asmolen döşemeler.

Betonarme kolon nedir?

Betonarme malzemeden yapılan kolonlar dikdörtgen, kare, dairesel veya farklı biçimlerde olabilir. Kolonlar, kiriş ve döşeme ile birlikte dökülerek strüktürün tek parça olması sağlanır.

Karkas nedir? Nerede kullanılır?

Karkas, İtalyanca carcassa kelimesinden Türkçe’ye geçmiştir. Karkas, iskeletli bir strüktürün taşıyıcı bölümlerinin tümüne verilen isim olarak tanımlanabilir. Karkas kelimesi iskelet ile eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. İskelet sistemde yapı elemanları iki ana gruba ayrılır. Bu elemanların; • Bir kısmı taşıyıcı, • Diğer kısmı taşınan elemanlardır. İskelet sistemlerde taşıyıcı elemanlar; • Kolon, • Kiriş ve • Döşeme kirişleridir. Ayrıca tüm yükü zemine aktaran temel de bu sistemin bir taşıyıcı elemanıdır. Taşıyıcı elemanların dışında kalan tüm elemanlara taşınan eleman ismi verilir; örneğin, dış duvarlar ve iç duvarlar gibi.

Taşıyıcı sistemde malzeme nasıl olmalıdır?

Taşıyıcı sistemlerde taş, ahşap, tuğla, betonarme, çelik, alüminyum ve güçlendirilmiş plastik gibi malzemeler kullanılmaktadır. Kullanılan malzemeler; • Dayanıklı, • Güçlü, • Katı ve • Hafif olmalıdır. Taşıyıcı sistemde kullanılan malzemelerin yüklere karşı davranışlarında bazı özelliklerin bulunması gerekir. Taşıyıcı sistemde, yüklerin etkisiyle oluşan deformasyon, önceden belirlenmiş sınırları geçmemelidir. Yüklerin kalkması sonucu ise taşıyıcı sistemin eski biçimini alması gerekir. Bu şekilde davranan malzemelere elastik malzeme adı verilir. Aşırı yüklemelerde tüm malzemeler elastiklik özelliğini kaybeder ve kalıcı deformasyon oluşur. Dolayısıyla, yapıya gelebilecek maksimum yükler statik hesaplamalarda önem kazanır. Taş, tuğla, beton gibi malzemeler basınca; ince metal levha, plastik, tekstil gibi malzemeler çekmeye dayanıklı malzemelerdir. Ahşap, çelik ve alüminyum gibi malzemeler ise çekmeye ve basınca dayanıklıdır.

Taşıyıcı sistemleri nasıl sınıflandırılır?

Taşıyıcı sistemler farklı şekillerde sınıflandırılabilmektedir. Örneğin; • Taşıyıcı elemanlarının boyutlarına göre, • Taşıyıcı sistem türlerine göre, • Rijit olup olmama durumuna göre veya • Strüktür sistemlerinin gelişimine göre. Bayülgen’e göre Strüktür sistemlerinin gelişimine göre yapılar; • Geleneksel strüktür sistemler ve • Gelişmiş strüktür sistemler olmak üzere iki grupta incelenmektedir.

Geleneksel ve Gelişmiş Strüktür sistemler nelerdir?

Geleneksel ve Gelişmiş Strüktür sistemler şöyle sıralanabilir: • Geleneksel Strüktür Sistemler: • Oyma strüktürler, • Yığma strüktür sistemleri, • Karkas (iskelet) strüktür sistemleri, • Karma strüktür sistemleri. • Gelişmiş Strüktür Sistemler: • Uzay kafes strüktür sistemleri, • Asma germe strüktür sistemleri, • Yüzeysel strüktür sistemleri, • Şişirme strüktür sistemleri.

Rijit Nedir?

Rijit, kuvvet veya moment etkisi altında şekil değiştirmeyen, formunu koruyan durum demektir.

Taşıyıcı sistemler için temel koşullar nelerdir?

Taşıyıcı sistemlerin her koşul altında temel işlevleri vardır. Yapının sağlam, doğru ve güzel olması diye özetlenebilecek bu durum şu temel koşullardan meydana gelir: • Denge, • Stabilite, • Mukavemet, • Fonksiyonel uygunluk, • Ekonomi, • Estetik.

Betonarme karkas sistemi nedir?

Betonun kullanımı oldukça eskiye dayanmaktadır. Ancak betonarmenin bulunuşu ve yapıda kullanımı yaklaşık olarak yüz elli yıllık bir geçmişe sahiptir. Buna karşın betonarme günümüzde en yaygın kullanılan yapı malzemesidir. Betonarme kelimesi Fransızcadan Türkçeye geçmiş bir kelimedir. Donatılı beton olarak çevrilebilir. Beton; çimento, su ve agreganın (kum, çakıl vb.) karıştırılması ile elde edilir.

Oyma strüktür sistem her tür zemin yapısında uygulanabilir mi?

Oyma strüktür sistemi her tür zemin yapısında uygulanamaz. Özellikle bataklık gibi yumuşak zeminler bu sistem için uygun değildir. Sert kayalık zeminlerde ise uygulama şansı olmakla beraber, maliyet faktörünün göz önünde bulundurulması gerekir.

Yük nedir? Nasıl sınıflandırılır?

Yük, yapı ögelerinin taşıdığı ağırlık, kuvvet olarak tanımlanabilir. Taşıyıcı sisteme etki eden yükler çok çeşitlidir. Yapının ağırlığı, kullanıcıların getirdiği yükler, doğal etkiler birer yüktür. Yüklerin bir bölümü, örneğin; yapının ağırlığı gibi, önceden hesaplanabilir. Ancak bazı yükler önceden hesaplanamaz. Bu durumda yönetmelikler doğrultusunda hareket edilir. Yapıya gelebilecek değişken yükler için genel ya da yerel yönetmelikler eşdeğer yükler verir. Yükler farklı şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırma, yüklerin; gibi; • Sabit yükler ve • Hareketli yükler olmak üzere iki grupta incelendiği sınıflandırmadır: Taşıyıcı sistemin kendi ağırlığı ve yapı içinde değişmeyeceği kabul edilen tüm bileşenler sabit yük olarak tanımlanır. Örneğin; betonarme karkas bir yapıda, kolon, kiriş, döşeme birer sabit yüktür. Tuğla yığma bir binada, taşıyıcı tüm duvarlar, döşemeler birer sabit yüktür. Sabit yükün dışında kalan diğer yüklere hareketli yük adı verilir. Yapı içinde bulunan insanlar, mobilyalar, bölücü elemanlar, makineler birer hareketli yüktür. Doğa olaylarından kaynaklanan, yağmur suyu, kar, rüzgâr etkileri, deprem ve ısı farklarından oluşan gerilmeler hareketli yük grubuna girer.

Taş yığma yapılar nasıldır?

ğma yapılar nasıldır? Cevap: Taş yığma yapıların malzemesi doğal taştır. Yığma yapıda taş, doğada bulunduğu şekliyle kullanılabileceği gibi, taş ocaklarından çıkarılıp yontularak şekil verildikten sonra da (kesme taş) kullanılabilir. Moloz taş yığma yapıların yatay düzlemde belli aralıklarda ahşap veya betonarme hatıllarla desteklenmesi gerekir. Taş malzemenin birleştirilmesinde çimento esaslı harç kullanılması gerekir. Toprak esaslı malzemelerin (çamur) bağlayıcı özelliği yoktur.

Karma strüktürler nedir?

Birden fazla sistemin bir arada kullanıldığı strüktürlere karma strüktürler adı verilir. Betonarme ya da çelik kolonlar ve yığma taşıyıcı duvarların bir arada kullanıldığı sistemler bir karma sistemi ifade eder. Yani iki farklı taşıyıcı sistem bir arada kullanılmaktadır. Bu durumda iki farklı sistemin oluşturduğu yeni bir yük aktarım düzeni ortaya çıkmaktadır. Özellikle deprem bölgelerinde karma sistemlerin kullanılması taşıyıcı sistem açısından tercih edilmemesi gereken bir durumdur. Bunun nedeni sistemlerin yükler karşısında farklı tepkiler göstermesidir.

Taşıyıcı sistemlere yüklerin etkisi nedir?

Taşıyıcı sistemler yüklendikleri zaman deformasyona uğrarlar. Deformasyon; • Deplasman (öteleme) ve • Rotasyon (dönme) olmak üzere iki bileşenden oluşur. Bu deformasyonlar yapı boyutlarına oranla çok küçük olduklarından, çıplak gözle görülemezler. Deformasyonlar sonucu yapı elemanlarında oluşan etkiler şöyle sıralanabilir: • Çekme etkisi, • Basınç etkisi, • Kayma etkisi, • Eğilme etkisi, • Burulma etkisi.

Yığma strüktürdeki yapıları açıklayınız.

Taş, kerpiç, tuğla, ahşap, beton blok, gazbeton, gibi malzemelerin üst üste konularak yapı elde edilmesine yığma sistem adı verilmektedir. Yığma yapıda mekânı oluşturan yüzeyler aynı zamanda yapının ayakta kalmasını sağlayan taşıyıcı sistemi de oluşturur.

Mimarlıkta taşıyıcı sistemin asıl işlevi nedir?

Mimarlıkta taşıyıcı sistemin asıl işlevi bir hacmi belirlemek ve örtmektir. Farklı kullanımlar için farklı biçim ve büyüklükte hacimlere ihtiyaç duyulur. Bu hacimlerin oluşturulması farklı taşıyıcı sistemlerin kullanılmasını zorunlu kılar. Taşıyıcı sistem mimari tasarımın temel bileşenlerinden biridir. Taşıyıcı sistem elemanları kullanımda serbestlik sağlamalıdır. Su ve elektrik gibi tesisatın yerleştirilmesine uygun olmalıdır. Yangına dayanıklı olmalı ve ses, ısı, su yalıtımı için önlem almaya olanak sağlamalıdır.

Taşıyıcı sistem nedir?

Yapılar, büyüklükleri ne olursa olsun çeşitli yüklerin etkisi altındadır. Yüklerin uygun bir şekilde taşınması ve zemine aktarılması gerekir. Yapıyı ayakta tutan, mevcut ve sonradan gelebilecek yüklere karşı onu dirençli kılan, tüm yükleri düzenli bir şekilde zemine aktaran elemanların tümüne taşıyıcı sistem adı verilir. Taşıyıcı sistemin karşılığı olarak strüktür sistemi de kullanılmaktadır

Yığma yapıda bulunan elemanlar nelerdir?

Yığma yapıda bulunması gereken elemanlar şunlardır: • Duvar, • Kolon, • Kemer, • Tonoz, • Kubbe.

Asma germe strüktürleri nedir? Örneklendiriniz.

Kablolar, ağ yüzeyler ve dikmeler tarafından yük taşıma işleminin gerçekleştirildiği sistemlere asma germe sistemler adı verilir. Bu sistemlerde kablo ve ağ yüzeyler çekmeye çalışır. Dikmeler ise kablo ve ağ yüzeyleri biçimlendirmek amacı ile kullanılır, aynı zamanda mesnet noktaları oluştururlar. Asma-germe strüktürlere, doğada karşılaştığımız örümcek ağları örnek verilebilir. Belli bir düzen içinde sabit noktalara mesnetlenmiş (ve kendi içinde birbirine bağlanmış) ince ağ iplikleri hem örümceğe hem de örümceğin avını taşıyabilmektedir. İlkel yapım teknikleri açısından benzer örnekler ile de karşılaşmak mümkündür. Asma dalları veya sarmaşık dallarının örülmesi ile elde edilmiş halatlar aracılığı ile asma köprülerin yapıldığı bilinmektedir. Bu köprüler ulaşımda kullanılmıştır. Geleneksel çadırlar bu sistemlere örnek olarak verilebilir. Çadır kurulusunda kullanılan kumaş gibi malzemeler aynı zamanda çekmeye çalışan yüzeysel bir strüktürü oluşturmaktadır. Bu ve benzeri sistemlerden esinlenerek, asma-germe sistemler tasarım ve uygulama alanına katılmıştır.

Betonarme kiriş nedir?

Betonarme malzemeden yapılan kirişler genellikle dikdörtgen kesitlidir. Donatı olarak; • Düz demir, • Pilye ve • Etriye kullanılır. Düz demirler kirişin alt kısımlarında sıklaştırılır ve kirişin çekme dayanımı artırılır. Pilye ise kesme kuvvetlerine karşı bir önlem olarak yerleştirirler.

Şişirme strüktürler neden mimaride önem kazanmaktadır?

Basit tanımı ile hava basıncı kullanarak kurulan strüktürlere şişirme sistemler adı verilir. Sistemin kurulmasında hava geçirmeyen ve gerilmeye (çekmeye) çalışan yüzeysel malzeme (membran) kullanılır. İçteki ve dıştaki hava basıncı farkı ile membran taşınır ve dengelenir. Böylece yapı elde edilmiş olur. Şişirme strüktürlerin mimaride kullanım alanı daha çok geniş açıklık örtülmesini gerektirecek yapılardır. Örneğin; sergi yapıları, spor salonları, kapalı yüzme havuzları, büyük depolar gibi. Sistemde kullanılan membran malzeme dış koşullara uzun yıllar dayanıklı olmadığı için genellikle geçici yapıların kullanımında tercih edilen bir sistemdir. Sistemin en büyük avantajı geçilen açıklığa oranla hafif olmasıdır. Hafif yapı sistemi aynı zamanda ekonomik yapı anlamına gelir.

Şişirme strüktürlerde sistemin uygulanması nasıl olmaktadır?

Şişirme strüktürlerde sistemin uygulanması şöyle özetlenebilir: • Şişirme sistemlerde kullanılan membran zemine bağlandıktan sonra hava kayıplarına karşı, arakesitlerde önlem alınır. • Sistem hava pompaları aracılığı ile şişirilir. M • embran dengelendikten sonra basınç seviyesini sürekli sabit tutmak amacı ile sürekli olarak belli sınırlar içinde hava pompalama işi devam ettirilir. Bu tür sistemlerde yapıya giriş çıkış yerlerinde özel önlem alınarak hava kayıpları en aza indirilmeye çalışılır. Örneğin kapılarda rüzgârlık uygulaması ya da döner kapı kullanımı gibi.

Yüzeysel strüktürlerin avantajları nelerdir?

Yüzeylerinin biçimlerinden dolayı strüktürel direnç kazanan ve kalınlıkları yüzeyine oranla az olan sistemlere yüzeysel strüktürler adı verilir. Bu taşıyıcı sistemlerde birden fazla gerilme türü bulunmaktadır. Yüzeysel strüktürler hem taşıyıcı hem de mekânı oluşturma görevini yerine getirirler. Genellikle geniş açıklıkların geçilmesinde avantaj sağlayan sistemlerdir.

Uzay kafes sistem elemanları nelerdir?

Uzay kafes sistem elemanları şöyle sıralanabilir: • Çubuklar, • Düğüm noktaları, • Mesnetler, • Aşıklar, • Örtü gereçleri.

Uzay kafes strüktürler nedir?

Uzay kafes strüktürler, üç boyutlu, çubuk elemanlı, yüklerin çok yönlü dağılımı ile gerçekleştiği sistemlerdir.

Taşıyıcı sistem nedir?

Yapılar, büyüklükleri ne olursa olsun çeşitli yüklerin etkisi altındadır. Yüklerin uygun bir şekilde taşınması ve zemine aktarılması gerekir. Yapıyı ayakta tutan, mevcut ve sonradan gelebilecek yüklere karsı onu dirençli kılan, tüm yükleri düzenli bir şekilde zemine aktaran elemanların tümüne taşıyıcı sistem adı verilir. Taşıyıcı sistemin karşılığı olarak strüktür sistemi de kullanılmaktadır.

Yük nedir?

Yük, yapı ögelerinin taşıdığı ağırlık, kuvvet olarak tanımlanabilir. Taşıyıcı sisteme etki eden yükler çok çeşitlidir. Yapının ağırlığı, kullanıcıların getirdiği yükler, doğal etkiler birer yüktür. En yaygın sınıflandırma, yüklerin sabit yükler ve hareketli yükler olarak iki grupta incelendiği sınıflandırmadır.

Taşıyıcı Sistemlere Yüklerin Etkisi nedir?

Deformasyonlar sonucu yapı elemanlarında oluşan etkiler aşağıdaki gibi sıralanır.

• Çekme etkisi
• Basınç etkisi
• Kayma etkisi
• Eğilme etkisi
• Burulma etkisi

Taşıyıcı sistemler için temel koşullar nedir?

Taşıyıcı sistemlerin her koşul altında temel işlevleri vardır. Yapının sağlam, doğru ve güzel olması diye özetlenebilecek bu durum aşağıdaki başlıklar altında incelenecektir.

• Denge
• Stabilite
• Mukavemet
• Fonksiyonel uygunluk
• Ekonomi
• Estetik

Kuvvet nedir?

Bir cismi hareket ettiren veya hareketini değiştiren ya da durduran etkiye kuvvet denir.

Stabilite nedir?

Stabilite: Yapıda denge, hareketsizliğin sağlanması ve stabilite de bu dengenin kararlılığının yani sürekliliğinin sağlanması anlamına gelir. Bir taşıyıcı sistem tasarlandığı sekliyle ve özelliklerini kaybetmeden ayakta kalabiliyorsa bu sistem stabil’dir.

Bir yapı zemine iyi bağlanmamışsa yani temel uygun yapılmamışsa rüzgârda devrilebilir. Zemin yapısının değişkenlik gösterdiği durumlarda yapıda farklı oturmalardan dolayı yapı yana yatabilir. Egimli bir arazide yeterli önlem alınmayan bir yapı kendi ağırlığı ile kayabilir. Bu ve benzeri durumlarda dengenin kararsızlığından yani yapının stabil olmama durumundan söz edilebilir.

Mukavemet nedir?

Mukavemet, bir yapı malzemesinin veya yapının taşıyıcı bir bölümünün, üzerine gelen yüklere direnme yeterliliği olarak tanımlanabilir.

Taşıyıcı sistemleri sınıflandırınız?

Strüktür sistemlerinin gelişimine göre yapılar geleneksel strüktür sistemleri ve gelişmiş strüktür sistemleri olarak iki grupta incelenmektedir.

Geleneksel strüktür sistemleri:

• Oyma strüktürler
• Yığma strüktür sistemleri
• Karkas (iskelet) strüktür sistemleri
• Karma strüktür sistemleri

Gelişmiş strüktür sistemleri

• Uzay kafes strüktür sistemleri
• Asma germe strüktür sistemleri
• Yüzeysel strüktür sistemleri
• Şişirme strüktür sistemleri

Oyma strüktürleri açıklayınız?

Kaya parçalarının içini, kullanım amacına uygun bir biçimde boşaltarak mekan elde edilen

sistemlere oyma sistemler adı verilmektedir. Oyma sistem diğer tüm sistemlerden

farklı olarak dışarıdan başka yapı elemanlarının getirilip birleştirilmesiyle oluşturulmaz.

Aksine mevcut bir kütleden boşaltma yapılarak elde edilir. Oyma strüktürlerde, kolay kazılabilen kayalıklar uygulamada büyük avantaj sağlamaktadır. Geçmişte yapılan barınaklarda biçim kaygısından çok işlevselliğe önem verilmiştir. Böylece yasam mekanları bu

yapım sistemine uygun olarak gelişmiştir. Merdiven, kapı, eşya koymak için nişler, hava

bacaları bu sistem-n olanakları dahilinde yeniden yorumlanmış ve uygulanmıştır.

İnsanların doğal mağaraları barınak olarak kullandıkları bilinmektedir. Doğal mağaralar oyma sistemlerin ilkel örneklerini oluştururlar.

Yığma yapım sistemi nedir?

.

Tas, kerpiç, tuğla, ahşap, beton blok, gazbeton, gibi malzemelerin üst üste konularak yapı elde edilmesine yığma sistem adı verilmektedir. Yığma yapıda mekanı oluşturan yüzeyler aynı zamanda yapının ayakta kalmasını sağlayan taşıyıcı sistemi de oluşturur

Yığma Yapıda Elemanlar nelerdir? Açıklayınız.

Yığma Yapıda Elemanlar

• duvar • kolon • kemer • tonoz • kubbe

Duvar ve Kolon: Duvarlar ve yığma kolonlar yükü zemine aktaran temel unsurlardır.

Duvarlarda bırakılması gereken boşluklar, örneğin; kapı, pencere vb. genel ve yerel yönetmeliklerinizin verdiği oranlarda yapılır. Yükseklik ve yük arttıkça buna bağlı olarak duvar

kalınlığı da artmaktadır. Yığma sistemlerde taşıyıcı duvarlarda boşluk oluşturulması lento veya kemerle sağlanır.

Karkas (iskelet) strüktürler hakkında bilgi veriniz?

Yığma sistemlerde, taşıyıcı iç ve dış duvarlar yükleri zemine aktarmaktadır. Yapı yüksekliği ve yükler arttıkça özellikle alt katlardaki duvarlar aşırı derecede kalınlaşır. Buna bağlı olarak iç mekanda yararlı kullanım alanı azalır. Ayrıca yapının kendi ağırlığı fazlalaşır. Bu problemleri ortadan kaldırmak için, yani yapıyı hafifletmek ve yararlı kullanım alanını artırmak amacıyla iskelet sistemler (karkas sistem) tercih edilir. Karkas, İtalyanca carcassa kelimesinden Türkçe’ye geçmiştir. İskeletli bir strüktürün taşıyıcı bölümlerinin tümüne verilen isim olarak tanımlanabilir. Karkas kelimesi iskelet ile eşanlamlı olarak kullanılmaktadır.

İskelet sistemler günümüzde en yaygın kullanılan sistemlerden biridir. Çok katlı konutlarda (apartman vb.), of-s yapılarında, alışveriş merkezlerinde, sağlık yapılarında, yönetim yapılarında ve d-ger birçok yapı grubunda uygulama alanı bulmuştur. Ayrıca az katlı

konut gruplarında da farklı malzemeler kullanılarak (ahşap, galvanize çel-k vb.) birçok

uygulama, hızlı b-r şekilde, yapılmaktadır.

Karkas Sistemde Elemanlar:

• kolon
• kiriş
• döşeme

Betonarme karkas sistemlerin ortaya çıkış süreci nasıldır?

Betonun kullanımı oldukça eskiye dayanmaktadır. Ancak betonarmenin bulunuşu ve yapıda kullanımı yaklaşık olarak yüz elli yıllık bir geçmişe sahiptir. Buna karşın betonarme

günümüzde en yaygın kullanılan yapı malzemesidir.

Betonarme kelimesi Fransızca’dan Türkçe’ye geçmiş bir kelimedir. Donatılı beton olarak çevrilebilir. Beton; çimento, su ve agreganın (kum, çakıl vb.) karıştırılması ile elde edilir. Beton, basınca çalışan bir yapı malzemesidir. Yapıda kullanılan betonun diğer yükleri de karşılaması ve dayanımının arttırılması amacı ile demir ve çelik ile birlikte kullanılması

öngörülmüş ve betonarme kavramı ortaya çıkmıştır.

Betonarme kolon ve kiriş nedir?

Betonarme kolonlar: Betonarme malzemeden yapılan kolonlar dikdörtgen, kare, dairesel veya farklı biçimlerde olabilir. Kolonlar, kiriş ve döşeme ile birlikte dökülerek strüktürün tek parça olması sağlanır. Betonarme kolonlar düşey ve yatay donatılarla beraber çalışacak şekilde tasarlanırlar. Düsey donatı, betonarme kolonun basınç yüklerini ve yanal yüklere maruz kalması durumunda çekme kuvvetlerine dayanım kapasitesini artırır.

Betonarme kirisler: Betonarme malzemeden yapılan kirişler genellikle dikdörtgen kesitlidir. Donatı olarak düz demir, pilye ve etriye kullanılır. Düz demirler kirisin alt kısımlarında sıklaştırılır ve kirisin çekme dayanımı artırılır. Pilye ise kesme kuvvetler-ne karşı bir önlem olarak yerleştirilirler.

Plak döşemeler nedir?

Plak döşemeler kirişli ve kirişsiz olarak yapılabilmektedir.

Kirişli plak döşemeler yükleri kirişlere aktarırlar. Kirişsiz plak döşemeler ise yükleri kolonlara aktarırlar. Döşeme içindeki donatılar; tek, çift veya çok yönlü olarak yerleştirilebilirler.

Mantar döşeme nedir?

Mantar döşemeler, kirişsiz plak döşemelere benzemektedir ve kiriş yoktur. Kolon-döşeme birleşim bölgesinde oluşacak kesme kuvveti etkisini azaltmak için kolon üst kısmı genişletilerek ve donatı takviyesi yapılarak önlem alınır.

Çelik Karkas Sistem nedir?

Taşıyıcı sistem elemanlarında (kolon, kiriş ve döşeme kirişleri) çelik kullanılan karkas sistemlere çelik karkas sistemler adı verilmektedir. Sistem elemanları; kolon, kiriş, döşeme

kirişi ve çapraz bağlantılar olarak sıralanabilir. Diğer karkas sistemlerde olduğu gibi yük aktarımı kolon, kiris, döşeme aracılığı ile olan bu sistemlerde yatay kuvvetleri karşılamak

için düşeyde ve yatayda çapraz bağlantı elemanları da kullanılmaktadır. Stabiliteyi sağlamak için ayrıca perde ve rijit çerçeve de kullanılır. Bu elemanlar deprem ve rüzgar yüklerini karşılarlar ve yapının dengede kalmasını sağlarlar.

Çelik karkas yapılarda hangi elemanlar kullanılır?

Kolon: Sistemin düşey taşıyıcı elemanı olan kolonlar, bu amaç için üretilmiş profilleri kullanılarak yapılır. Profil kesitleri; H, I, L ve yuvarlak kesitli ya da özel biçim verilmiş profillerdir. Çok katlı veya büyük yapılarda, hazır profil kesitlerinin yeterli olmadığı durumlarda, projeye bağlı olarak imal edilmiş özel profiller kullanılır.Hafif çelik karkas sistemlerde ise profiller; U, C gibi kesitlere sahiptir.

Kirişler: Çelik yapılarda kirişler, geçilen açıklığa, taşınması gereken yüke bağlı olarak,boşluklu, dolu veya kafes kiriş olarak düzenlenir. Kolonlarda olduğu gibi kirişlerde kullanılan elemanlarda hazır profillerden ve özel profillerden oluşmaktadır. Profiller; H, I, L ve benzeri kesitlerde olabilir.

Karma strüktür nedir?

Birden fazla sistemin bir arada kullanıldığı strüktürlere karma strüktürler adı verilir. Betonarme ya da çelik kolonlar ve yığma taşıyıcı duvarların bir arada kullanıldığı sistemler bir karma sistemi ifade eder. Yani iki farklı taşıyıcı sistem bir arada kullanılmaktadır. Bu durumda iki farklı sistemin oluşturduğu yeni bir yük aktarım düzeni ortaya çıkmaktadır. Özellikle deprem bölgelerinde karma sistemlerin kullanılması taşıyıcı sistem açısından tercih edilmemesi gereken bir durumdur. Bunun nedeni sistemlerin yükler karsısında farklı tepkiler göstermesidir.

Uzay kafes strüktürlerin kullanıldığı yapılar ve bu sistemin elemanları nelerdir? 

Uzay kafes strüktürler genellikle geniş açıklıkların geçilmesinde kullanılır. Spor salonları, kapalı yüzme havuzları, sergi pavyonları, hangarlar, havaalanı, otobüs terminalleri gibi birçok yapıda uygulama alanı bulmuştur. Farklı formlar verilebilmesi önemli bir avantajdır. Malzeme olarak çelik yaygın olarak kullanılmaktadır. Ahşap malzeme ile yapılmış uygulamalar olmakla beraber fazla yaygınlaşmamıştır.

Uzay kafes sistem elemanları:

1. Çubuklar
2. Düğüm noktaları
3. Mesnetler
4. Aşıklar
5. Örtü gereçleri

Kabuk Strüktür nedir? 

Üzerine etkiyen yükleri birçok yönde ve tek veya çift eğrilikli bir düzlem içinde taşıyan yük taşıyıcı sistemlere kabuk adı verilir. Etkiyen yükler kabuk düzleminin içinde basınç, çekme ve kesme kuvvetleri oluştururlar. Yük taşıyıcı kabuk bu gerilmeleri minimum eğilme momentleri oluşturarak taşıyabilecek şekilde tasarlanırlar. Yumurta kabuğu, kaplumbağa, deniz kabukları gibi doğada karşılaştığımız varlıklar bu kabuk strüktürler için birer örnektir. Havaalanları, kültür merkezleri, spor salonları, dini yapılar gibi büyük açıklık gerektiren yapılarda uygulanmış örnekleri bulunmaktadır.