Elektrik Tesisat Planları Dersi 1. Ünite Özet

Tesis sahibinin istediğine göre yapılacak bir yapıyı, belirli bir programa göre inşa edilecek bir yapı bütününü, bir makine veya kuruluşu plan durumunda gösteren çizime proje (plan) denir.

Belirli kıstaslar doğrultusunda gerçekleştirilebilen ve ifade edilirken söz yerine kendine özgü standartlara göre sembol, harf, ölçü, rakam ve çizgilerle ifade edilerek çizilen projelere genel anlamda meslek resmi denir.

Proje Planlama

Bir projenin planlanması şu aşamaları içerir:

1. Proje tanımını gözden geçirme
2. Proje mantığını oluşturma
3. Başlama çizimlerini hazırlama
4. Kaynaklar ve maliyet analizlerini oluşturma
5. Müşteri gereksinimlerini karşılama
6. Geçerlilik ve plan onayı (uluslararası standartlara uygunluk)
7. Projeyi başlatma

Tesisat Projeleri

Elektrik tesisleri: Elektrik enerjisini ihtiyaç duyulan yerlerde kullanmak üzere, elde edildiği yerden tüketim merkezlerine kadar taşınmasına ve kumanda edilerek harcanması için yapılan tesislerin tümüne verilen isimdir.

Dış tesisat: Elektrik enerjisinin üretiminden tüketim bölgesine kadar taşınması için yapılan tesislerdir.

İç tesisat: Apartman, işyeri gibi kapalı alanlarda yapılan tesislerdir.

Şartnameler

Şartnameler tesisatların kontrolünde ve kabulünde aranılacak özellikleri kapsayan ve yapılacak işe göre, uyulması gereken kurallar zincirini tanımlayan yazılı bildirimlerdir. İki tip şartname vardır:

• Teknik şartname: İşin yapımı ile ilgili teknik ayrıntı ve nitelikleri kapsar. Şahıslara göre değil standart, kanun ve yönetmeliklere göre hazırlanırlar.
• Özel şartname: İşin yapılmasından önce iş yüklenicisi ve işveren arasında yapılan anlaşmadır.

Proje Çizim Ön Hazırlıkları

Projelerin çizimi için ön şart mimari planlardır. Vaziyet planı ise binanın üstten görünüşünü, bulunduğu cadde ya da sokağı ve yönlenimini gösterir.

Ölçeklendirmenin vaziyet planları için 1/200-1/500, mimari planlar için 1/50-1/100 arasında olması uygundur.

Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği

Bu yönetmelik tariflerle başlayıp maddeler halinde elektrik tesisatı ile ilgili uygulama ve sınırlamaları anlatmaktadır. İçerikleriyle beraber bu yönetmelikteki önemli maddeler aşağıda verilmiştir.

Madde 3- Tarifler

a Tesislere ve şebekelere ait tarifler

a.1. Elektrik kuvvetli akım tesisleri

a.2. Elektrik zayıf akım tesisleri

a.3. Şebeke

a.4. Dağıtım şebekesi

a.5. Tüketici tesisi

a.6. Yapı bağlantı hattı

a.7. Yapı giriş hatları

a.8. Ana kolon hattı

a.9. Kolon hattı

a.10. Linye hattı

a.11. Sorti hattı

a.12. Yapı bağlantı kutusu

a.13. Yapı elektrik tesisleri

b İşletme araçlarına ait tarifler

b.1. Elektrik işletme araçları

b.2. Elektrik tüketim araçları

b.3. Aşırı nem koruma aygıtları

b.4. Nemli yer iletkenleri

c İletkenlere ve iletken bölümlerine dair tarifler

c.1. Faz iletkeni

c.2. Orta iletken

c.3. Koruma iletkeni

c.4. Sıfır iletkeni

c.5. Aktif bölümler

c.6. Gövde

g Hata çeşitleri ile akımlara ve gerilimlere dair tarifler

g.1. Yalıtkanlık hatası

g.2. Gövde teması

g.3. Kısa devre

g.4. Hat teması

g.5. Toprak teması

g.6. Hata akımı

g.7. Kaçak akım

g.8. Alçak gerilim

g.9. Yüksek gerilim

g.10. Tehlikeli gerilim

g.11. Aşırı gerilim

g.12. Hata gerilimi

g.13. Topraklayıcı gerilim

g.14. Dokunma gerilimi

g.15. Adım gerilimi

h Gerilimin altındaki bölümlere dolaylı olarak dokunmaya karşı koruma düzenlerine dair tarifler

h.1. Koruyucu yalıtma

h.2. Üzerinde durulan yerin yalıtılması

h.3. Küçük gerilim

h.4. Koruma topraklaması

h.5. Sıfırlama

h.6. Koruma hat sistemi

h.7. Hata gerilimi koruma bağlaması

h.8. Hata akımı koruma bağlaması

h.9. Koruyucu ayırma

Madde 7 – Elektrik tesisatçılarının işletmeye kaydolması

Madde 8 – Tesisin başka bir elektrik tesisatçısı tarafından tamamlanması

Madde 9 – Kurulu tesislerin değiştirilmesi ya da büyütülmesi

V.B. İç Tesislerin Yapılmasında Gözönünde bulundurulacak Konular

Madde 10 – Kurulu güçlerin değiştirilmesi

Madde 11 – Elektrik tesisatçısının işe başlaması

Madde 12 – Tesisin yapımına başlanıldığının işletmeye bildirilmesi

Madde 13 – Tesiste yapılabilecek değişiklikler

Madde 14 – Yapılmış tesislerin kullanılması ve insanların uyarılması

V. C. Bağlantı Şartları ve Tesisin Gözden Geçirilmesi

Madde 15 – İşletmeden elektrik bağlantısının yapılmasının istenmesi

Madde 17 – Abonenin şebekeye bağlanması

Madde 18 – Sayaç ve sigortaların büyüklüğü ve yerlerinin belirlenmesi

Madde 19 – İç tesislerin denetlenmesi ve muayenesi

Madde 20 – Elektrik tesisatçısının sorumluluğu

Madde 21 – Yönetmeliğe uygun olmayan tesisler

Madde 22 – İzin verilen en büyük yük değeri

Madde 26 – Motorlar

Madde 27 – Anma güçleri 3 kilovattan büyük olan motorlar

Madde 28 – İzin verilen gerilim değişme oranı

Madde 29 – Yönetmeliğe uymayan elektrik tesisatçıları

Madde 52 – Bağlama aygıtları

a. Anahtarlar

b. Yol vericiler ve ayar aygıtları

c. Fiş ve priz düzenleri

d. Sigortalar

Madde 53 – Aydınlatma aygıtları ve bunlara ait donanımlar

a. Genel

b. Gazlı boşalma lambaları

VI. D. İletkenler ve Yer Altı Kabloları

Madde 57 – Yalıtılmış iletkenler ve kablolar

Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği

Bu yönetmelikte kullanılan sıfat ve terimler madde 5’te belirtilmiştir. Madde5’in içeriği aşağıdaki gibidir:

Madde 5

1. İşveren

2. Elektrik işleri yüklenicisi

3. Proje müellifi

4. Onay yetkilisi

5. Elektrik tesisleri projeleri

6. Etüt-öneri raporu

7. Ön proje

8. Kesin proje

9. Uygulama projesi

10. Son durum projesi

11. Metraj listesi

12. Prensip şeması

13. Akım yolu şeması

14. Montaj resimleri

15. Detay resimleri

16. Güç dağıtım tesisatı

17. Yedek güç kaynağı

18. Yedek güç sistemi

19. Kurulu güç

20. Talep edilen maksimum güç

21. Eşzamanlılık katsayısı

22. Farklı zamanlılık katsayısı

23. Talep katsayısı

24. Ana dağıtım tablosu

25. Ölçme tablosu

26. Dağıtım tablosu

27. Aydınlık düzeyi

28. Aydınlatma kontrol sistemi

29. Acil durum aydınlatması

30. Yıldırımdan koruma sistemi (YKS)

31. Dış YKS

32. Yakalama ucu sistemi

33. İndirme iletkenleri sistemi

34. Toprak bağlantı sistemi

35. İç YKS

36. Aşırı gerilim

37. Aşırı gerilim koruma cihazı

38. Aşırı akım koruma cihazı

39. İletişim sistemi

40. Yangın algılama ve alarm sistemi

41. Güvenlik sistemi

42. Harmonikli yük

Madde 6 ve 7 projelerin onaylanması ve sorumluluklarla ilgilidir. Madde 9 tesisat çeşitleriyle ilgilidir ve içeriği anahatlarıyla şu şekildedir:

a. Güç dağıtım tesisatı

b. Yedek güç sistemleri

c. Aydınlatma

d. Reaktif güç kompanzasyonu

e. Koruma sistemleri

f. İletişim sistemleri

g. Yangım algılama ve alarm sistemleri

h. Güvenlik sistemleri

i. Özel sistemler

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Mesleki Denetim Uygulama Esasları Yönetmeliği

Bu yönetmelikteki maddeler ve içerikleri şu şekildedir:

a. Madde 1: Mesleki denetim uygulamasının amaçları

b. Madde 2: Hizmetin içeriği

c. Madde 3: Tanımlar

d. Madde 4: Mesleki denetim bedeli

e. Madde 5: Serbest meslek makbuzu veya fatura düzenleme zorunluluğu

f. Madde 6: Sözleşmeler

g. Madde 7: Projeler
1. Uygulama projeleri
2. Değişiklik projeleri
3. Son durum projeleri
4. Şantiye elektrik projeleri

h. Madde 8: Raporlar

i. Madde 9: Ön proje

j. Madde 10: TUS hizmetleri

k. Madde 11: EMO’da yapılacak projeler

l. Madde 12: Diğer hususlar

m. Madde 13: Aynı projenin birden fazla yapıda uygulaması

n. Madde 14: Bölüm bölüm yapılan hizmetler

o. Madde 15: Mesleki denetim hizmet ücretleri

p. Madde 17: Yürürlük

q. Madde 18: Yürütme