Kbrn Savunma Ve Güvenlik Dersi 4. Ünite Özet

Kitle İmha Silahları

Toplu ölümlere ve yaralanmalara, kalıcı veya geçici çevresel kirlenmelere ya da büyük yapısal hasarlara sebep olabilecek silahlara Kitle İmha Silahları (KİS) adı verilir. KİS kavramı Nükleer, Biyolojik, Kimyasal silahları ve bunları taşıma kabiliyeti olan füzeleri kapsar. KİS’ler, konvansiyonel silahlardan farklı olarak onların defalarca kullanılması sonucunda ortaya çıkan zararı, sadece bir kez kullanılmaları sonucunda meydana getirebilir ve olumsuz etkileri saldırı sonrası da devam edebilir.

Kitle imha silahlarının önlenmesine yönelik bazı uluslararası antlaşmalar mevcuttur. KİS’in yayılmasının önlenmesine yönelik olan ve Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası antlaşmalar şunlardır:

• Nükleer Silahların Önlenmesine Dair Antlaşma (NSÖA),
• Biyolojik Silahlar Sözleşmesi,
• Kimyasal Silahlar Sözleşmesi,
• Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Antlaşması.

KİS ile ilgili malzeme ve teknolojiler ile bunların fırlatma vasıtalarının yayılmasının önlenmesine yönelik ihracat kontrol rejimleri şunlardır:

• Wassenaar Düzenlemesi,
• Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi,
• Avustralya Rejimi,
• Nükleer Tedarikçiler Grubu,
• Zangger Komitesi.

Patlayıcı maddeler; çeşitli kimyasal maddelerin karışımından oluşmuştur. Bu maddeler, dışarıdan yapılan alev, basınç, sürtünme gibi herhangi bir etki sonucunda patlayarak büyük bir gaz kütlesi oluşturur, ısı derecesi yükselir, yanıcı bir özellik alır ve bulundukları hacimden çok büyük ve yüksek hacimlere ulaşır.

Patlayıcı madde patlatıldığı zaman, katı hâlde bulunan kimyasal patlayıcı madde aniden hızla genişleyen bir gaz kitlesi hâline dönüşür. Patlayıcı maddenin patlamasıyla çevreye büyük hasar verebilecek başlıca etkiler şunlardır:

• Basınç etkisi
  • Yüksek (pozitif ) basınç,
  • Düşük (negatif) basınç
• Parça etkisi
• Isı (yakıcı) etkisi

Bomba, patlayıcı maddenin istenilen zaman, şekil ve yerde patlamasını sağlamak amacıyla bir kısım unsurların birleştirilmesiyle hazırlanan düzenek veya kurgudur.

Kirli Bomba, KİS veya KBRN içerikli maddelerin yanına yerleştirilen veya birlikte kullanılan (IED) el yapısı bombaya ait düzenek ve kurgular ile konvansiyonel bir silah hâline getirilmesi sonucu, insanları öldürmek veya ciddi hastalıklara neden olacak şekilde Kimyasal/Biyolojik veya Radyoaktif maddenin serbest bırakılması amacıyla bileşenlerin bir araya getirilmesidir.

Terör örgütlerinin KİS saldırıları ile elde etmek istedikleri başlıca sonuçlar şunlardır:

• Kitlesel ölümlere yol açmak,
• Acil hal müdahale sistemlerini şaşkına çevirmek,
• Kentin normal yaşantısına sekte vurmak,
• Tesislerde kirlenmeye yol açmak ve onları işlemez hâle getirmek,
• Paniğe ve şaşkınlığa yol açmak,
• Hükümetin halkı koruma ve terörist faaliyeti önleme kabiliyetine olan güveni sarsmak,
• Acil durum müdahale sistemlerine olan güveni sarsmak.

KİS Kategorileri

Bir KİS olayının kategorileri:

• Kimyasal maddeler
• Biyolojik organizmalar ve maddeler
• Radyasyon yayma düzenekleri
• Nükleer düzenekler ve
• Patlayıcılardır (büyük araç bombaları).

KBRNP silahları aerosol, katı veya sıvı formda olabilir. Aerosol şeklindeki KİS’ler ile geniş alanların kolayca kirlenmeye uğraması mümkündür. Katı formlar bazı kimyasallar, biyolojik organizma ve biyotoksinler, radyolojik maddelerin çoğunluğu ve infilak maddelerinin yayılması amacıyla tercih edilir. Kimyasal maddelerin birçoğu ve biyolojik maddelerin bazıları sıvı hâlde yayılacak şekilde yapılabilir.

Teröristlerin nükleer düzenekleri ele geçirmeleri ya da yapmaları zordur. Radyolojik maddelerin temini de yine zor olmakla birlikte bu tür maddeler genellikle hastane, araştırma laboratuvarı veya endüstriyel işletme gibi kaynaklardan çalınarak elde edilirler. Kimyasal silahların yapımında kullanılan kimyasal maddelerin birçoğu, çok az denetimle ya da denetimsiz olarak satın alınabilir. Biyolojik silahların üretimi ve kültürde çoğaltılmaları için gerekli olanaklar fazla beceri ve uzmanlık gerektirmez. Pek çok pestisit ve yan ürünlerinin insanlar üzerinde toksik olabilmeleri için sadece küçük değişiklikler yeterli olacaktır.

Yayma Düzenekleri

Dağıtıcı düzenekler, bu maddeleri ya da malzemeleri salıverme şekillerine göre şu şekilde sınıflandırılırlar:

• Kırmalı düzenekler
• Patlamalı düzenekler
• Mekanik püskürtmeli düzenekler
• Vektörler
• Fabrikasyon askeri tip KİS düzenekleri

Kırmalı düzenekler, kimyasal/ biyolojik /radyolojik maddeleri içlerinde barındıran ve kırıldıkları zaman etrafa yayan mekanik silahlardır. Bu düzenekler hedef alınan şahısların üzerine fırlatılarak kullanılır. Kirlenme genellikle küçük bir alan kapsadığından, bu düzeneklerin etkileri belli ölçüde kontrol edilebilir, fakat toz halindeki biyolojik organizma ve biyotoksinlerde durum farklıdır.

Patlamalı düzenekler, maddenin içinde bulunduğu kabı parçalamak ve çevreye saçmak için el yapısı bomba ile birlikte kullanılır. Genellikle, el yapısı bombaya ait patlayıcı madde KBRN maddelerini diğer uçtan fırlatılacak şekilde tüpün bir ucuna yerleştirilir veya bulundukları tüp infilak maddesi ile kuşatılır. Bu düzenekler, içlerinde daha fazla madde taşıdıkları ve yayılmayı infilak yoluyla sağladıkları için, doğrudan yayılmaya yol açan ya da kırılan düzeneklere kıyasla daha geniş alanlar için tehlike yaratır.

Mekanik püskürtmeli düzeneklerde de maddenin konulduğu bir hazne vardır fakat bu haznede patlayıcı madde yoktur, bu düzeneklerde kimyasal/ biyolojik/radyolojik maddelerini püskürtmek için basınç kullanır. Bu düzenekler biyolojik organizma ve maddeleri yaymakta kullanılan başlıca araçlardır. Mekanik kullanımlı düzenekler arasında kontrolü en zor olan ve en geniş alanda tehlike yaratan silahlar biyolojik olanlarıdır.

Vektörler, genellikle sadece canlı organizmaları yaymak için kullanılır. Vektör, bakteri taşıyıcısı olup bakteri bulaştırılmış böcek türü bir canlı, giyecek, yiyecek ya da su olabilir. Vektörler hava şartlarına bağımlı değildir ve bu tip yayma önceden tahmini ve kontrolü en zor olandır.

Bazı terörist örgütlerin elinde standart askeri kimyasal ve biyolojik mühimmat ve bunları fırlatma, ateşleme ya da yayma düzeneklerinin (top, roketatar, uçak vb.) bulunması da mümkündür.

KİS Kullanım Metotları ve Hedefleri

Kitle imha silahlarının hedefe uygun olarak havalandırma sistemlerine nüfus, açık havada yayma ve depolanmış kimyasal maddelere saldırılar biçiminde kullanımı mümkündür.

Aerosol maddelerini ya da toz hâlindeki maddeleri yayan püskürtücüler, kırmalı düzenekler, dağıtma düzenekleri kolayca binaların havalandırma sistemleri içine ya da yakınına yerleştirilebilir ve zararlı madde hava ile birlikte sistem içine emilir.

Açık havada yayma metodunda zararlı maddeyi aerosol halinde yayan püskürtücüler ya da yayıcı düzenekler, istenilen hedefe doğru rüzgârın esişi istikametinde yerleştirilebilir. Böylelikle madde, doğal rüzgâr esişi ile hedef alınan yere doğru ya da bu alan içerisinde taşınır.

İçerisinde depolanmış toksik ve tehlikeli kimyasal maddelerin bulunduğu kimyasal madde üretim fabrikaları, su arıtma ve pompalama tesisleri, petrol rafinerileri, boya depoları, limanlar, tren yolu depoları, hava alanları ve üretim fabrikalarına yapılan saldırılar da bir diğer yöntemdir. Bu kimyasal maddelerin depolandığı tesislere yapılan sabotajlar kimyasal savaş taktiğinin uygulandığı bir terör eylemi çeşididir.

KİS’ler sıklıkla toplum içerisinde önemli kişilere saldırı amacıyla kullanılırlar. Bunun yanı sıra istenilen etkiyi yaratmak amacıyla hükümet binaları, stadyumlar, elektrik üretim santralleri, fabrikalar, barajlar ve tarihî değeri olan mekânlar da sıklıkla hedef alınan yerler arasındadır.

Önemli kişilerin korumasında görevli personelce uygulanması gereken prosedür şunlardır;

• KBRN konusunda yeterli düzeyde eğitim alınmalı,
• KBRN olaylarına karşı farkındalığı ve yeterliliği arttırmak için düzenli tatbikatlar yapılmalı,
• KBRN koruyucu malzemelerine ve tespit cihazlarına sahip olmalı, ayrıca kullanımı konusunda tam bilgi sahibi olunmalı,
• KBRN saldırısı olmasına karşı acil eylem planları önceden hazırlanmalı, standart operasyon prosedürleri belirlenmeli,
• Önemli kişilerin gideceği yerler önceden kimyasal/biyolojik/radyolojik detektörleriyle ve tespit cihazlarıyla önceden kontrol edilmeli,
• Önemli kişilerin bulunduğu ortamda tespit dedektörleri herhangi bir kötü duruma karşı sürekli açık tutulmalı ve periyodik olarak kontrol edilmeli,
• Önemli kişilerin bulunduğu ortamdaki şüpheli olan nesneler çok iyi kontrol edilmeli,
• Önemli kişilerin bulunduğu ortama girip çıkanlar cihazlarla kontrol edilmeli.

Hedef kişiyi öldürmek veya yaralamak amacı ile posta, kargo veya elde taşınabilen ve sevkiyat süresince patlamayacak şekilde hazırlanmış, açınca patlayan bubi tuzaklı bombaları kullanılabilir. Bu kişilerin korumasında görevli personel mektup, paket ve kitap bombaların tespiti için dikkatli olmalı ve tüm paketleri iyice incelemelidir.