Orhon Türkçesi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci tekil kişi çekimi nasıl yapılır?

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci tekil kişi çekimi, zaman çekimli fiile “men” kişi zamirinin getirilmesiyle yapılır.

Orhun Türkçesinde geniş zamanın olumsuzu hangi ekle yapılmaktadır?

Orhun Türkçesinde geniş zamanın olumsuzu -mAz ekiyle yapılmaktadır.

Orhun Türkçesindeki sıfat-fiil ekleri hangileridir?

Orhun Türkçesindeki sıfat-fiil ekleri, -(X)r/-Ar; -mAz; -(X)gmA; -(I)glI; -DUk; -mIş; -tAçI; -sIk; - gU; -gUçI ekleridir.

Orhun Türkçesinde gerçekleşmeyen gelecek zaman çekimi nasıl yapılmaktadır?

Orhun Türkçesinde gerçekleşmeyen gelecek zaman çekimi, -tAçI ekli gelecek zaman eylem sıfatı üzerine er- yardımcı fiilinin belirli geçmiş zaman eki getirilerek yapılmaktadır.

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman üçüncü tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman ikinci tekil kişi çekimi -(X)r sen biçimindedir.

Orhun Türkçesindeki -sAr fiil zarfının işlevleri nedir?

Orhun Türkçesindeki -sAr zarf-fiil eki, asıl fiilin hangi şartlar altında gerçekleştiğini ve eylemin hangi durum ve zamanda işlendiğini gösterir. Bu ek aynı zamanda şart kipinin ekidir.

Orhun Türkçesinde -çI gelecek zaman eki daha çok hangi tür eylemlere ulanmaktadır?

Orhun Türkçesinde -çI gelecek zaman eki daha çok olumsuz eylem gövdelerine ulanmaktadır.

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman ikinci çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman ikinci çoğul kişi çekimi -(X)r siz biçimindedir.

Orhun Türkçesindeki -gUçI eki, hangi iki ekin birleşmesiyle oluşmuştur?

Orhun Türkçesindeki -gUçI sıfat-fiil eki, eylem adı yapan -gU ekiyle +çI ekinden türetilmiştir.

Orhun Türkçesinde -mIş ekli geçmiş zaman hangi kökenli kişi ekleriyle çekimlenir?

Orhun Türkçesinde -mIş ekli geçmiş zaman, kişi zamiri kökenli kişi ekleriyle çekimlenir.

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci tekil kişi çekimi nasıl yapılır?

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci tekil kişi çekimi, zaman çekimli fiile “sen” kişi zamirinin getirilmesiyle yapılır.

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman üçüncü tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman üçüncü tekil kişi çekimi “-DI” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde fiil zaman ve kip çekimlerinde kullanılan üç kişi eki kategorisi hangileridir?

Orhun Türkçesinde fiil zaman ve kip çekimlerinde kullanılan üç kişi eki kategorisi şunlardır: • Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimleri, • İyelik eklerine benzer kişi eklerinin geldiği fiil çekimleri, • Her kişi için farklı eklerin kullanıldığı fiil çekimi.

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman birinci tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman birinci tekil kişi çekimi -(X)r men biçimindedir.

Orhun Türkçesindeki -(X)pAn zarf-fiil eki, hangi zarf-fiil ekinin genişletilmiş biçimidir?

Orhun Türkçesindeki -(X)pAn zarf-fiil eki, -(X)p zarf-fiil ekinin genişletilmiş şeklidir.

Emir kipinin birinci tekil kişi çekimi hangi ekle yapılmaktadır?

Emir kipinin birinci tekil kişi çekimi -AyIn ekiyle yapılmaktadır.

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci çoğul kişi çekimi nasıl yapılır?

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci çoğul kişi çekimi, zaman çekimli fiile “biz” kişi zamirinin getirilmesiyle yapılır.

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci tekil kişi çekimi nasıl yapılır?

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci tekil kişi çekimi, zaman çekimli fiile “+m” ekinin getirilmesiyle yapılır.

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci çoğul kişi çekimi nasıl yapılır?

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde birinci çoğul kişi çekimi, zaman çekimli fiile “+mIz” ekinin getirilmesiyle yapılır.

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman birinci tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman birinci tekil kişi çekimi “-DXm” biçimindedir.

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı zaman ve kip ekleri hangileridir?

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı zaman ve kip ekleri şunlardır: • -DI ekli geçmiş zaman • -sIK ekli gelecek zaman.

Orhun Türkçesinde -çA zarf-fiil ekinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde -çA zarf-fiil ekinin işlevi, asıl eylemden önce işlenen bir eylemi belirtmektir.

Her kişi için farklı eklerin kullanıldığı fiil çekimi hangi kipte görülmektedir?

Her kişi için farklı eklerin kullanıldığı fiil çekimi emir kipinde görülmektedir.

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü tekil kişi çekimi nasıl yapılır?

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü tekil kişi çekimi eksizdir.

Emir kipinin üçüncü çoğul kişi çekimi hangi ekle yapılmaktadır?

Emir kipinin üçüncü çoğul kişi çekimi -zU(n) /-çUn ekleriyle yapılmaktadır.

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman ikinci tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman ikinci tekil kişi çekimi “-DX?/-DXg” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman ikinci tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman ikinci tekil kişi çekimi -(X)r sen biçimindedir.

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman üçüncü çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman üçüncü çoğul kişi çekimi -(X)r biçimindedir.

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü çoğul kişi çekimi nasıl yapılır?

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü çoğul kişi çekimi eksizdir.

Emir kipinin birinci çoğul kişi çekimi hangi ekle yapılmaktadır?

Emir kipinin birinci çoğul kişi çekimi -(A)lIm ekiyle yapılmaktadır.

Emir kipinin ikinci çoğul kişi çekimi hangi ekle yapılmaktadır?

Emir kipinin ikinci çoğul kişi çekimi eksiz olarak ya da -(I)? / -gIl ekleriyle yapılmaktadır.

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü tekil kişi çekimi nasıl yapılır?

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü tekil kişi çekimi eksiz olarak ya da zaman çekimli fiile “ol” kişi zamirinin getirilmesiyle yapılır.

Orhun Türkçesinde -sIk ekli gelecek zaman eki, eklendiği fiillere nasıl bir anlam katmaktadır?

Orhun Türkçesinde -sIk ekli gelecek zaman eki, eklendiği fiillere “gelecekte mutlak olarak yapılacak ya da olacak olma” anlamı katmaktadır.

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman üçüncü çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman üçüncü çoğul kişi çekimi “-DAçI” biçimindedir.

Emir kipinin ikinci tekil kişi çekimi hangi ekle yapılmaktadır?

Emir kipinin ikinci tekil kişi çekimi -GIl ekiyle ya da eksiz olarak yapılmaktadır.

Orhun Türkçesinde fiil zaman ve kip çekimleri kişi eklerinin geliş şekillerine göre kaç kategoride toplanır?

Orhun Türkçesinde fiil zaman ve kip çekimleri kişi eklerinin geliş şekillerine göre üç kategoride toplanır.

Orhun Türkçesinde bar- tasvirî fiil ekinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde bar- tasvirî fiili ile kurulan birleşik fiiller, asıl eylemin tamamlandığını gösterir.

Orhun Türkçesinde uzak geçmiş zaman çekimi nasıl yapılmaktadır?

Orhun Türkçesinde uzak geçmiş zaman çekimi, -mIş ekli anlatılan geçmiş zaman eki üzerine er- yardımcı fiili getirilerek yapılmaktadır.

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci tekil kişi çekimi nasıl yapılır?

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci tekil kişi çekimi, zaman çekimli fiile “+?/+G” ekinin getirilmesiyle yapılır.

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü çoğul kişi çekimi nasıl yapılır?

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde üçüncü çoğul kişi çekimi eksizdir.

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci çoğul kişi çekimi nasıl yapılır?

İyelik eklerine benzer kişi eklerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci çoğul kişi çekimi, zaman çekimli fiile “+?Iz/+gIz” ekinin getirilmesiyle yapılır.

Orhun Türkçesinde “asıl fiil + zarf-fiil eki + tasvirî fiil” şeklinde kurulmuş birleşik fiil yapılarında hangi tasvirî fiillerin kullanıldığı görülmektedir?

Orhun Türkçesinde “asıl fiil + zarf-fiil eki + tasvirî fiil” şeklinde kurulmuş birleşik fiil yapılarında ber-, bar-, kel-, kal-, elt-, ıd-, kör- ve u- tasvirî fiillerinin kullanıldığı görülmektedir.

Orhun Türkçesinde kel- ve kal- tasvirî fiillerinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde kel- ve kal- tasvirî fiilleri, asıl eylemin sürüp gittiğini anlatmaktadır.

Orhun Türkçesinde geniş zamanın olumsuzu dışında kalan diğer zaman çekimlerinin olumsuzu hangi ekle yapılır?

Orhun Türkçesinde geniş zamanın olumsuzu dışında kalan diğer zaman çekimlerinin olumsuzu, fiil kök ve gövdelerine -mA eki getirilerek yapılır.

Orhun Türkçesinde geniş zaman eylem sıfatı hangi ekle yapılmaktadır?

Orhun Türkçesinde geçmiş zaman eylem sıfatı -DUk ekiyle yapılmaktadır.

Kişi zamirleri kullanılarak çekimlenen fiil zaman ve kipleri hangileridir?

Kişi zamirleri kullanılarak çekimlenen fiil zaman ve kipleri şunlardır: • Geniş ve şimdiki zaman, • -mIş ekli geçmiş zaman, • -DAçI ekli gelecek zaman, • -çI ekli gelecek zaman.

Orhun Türkçesinde geniş zamanın hikayesinin olumsuzu nasıl çekimlenmektedir?

Orhun Türkçesinde geniş zamanın rivayetinin olumsuzu -mAz sıfat-fiili ve er- yardımcı fiili üzerine belirsiz geçmiş zaman eki -mIş getirilerek yapılmaktadır.

Orhun Türkçesindeki zarf-fiil ekleri hangileridir?

Orhun Türkçesindeki zarf-fiil ekleri, -A, -I, -(y)U, -(X)p, -(X)pAn, -(X)yIn, -gAlI, -sAr, -gInçA, -çA, -mAtI(n) ekleridir.

Orhun Türkçesinde, asıl eylem ile aynı zamanda meydana gelen eylemi gösteren zarf-fiil eki hangisidir?

Orhun Türkçesinde, asıl eylem ile aynı zamanda meydana gelen eylemi gösteren zarf-fiil eki -(X)yIn’dır.

Emir kipinin üçüncü tekil kişi çekimi hangi ekle yapılmaktadır?

Emir kipinin üçüncü tekil kişi çekimi -zU(n)/-çUn ekiyle yapılmaktadır.

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman ikinci tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman ikinci tekil kişi çekimi “-DAçI sen” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde ber- ~ bir- tasvirî fiil ekinin Türkiye Türkçesindeki işlevi nedir?

Orhun Türkçesindeki ber- ~ bir- tasvirî fiili, bugün Türkiye Türkçesinde ver- şekliyle “tezlik” işlevinde kullanılmaktadır.

Orhun Türkçesinde ber- ~ bir- tasvirî fiil ekinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesindeki ber- ~ bir- tasvirî fiili, eklendiği yapıya kesinlik anlamı katar.

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman birinci çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman birinci çoğul kişi çekimi “-DAçI biz” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde geniş zamanın rivayeti nasıl çekimlenmektedir?

Orhun Türkçesinde geniş zamanın rivayeti, geniş şimdiki zaman eylem sıfatları ve er- yardımcı fiili üzerine, belirsiz geçmiş zaman eki -mIş getirilerek yapılmaktadır.

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci çoğul kişi çekimi nasıl yapılır?

Kişi ekleri olarak kişi zamirlerinin kullanıldığı fiil çekimlerinde ikinci çoğul kişi çekimi, zaman çekimli fiile “siz” kişi zamirinin getirilmesiyle yapılır.

Orhun Türkçesinde -(X)gmA sıfat-fiil eki, ulandığı eyleme hangi anlamı verir?

Orhun Türkçesinde -(X)gmA sıfat-fiil eki, ulandığı eyleme “yapan, eden” anlamı verir.

Orhun Türkçesinde geçen -gInçA zarf-fiil ekinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde -gInçA zarf-fiil ekinin işlevi, asıl eylemin gerçekleşmesi için geçecek zaman sınırını belirtmektir.

Orhun Türkçesinde geniş zaman sıfat-fiilinin olumsuzu hangi ekle yapılmaktadır?

Orhun Türkçesinde geniş zaman sıfat-fiilinin olumsuzu, -mAz ekiyle yapılmaktadır.

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman birinci çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman birinci çoğul kişi çekimi “-DXmXz” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde “isim ya da sıfat + yardımcı fiil” şeklinde kurulmuş birleşik fiil yapılarına birkaç örnek verebilir misiniz?

Orhun Türkçesinde “isim ya da sıfat + yardımcı fiil” şeklinde kurulmuş birleşik fiil yapılarına örnek olarak, yok bol- “yok olmak”, yagı bol- “düşman olmak”, karı bol- “yaşlanmak, ihtiyarlamak” fiilleri gösterilebilir.

Orhun Türkçesinde -(X)p fiil zarfının işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde -(X)p fiil zarfı, asıl eylemden önce işlenmiş bir eylemi göstermektedir.

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman ikinci çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman ikinci çoğul kişi çekimi “-DAçI siz” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde -mIş sıfat-fiil ekinin işlevleri nelerdir?

Orhun Türkçesinde -mIş sıfat-fiil eki, geçmiş zaman eylem sıfatı ve aynı zamanda eylem adı yapar.

Orhun Türkçesinde -A, -I ve -(y)U ekli fiil zarflarının işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde -A, -I ve -(y)U ekli fiil zarfları, asıl fiil ile aynı zamanda meydana gelen bir eylemi anlatır. Bu zarf-fiil eki aynı zamanda, birleşik fiillerde tasvirî fiili asıl fiile bağlayan ektir.

Orhun Türkçesinde -mIş ekli geçmiş zamanın olumsuzu nasıl çekimlenmektedir?

Orhun Türkçesinde -mIş ekli geçmiş zamanın olumsuzu -mA-mIş şeklinde değil de -mAdUk şeklinde çekimlenmektedir.

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman birinci tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman birinci tekil kişi çekimi “-DAçI men” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman ikinci çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman ikinci çoğul kişi çekimi “-DX?Xz/-DXgXz” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman üçüncü çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman üçüncü çoğul kişi çekimi “-DI” biçimindedir.

-(X)p fiil zarfının fiillere ulanışı bakımından Orhun Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında ne gibi bir fark vardır?

Bu zarf-fiil eki, Orhun Türkçesinde fiil kök veya gövdesi üzerine doğrudan -p olarak gelirken, Türkiye Türkçesinde araya /y/ kaynaştırma ünsüzü girer: Orh. Tü. yorı-p > T. Tü. yürü-y-üp.

Orhun Türkçesinde -(X)r / -Ar geniş zaman sıfat-fiili eki, eklendiği fiile hangi anlamı katmaktadır?

Orhun Türkçesinde -(X)r / -Ar geniş zaman sıfatfiili eki, eklendiği fiile “yapar, eder” anlamı katmaktadır.

Orhun Türkçesindeki -gAlI fiil zarfının işlevi nedir?

Orhun Türkçesindeki -gAlI zarf-fiil eki, asıl eylemin başlangıcını ve eylemin amacını ifade eder.

Orhun Türkçesinde geniş zamanın hikayesi nasıl çekimlenmektedir?

Orhun Türkçesinde geniş zamanın hikayesi geniş şimdiki zaman ekleri ve er- yardımcı fiili üzerine belirli geçmiş zaman eki -DI getirilerek yapılmaktadır.

Orhun Türkçesindeki -gInçA zarf-fiil ekinin anlamı, Türkiye Türkçesinde hangi yapıyla karşılanmaktadır?

Orhun Türkçesindeki -gInçA zarf-fiil ekinin anlamı, Türkiye Türkçesinde -(y)IncAyA kadar yapısıyla karşılanmaktadır.

Orhun Türkçesinde elt- ve ıd- tasvirî fiillerinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde elt- ve ıd- tasvirî fiilleri, asıl eylemin kolayca gerçekleştiğini anlatmaktadır.

Orhun Türkçesinde kör- tasvirî fiilinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde kör- tasvirî fiili, asıl fiilin gerçekleştirilmesine çaba göstermeyi anlatır.

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman hangi kökenli kişi ekleriyle çekimlenir?

Orhun Türkçesinde -DI ekli geçmiş zaman, iyelik kökenli kişi ekleriyle çekimlenir.

Orhun Türkçesinde -tAçI gelecek zaman sıfat-fiil ekinin işlevleri nelerdir?

Orhun Türkçesinde -tAçI gelecek zaman sıfat-fiil eki, eylem sıfatı yapar ve eylemi yapanı gösterir.

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman üçüncü tekil kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde -DAçI ekli gelecek zaman üçüncü tekil kişi çekimi “-DAçI” biçimindedir.

Orhun Türkçesinde “isim ya da sıfat + yardımcı fiil” şeklinde kurulmuş birleşik fiil yapılarında hangi yardımcı fiillerin kullanıldığı görülmektedir?

Orhun Türkçesinde “isim ya da sıfat + yardımcı fiil” şeklinde kurulmuş birleşik fiil yapılarında, “bol-”, “kıl-/kış-” fiilleri kullanılmaktadır.

Orhun Türkçesinde geniş zaman sıfat-fiili eki nedir?

Orhun Türkçesinde geniş zaman sıfat-fiili eki, -(X)r / -Ar ekidir.

Orhun Türkçesindeki -gAlI fiil zarfı Türkiye Türkçesinde hangi eke dönüşmüştür?

Orhun Türkçesindeki -gAlI fiil zarfı, Türkiye Türkçesinde -AlI ekine dönüşmüştür.

Orhun Türkçesinde -mAtI(n) zarf-fiil ekinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde -mAtI(n) zarf-fiil ekinin işlevi, olumsuz eylem zarfları yapmaktır.

Orhun Türkçesinde u- tasvirî fiilinin işlevi nedir?

Orhun Türkçesinde u- tasvirî fiili, bir işi yapabilme, bir işe gücü yetme, muktedir olmayı anlatır.

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman birinci çoğul kişi çekimi nasıldır?

Orhun Türkçesinde geniş ve şimdiki zaman birinci çoğul kişi çekimi -(X)r biz biçimindedir.

Orhun Türkçe'sinde kişi zamirleri kullanılarak çekimlenen fiil zaman ve kipleri nelerdir?

Kişi zamirleri kullanılarak çekimlenen fiil zaman ve kipleri şunlardır:
1. Geniş ve şimdiki zaman
2. -mIş ekli geçmiş zaman
3. -DAçI ekli gelecek zaman
4. -çI ekli gelecek zaman

Kazanmak fiili 1. tekil kişi ve geniş zaman ekiyle nasıl çekimlenir?

1. tekil kişi çekimi -r men ekiyle yapılmaktadır.

Kazanmak kelimesi Orhun Türkçesi'nde kazgan şeklinde geçer. 

Sonuç olarak kazgan-ur men ‘kazanırım’ şeklinde çekimlenir.

Bilmek fiili 2. çoğul kişi ve geniş zaman çekimi ile nasıl ifade edilir?

2. çoğul kişi -r siz çekimiyle ifade edilir.

Bil-ir siz  yani ‘bilirsiniz’ şeklinde çekimlenir.

Geniş zamanın olumsuz çekimine örnek veriniz.

Geniú zamann olumsuzu -mAz eki ile yaplr.

Örneğin, 2. tekil kişi için: açsar tosık ö-mez sen yani acıkırsan doyacağını 
düşünmezsin.

Orhun Türkçe'sinde dili geçmiş zaman nasıl çekimlenir?

İyelik kökenli eklerle çekimlenir. Bu çekimde /l/, /n/, /r/ ünsüzleri ile
sonlanan fiillerde ek başı ünsüzü /t/ olur.

Ölmek fiili 2. tekil kişiye göre gelecek zaman ekiyle nasıl ifade edilir?

2. tekil kişi gelecek zaman ekiyle -DAçI sen şeklinde ifade edilmektedir.

Dolayısıyla ölmek fiili öl-teçi sen ‘öleceksin’ şeklinde çekimlenir.

"Terilip yetmiş er bolmış" cümlesinin günümüz günümüz Türkçesindeki karşılığı nedir?

Günümüz Türkçesindeki karşılığı "Toplanıp yetmiş er (kişi) olmuş" şeklindedir.

"teg-me-çi men" yani hucüm etmeyeceğim cümlesinde gelecek zaman anlamını veren ek nedir?

-Çı ekli gelecek zamanla kurulmuş bir cümledir ve gelecek zaman anlamını teg-me-Çİ-men cümlesinde -çi eki verir.

"yanıgma yagıg kelür-ür er-tim" cümlesinde ayrı yazılan bölümler dil bilgisel olarak cümleye nasıl bir anlam yüklemektedir?

Cümle bugünkü Türkçeyle "dönen (kaçan) düşmanı yanıma getirirdim" olarak ifade edilmektedir. Dolayısıyla ayrı yazılan bölüm getirir idim fiilidir. Cümleye (X)r / -Ar er-ti ekleri gelmiş yani geniş zamanın hikâyesi aktarılmış.

Orhun Türkçesinde -yorıyur yani ilerliyor kelimesi geniş zamanın rivayeti şeklinde nasıl yazılır?

Orhun Türkçesinde geniş zamanın rivayeti -(X)r / -Ar ermiş ekidir. Dolasıyla "yorıyurermiş" şeklinde yazılır.

Orhun Türkçesinde uzak geçmiş zaman eki nedir?

Orhun Türkçesinde mIş ekli anlatılan geçmiş zaman eki üzerine er- yardımcı fiili getirilerek yapılır. Örneğin:

"Katun yok bol-mış er-ti yani" “Hatun vefat et-miş-ti."

Geniş zamanının sıfat-fiil ekini bir örnekle açıklayınız.

-(X)r / -Ar geniş zaman sıfat-fiil eki “yapar, eder” anlam katar.

Örneğin kör-ür közüm yani gören gözüm.

Geçmiş zaman eylem sıfatının bir örnekle açıklayınız.

-DUk sıfat-fiil eki, geçmiş zaman eylem sıfat yapar.

Örneğin, ol bil-me-dük+üg+in üçün “ yani "o (senin) bilgisizliğin yüzünden" şeklinde ifade edilir.

Gelecek zaman sıfat-fiil ekini bir örnekle açıklayınız.

-sIk gelecek zaman sıfat-fiil ekidir:
"açsar to-sık ömez sen" yani “aç kaldığında doyacağını düşünmezsin" şeklinde ifade edilebilir.

-(X)p fiil zarfıyla çekimlenmiş bir fiil yazınız.

Almak fiili -(X)p fiil zarfıyla çekimlendiğinde al-ıp şeklinde yazılır.

-gInçA zarf-fiil ekinin, bugünkü Türkçede karşılığı nedir?

-gInçA zarf-fiil eki, bugünkü Türkçede –(y)IncAyA kadar ekinin görevini üstlenmiştir.

Örneğin, topul-gınça yani delininceye kadar.

Yaşlanmak birleşik fiili Orhun Türkçesinde nasıl ifade edilir?

Karı-bol şeklinde ifade edilir. Bu tür birleşik fiiller, isim ya da sıfattan sonra -bol ya da -kıl, -kış yardımcı fiillerinden oluşur.

-bar tasvirî fiili ile kurulan birleşik fiillerde amaç nedir?

-bar- tasvirî fiili ile kurulan birleşik fiiller, asıl eylemin tamamlandığını
gösterir: Oğuz Kaan uç-a bar-mış yani Oğuz Kaan vefat etmiş.

Orhun Türkçesinde kel- ve kal- tasvirî fiillerin kullanım amacı nedir?

kel- ve kal- tasvirî fiilleri, asl eylemin sürüp gitti÷ini anlatr:

"yat-u kal-taç ertigiz" yani “yatıp kalacak idiniz".