Temel Veteriner Biyokimya Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Vitaminler

1. Soru

Vitaminler nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Vitaminler vücutta metabolik olayların normal bir şekilde meydana gelmesi ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan, vücutta sentez edilemeyen veya yetersiz derecede sentez edilen ve besinler ile dışarıdan alınması zorunlu olan organik maddelerdir.


2. Soru

Yardımcı besinsel faktörler adlandırması kimler tarafından yapılmıştır?

Cevap

1912-1913 yıllarında Mendel, Mc Collum, Funk ve Hopkins vitamin alanında önemli araştırmalar yapmışlar ve başlangıçta yardımcı besinsel faktörler adı verilen bu maddelerin sınıfının kurulmasında etkili olmuşlardır.


3. Soru

Vitamin ismi nasıl oluşmuştur?

Cevap

1912 yılında pirinç kabuğundan ve mayadan elde edilen ve güvercinlerde beriberi hastalığını tedavi edici etki gösteren bir maddede baz karakterli bir azot bulunduğu gösterilmiş ve bu maddeye hayat için temel azotlu madde anlamına gelen vitamine ismi verilmiştir. Daha sonra kelimenin sonundaki e harfi atılarak vitamin şekline dönüşmüştür.


4. Soru

Beriberi hastalığı nedir?

Cevap

Beriberi hastalığı B1 vitamini eksikliğinde oluşan bir sinir sistemi hastalığıdır.


5. Soru

Yapılan çalışmalara göre A, B, C ve E vitaminlerinin canlı bedeni üzerindeki etkileri nelerdir?

Cevap

A vitamini göz ve cilt sağlığında; B vitaminleri sağlıklı büyüme ve sinir sisteminin gelişmesinde; C vitamini kemiklerin kuvvetlenmesinde, vücudun direncini arttırıp kanser, görme problemleri ve romatizmadan korunmasında ve dişlerin gelişiminde; E vitamini ise sağlıklı adale gelişimi ve kan dolaşımı üzerinde etkili olmaktadır.


6. Soru

Dengeli beslenme nedir?

Cevap

Vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddelerinin, vücudun ihtiyacı oranında tüketilmesine dengeli beslenme denir.


7. Soru

Bir vitaminin yokluğu veya eksik ya da fazla alınması nasıl adlandırılmaktadır?

Cevap

Bir vitaminin yokluğuna avitaminozis, ihtiyacın altında yetersiz vitamin alınmasına hipovitaminozis ve aşırı derecede (özellikle vitamin A ve D) yüksek vitamin alımından oluşan hastalık haline de hipervitaminozis adı verilmektedir.


8. Soru

Vitaminler kaç grupta incelenmektedir?

Cevap

Vitaminler suda ve yağda eriyenler olmak üzere iki grupta incelenirler.


9. Soru

Suda eriyen vitaminler hangileridir?

Cevap

Suda eriyen vitaminler B vitaminleri ve C vitaminidir.


10. Soru

Yağda eriyen vitaminler hangileridir?

Cevap

Yağda eriyenler A, D, E ve K vitaminleridir.


11. Soru

Vitamin B1’in özellikleri nelerdir?

Cevap

Bu vitamine aynı zamanda tiyamin, aneurin, antiberiberik vitamin veya polineuritik vitamin adı da verilir. Metilen köprüsüyle birbirine bağlanan pirimidin ve tiyazol heterosiklik halkaları, tiyaminin temel yapısını oluştururlar.


12. Soru

Hangi gıdalarda vitamin B1 bulunur?

Cevap

Özellikle maya, tohumların kabukları, yer fıstığı, soya fasulyesi, karaciğer ve böbreklerde fazla miktarda bulunmaktadır. Yumurta sarısı vitamin B1 bakımından zengindir.


13. Soru

Vitamin B1’in metabolizmadaki görevleri ve işleyişini açıklayınız.

Cevap

Tiyamin, vücutta depolanmaz ve fazlası idrarla atılır. Barsaklarda kolay ve hızlı bir şekilde emilir. Daha sonra karaciğerde yapısına iki adet inorganik fosforun bağlanmasıyla tiyamin pirofosfat şekline dönüşür. Bu görevlerinden bağımsız olarak sinirsel fonksiyonların iletiminden ve sinir hücrelerinin temel fonksiyonlarından sorumludur. Tiyamin pirofosfat önce böbreklerde defosforile olur ve sonra kısmen serbest vitamin ve kısmen de konjuge sülfat esteri şeklinde vücuttan atılır.


14. Soru

Koenzim nedir?

Cevap

Bir enzimi aktif hale getiren, enzimin protein olmayan organik kısmıdır.


15. Soru

Tiyamin eksikliğinin belirtileri ve yetersizliğinde ortaya çıkan sorunlar nelerdir?

Cevap

Tiyamin yetersiz olursa beynin oksijen alma yeteneği azalır. Ayrıca yine yetersizliğinde kanda piruvat ve laktik asit miktarı artar. Belirgin tiyamin yetersizliğinde; insanlarda beriberi, kanatlılarda polineuritis ve yavru hayvanlarda büyümenin durduğu gözlenmektedir.


16. Soru

Beriberi; insanlarda polineurit, kalp-damar bozuklukları ve ödem ile karakterize bir hastalıktır. Hastalıkta ilk önce halsizlik ve yorgunluk görülür. İştah azalır, mide-bağırsak ile ilgili belirtiler ve taşikardi (kalbin vurum sayısının

Cevap

Beriberi hastalığının etkileri nelerdir?


17. Soru

Polineuritis nedir?

Cevap

Kanatlılarda özellikle tiyaminden yetersiz beslenen güvercinlerde polineuritis görülür. Hayvanlar uçamaz, yürüyemez ve hatta ayakta bile duramazlar. Opistotonus adını verdiğimiz başın arkaya doğru çekilmesi gözlenir. Bu belirtiler, piruvik asidin sinirsel dokularda çok fazla miktarda birikmesinden ileri gelir.


18. Soru

Vitamin B2 kaynaklara göre nasıl adlandırılır?

Cevap

Vitamin B2’nin kimyasal adı riboflavin olmakla birlikte elde edildikleri kaynaklara göre de adlandırılabilirler. Örneğin, sütten elde edilene laktoflavin, karaciğerden elde edilene hepatoflavin ve yumurtadan elde edilene ise ovoflavin adı verilmektedir.


19. Soru

Hangi gıdalarda vitamin B2 bulunur?

Cevap

Başlıca süt, yumurta, böbrek, kalp, karaciğer, et gibi hayvansal kaynaklar ile yeşil sebzeler ve özellikle kaba yonca gibi bitkisel kaynaklarda bol miktarda bulunmaktadır.


20. Soru

Vitamin B2’nin metabolizmadaki görevleri nelerdir?

Cevap

Riboflavin, flavin mononükleotid (FMN) veya flavin adenin dinükleotid (FAD) şeklinde çeşitli enzimatik reaksiyonlarda koenzim olarak görev yapmaktadır. Bu moleküllere flavoenzimler veya flavoproteinler adı da verilmektedir. Metabolizmada yükseltgenme-indirgenme tepkimelerinde rol almakla birlikte özellikle piruvatın, yağ asitlerinin, aminoasitlerin oksidatif yıkımına ve elektron taşıma olaylarına katılmaktadırlar. Ayrıca gözde görmeyi sağlayan görme purpurası denen maddenin yenilenmesini hızlandırır.


21. Soru

Vitamin B2’nin insanlardaki eksiklik belirtileri nelerdir?

Cevap

Riboflavin eksikliğinde deri, mukoza, göz ve sinir sisteminde bozukluklar oluşur. Dil ucunda ve kenarında yangı ve çatlamalar, dudaklarda kırmızılık görülür. Yine gözde yanma, bulanık görme ve alacakaranlık körlüğü meydana gelir.


22. Soru

Vitamin B3’ün özellikleri nelerdir?

Cevap

Vitaminin diğer isimleri arasında niasin (nikotinik asit), niasinamid (nikotinamid), pellegra hastalığını iyileştirici özelliğinden dolayı vitamin PP (pellegra preventive) veya antipellagra faktörü gibi isimler bulunmaktadır. Niasin, piridin-3-karboksilik asittir. Niasinamid ise niasinin amid şeklidir.


23. Soru

Hangi gıdalarda vitamin B3 bulunur?

Cevap

Niasin ve niasinamid, hayvansal ve bitkisel dokularda yaygındır, en çok ette ve özellikle karaciğerde bulunur. Bundan başka bira mayası, yeşil sebzeler, çay, kahve, ceviz, fındık, buğday, çavdar, baklagiller bu vitamin için iyi birer kaynaktır.


24. Soru

İnsanlarda vitamin B3’ün eksiklik belirtileri nelerdir?

Cevap

İnsanda nikotinamid eksikliğinde 4D adını verdiğimiz belirtiler; dermatitis (deri yangısı), diyare (ishal), demansia (bunama) ve death (ölüm) ile karakterize pellegra hastalığı tablosu oluşur.


25. Soru

Fazla miktarda mısır ve mısır ürünleri ile beslenmenin ne gibi bir yan etkisi olabilir?

Cevap

Fazla miktarda mısır ve mısır ürünleri ile beslenme, mısırda çok az triptofan bulunması nedeniyle nikotinamid eksiklik belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir.


26. Soru

Niasin eksikliğinde hayvanlarda ne gibi sorunlar görülebilir?

Cevap

Niasin eksikliğinde domuzlarda deri değişiklikleri ile birlikte mide ve bağırsak iltihapları, atlarda kronik mide ve bağırsak bozuklukları görülür. Köpeklerde karadil hastalığı oluşur.


27. Soru

Vitamin B5’in diğer isimleri nelerdir?

Cevap

Bu vitamine aynı zamanda pantotenik asit, piliçlerde antidermatitis faktör veya ratlarda kılların grileşmesini sağlayan faktör isimleri de verilmektedir.


28. Soru

Hangi besinlerde vitamin B5 Bulunur?

Cevap

Karaciğer, böbrek, bal, bira mayası, kuru fasulye, pirinç, bezelye, yumurta, karnabahar ve lahanada bol miktarda bulunur.


29. Soru

Pantotenik asit nasıl sentezlenir?

Cevap

Pantotenik asit bitkiler ve mikroorganizmalar tarafından sentezlenir. Serbest pantotenik asit ve pantenol şeklinde bağırsaklardan absorbe olur, organizmada pantotenik aside dönüşür.


30. Soru

Vitamin B5’in metabolizmadaki görevleri nelerdir?

Cevap

Bu vitaminin en önemli görevlerinden biri, koenzim A’nın (CoA-SH) yapısına girmektir. Asetik asit, asetil-CoA şeklinde (aktif asetat) birçok önemli metabolik olaya katılır. CoA-SH’nin yapısındaki tiyol (-SH, sülfhidril) grubu, yağ asidi sentezi ve oksidasyonunu ilgilendiren reaksiyonlarda, asetilasyon reaksiyonlarında, tiyamin pirofosfatın (TPP) katıldığı oksidatif dekarboksilasyon reaksiyonlarında rol oynar.


31. Soru

Aktif süksinat nedir ve eksik olması durumunda hayvanlarda hangi hastalık görülmektedir?

Cevap

TCA siklusunda ?-ketoglutarik asidin dekarboksilasyon ürünü, bir koenzim A türevidir. Buna aktif süksinat denir. Aktif süksinat ve glisin, heme molekülünün biyosentezini oluşturan reaksiyonun ilk basamağı için gereklidirler. Bundan dolayı pantotenik asit yetmezliği bulunan hayvanlarda anemi sık sık görülmektedir.


32. Soru

Vitamin B5’in eksikliğinde hangi sorunlar gözlenmektedir?

Cevap

Pantotenik asit, deri ve kılların pigmentasyonunda rol alır. Yetersizliğinde kıllar grileşir. Pantotenik asit eksikliğinde büyümenin durduğu, dermatitis, kıl veya tüy örtüsünün rengini kaybettiği gözlenmiştir. Mukozaların normal fonksiyonları ve enfeksiyonlara karşı direnci için de gereklidir. Sinir sisteminde felç, konvulziyon ve koma ile seyreden periferik sinirlerin miyelin kılıfında dejenerasyon da gözlenir. Ayrıca pantotenik asit yetersizliği tespit edilen kişilerde bronşit-mide-bağırsak iltihaplarına karşı büyük bir yatkınlık görülür. Yine insanlarda ayaklarda yanma hastalığı (burning feet disease) adı verilen bir hastalık oluşur. En önemli belirtileri, ayakların gündüzleri soğuk, geceleri ise sıcak olması, el ve ayaklarda karıncalanmalar olmasıdır.


33. Soru

Vitamin B6’nın kimyasal yapısı ve özellikleri nelerdir?

Cevap

Piridoksin, adermin vitamin B6’nın diğer isimleri arasındadır. Vitamin B6’nın piridoksin, piridoksal ve piridoksamin olmak üzere üç aktif formu bulunmaktadır. Pirimidin halkasına hidroksimetil eklenerek piridoksin, formil ve fosfat eklenerek pridoksal (fosfat), metilamin ve fosfat eklenmesiyle de pridoksamin (fosfat) oluşmaktadır. Vitamin B6’nın aktif koenzimleri pridoksal fosfat ve pridoksamin fosfattır.


34. Soru

Hangi besinlerde vitamin B6 bulunmaktadır?

Cevap

En fazla maya, pirinç kabukları, yumurta sarısı, tahıl ve sebzelerde, daha az miktarda karaciğer, böbrek, yumurta, balık ve sütte bulunur.


35. Soru

Epileptiform nöbetler nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Beyindeki ani, anormal ve aşırı elektrik aktivite sonucu ortaya çıkan geçici davranış ve/veya şuur değişiklikleridir.


36. Soru

İnsanlarda vitamin B6 eksiliğinin belirtileri nelerdir?

Cevap

İnsanlarda şimdiye kadar vitamin B6 eksikliğinin tipik belirtileri saptanamamıştır. Belirtiler daha çok hayvanlarda görülmektedir.


37. Soru

Vitamin B12’nin kimyasal yapısı ve özellikleri nelerdir?

Cevap

B12 vitaminine aynı zamanda kobalamin, siyanokobalamin, ekstrinsik faktör veya antipernisiyöz anemi vitamini adı da verilmektedir. Vitamin B12 yapısında porfirin halka sistemine benzeyen korrin halka sistemi ve bir nükleotid bulunan kırmızı renkte ve kristal yapılı bir bileşiktir. Bu sistemde dört pirol halkasından ikisi birbirine metilen köprüsü ile diğer ikisi de doğrudan birbirlerine bağlanmaktadırlar. Halkanın merkezinde kobalt atomu bulunmaktadır.


38. Soru

Hangi besinlerde vitamin B12 bulunmaktadır?

Cevap

Dana eti, dana karaciğeri, böbrek, süt ve süt ürünleri, peynir, yumurta, midye, ringa balığı, uskumru, sardalya, dil balığı B12 vitamini içeren yiyeceklerdir. Sebzelerde ise B12 vitamini bulunmaz.


39. Soru

Koenzim B12 hangi işlemlerde yer alır?

Cevap

Vitamin B12’nin metabolizma reaksiyonlarında etkili olan şekli koenzim B12’dir. Koenzim B12, metiyonin biyosentezinde, metilmalonil-CoA’nın süksinil-CoA’ya dönüşümünde ve ribonükleotidlerin deoksiribonükleotidlere indirgenmesinde rol alır.


40. Soru

B12 eksikliğinde hangi sorunlar görülür?

Cevap

Hafif derecede B12 eksikliği çok sık görülür. Uyuşukluk, sabahları yataktan yorgun kalkma gibi belirtiler verir. Ağır vitamin B12 eksikliğinde ise sinir fonksiyonlarının bozulduğu kronik hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Sinir harabiyetine yol açabilir. Vitamin B12 eksikliğinde büyümenin durduğu, ishal, kusma, hareket bozuklukları, ağız mukozasında iltihap, yetişkin tavuklarda yumurta veriminde ve yumurtanın kuluçka randımanında azalma görülür.


41. Soru

Canlılarda vitamin C sentezi nasıl gerçekleşir?

Cevap

Askorbik asit, insan, kobay, yarasa ve sürüngenlerde esansiyeldir, yani dışarıdan besinlerle alınması gerekir. Diğer hayvanlarda ve bitkilerde ise Dglukozdan, glukuronik asit üzerinden sentezlenir. Askorbik asit, memelilerde karaciğerde, kuşlar, kurbağalar ve sürüngenlerde ise böbreklerde sentezlenir.


42. Soru

Askorbik asit hangi besinlerde bulunur?

Cevap

En önemli askorbik asit kaynakları yeşil sebzeler, meyveler, domates, acısız kırmızı biber olan paprika ve turunçgillerdir. Hayvansal gıdalar vitamin C bakımından fakirdirler.


43. Soru

Fagositoz nedir?

Cevap

İltihap odağında etken ve ölmüş hücre artıklarının bazı özel hücreler tarafından yutulması ve eritici enzimlerle sindirilmeye çalışılmasıdır.


44. Soru

Vitamin C’nin en önemli biyofonksiyonu nedir?

Cevap

Vitamin C’nin en önemli biyofonksiyonu kıkırdak, kemik ve dişlerin interselüler dolgu maddesinin sentezinin sürekliliğini sağlamasıdır.


45. Soru

İnsanlarda askorbik asit eksikliğinde hangi hastalık görülür?

Cevap

Askorbik asit eksikliğinde insanlarda skorbüt hastalığı meydana gelir.


46. Soru

Skorbüt hastalığında hangi belirtiler görülür?

Cevap

Skorbüt hastalığında, kollajen metabolizması bozukluğuna bağlı olarak kemik yapımı ve büyümesinde değişiklikler, dişlerin gevşemesi ve düşmesi, deride sertlik ve çatlaklar görülür.


47. Soru

Vitamin H nasıl sentezlenir?

Cevap

Biotin, birçok mikroorganizma ve bitki tarafından sentez edilir, insanın biotin ihtiyacının büyük kısmı olasılıkla ince bağırsak bakterileri tarafından sentez edilen biotinden karşılanır.


48. Soru

Vitamin H hangi besinlerde bulunur?

Cevap

Biotin, doğal besinlerde yaygın olarak bulunur, en çok yumurta sarısında, çikolatada, yer fıstığında, karaciğerde, sütte, böbrekte ve mayada bulunur.


49. Soru

Vitamin H eksikliğinin sebebi nedir?

Cevap

Fazla miktarda çiğ yumurta akı yenmesi sonucu, yumurta akında bulunan avidinin bağırsak kanalında biotinle suda erimez bir kompleks oluşturmasından ve bu bileşiğin emilememesinden ileri gelir.


50. Soru

Folik asidin kimyasal yapısını açıklayınız.

Cevap

Bazı kaynaklarda B10 veya B11 vitamini, folasin ve vitamin M adı da verilmektedir. Folik asit, kimyasal olarak bir pteridin çekirdeği, bir p-aminobenzoik asit (PABA) ve bir glutamik asitin birleşmesiyle oluşan pteroilmonoglutamik asittir.


51. Soru

Folik asit hangi besinlerde bulunur?

Cevap

Folik asit, doğada en çok yeşil yapraklarda, soya fasülyesi, fındık ve karaciğerde bulunur; pişirmekle besinlerdeki folik asidin yarısı kaybolur.


53. Soru

Vitamin A başka nasıl adlandırılmaktadır?

Cevap

Diğer adları arasında retinol, antienfeksiyöz vitamin, epitel koruyucu vitamin bulunmaktadır.


54. Soru

Hangi besinlerde vitamin A bulunmaktadır?

Cevap

En yüksek vitamin A konsantrasyonu, deniz balıklarının karaciğer yağındadır. Kolostrum, süt, tereyağı ve yumurta sarısı da önemli vitamin A kaynaklarıdırlar.


55. Soru

Metaplazi ne demektir?

Cevap

Olgunlaşmış ve tümüyle farklılaşmış bir dokunun anormal uyarı ve koşullara yanıt olarak başka bir farklılaşmış dokuya dönüşmesidir.


56. Soru

Vitamin D’nin diğer adları nelerdir?

Cevap

Yağda ve organik çözücülerde eriyen vitamin D’ye antiraşitik vitamin veya kalsiferol adı da verilmektedir.


57. Soru

Vitamin D’nin diğer vitaminlerden farklı olmasının sebebi nedir?

Cevap

Özellikle bazı mekanizmalarda güneş ile sentezlendiğinden dolayı diğer vitaminlerden farklılık gösterir.


58. Soru

Vitamin D ihtiyacı nasıl karşılanmaktadır?

Cevap

Vitamin D doğal yiyeceklerde yeteri kadar bulunmaz. En zengin kaynağı balık yağıdır. Yağlı balıktan sonra sırasıyla karaciğer, yumurta sarısı ve süt sayılabilir. Güneş ışınlarının deri ile direkt teması sonucu vücutta D vitamini yapılmaktadır. Böylece güneş ışınları aracılığıyla D vitamini ihtiyacı karşılanır.


59. Soru

Vitamin D’nin aktif formu hangi aşamada görev alır?

Cevap

Vitamin D’nin aktif formu, kemik metabolizmasında, kemik yapısında, selüler ve nöyral fonksiyonlar için gerekli olan kalsiyum iyonlarının hücre membranından geçmesinde görev alır.


60. Soru

Vitamin D eksikliğinde hangi hastalıklar görülmektedir?

Cevap

Vitamin D eksikliğinin neden olduğu başlıca biyokimyasal anormallikler, hipokalsemi ve hipofosfatemidir. Vitamin D eksikliğinin neden olduğu klinik durum, iskeletin gelişmesi döneminde raşitizm, iskelet gelişimi tamamlandıktan sonra osteomalasidir.


61. Soru

Vitamin E’nin özellikleri nelerdir?

Cevap

1930’lu yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda vitamin E’nin ratlarda büyüme faktörü olarak besinlerle alınması gerekli olan, yağda eriyen, antioksidan özelliğe sahip bir molekül olduğu belirlenmiştir. İlk defa buğday embriyo yağından izole edilmiştir. Tokoferol ve ratların antisterilite vitamini adı da verilmektedir.


62. Soru

Vitamin E hangi kaynaklardan elde edilmektedir?

Cevap

Vitamin E, bitkisel kaynaklardan elde edilmiştir. Mısır yağı, çimlenmekte olan hububat embriyosu, çayır, yeşil yapraklı sebzeler, kabuklu yemişler ve genel olarak bitkisel yağlar ile tahıllar vitamin E kaynağı olarak sayılabilir.


63. Soru

Vitamin E eksikliğinde görülen klasik belirti hangisidir?

Cevap

Deney hayvanlarında görülen klasik belirti kısırlıktır.


64. Soru

Vitamin K’nin özellikleri nelerdir?

Cevap

Vitamin K, yağda çözülen, ısıya dayanıklı, oksidasyona, alkalilere, asitlere ve ışığa dayanıksızdır. Ayrıca kan pıhtılaşmasında rol alan ve sindirim kanalı mikroorganizmaları tarafından sentezlenen bir vitamindir. Vitamin K’ya aynı zamanda koagülasyon vitamini, antihemorajik vitamin, protrombin faktörü, naftokinon ve fillokinon isimleri de verilmektedir. Bağırsak florası tarafından büyük ölçüde sentez edildiğinden vitamin K ihtiyacının besinlerle karşılanması ikinci derecede önem taşır.


65. Soru

Vitamin K hangi besinlerde bulunmaktadır?

Cevap

Vitamin K peynir, buğday, tereyağı ve karaciğerde bulunmaktadır.


66. Soru

Vitamin K eksikliğinin belirtileri nelerdir?

Cevap

Vitamin K eksiklik belirtileri, safra yolları hastalığı, pankreas fonksiyonu bozukluğu, yağ emiliminin bozulduğu durumlarda ortaya çıkabilir; Vitamin K eksikliğinde kanamaya eğilim olur.


67. Soru

Vitamin kavramını tanımlayınız. 

Cevap

Vitaminler vücutta metabolik olayların normal bir şekilde meydana gelmesi ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan, vücutta sentez edilemeyen veya yetersiz derecede sentez edilen ve besinler ile dışarıdan alınması zorunlu olan organik maddelerdir.


68. Soru

Vitaminler kaç gruba ayrılır, açıklayınız. 

Cevap

Vitaminler suda ve yağda eriyenler olmak üzere iki grupta incelenirler. Suda eriyen vitaminler B vitaminleri ve C vitamini, yağda eriyenler A, D, E ve K vitaminleridir.


69. Soru

Hangi besinler B1 vitamini (tiyamin) açısından zengindir?

Cevap

Tiyamin, hem bitkisel ve hem de hayvansal kaynaklarda yaygın bir şekilde bulunur. Özellikle maya, tohumların kabukları, yer fıstığı, soya fasulyesi, karaciğer ve böbreklerde fazla miktarda bulunmaktadır. Yumurta sarısı vitamin B1 bakımından
zengindir.


70. Soru

Tiyamin pirofosfat vücutta hangi reaksiyonlarda görev alır?

Cevap

Tiyamin pirofosfat karbonhidrat metabolizmasında piruvat ve ?-ketoglutarik asit gibi ?-keto asitlerin oksidatif dekarboksilasyon reaksiyonları ve transketolaz reaksiyonlarında görev alırlar. Bu görevlerinden bağımsız olarak sinirsel fonksiyonların iletiminden ve sinir hücrelerinin temel fonksiyonlarından sorumludur.


71. Soru

B1 vitamini (tiyamin) eksikliğinde insanlarda ne gibi sorunlar ortaya çıkar?

Cevap

Tiyamin yetersiz olursa beynin oksijen alma yeteneği azalır. Ayrıca yine yetersizliğinde kanda piruvat ve laktik asit miktarı artar. Belirgin tiyamin yetersizliğinde; insanlarda beslenme bozukluğu ile karakterize beriberi hastalığı ortaya çıkmaktadır. 


72. Soru

B2 vitamini (riboflavin) hangi besinlerde bol miktarda bulunmaktadır?

Cevap

Başlıca süt, yumurta, böbrek, kalp, karaciğer, et gibi hayvansal kaynaklar ile yeşil sebzeler ve özellikle kaba yonca gibi bitkisel kaynaklarda bol miktarda bulunmaktadır.


73. Soru

Riboflavin eksikliğinde insanda ne gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır?

Cevap

Riboflavin eksikliğinde deri, mukoza, göz ve sinir sisteminde bozukluklar oluşur. Dil ucunda ve kenarında yangı ve çatlamalar, dudaklarda kırmızılık görülür. Yine gözde yanma, bulanık görme ve alacakaranlık körlüğü meydana gelir.


74. Soru

Vitamin B3 (niasin ve niasinamid) hangi besinlerde bol miktarda bulunur?

Cevap

Niasin ve niasinamid, hayvansal ve bitkisel dokularda yaygındır, en çok ette ve özellikle karaciğerde bulunur. Bundan başka bira mayası, yeşil sebzeler, çay, kahve, ceviz, fındık, buğday, çavdar, baklagiller bu vitamin için iyi birer kaynaktır.


75. Soru

İnsanda nikotinamid eksikliğinde neler ortaya çıkmaktadır?

Cevap

İnsanda nikotinamid eksikliğinde 4D adını verdiğimiz belirtiler; dermatitis (deri yangısı), diyare (ishal), demansia (bunama) ve death (ölüm) ile karakterize pellegra hastalığı tablosu oluşur.


76. Soru

Vitamin B5 (pantotenik asit) hangi besinlerde bol miktarda bulunur?

Cevap

Vitamin B5 (pantotenik asit) birçok bitkisel ve hayvansal besinde bulunur. Karaciğer, böbrek, bal, bira mayası, kuru fasulye, pirinç, bezelye, yumurta, karnabahar ve lahanada bol miktarda bulunur.


77. Soru

Pantotenik asit eksikliğinde vücutta neler gözlenir?

Cevap

Pantotenik asit, deri ve kılların renklerinin belirlenmesinde rol alır. Yetersizliğinde kıllar grileşir. Pantotenik asit eksikliğinde büyümenin durduğu, dermatitis, kıl veya tüy örtüsünün rengini kaybettiği gözlenmiştir. Mukozaların normal fonksiyonları ve enfeksiyonlara karşı direnci için de gereklidir. Sinir sisteminde felç, İskelet kaslarının istem dışı, ani, şiddetli veya seri olarak kasılması (konvulziyon) ve koma ile seyreden periferik sinirlerin yapısında bozulma gözlenir. Ayrıca pantotenik asit yetersizliği tespit edilen kişilerde bronşit-mide-bağırsak iltihaplarına karşı büyük bir yatkınlık görülür. Yine insanlarda ayaklarda yanma hastalığı (burning feet disease) adı verilen bir hastalık oluşur. En önemli belirtileri, ayakların gündüzleri soğuk, geceleri ise sıcak olması, el ve ayaklarda karıncalanmalar olmasıdır.


78. Soru

Vitamin B6 en fazla hangi besinlerde bulunur?

Cevap

Vitamin B6 hayvansal ve bitkisel kaynaklarda yaygın olarak bulunur. En fazla maya, pirinç kabukları, yumurta sarısı, tahıl ve sebzelerde, daha az miktarda karaciğer, böbrek, yumurta, balık ve sütte bulunur.


79. Soru

Hangi besinler B12 vitamini açısından zengindir?

Cevap

Dana eti, dana karaciğeri, böbrek, süt ve süt ürünleri, peynir, yumurta, midye,
ringa balığı, uskumru, sardalya, dil balığı B12 vitamini içeren yiyeceklerdir.


80. Soru

B12 vitamini eksikliğinde vücutta neler gözlenir?

Cevap

Hafif derecede B12 eksikliği çok sık görülür. Uyuşukluk, sabahları yataktan yorgun kalkma gibi belirtiler verir. Ağır vitamin B12 eksikliğinde ise sinir fonksiyonlarının bozulduğu kronik hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Sinir harabiyetine yol açabilir.


81. Soru

Vitamin C (askorbik asit) açısından zengin besinler nelerdir?

Cevap

En önemli askorbik asit kaynakları yeşil sebzeler, meyveler, domates, acısız kırmızı biber olan paprika ve turunçgillerdir.


82. Soru

Askorbik asit eksikliğinde insanda ne gibi sorunlar ortaya çıkar?

Cevap

Askorbik asit eksikliğinde insanlarda skorbüt hastalığı meydana gelir. Skorbüt hastalığında, dişlerin gevşemesi ve düşmesi, deride sertlik ve çatlaklar görülür.


83. Soru

Hangi besinler biotin açısından zengindir?

Cevap

Biotin, doğal besinlerde yaygın olarak bulunur, en çok yumurta sarısında, çikolatada, yer fıstığında, karaciğerde, sütte, böbrekte ve mayada bulunur.


84. Soru

Hangi besinler folik asit açısından zengindir?

Cevap

Folik asit, doğada en çok yeşil yapraklarda, soya fasülyesi, fındık ve karaciğerde bulunur.


85. Soru

Folik asit eksikliğinde vücutta neler ortaya çıkar?

Cevap

Folik asit eksikliğinde pürin biyosentezi ve dolayısıyla nükleik asit biyosentezi bozulur ki bu, kan tablosuna yansır; lökopeni ve trombositopeni ortaya çıkar. Folik asit eksikliğinin lökosit oluşumunu önlediği gözlenmiştir.


86. Soru

Hangi besinler vitamin A açısından zengindir?

Cevap

En yüksek vitamin A konsantrasyonu, deniz balıklarının karaciğer yağındadır. Kolostrum, süt, tereyağı ve yumurta sarısı da önemli vitamin A kaynaklarıdırlar. Yaz taze sütü kış taze sütünden, yaz tereyağı ise kış tereyağından daha çok vitamin A içerir. Havuç, otlar, yeşil ve kurutulmuş yonca ß-karotenler bakımından oldukça zengindirler.


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v