Sporda Risk Yönetimi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

En yaygın kullanılan risk aktarım yöntemi nedir?

Risk yönetiminin bilinen en yaygın yöntemlerinden biri riski aktarmaktır. Riski aktarmanın da bilinen en yaygın, en çağdaş ve en ucuz yöntemi ise sigorta hizmeti almaktır. Sigorta, en önemli risk transfer tekniklerinden biri olarak ifade edilmektedir. Birçok kurum ve kişiler belirli risklerini, ekonomik olarak uygun olacak maliyetlerle sigorta kurumlarına aktarmaktadırlar.

Sigorta nedir?

Sigorta, Latince “güvence” anlamına gelen “sicurta” kelimesinden gelmektedir. Sigortanın temel amacı, ortaya çıkan hasara engel olmak değil, ortaya çıkan bu hasarı grup üyeleri arasında dağıtarak hasar yükünü grubun her üyesi için taşınabilir hale getirmektir. Sigorta, sigortalı kurum ya da kişiyi güvence altına almak amacıyla verilmiş bir hizmet olarak kabul edilebilir. Sigortanın, sigortalı kurum ya da kişiyi güvence altına almasındaki odak nokta, onu parasal ya da finansal kayıptan korumaktır

Sigortanın üzerinde görüş birliğine varılmış tek bir tanımı bulunmamaktadır. Sigorta farklı disiplinlerin bakış açılarıyla farklı şekillerde tanımlanmıştır. Amerikan Risk ve Sigorta Derneğinin Sigorta Terimleri Komisyonu tarafından geliştirilen sigorta tanımı; “Sigorta, tanımlanan kayıpların ödenmesi, kayıplarla ilgili ortaya çıkabilecek diğer maddi hasarların karşılanması ve risk ile ilişkili hizmetlerin yerine getirilmesi, anlaşmaya varılmış sigorta kurumlarına transfer edilmesi yolu ile tesadüfi kayıpların tek bir havuzda toplanmasıdır.”

Sporda sigorta ile ilgili olarak genel problemler nelerdir?

Yürütülen spor etkinliklerin doğası gereği yaralanma riski oldukça yüksektir. Yaralanmaların yüksek olması da dava açılma potansiyelini artırmaktadır. Yine yaralanma riskleri nedeniyle, ferdi kaza sigortası kapsamında yapılan iddiaların meydana gelme olasılığı da yüksektir. Ödenen yüksek miktardaki yardım taleplerinin ve sigortacılar için yüksek yönetim harcama oranlarının ortaya çıkma yüzdesi de fazladır. Sonuç olarak, spor organizasyonunda ortaya çıkabilecek riskleri kapsayacak şekilde sigorta poliçesi hazırlayan sınırlı sayıda sigorta şirketi bulunmaktadır.

Sporda kamu sorumluluk sigortası neleri ve kimleri kapsamaktadır?

Kamu sorumluluk sigortası, bir kazanın neden olduğu mülk hasarı ya da kayıpları, mülk kullanım kaybı ve ihmalden dolayı yaralanma ya da ölümle sonuçlanan fakat mesleki görev ihlali dışındaki sorumlulukları kapsamaktadır. Oluşan kazanın poliçenin uygulamaya girdiği dönemde gerçekleşmesi gerekmektedir. Kaza sonucu sigortalı bireye dava açılır ve bu sigortalı birey hasarı ödemekle yükümlü kılınırsa, bu durumda sigortayı yapan işletme istenilen miktarı ödeyecek ya da talep edilen miktara itiraz
edecektir.

Bir spor kulübündeki üyelerin yaralanmaları ile ilgili konular, kulübün kamu sorumluluk poliçesi altında genellikle yer almamaktadır. Ancak bazı kamu sorumluluk poliçeleri, kulüp üyeleri ve diğer katılımcıları kapsayacak şekilde genişletilebilir. Gönüllü olan ve lisanslı olmayan antrenörlerin, bir mesleki sorumluluk poliçesinden ziyade bir kamu sorumluluk poliçesi kapsamı altında yer alması gerekmektedir. Kamu sorumluluk sigortası kapsamına, antrenörler, yetkililer, kantin personeli, çocuk danışmanları gibi bir organizasyonun adına hizmet sunan gönüllülerin alınması daha uygundur. Poliçeye yapılan ek maddeler ile üyeleri ve diğer gönüllüleri kapsama almak genellikle mümkündür.

Spor organizasyonları için uygun olan bir poliçede yer alması gereken durumlar nelerdir?

• Savunma masraflarının yükselmesi,
• Sigortalıya karşı sigortalı,
• Genişletilmiş raporlama dönemi,
• İş sağlığı ve güvenliği,
• Kapsamın sürekliliği,
• Devam eden araştırma / soruşturma,
• Emlak (mülk) ve yasal temsilciler,
• Evlilik (eş) sorumluluğu,
• Yeni şubeler,
• Bağlı ortaklıklar için ortak kapsam,
• Tazminatın (güvencenin) korunması,
• Ortak girişim kapsamı,
• Dış müdürlükler,
• Tanıtım sorumluluğu,
• İstihdam uygulamaları sorumluluğu,
• Kirlilik savunma maliyetleri,
• Çalışanların sahtekarlık ve dolandırıcılıkları,
• Sözleşme ihlali,
• Komiteler,
• Mülk (varlık) kapsamı,
• Fikri mülkiyet,
• Devam eden yönetim ve bölünebilirliktir.

Sporda mülk kiralama ile ilgili genel riskler nelerdir?

Spor organizasyonlarında, özel mülklerde ya da tesislerde düzenlenen etkinliklerin yürütülmesinde organizasyon tarafından sahip olunmayan mülkleri kiralama olayları yaygındır. Ancak mülk sahipleri, etkinliklerin yürütülmesi sırasında ihmalden dolayı ortaya çıkan kazalar sonucunda çeşitli iddialar ile karşı karşıya kalabilirler. Örneğin, bir sporcu ya da izleyici alandaki bir delik yüzünden
yaralanırsa güvenli olmayan bir yer sağladığı için mülkün sahibi mi ya da güvenli olamayan bir mülkte yürütülen etkinliğe izin veren organizasyon mu sorumludur? Ortaya çıkan durum, hem mülk sahibine hem de organizasyonu düzenleyen spor kuruluşuna yasal işlem gerektirmektedir. İhmalden sorumlu tutulma ihtimali nedeniyle mülk sahipleri, mülklerini spor organizasyonları gibi risklerin yüksek olduğu kuruluşlara kiralamak istemezler. Ancak mülk sahipleri organizasyonun sahip olduğu uygun sorumluluk sigortası ile bu sorumluluğu sigorta şirketlerine transfer edebilirler.

Mesleki sorumluluk sigortasının kapsamı nedir?

Mesleki sorumluluk sigortası, bir insanın davranış biçimi, hata, ihmal ya da tavsiye gibi mesleki görevini ihmal etmesinden doğan hataları kapsayan mülk hasarları ya da kayıpları ve kişisel yaralanmalar sonucunda ortaya çıkan iddialara karşı sigortalının zararını ödemeyi kapsamaktadır.

Spor organizasyonları için mesleki sorumluluk sigortası özellikle kimlerle ilişkilidir?

Mesleki sorumluluk sigortası, spor organizasyonları için özellikle antrenör ve hakemler ile ilişkilidir. Ancak spor organizasyonlarında yer alan diğer meslekler ve tıbbi personele de uygulanabilmektedir.

Kamu sorumluluk sigortası ile mesleki sorumluluk sigortası arasındaki fark nedir?

Kamu sorumluluk sigortası, mesleki görev ihlali dışındaki bir kazanın neden olduğu mülk hasarı ya da kayıpları, mülk kullanım kaybı ve ihmalden dolayı yaralanma ya da ölümle sonuçlanan sorumlulukları kapsamaktadır. Mesleki sorumluluk sigortası ise mesleki görev ihmalinden doğan hataları kapsayan mülk hasarları ya da kayıpları ve kişisel yaralanmalar sonucunda ortaya çıkan iddialara karşı sigortalının zararını ödemeyi kapsamaktadır.

İdareci ve yetkili sorumluluk sigorta poliçesinin sigorta hükümleri nelerdir?

İdareci ve yetkili sorumluluk sigorta poliçesi, iki sigorta hükmüne sahiptir. İlk hüküm, sigortacının, idareci ya da yetkililerin kendileri tarafından işlenen herhangi bir “haksız eylem”den dolayı onların kuruluşları tarafından yasal olarak tanzim edilemeyen herhangi bir kaybın idareci ve yetkililer adına ödemesini kapsamaktadır. İkinci hüküm ise, sigortacının, idareci ya da yetkililerin kendileri tarafından işlenen herhangi bir “haksız eylem”in dışında ortaya çıkan ödemelere yasal olarak izin veren kayıpların
kuruluş adına ödemesini kapsamaktadır.

Sporda işçi tazminatları sigortası nedir?

İşçi tazminat sigortası, tüm işçiler için yasal bir gerekliliktir ve iş yerinde yaralanan işçileri korumaktadır.

Sporda ferdi kaza sigortası kimleri kapsamaktadır?

Ferdi kaza sigortası, spor organizasyonlarına katılım sonucunda ortaya çıkan herhangi bir yaralanma sonucu ölmüş, kalıcı tüm engelli ya da kalıcı kısmı engelli olan kısmi zamanlı öğrencileri, gönüllüleri, eğitmenleri, sporcuları, antrenörleri, hakemleri, direktörleri, komiteleri, alt komiteleri, üyeleri, kulübü ve yetkilileri kapsamaktadır.

Sporda ferdi kaza sigortası genel olarak hangi durumlara karşı maddi koruma sağlamaktadır?

Ferdi kaza sigortası, katılımcıların spor organizasyonun düzenlediği etkinliklere katılmalarında, bu etkinliklere katılmak için seyahat etmeleri sırasında meydana gelebilecek kaza durumlarına karşı üyelerini korumaktadır. Ayrıca katılımcıların organizasyonun resmi fonksiyonlarına katılmaları ve spor olaylarına katılmak amacı için tur etkinliklerine katılmaları sırasında meydana gelebilecek kaza durumlarına karşı da üyelerini korumaktadır.

Ferdi kaza poliçesi altında sağlanan yararlar nelerdir?

• Ölüm
• Kalıcı Tüm Engellilik
• Kalıcı Kısmi Engellilik
• Sağlık Sigortası Olmayan Tıbbi Giderlerin Karşılanması
• Gelir Kaybı Durumlarında
• Ev Yardımcısı/Asistan Öğrenci
• Aile Rahatsızlık Ödeneği

Profesyonel sporcu sigortası nedir?

Profesyonel sporcu sigortası, finansal kayıplara karşı organizasyon ya da sporcu için koruma sağlayan ferdi kaza sigortasının bir çeşididir. Bu sigorta, sadece sınırlı bir süre için spora katılımı engelleyen geçici iş göremezliğine karşı sporcuları korumamakta aynı zamanda daha uzun süre spora katılımı engelleyen kalıcı yaralanmalarından dolayı ortaya çıkan finansal kayıplara karşı da sporcuları korumaktadır.

Seyehat sigortası nedir?

Seyahat sigortası, ferdi kaza sigortasının bir çeşididir. Ancak seyahat sigortası, standart ferdi kaza korumasının yanı sıra hırsızlık, kiralık araç kazası, fidye ve haraç, adam kaçırma, seyahat iptal avantajları, bagaj ve kişisel eşyalarla ilgili hasar ve kayıpları da içerebilmektedir.

Spor kulüpler için varlıkları korumada uygun sigorta türleri nelerdir?

• Yangın ve Belirtilmemiş Tehlikeler – Bu tehlikeler, deprem, yıldırım düşmesi, patlama, fırtına ve diğer su hasarları, kötü niyetli hasarlar, ayaklanmalar, grev ve sivil kargaşaları içerebilmektedir.
• Dolaylı Kayıp (İş Durması)
• Hırsızlık
• Para – İş saatleri içindeki ve dışındaki zamanlarda tesislerde bulunan parayı kapsamaktadır. Ancak güvenlik altındaki, kilitli parayı bu sigorta kapsamamaktadır.
• Cam – Sabitlenmiş iç ve dış camların kazara kırılmasını kapsamaktadır.
• Makine Arızası – Özel atölye ve ekipmanların elektriksel ya da mekaniksel arızalarını kapsamaktadır.
• Donmuş Yiyeceklerin Bozulması
• Elektronik Ekipmanların Arızası
• Sadakat Garantisi - Çalışanlar ya da özel memurlar tarafından uygun olmayan para ya da malların hileli kazanılmasını kapsamaktadır.
• Motorlu Taşıt, Mobil Atölye ve Ekipmanlar
• Deniz araçları – Araç, motor ve ekipmanların tahrip olması ya da kazara olan fiziksel kayıplara karşı olan kapsamı içermektedir.
• Endüstriyel Özel Riskler – Poliçenin bu türü sadece daha büyük riskler için mümkündür ve daha küçük spor organizasyonları için normal olarak uygulanmamaktadır.

Spor organizasyonları için düşünülebilecek "diğer" sigorta kapsamları nelerdir?

• İptal ve Terk Etme, Yağmur Sigortası – Bu sigorta, hava şartları, havayolu grevi, özel misafirlerin gelememesi gibi poliçede ifade edilen olaylardan dolayı etkinliklerin iptal edilmesi, ertelenmesi ya da terk edilmesi ile ilişkili gelir kayıplarına karşı koruma sağlamaktadır.
• Özel Acil Durum Sigortası – Bu sigorta, spor organizasyonlarında ani gelişen olaylarda, finansal dezavantajlara karşı korumak için düzenlenmektedir.
• Vergi Denetim Sigortası – Bu sigorta, eğer organizasyon denetim sonucunda ekstra muhasebeci giderlerinin oluşması gibi Vergi Komisyoncuları tarafından bir denetime maruz kalırsa yapılan tüm masrafları karşılamak için dizayn edilmektedir.
• Yasal Masraf Sigortası – Bu sigorta, eğer sigortalı ona karşı alınan yasal işlem yeterli değilse ve masraf diğer sorumluluk sigorta poliçeleri tarafından karşılanamıyorsa yapılan yasal masrafları karşılamak için dizayn edilmektedir.

Spor işletmelerinin başlıca gelir kaynakları nelerdir?

• Medya Gelirleri-Yayın Geliri ve Diğer Medya Gelirleri (dergi ve basılı ürünler, spor kulüpleri kendi medya organları olan televizyon, radyo, internet sitesi vb.)
• Bilet ve Ürün Satış Gelirleri-Loca Satışları, Kombine Kart Satışları, Maç Bileti Satışları ve Lisanslı Ürün Satış Geliri
• Stad ve Gayrimenkul Gelirleri-Stadyumların Çeşitli Faaliyetler İçin Kiralanması ve Stadyum İçi Alanların İşletilmesi
• Marka Hakkı Gelirleri-Lig Gelirleri ve İsim Hakkı Gelirleri
• Sponsorluk ve Reklam Gelirleri-Tesisler Reklam Gelirleri, Sponsorluk Gelirleri ve Malzeme Reklam Gelirleri
• Turnuva Gelirleri
• Borsa Gelirleri
• Üye Aidatları
• Bağış ve Yardımlar
• Federasyon Ödemeleri
• Spor Okulu Gelirleri
• Çekiliş ve Şans Oyunları

Bir spor işletmesinin gider kalemleri nelerdir?

• Oyuncu Ücretleri
• Ekipman
• Seyahat Giderleri
• Yönetici Ücretleri
• Sigorta Primleri
• Bakım Giderleri

Spor işletmelerinde ortaya çıkabilecek finansal riskler nelerdir?

• Kredi riski
• Piyasa riski
• Likidite riski
• Operasyonel risk
• Uyum riski
• İtibar riski
• Politik risk

Kredi riski nedir?

Kredi riski, ödeme yükümlüsü olan karşı tarafın vadesinde ödemesi gereken tutarı ödeyememesi, ödememek istememesi olarak tanımlanabilir.

Sporda nakdi krediler ile gayri nakdi krediler arasındaki fark nedir?

Nakdi kredi ile kulüplerin kısa ve uzun süreli nakit ihtiyaçları karşılanırken; gayri nakdi kredilerle kulübün kişi ya da kuruluşlara olan edimlerinden kaynaklanan taahhütlerin yerine getirilmemesi durumunda doğacak tazminatlar karşılanmaktadır.

Sporda piyasa riski ne ifade etmektedir?

Piyasa riski, spor işletmelerinin finansal varlıklarına ve yükümlülüklerine ilişkin pozisyonların değerinde faiz oranları, hisse senedi fiyat değişiklikleri ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar nedeniyle meydana gelebilecek ve bankaların sermayelerini veya gelirlerini olumsuz yönde etkileyebilecek zarar riskini ifade etmektedir?

Likidite riski nedir?

Likidite riski, bir işletmenin nakit akışındaki dengesizlikler sonucunda nakit çıkışlarını tam olarak ve zamanında karşılayacak düzeyde ve nitelikte nakit mevcuduna veya nakit girişine sahip olmaması riskidir. Likidite riski, spor işletmelerinin nakit akışında yaşanan dengesizlikler nedeniyle ödemelerini ve benzeri yükümlülüklerini zamanında ve tam olarak yerine getirememe riskidir.

Spor işletmelerinde uyum riski neyi ifade etmektedir?

Uyum riski, spor işletmelerinin yürürlükteki yasal düzenlemelere aykırı davranışlar nedeniyle karşı karşıya kalabileceği riski ifade etmektedir.

Operasyonel risk nedir?

Operasyonel risk, yetersiz veya yanlış uygulamalar, kişiler, sistem veya dış olaylar nedeniyle meydana gelebilecek doğrudan veya dolaylı zarara uğrayabilme riskidir. Operasyonel risk, yönetim ve çalışanlar tarafından yapılan hatalar ve hileler, yetersiz kontrol yapısı, teknolojik hatalar, doğal afetlerden kaynaklanabilecek kayıplar gibi çok çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.

Spor işletmelerinde operasyonel riskin temel bileşenleri nelerdir?

• Personel Riski
• Teknolojik Riskler
• Organizasyon Riski
• Dış Etkenler
• Hatalı Transfer Politikaları

Hedging nedir?

Hedging riskin sıfırlanmasıdır.  Sigorta ile işletmeler üzerlerine aldıkları sorumlulukların kaybını, kazanç kapasitesinin kaybını ya da varlıkların kaybını sigorta şirketlerine transfer ederler. Risklere karşı korunma yöntemlerinde diğeri ise riski sıfırlama olarak ifade edilen “hedging” yöntemidir. Hedging yapmanın temel mekanizması; gelecekte oluşması beklenen bir fiyatın bugünden belirlenerek gelecekteki nakit giriş-çıkışlarının şimdiden garanti altına alınması esasına dayanmaktadır. Diğer bir ifade ile gelecekteki nakit akımlarının bugünden belirlenen fiyatlarla sabitlenerek belirsizliğin elimine edilmesi hedging mekanizmasının özünü oluşturmaktadır.

Sporda finansal risk yönetiminde türev ürünler nelerdir?

Sporda finansal risk yönetiminde türev ürünler; forward, futures, swap ve opsiyon sözleşmelerinden oluşmaktadır.

Forward işlemleri nedir?

Forward işlemler, belli miktarda malın ya da finansal aracın (hisse senedi, tahvil, döviz vb.) önceden belirlenmiş bir fiyattan ve gelecekte önceden belirlenmiş bir tarihte satın alınması ya da satılması yükümlülüklerini içeren sözleşmeye dayalı işlemlerdir. 

Forward sözleşmelerinin en önemli özelliği, işlemin gerçekleştiği anda, alıcı ve satıcı arasında paraalış-verişinin olmayışıdır. Alıcı ile satıcı arasında kararlaştırılan, forward fiyatı söz konusu varlığın, gelecekteki değişim fiyatıdır. Forward fiyatı teslim anında ödenmektedir. Sözleşmenin sonunda iki taraf da sözleşmede belirtilen şartlara bağlı kalmaktadır.

Future işlemleri nedir?

Future işlemler, satıcı ile alıcı arasında yapılan belirli bir miktar ve kalitedeki bir varlığın gelecekte belirlenmiş bir tarihte ve belirlenmiş bir fiyattan alım veya satımını düzenleyen anlaşmalar olarak ifade edilmektedir. Diğer bir ifadeye göre, future işlemler, belirli bir değerin ki bu değer mal, döviz, altın ve benzeri olabilir, gelecekte önceden belirlenmiş bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyattan teslimine yönelik işlemleri ifade etmektedir.

Future pazarda takas sistemi, alım-satımlarda ticari riski oldukça azaltmaktadır. Buna karşılık vadeli forward işlemlerde taraflardan birinin yükümlülüklerini yerine getirmeme riski söz konusudur. Future kontratlarda kazanç ve kayıplar günlük olarak seans sonrasında ödenmektedir.

Future anlaşmalar yukarıda anlatılan forward işlemlerden farklı olarak belli bir standarttaki belli bir ürünün, ileri tarihte sözleşmenin yapıldığı anda sabitlenen bir fiyat üzerinden teslim edilmesi veya teslim alınması taahhüdünü içeren bir sözleşmedir. Kısaca, günlük olarak gerçekleşen kazanç ve kayıp esasına göre borsada işlem gören vadeli sözleşmedir.

Opsiyon sözleşmesi nedir?

Opsiyon sözleşmesi, bir pirim karşılığında üzerinde anlaşılan bir mal ya da finansal aracı gelecekteki bir tarihte satın alma veya satma hakkı veren bir menkul değer olarak ifade edilmektedir. Opsiyon sözleşmelerinde future sözleşmelerinde olduğu gibi bir taahhüdün yerine getirilmesi zorunluluğu yoktur. Sadece bir alım veya satım hakkının varlığı söz konusudur. Opsiyon sözleşmelerinde bir hak söz konusu olduğu için belli bir pirim karşılığı vade tarihindeki koşullara göre satın alma hakkı kullanılabilir ya da kullanmaktan vazgeçilebilir.

Swap işlemleri nedir?

Swap işlemi denildiğinde, belirli bir miktar ve nitelikteki para, döviz, altın, mali araç, alacak, mal gibi varlıklarla; yükümlülüklerin, önceden belirlenen fiyat ve koşullara göre, gelecekteki bir tarihte ve banka şeklinde organize olan bir piyasada değiş tokuşunu kapsamına alan vadeli bir işlem akla gelmelidir. Genel anlamda swap, borçların değiş tokuş edilmesidir. Değişime konu olan ödemeler anapara faizi veya hem faiz hem anapara ödemeleri olabilir. Swap işleminde bir para birimi başka bir para birimi ile aynı gün içerisinde değiştirilmektedir.

Temel swap işlem türleri nelerdir?

• Döviz Swapı: Bir gerçek veya tüzel kişinin ilerleyen dönemlerde döviz fiyatları hakkındaki değerlendirmeleri sonucu evvelce sahip olduğu belirli bir döviz cinsinden ödemeli bir yükümlülüğünü diğer bir gerçek veya tüzel kişinin elindeki başka bir döviz cinsinden ödemeli bir yükümlülük ile değiştirmek istemesidir. Bunun tersi de mümkündür.
• Faiz Oranı Swapı: Bir gerçek veya tüzel kişinin ilerleyen dönemlerde faiz oranları hakkındaki değerlendirmeleri sonucu evvelce sahip olduğu sabit faiz ödemeli bir yükümlülüğü diğer bir gerçek veya tüzel kişinin elindeki değişken oranlı yükümlülük ile değiştirmek istemesidir. Bunun tersi de mümkündür.
• Mal Swapı: Mal swapı iki taraf arasında belirli miktar ve kalitedeki bir malın sabit ve değişken fiyatlarını belirli bir zaman süresince değiştirmeye yönelik bir anlaşmadır. Mal swapı özellikle beş yıla kadar vadeli petrol sözleşmelerinde kullanılmaktadır. Altın, bakır, alüminyum, nikel mal swapının kullanıldığı diğer alanlardır.