Tıbbi İstatistik Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

İstatistiksel Tahmin Ve Hipotez Testleri

1. Soru

Hipotez testlerinde testin seçimi neye göre önem kazanır?

Cevap

Hipotez testlerinde araştırmanın amacına göre kullanılacak uygun testin seçimi, kullanılacak testin koşullarının sağlanıp sağlanmamasına göre önem kazanır.


2. Soru

Nokta tahmin (tek değer tahmin) nedir?

Cevap

Ana kütle parametresini çekilen örneklemden elde edilecek örneklem istatistiğinden hareketle tek bir değerle tahmin etmek nokta tahmin (tek değer tahmin) olarak adlandırılır.


3. Soru

Güven düzeyi (1-?) nde “?” neyi ifade etmektedir?

Cevap

Tahminin hata payını ifade etmektedir.


4. Soru

Bir tahminin etkinlik özelliği nedir?

Cevap

Bir ana kütle parametresinin alternatif tahminleri arasında varyansı küçük olanın etkin olduğu ifade edilmektedir.


5. Soru

Hipotez testlerinde testler kaç gruba ayrılır?

Cevap

Hipotez testlerinde testler parametrik ve parametrik olmayan biçiminde iki gruba ayrılır.


6. Soru

Eğer bir tahmin sapmasızlık özelliğini sağlamıyorsa, nasıl bir tahmin olur?

Cevap

Eğer bir tahmin sapmasızlık özelliğini sağlamıyorsa, tahmin yanlı olacaktır.


7. Soru

İstatistiksel tahminde kaç tür tahmin söz konusudur?

Cevap

İstatistiksel tahminde, nokta tahmin ve aralık tahmini olmak üzere iki tür tahmin söz konusudur.


8. Soru

Varyans analizi hangi grup testlerdendir?

Cevap

Parametrik testlerdendir.


9. Soru

Red bölgesinin büyüklüğü neye bağlıdır?

Cevap

Red bölgesinin büyüklüğü I. Tip hata olasılığı olan ?’ya bağlıdır.


10. Soru

Paremetrik testler ile parametrik olmayan testler arasındaki farklar nelerdir?

Cevap

Parametrik testler, bazı varsayımları gerektiren testlerdir ve incelenen değişkenin en az aralıklı ölçme düzeyinde ölçülmüş olmasını gerektirirler. Parametrik olmayan testler, iddialı varsayım ileri sürmezler ve genellikle sınıflayıcı ve sıralayıcı ölçme düzeyindeki verilere uygulanırlar.


11. Soru

Aralık tahmini yaparken güven aralığının mümkün olduğunca dar tutmak için neler yapılır?

Cevap

Ya güven düzeyi düşürülür ya da tahminin standart hatası küçültülmeye çalışılır. Örneklem hacminin mümkün olduğu kadar büyütülmesiyle standart hata küçültülebilir.


12. Soru

Örneklem ortalaması yeterli bir tahmincidir. Neden?

Cevap

Örneklem ortalamasının hesaplanmasında tüm örneklem verileri kullanıldığından yeterli bir tahmincidir.


13. Soru

Mod ve medyan yeterli birer tahminci değillerdir. Neden?

Cevap

Mod ve medyanın hesaplanmasında bazı örneklem verileri kullanılmaktadır. Dolayısıyla, mod ve medyan yeterli birer tahminci değillerdir.


14. Soru

Tek taraflı bir test kullanıldığında ve 0,05 anlamlılık düzeyi belirlendiğinde, büyük örneklemler ( n ? 30 ) için kritik z değeri kaçtır?

Cevap

1,64.


15. Soru

İstatistiksel tahmin nedir?

Cevap

İstatistiksel tahmin; belirli bir ana kütleden tesadüfi olarak alınan örneklemden yararlanarak, ana kütlenin belirli bir parametresi ya da parametrelerinin değerinin araştırılması işlemidir.


16. Soru

Sınıflayıcı ve sıralayıcı ölçekle ölçülebilen değişkenlerden elde edilen veriler söz konusu ise hangi test grubundan yararlanılabilir?

Cevap

Parametrik olmayan testlerden yararlanılır.


17. Soru

z-testi hangi grup testlerdendir?

Cevap

Parametrik testlerdendir.


18. Soru

Aralıklı ve oranlı ölçekle ölçülebilen değişkenlerden elde edilen veriler söz konusu ise hangi test grubundan yararlanılabilir?

Cevap

Hem parametrik testlerden, hem de parametrik olmayan testlerden yararlanılabilir.


19. Soru

Ana kütle aritmetik ortalamasının tahmincileri olan örneklem ortalaması ve medyandan hangisi daha etkin bir tahmincidir?

Cevap

Ana kütle aritmetik ortalamasının iki tahmincisi örneklem ortalaması ve medyandan, örneklem aritmetik ortalaması, varyansı daha küçük olduğundan örneklem medyanına göre daha etkin bir tahmincidir.


20. Soru

Hipotez testinin aşamaları nelerdir?

Cevap

? Sıfır hipotezi ve alternatif hipotezin ifade edilmesi ? Anlamlılık düzeyi ?’nın seçilmesi ? Örnekleme dağılımının belirlenmesi ? Red bölgesinin (kritik değerin) belirlenmesi ? Uygun test istatistiğinin hesaplanması ? İstatistiksel kararın verilmesi


21. Soru

Hipotez testinde örneklem istatistiği kanıt olarak kullanıldığında hangi karar durumlarıyla karşı karşıya kalınacaktır?

Cevap

Aşağıdaki karar durumlarıyla karşı karşıya kalınır: ? Sıfır hipotezi gerçekte doğrudur, reddedilememiştir. ? Sıfır hipotezi gerçekte doğrudur, reddedilmiştir. ? Sıfır hipotezi gerçekte yanlıştır, reddedilememiştir. ? Sıfır hipotezi gerçekte yanlıştır, reddedilmiştir.


22. Soru

Ki-kare testi hangi grup testlerdendir?

Cevap

Parametrik olmayan testlerdendir.


23. Soru

Güven düzeyi nedir?

Cevap

Ana kütle parametresinin tahmininde güven aralığı yaklaşımı kullanıldığında, yapılan tahminin doğruluk derecesi, yani hesaplanan güven aralığının ana kütle parametresini içermesi olasılığı (1-?) belirlenebilmektedir. Bu olasılık “güven düzeyi” olarak adlandırılır.


24. Soru

Red bölgesinin alanı neye eşittir?

Cevap

Tek taraflı, sağ veya sol uçtaki testler için red bölgesinin alanı ?’ya; `çift taraflı testler için ise ?/2’ye eşittir.


25. Soru

t-testi hangi grup testlerdendir?

Cevap

Parametrik testlerdendir.


26. Soru

Sıfır hipotezi nedir? Nasıl gösterilir?

Cevap

Ana kütle parametresinin belirli bir değere eşitliği, iki ya da daha fazla ana kütle parametresi arasında fark olmadığı biçimindeki hipotez; sıfır hipotezidir ve H0 ile gösterilir. (Araştırmacının doğruluğundan kuşku duyduğu hipotezdir.)


27. Soru

Hipotez testlerinde “?” neyi ifade eder?

Cevap

Birinci tip hatayı işleme olasılığını ifade eder.


28. Soru

Karşıt hipotez nedir? Nasıl gösterilir?

Cevap

Ana kütlenin ilgilenilen parametresinin belirli bir değerden farklılığını, iki ya da daha fazla ana kütle parametresi arasında fark olduğunu ifade eden hipotez karşıt hipotezdir ve H1 ile gösterilir. (Araştırmacının doğru olduğuna inandığı hipotezdir.)


29. Soru

Bir tahmin hangi durumda tutarlı bir tahmin olarak değerlendirilir?

Cevap

Örneklem hacmi n, ana kütle hacmine yaklaşacak biçimde arttırıldığında örneklem istatistiğiyle ana kütle parametresi arasındaki farkın azalarak sıfıra yaklaştığı görülür. Bu durumda tahmin tutarlı bir tahmin olarak değerlendirilir.


30. Soru

Nokta tahmin işleminin başarılı sayılabilmesi için nokta tahmininin hangi özelliklere (tahminleri değerlendirmede kullanılan ölçütler) sahip olması gerekir?

Cevap

Nokta tahmin işleminin başarılı sayılabilmesi için nokta tahmininin belirli bazı özelliklere (tahminleri değerlendirmede kullanılan ölçütler) sahip olması gerekir. Bu özellikler: “sapmasızlık”, “tutarlılık”, “etkinlik” ve “yeterlilik”tir.


31. Soru

Hipotez testlerinde örnekleme dağılımının belirlenmesi aşamasında ne yapılır?

Cevap

Araştırmanın amacına uygun olarak hangi örnekleme dağılımından yararlanılacağı bu aşamada belirlenir ve örneklem istatistikleri ( X ve s gibi) kullanılarak standart hata hesaplanır.


33. Soru

İki ya da daha fazla grubun sınıflayıcı veya sıralayıcı ölçme düzeyinde ölçülmüş değişken bakımından farklılığını araştıran test hangisidir.

Cevap

Ki-kare analizi.


34. Soru

Tek taraflı bir test kullanıldığında ve 0,01 anlamlılık düzeyi belirlendiğinde, büyük örneklemler ( n ? 30 ) için kritik z değeri kaçtır?

Cevap

2,33.


35. Soru

Aralık tahmini yaklaşımı neden dolayı geliştirilmiştir?

Cevap

Nokta tahmin, ana kütle parametresinin tahmininde kullanılan genel bir yaklaşımdır. Ancak kesin değildir. Dolayısıyla, gerçekleştirilen bir nokta tahmini sonucunda tahminin gerçek parametre değerine ne kadar yakın olduğu bilinemez. Bundan dolayı güvenilir bir tahmin yapma gerekliliği doğar. Güvenilirliğin somut olarak ortaya konulması için “güven aralığı” kavramı geliştirilmiştir. Bu nedenle güvenilir bir tahmin yapılabilmesi için aralık tahmini yaklaşımı geliştirilmiştir.


36. Soru

İkiden çok ana kütle aritmetik ortalamasına ilişkin testler hangisidir?

Cevap

İkiden çok ana kütle aritmetik ortalamasına ilişkin testler hangisidir?


37. Soru

Red bölgesi ve kritik değer kavramlarını açıklayınız

Cevap

Test istatistiğinin hesaplanan değerlerinin bizi sıfır hipotezinin reddi kararına götüreceği değerler kümesi red bölgesidir. Red bölgesinin sınırında bulunan değere kritik değer adı verilir.


38. Soru

Aralık tahminin %99 olasılıkla (güven düzeyinde) yapılırsa, tahminin hata payı kaçtır?

Cevap

0,01.


39. Soru

Aralık tahmini yaparken güven aralığının mümkün olduğunca dar tutulması arzulanır. Neden?

Cevap

Aralık tahmininde güven aralığının genişliğini güven düzeyi belirler: güven düzeyi yükseldikçe güven aralığı genişler. Buna bağlı olarak doğru tahmin yapma şansı artar, ancak tahminin duyarlılığı azalır. Bundan dolayı, güven aralığının mümkün olduğunca dar tutulması arzulanır.


40. Soru

Anlamlılık düzeyi nedir? Nasıl belirlenir?

Cevap

Anlamlılık düzeyi, bir hipotez testinde I. Tip hatayı işleme olasılığı (?)’dır. Bu hata miktarı çoğunlukla 0,05 ve 0,01 olarak belirlenir. Ancak, araştırmanın önemi dikkate alınarak daha büyük ya da küçük bir değer de belirlenebilir


41. Soru

İki ana kütle aritmetik ortalamasına ilişkin testler hangileridir?

Cevap

t-testi ve z-testi


42. Soru

Bir tahminin yeterlilik özelliği nedir?

Cevap

Yeterlilik özelliği, tahmin değerinin hesaplanmasında örneklem verilerinin tamamının kullanılıp kullanılmadığı ile ilgilidir. Örneklem verilerinin tamamının kullanılması ilgili tahminin yeterli olduğunu göstermektedir.


43. Soru

Tahmin işlemi istatistiğin hangi işlevi ile ilgilidir?

Cevap

Tahmin işlemi, istatistiğin çıkarsama işlevi ile ilgilidir.


44. Soru

Hipotez testlerinde “1-?” neyi ifade eder?

Cevap

H0 gerçekte doğru olduğunda onu reddetmeme olasılığını ifade eder ve aralık tahmininde olduğu gibi “Güven Düzeyi” olarak adlandırılır.


45. Soru

Sapmasız bir tahmin nedir?

Cevap

Eğer örneklem istatistiğinin beklenen değeri, tahmin edilmek istenen ana kütle parametresine eşit ise, söz konusu istatistik ana kütle parametresinin sapmasız bir tahminidir.


46. Soru

Çift taraflı bir test kullanıldığında ve 0,05 anlamlılık düzeyi belirlendiğinde, büyük örneklemler ( n ? 30 ) için kritik z değeri kaçtır?

Cevap

1,96.


47. Soru

Aralık tahminin %95 olasılıkla (güven düzeyinde) yapılırsa, belirlenen güven aralığının ana kütle parametresini içermesi olasılığı kaçtır?

Cevap

0,95.


48. Soru

Çift taraflı bir test kullanıldığında ve 0,01 anlamlılık düzeyi belirlendiğinde, büyük örneklemler ( n ? 30 ) için kritik z değeri kaçtır?

Cevap

2,58.


49. Soru

Bir araştırmacı uyguladığı bir tedavi yönteminin ilgili hastalığa ilişkin ölçümleri değiştirip değiştirmediğini araştırmak için ne yapması gerekmektedir?

Cevap

İstatistiksel hipotez testlerinden birini uygulamalıdır.


50. Soru

Hipotez nedir?

Cevap

Hipotez, genel olarak belirli bir konuda ileri sürülen iddia (önerme)’dır.


51. Soru

Red bölgesinin yeri neye bağlıdır?

Cevap

Red bölgesinin yeri karşıt hipoteze bağlıdır. Karşıt hipotez, ana kütle ortalamasının iddia edilen değerinden büyük ya da küçük bir değer olduğu biçiminde ise, yani tek taraflı bir test gerçekleştirilecekse, red bölgesi birinci durumda dağılımın pozitif (sağ) ucunda yer alır. İkinci durumda ise dağılımın sol ucunda gösterilir. Eğer karşıt hipotez ana kütle ortalamasının iddia edilen değerinden farklı olduğu biçiminde ise, red bölgesi dağılımın iki ucunda olmak üzere iki eşit bölgede yer alır.


52. Soru

Çift taraflı test nedir?

Cevap

Yön belirtilmeden ana kütle ortalamasının iddia edilen değerden farklı olduğu ileri sürülecekse alternatif hipotez eşitsizlik biçiminde kurulur ve testin çift taraflı olduğu ifade edilir.


53. Soru

II. Tip Hata (ikinci tip hata) nedir?

Cevap

Gerçekte yanlış olan sıfır hipotezini test sonucunda doğrudur diye “reddedilemez” kararı vermeye II. Tip Hata (ikinci tip hata) adı verilir. (ß-Hatası olarak da adlandırılan bu hatayı işleme olasılığı ß kadardır.)


54. Soru

Tek taraflı test nedir?

Cevap

Ana kütle ortalamasının iddia edilen değerden büyük olduğu ya da küçük olduğu biçimindeki iddialar için test tek taraflı olarak adlandırılır.


55. Soru

Hipotez testlerinde “ß” neyi ifade eder?

Cevap

İkinci tip hatayı işleme olasılığını ifade eder.


56. Soru

İstatistiksel hipotez nedir?

Cevap

İstatistiksel hipotez, bir araştırmada araştırma amacına uygun olarak ilgilenilen bir veya daha fazla ana kütle parametresi hakkında ileri sürülen, doğruluğu konusunda kuşku duyulan ve bundan dolayı doğruluğu (veya geçerliliği) olasılık kurallarına göre test edilme gerekliliği olan özel önermelerdir.


57. Soru

I. Tip Hata (birinci tip hata) nedir?

Cevap

Gerçekte doğru olan sıfır hipotezini test sonucunda yanlıştır diye reddetmeye I. Tip Hata (birinci tip hata) adı verilir. (?-Hatası olarak da adlandırılan bu hatayı işleme olasılığı ? kadardır.)


58. Soru

Hipotez testlerinde “1-ß” neyi ifade eder?

Cevap

H0 gerçekte yanlış olduğunda onu reddetme olasılığını ifade eder ve “Testin Gücü” olarak adlandırılır.


59. Soru

Aralık tahmin nedir?

Cevap

Ana kütle parametresinin değerinin örneklem istatistiğinden hareketle bir aralık biçiminde tahmin edilmesi “aralık tahmin” olarak tanımlanır.


60. Soru

Güven aralığı nedir?

Cevap

Aralık tahmininde, ana kütle parametresinin belirli bir olasılık düzeyinde içerisinde yer alabileceği simetrik bir aralık belirlenir. Belirtilen olasılık düzeyi, tahminin doğruluğundan ne kadar emin olunacağını belirtir ve aralığı oluşturan güven sınırlarının belirlenmesinde kullanılır. Aralık tahmininde oluşacak aralığa “güven aralığı” denir.


61. Soru

Güven sınırları nedir?

Cevap

Güven aralığın alt ve üst sınır değerlerine “güven sınırları” adı verilir.


62. Soru

Kontenjans tablosu (çapraz tablo) nedir, nasıl oluşturulur?

Cevap

Ki-kare homojenlik testinde biri örneklemlerin ait olduğu değişken (grup değişkeni), diğeri incelenen değişken olmak üzere, birinin düzeyleri satırlarda diğerinin düzeyleri de sütunlarda olacak biçimde çapraz tablo (kontenjans tablosu) olarak adlandırılan tablo oluşturulur. (Bu çapraz tabloda oluşan hücrelerde ilgili birim sayısına (hücre frekansı) yer verilir.)


63. Soru

İstatistiksel tahmin nedir?

Cevap

İstatistiksel tahmin belirli bir ana kütleden tesadüfi olarak alınan örneklemden yararlanarak, ana kütlenin belirli bir parametresi ya da parametrelerinin değerinin araştırılması işlemidir. Dolayısıyla ana kütle parametreleri, örneklem istatistikleri yardımıyla tahmin edilmektedir. Tahmin işlemi istatistiğin çıkarsama işlevi ile ilgilidir.


64. Soru

Nokta (tek değer) tahmin nedir?

Cevap

Ana kütle parametresini çekilen örneklemden elde edilecek örneklem istatistiğinden hareketle tek bir değerle tahmin etmek nokta tahmin(tek değer tahmin) olarak adlandırılır. Genel gösterim olarak anakütle parametresi “? ”, örneklem istatistiği ise “T” simgeleri ile gösterilir. Nokta tahmininde genel olarak ana kütle ortalaması, ana kütle oranı ya da bunlar arasındaki farklar için tahmin yapılır.


65. Soru

Aralık tahmini nedir?

Cevap

Ana kütle parametresinin değerinin örneklem istatistiğinden hareketle bir aralık biçiminde tahmin edilmesi “aralık tahmin” olarak tanımlanır. Aralık tahmininde, ana kütle parametresinin belirli bir olasılık düzeyinde içerisinde yer alabileceği simetrik bir aralık belirlenir. Belirtilen olasılık düzeyi, tahminin doğruluğundan ne kadar emin olunacağını belirtir ve aralığı oluşturan güven sınırlarının belirlenmesinde kullanılır. Aralık tahmininde oluşacak aralığa “güven aralığı”, aralığın alt ve üst sınır değerlerine ise
“güven sınırları” adı verilir.


66. Soru

Nokta tahmin ile Aralık tahmini arasındaki fark nedir?

Cevap

Nokta tahmin, ana kütle parametresinin tahmininde kullanılan genel bir yaklaşımdır. Ancak kesin değildir. Dolayısıyla, gerçekleştirilen bir nokta tahmini sonucunda tahminin gerçek parametre değerine ne kadar yakın olduğu bilinemez. Bundan dolayı güvenilir bir tahmin yapma gerekliliği doğar. Güvenilirliğin somut olarak ortaya konulması için “güven aralığı” kavramı geliştirilmiştir. Bu nedenle güvenilir bir tahmin yapılabilmesi için aralık tahmini yaklaşımı geliştirilmiştir.


67. Soru

Güven düzeyi nedir?

Cevap

Herhangi bir ana kütleden çekilen farklı örneklemler için hesaplanan güven aralıklarının bir kısmı değeri araştırılan anakütle parametresini kapsamaz. Dolayısıyla ana kütle parametresinin tahmininde güven aralığı yaklaşımı kullanıldığında, yapılan tahminin doğruluk derecesi yani hesaplanan güven aralığının anakütle parametresini içermesi olasılığı (1-?) belirlenebilmektedir. Bu olasılık “güven düzeyi” olarak adlandırılır. Burada ? tahminin hata payını ifade etmektedir. Örneğin, aralık tahminin %95 olasılıkla (güven düzeyinde) yapılması, belirlenen güven aralığının anakütle parametresini içermesi olasılığı 0,95 olacaktır. 


68. Soru

Hipotez ve Hipotez Testi nedir?

Cevap

Hipotez, genel olarak belirli bir konuda ileri sürülen iddia (önerme) dır. İstatistiksel Hipotez ise, bir araştırmada araştırma amacına uygun olarak ilgilenilen bir veya daha fazla anakütle parametresi hakkında ileri sürülen, doğruluğu konusunda kuşku duyulan ve bundan dolayı doğruluğu (veya geçerliliği) olasılık kurallarına göre test edilme gerekliliği olan özel önermelerdir.


69. Soru

Sıfır hipotezi nedir?

Cevap

Ana kütle parametresinin belirli bir değere eşitliği, iki ya da daha fazla ana kütle parametresi arasında fark olmadığı biçimindeki hipotez; sıfır hipotezidir ve H0 ile gösterilir.


70. Soru

Karşıt hipotez nedir?

Cevap

Ana kütlenin ilgilenilen parametresinin belirli bir değerden farklılığını, iki ya da daha fazla ana kütle parametresi arasında fark
olduğunu ifade eden hipotez ise karşıt hipotezdir ve H1 ile gösterilir.


71. Soru

Hipotez testinde örneklem istatistiği kanıt olarak kullanıldığında hangi durumlarla kaşılaşılır?

Cevap

I. Sıfır hipotezi gerçekte doğrudur, reddedilememiştir.
II. Sıfır hipotezi gerçekte doğrudur, reddedilmiştir.
III. Sıfır hipotezi gerçekte yanlıştır, reddedilememiştir.
IV. Sıfır hipotezi gerçekte yanlıştır, reddedilmiştir.


72. Soru

I. Tip hata nedir?

Cevap

I. TİP HATA: Gerçekte doğru olan sıfır hipotezini test sonucunda yanlıştır diye reddetmeye I. Tip Hata adı verilir. ?-Hatası olarak da adlandırılan bu hatayı işleme olasılığı ? kadardır.


73. Soru

II. Tip hata nedir?

Cevap

II. TİP HATA: Gerçekte yanlış olan sıfır hipotezini test sonucunda doğrudur diye “reddedilemez” kararı vermeye II. Tip Hata adı verilir. ß-Hatası olarak da adlandırılan bu hatayı işleme olasılığı da ß kadardır.


74. Soru

Birinci tip hatayı işleme olasılığı ne anlama gelmektedir?

Cevap

1-?: H0 gerçekte doğru olduğunda onu reddetmeme olasılığıdır ve aralık tahmininde olduğu gibi “Güven Düzeyi” olarak adlandırılır.


75. Soru

İkinci tip hatayı işleme olasılığı ne anlama gelmektedir?

Cevap

1-ß: H0 gerçekte yanlış olduğunda onu reddetme olasılığıdır ve “Testin Gücü” olarak adlandırılır.


76. Soru

Hipotez testinin aşamaları nelerdir?

Cevap

Araştırmanın amacına uygun olarak yürütülecek bir hipotez testinde genel olarak izlenecek aşamalar şu
biçimde sıralanabilir:
1. Sıfır hipotezi ve alternatif hipotezin ifade edilmesi
2. Anlamlılık düzeyi ? nın seçilmesi
3. Örnekleme dağılımının belirlenmesi
4. Red bölgesinin (kritik değerin) belirlenmesi
5. Uygun test istatistiğinin hesaplanması
6. İstatistiksel kararın verilmesi


77. Soru

Sıfır hipotezi ve alternatif hipotez nasıl ifade edilir?

Cevap

Sıfır hipotezi her zaman eşitlik şeklinde ifade edilir. Alternatif hipotez ise bizim araştırmak istediğimiz hipotezdir. Daha sonra testin tek taraflı mı yoksa çift taraflı mı olacağına, dolayısıyla alternatif hipotezin yönüne karar verilir. Ana kütle ortalamasının iddia edilen değerden büyük olduğu ya da küçük olduğu biçimindeki iddialar için test tek taraflı olarak adlandırılır. Yön belirtilmeden ana kütle ortalamasının iddia edilen değerden farklı olduğu ileri sürülecekse alternatif hipotez eşitsizlik biçiminde kurulur ve testin çift taraflı olduğu ifade edilir. Tek taraflı testlerde eşitsizliğin yönü belirlenirken dikkat edilmelidir.


78. Soru

Tek anakütle ortalamasına ilişkin hipotez testinde hangi işlemler yapılır?

Cevap

Tek bir ana kütle aritmetik ortalamasına ilişkin hipotez testinde, ilgili ana kütle aritmetik ortalamasının (µ) belirli bir değere (µ0) eşitliği biçiminde ifade edilen sıfır hipotezinin test edilmesi işlemleri gerçekleştirilir.


79. Soru

Tek AnaKütle Ortalamasına İlişkin Hipotez Testinde örnekleme dağılımı nasıl belirlenir?

Cevap

Örneklemeye başvurulduğunda, istatistiksel tahminde olduğu gibi hipotez testlerinde de, örneklem istatistiğinin örnekleme dağılımından ve onun olasılık kurallarından yararlanılmaktadır. Dolayısıyla araştırmanın amacına uygun olarak hangi örnekleme dağılımından yararlanılacağı bu aşamada belirlenir ve örneklem istatistikleri kullanılarak standart hata hesaplanır.


80. Soru

Tek AnaKütle Ortalamasına İlişkin Hipotez Testinde red bölgesinin belirlenmesi nasıl gerçekleştirilmektedir?

Cevap

Test istatistiğinin hesaplanan değerlerinin bizi sıfır hipotezinin reddi kararına götüreceği değerler kümesi red bölgesidir. Red bölgesinin sınırında bulunan değere kritik değer adı verilir. Red bölgesinin büyüklüğü Tip I hata olasılığı olan ?’ya bağlıdır. Buna göre anlamlılık düzeyinin belirlenmesiyle red bölgesinin büyüklüğü de ortaya çıkmış olur. Karşıt hipotez ise, red bölgesinin yerini belirlemede yardımcı olur. Karşıt hipotez, ana kütle ortalamasının iddia edilen değerinden büyük ya da küçük bir değer olduğu biçiminde ise, yani tek taraflı bir test gerçekleştirilecekse, red bölgesi birinci durumda dağılımın pozitif (sağ) ucunda yer alır. İkinci durumda ise dağılımın sol ucunda gösterilir. Eğer karşıt hipotez anakütle ortalamasının iddia edilen değerinden farklı olduğu biçiminde ise, red bölgesi dağılımın iki ucunda olmak üzere iki eşit bölgede yer alır. Tek taraflı, sağ veya sol uçtaki testler için red bölgesinin alanı ?’ya; `çift taraflı testler için ise ?/2'ye eşittir.


81. Soru

Tek yönlü varyans analizi nedir?

Cevap

Tek-Yönlü Varyans Analizi, bağımlı değişken üzerinde sadece bir bağımsız değişkenin etkisinin araştırıldığı, dolayısıyla bağımsız değişkenin düzeyleri olarak ortaya çıkan gruplar arasındaki farkların istatistiksel olarak anlamlılığının araştırıldığı bir yaklaşımdır. Çözümlemede F-Testinden yararlanılır. Bu amaçla test istatistiği olarak F istatistiği kullanılır. F istatistiği, aynı varyansın bağımsız iki tahmincisinin birbirine oranıdır. Bu oran, payın serbestlik derecesi V1 =(k-1) ve paydanın serbestlik derecesi V2 =(N-k) serbestlik dereceleriyle dağılan F örnekleme dağılımının bir terimidir


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v