Orhon Türkçesi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bugün Türkiye Türkçesinde bulunup da Orhun Türkçesinde bulunmayan ünsüzler hangileridir?

Bugün Türkiye Türkçesinde bulunup da Orhun Türkçesinde bulunmayan ünsüzler “c, f, ğ, h, j, v”dir.

Orhun Türkçesindeki art damak ünsüzleri hangileridir?

Orhun Türkçesindeki art damak ünsüzleri “g1, k1, ?”dir.

Orhun Türkçesindeki dudak ünsüzleri hangileridir?

Orhun Türkçesindeki dudak ünsüzleri “b, p, m”dir.

İstisnaları olabilmekle birlikte Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan ünsüzler hangileridir?

İstisnaları olabilmekle birlikte Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan ünsüzler “d, g, l, m, n, n, ?, p, r, ş, z”dir.

Orhun Türkçesindeki en işlek isimden fiil yapma eki nedir?

Orhun Türkçesindeki en işlek isimden fiil yapma eki +lA-’dır: kış+la- “kışı geçirmek”.

Orhun Türkçesinde yokluk sıfatları yapan addan ad yapma eki nedir?

Orhun Türkçesinde yokluk sıfatları yapan addan ad yapma eki +sXz’dır: san+sız “sayısız”vb.

Orhun Türkçesinde fiilin sonucunu bildiren adlar türeten fiilden isim yapma eki nedir?

Orhun Türkçesinde fiilin sonucunu bildiren adlar türeten fiilden isim yapma eki -(X)g’dır: bil-ig “bilgi” vb.

Bugün Türkiye Türkçesinde birden çok heceli sözcüklerin sonunda düşmüş olan -g sesinin Orhun Türkçesindeki durumu nasıldı?

Bugün Türkiye Türkçesinde birden çok heceli sözcüklerin sonunda düşmüş olan -g sesi Orhun Türkçesinde henüz korunuyordu.

Orhun Türkçesinde artlık-önlük (kalınlık-incelik) uyumu nasıldır?

Orhun Türkçesinde de artlık-önlük (kalınlık-incelik) uyumu mevcuttur. Yani ilk hecesinde art ünlü bulunan sözcüklerde diğer heceler de art ünlülü; ilk hecesinde ön ünlü bulunan sözcüklerde diğer heceler de ön ünlülüdür.

Orhun Türkçesindeki n (palatal n) sesi bugün yalnızca hangi lehçede korunmaktadır?

Orhun Türkçesindeki n (palatal n) sesi bugün yalnızca Yakutçada korunmaktadır.

Orhun Türkçesine ait başgu ‘alnı beyaz akıtmalı’ sözcüğünün türediği isim kökü nedir?

Orhun Türkçesine ait baş+gu ‘alnı beyaz akıtmalı’ sözcüğünün türediği isim kökü baş ‘baş’ sözcüğüdür.

Bugün Türkiye Türkçesinde söz içi ve söz sonunda /y/’ye dönüşmüş olan ses Orhun Türkçesinde nasıldı?

Bugün Türkiye Türkçesinde söz içi ve söz sonunda /y/’ye dönüşmüş olan ses, Orhun Türkçesinde /d/ şeklindeydi.

Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan “n” sesiyle başlayan istisnaî sözcüklere bir örnek verir misiniz?

Orhun Türkçesinde ne? “şey; hiç” sözcüğü istisnaî olarak, söz başında bulunmayan “n” sesiyle başlamaktadır.

Orhun Türkçesinde eklerde düzlük-yuvarlaklık uyumunun durumu nedir?

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen ek sayısı oldukça fazladır.

Orhun Türkçesine ait altız- ‘aldırtmak, yakalatmak’ sözcüğündeki /tız/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait al-tız- ‘aldırtmak, yakalatmak’ sözcüğündeki -tız- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen sıfat-fiil ekleri hangileridir?

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen sıfat-fiil ekleri -gUçI ve -DUk ekleridir.

Orhun Türkçesindeki udı- ‘uyumak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki u+dı- ‘uyumak’ sözcüğü +dı- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki sıgıtçı ‘yasçı, ağlayıcı’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki sıgıt+çı ‘yasçı, ağlayıcı’ sözcüğü +çı addan ad yapma ekiyle türetilmiştir.

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen zarf-fiil eki hangisidir?

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen zarf-fiil eki -(y)U ekidir.

Orhun Türkçesindeki aşsız ‘aşsız, yemeksiz, fakir’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki aş+sız ‘aşsız, yemeksiz, fakir’ sözcüğü +sız addan ad yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki tizlig ‘dizli, güçlü’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki tiz+lig ‘dizli, güçlü’ sözcüğü +lig addan ad yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki diş ve diş eti ünsüzleri hangileridir?

Orhun Türkçesindeki diş ve diş eti ünsüzleri “ç, d, l, n, r, s, ş, t, z”dir.

Orhun Türkçesinde sahip olan anlamında sıfatlar yapan addan ad yapma eki nedir?

Orhun Türkçesinde sahip olan anlamında sıfatlar yapan addan ad yapma eki +lXg’dır: el+lig “devletli, devlet sahibi”.

Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan “ş” sesiyle başlayan istisnaî sözcüklere bir örnek verir misiniz?

Orhun Türkçesinde şad “yüksek bir unvan” sözcüğü istisnaî olarak, söz başında bulunmayan “ş” sesiyle başlamaktadır.

Orhun Türkçesine ait kontur- ‘kondurmak, yerleştirmek’ sözcüğündeki /tur/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait kon-tur- ‘kondurmak, yerleştirmek’ sözcüğündeki -tur- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesine ait baz ‘tabi, bağımlı’ sözcüğündeki /z/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait ba-z ‘tabi, bağımlı’ sözcüğündeki -z eki fiilden isim yapma ekidir.

Orhun Türkçesindeki yazı ‘ova, yazı’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki yaz-ı ‘ova, yazı’ sözcüğü -ı fiilden isim yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan “p” sesiyle başlayan istisnaî sözcüklere bir örnek verir misiniz?

Orhun Türkçesinde purum “Roma, Bizans” sözcüğü istisnaî olarak, söz başında bulunmayan “p” sesiyle başlamaktadır.

Orhun Türkçesine ait boguzlan- ‘boğazlanmak’ sözcüğündeki /n/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait boguzla-n- ‘boğazlanmak’ sözcüğündeki -n- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesindeki kaganla- ‘hakan yapmak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki kagan+la- ‘hakan yapmak’ sözcüğü +la- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki ön damak ünsüzleri hangileridir?

Orhun Türkçesindeki ön damak ünsüzleri “g2, k2, n, y”dir.

Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan “l” sesiyle başlayan istisnaî sözcüklere bir örnek verir misiniz?

Orhun Türkçesinde lagzın “domuz” sözcüğü istisnaî olarak, söz başında bulunmayan “l” sesiyle başlamaktadır. Bu sözcük yabancı kökenlidir.

Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan “m” sesiyle başlayan istisnaî sözcüklere bir örnek verir misiniz?

Orhun Türkçesinde mag “övgü, alkış” sözcüğü istisnaî olarak, söz başında bulunmayan “m” sesiyle başlamaktadır. Bu sözcük yabancı kökenlidir.

Orhun Türkçesinde kaç ünlü (vokal) bulunmaktadır?

Orhun Türkçesinde sekiz ünlü (vokal) bulunmaktadır.

Orhun Türkçesindeki ünlüler hangileridir?

Orhun Türkçesindeki ünlüler Türkiye Türkçesinde olduğu gibi a, e, ı, i, o, ö, u, ü ünlüleridir.

Orhun Türkçesine ait azkıña ‘azıcık, pek az’ sözcüğünün türediği isim kökü nedir?

Orhun Türkçesine ait azkıña ‘azıcık, pek az’ sözcüğünün türediği isim kökü az ‘az’ sözcüğüdür.

Orhun Türkçesindeki damak genizsili ? (nazal n) sesinin bugün Türkiye Türkçesindeki durumu nedir?

Orhun Türkçesindeki damak genizsili ? (nazal n) sesi bugün için yazı dilimizde yer almamakta fakat ağız ve lehçelerde bulunmaktadır.

Orhun Türkçesine ait armakçı sözcüğündeki /mak/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesi ar-mak+çı sözcüğündeki -mak eki fiilden isim yapma ekidir.

Bugün Türkiye Türkçesinde /c/’li olan Türkçe kökenli sözcükler Orhun Türkçesinde nasıldı?

Bugün Türkiye Türkçesinde /c/’li olan Türkçe kökenli sözcükler Orhun Türkçesinde /ç/’liydi.

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumu (küçük ünlü uyumu) nasıldır?

Bugün Türkiye Türkçesinde yalnızca yazı dilimize göre varlığını kabul ettiğimiz düzlük yuvarlaklık uyumu (küçük ünlü uyumu) Orhun Türkçesinde çok az örnekte görülmektedir.

Bugün Türkiye Türkçesinde söz içi ve söz sonunda /v/’ye dönüşmüş olan ses Orhun Türkçesinde nasıldı?

Bugün Türkiye Türkçesinde söz içi ve söz sonunda /v/’ye dönüşmüş olan ses, Orhun Türkçesinde /b/ şeklindeydi.

Orhun Türkçesindeki ıgaç ‘ağaç’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki ı+gaç ‘ağaç’ sözcüğü +gaç küçültme ekiyle türetilmiştir.

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen eylem çekim eklerine hangi örnekler verilebilir?

Belirsiz geçmiş zaman eki, 3. tekil ve çoğul belirli geçmiş zaman eki, 3. tekil kişi emir eki Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen eylem çekim eklerine örnektir.

Orhun Türkçesindeki biti- ‘yazmak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki biti- ‘yazmak’ sözcüğü +i- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Bugün Türkiye Türkçesinde ikinci ve daha sonraki hecelerin başında düşmüş olan /g/ sesinin Orhun Türkçesindeki durumu nasıldı?

Bugün Türkiye Türkçesinde ikinci ve daha sonraki hecelerin başında düşmüş olan /g/ sesi Orhun Türkçesinde henüz korunuyordu.

Bugün Türkiye Türkçesinde söz başında d-’li ve g-’li söylediğimiz tüm sözcükler Orhun Türkçesinde nasıldı?

Bugün Türkiye Türkçesinde söz başında d-’li ve g-’li söylediğimiz tüm sözcükler Orhun Türkçesinde t-’li ve k-’liydi.

Orhun Türkçesinde hangi ünsüzler söz başında bulunabilmektedir?

Orhun Türkçesinde söz başında b-, ç-, k-, s-, t-, y- ünsüzleri bulunabilmektedir.

Orhun Türkçesindeki kulad- ‘kul olmak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki kul+ad- ‘kul olmak’ sözcüğü +a- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesinde bir şeyden yoksun olma anlamında sözcükler türeten isimden fiil yapma eki nedir?

Orhun Türkçesinde bir şeyden yoksun olma anlamında sözcükler türeten isimden fiil yapma eki +sXrA-’dır: el+sire- “devletsiz kalmak”.

Orhun Türkçesinde yön zarfları türeten ek hangisidir?

Orhun Türkçesinde yön zarfları türeten ek +dXn ekidir: kurı+dın “batıda” vb.

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen ad çekim eklerine hangi örnekler verilebilir?

Tamlayan durumu eki, 3. tekil kişi iyelik eki, yön gösterme eki Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen ad çekim eklerine örnektir.

Orhun Türkçesine ait yügürt- ‘akıtmak’ sözcüğündeki /t/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait yügür-t- ‘akıtmak’ sözcüğündeki -t- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesine ait bulga-nç‘karışık, isyankâr’ sözcüğündeki /nç/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait bulganç ‘karışık, isyankâr’ sözcüğündeki -nç eki fiilden isim yapma ekidir.

Orhun Türkçesinde meslek adı yapan addan ad yapım eki hangisidir?

Orhun Türkçesinde meslek adı yapan addan ad yapım eki +çI’dır: tamga+çı “mühürdar” vb.

Orhun Türkçesindeki sıgta- ‘yas tutmak, ağlamak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki sıgt+a- ‘yas tutmak, ağlamak’ sözcüğü +a- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesinin ünsüzleri nelerdir?

Orhun Türkçesinin ünsüzleri “b, ç, d, g, k, l, m, n, ?, n, p, r, s, ş, t, y, z”dir.

Orhun Türkçesine ait san ‘sayı’ sözcüğündeki /n/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait sa-n ‘sayı’ sözcüğündeki -n eki fiilden isim yapma ekidir.

Orhun Türkçesinde söz içi ve söz sonunda /d/ sesi bulunduran sözcüklere örnek verir misiniz?

Orhun Türkçesinde söz içi ve söz sonunda /d/ sesi bulunduran sözcükler adak, adgır, kod-, edgü vb.’dir.

Orhun Türkçesindeki ö?dün ‘önde, doğuda’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki ö?+dün ‘önde, doğuda’ sözcüğü +dün addan ad yapma ekiyle türetilmiştir.

Orhun Türkçesinde söz başında bulunmayan “g” sesiyle başlayan istisnaî sözcük hangisidir?

Orhun Türkçesinde istisnaî olarak söz başında bulunmayan “g” sesiyle başlayan sözcük “gU” soru edatıdır.

Bugün Türkiye Türkçesinde v- ile başlayan var, var-, ver- sözcükleri Orhun Türkçesinde nasıldı?

Bugün Türkiye Türkçesinde v- ile başlayan var “var”, var- “varmak”, ver- “vermek” sözcükleri Orhun Türkçesinde bar, bar-, ber- şeklinde yani b-’liydi.

Orhun Türkçesindeki edgü ‘iyi, yarar, kazanç’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki ed+gü ‘iyi, yarar, kazanç’ sözcüğü +gü addan ad yapma ekiyle türetilmiştir.

Orhun Türkçesindeki içger- ‘bağımlı kılmak, tabi kılmak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki iç+ger- ‘bağımlı kılmak, tabi kılmak’ sözcüğü +ger- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesine ait teril- ‘derilmek, toplanmak’ sözcüğündeki /il/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait ter-il- ‘derilmek, toplanmak’ sözcüğündeki -il- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesine ait tamgaçı ‘mühürdar’ sözcüğündeki addan ad yapma eki hangisidir?

Orhun Türkçesine ait tam-ga+çı ‘mühürdar’ sözcüğündeki addan ad yapma eki +çı ekidir.

Orhun Türkçesindeki ölüg ‘ölü, ölmüş’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Sözcük -üg fiilden isim yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesinde 2. kişi iyelik ekleri ile kişi eklerinde görülen ses nöbetleşmesi nedir?

Orhun Türkçesinde 2. kişi iyelik ekleri ile kişi eklerinde görülen ses nöbetleşmesi, geniz ünsüzü /?/ ile /g/ ’nin nöbetleşmesidir: bardıgız ~ bardı?ız “gittiniz” vb.

Orhun Türkçesinde kan bağı olan kişileri belirten addan ad yapım eki hangisidir?

Orhun Türkçesinde kan bağı olan kişileri belirten addan ad yapım eki +daş’tır: ka+daş “kardeş, yakın akraba”.

Orhun Türkçesinde geçen yaşıl “yeşil” ve kızıl “kızıl” renk adları hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesinde geçen yaşıl “yeşil” ve kızıl “kızıl” renk adları addan ad yapan +(X)l ekiyle türemiştir: yaş+ıl, kız+ıl.

Orhun Türkçesindeki emgek ‘sıkıntı, dert’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki emge-k ‘sıkıntı, dert’ sözcüğü -k fiilden isim yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesinde ulandığı sözcüğe küçültme ve sevgi anlamı katan addan ad yapım eki hangisidir?

Orhun Türkçesinde ulandığı sözcüğe küçültme ve sevgi anlamı katan addan ad yapım eki +(X)ç’dir: ata+ç+ım “babacığım” vb.

Orhun Türkçesindeki -gAn sıfat-fiil eki Türkiye Türkçesinde nasıl bir gelişim göstermiştir?

Orhun Türkçesindeki -gAn sıfat-fiil eki Türkiye Türkçesinde /g/ sesini düşürerek -An halini almıştır.

Orhun Türkçesindeki kagansıra- ‘hakansız kalmak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki kagan+sıra- ‘hakansız kalmak’sözcüğü +sıra- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki özlük ‘kişiye ait, şahsi’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki öz+lük ‘kişiye ait, şahsi’ sözcüğü +lük addan ad yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki ödüş ‘tam gün, 24 saat’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki öd+üş ‘tam gün, 24 saat’ sözcüğü +(X)ş addan ad yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki batım ‘batma, batım’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki bat-ım ‘batma, batım’ sözcüğü -l fiilden isim yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesine ait yo?aşur- ‘karşılıklı kışkırtmak’ sözcüğündeki işteşlik eki hangisidir?

Orhun Türkçesine ait yo?aşur- ‘karşılıklı kışkırtmak’ sözcüğündeki işteşlik eki -ş- ekidir.

Orhun Türkçesindeki erdem ‘erdem, yiğitlik, cesaret’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki er+dem ‘erdem, yiğitlik, cesaret’ sözcüğü +dem addan ad yapma ekiyle türetilmiştir.

Orhun Türkçesine ait bedizet- ‘resim ve heykellerle süsletmek’ sözcüğündeki isimden fiil yapma eki hangisidir?

Orhun Türkçesine ait bediz+e-t- ‘resim ve heykellerle süsletmek’ sözcüğündeki isimden fiil yapma eki +e- ekidir.

Orhun Türkçesine ait odgur- ‘uyandırmak’ sözcüğündeki /gur/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait od-gur- ‘uyandırmak’ sözcüğündeki -gur- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesindeki iç+ik- ‘içeri girmek; tabi olmak, bağımlı olmak’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki iç+ik- ‘içeri girmek; tabi olmak, bağımlı olmak’ sözcüğü +ik- isimden fiil yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki azkıña ‘azıcık, pek az’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki az+kıña ‘azıcık, pek az’ sözcüğü +kıña addan ad yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki tükel ‘tamam, bütün’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki tüke-l ‘tamam, bütün’ sözcüğü -l fiilden isim yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesine ait kod- ‘koymak, bırakmak’ sözcüğündeki /d/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait ko-d- ‘koymak, bırakmak’ sözcüğündeki -d- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesine ait tegiş ‘(düşmanla) temas, çatışma’ sözcüğündeki /iş/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait tegiş ‘(düşmanla) temas, çatışma’ sözcüğündeki -(i)ş eki fiilden isim yapma ekidir.

Orhun Türkçesinde ettirgenlik ekleri nelerdir?

Orhun Türkçesindeki ettirgenlik ekleri -gUr-, -(X)t-, -tUr-, -tXz-, -(X)z- şeklindedir.

Orhun Türkçesindeki tapa ‘-a doğru’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki tapa ‘-a doğru’ sözcüğü zarf yapan -a ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesindeki bilge ‘akıllı’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki bil-ge ‘akıllı’ sözcüğü -ge fiilden isim yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesine ait urugsırat- ‘dölsüz bırakmak’ sözcüğündeki isimden fiil yapma eki hangisidir?

Orhun Türkçesine ait urug+sıra-t- ‘dölsüz bırakmak’ sözcüğündeki isimden fiil yapma eki -sıra- ekidir.

Orhun Türkçesindeki yelme ‘keşif müfrezesi’ sözcüğü hangi ekle türemiştir?

Orhun Türkçesindeki yel-me ‘keşif müfrezesi’ sözcüğü -me fiilden isim yapma ekiyle türemiştir.

Orhun Türkçesine ait begiçim ‘beyciğim’ sözcüğündeki türetim eki hangisidir?

Orhun Türkçesine ait beg+iç+im ‘beyciğim’ sözcüğündeki türetim eki, +iç addan ad yapma ekidir.

Orhun Türkçesine ait tamgaçı ‘mühürdar’ sözcüğündeki fiilden isim yapma eki hangisidir?

Orhun Türkçesine ait tam-ga+çı ‘mühürdar’ sözcüğündeki fiilden isim yapma eki -ga ekidir.

Orhun Türkçesine ait boguzlan- ‘boğazlanmak’ sözcüğündeki addan eylem yapma eki hangisidir?

Orhun Türkçesine ait boguz+la-n- ‘boğazlanmak’ sözcüğündeki addan eylem yapma eki +la- ekidir.

Orhun Türkçesine ait tutuz- ‘tutturmak, yakalatmak’ sözcüğündeki /z/ eki ne ekidir?

Orhun Türkçesine ait tutuz- ‘tutturmak, yakalatmak’ sözcüğündeki -(u)z- eki fiilden fiil yapma ekidir.

Orhun Türkçesinin ne zaman yazıya geçirildiği düşünülmektedir?

Orhun Türkçesi günümüzden yaklaşık 13 yüzyıl önce yazıya geçirilmiştir.

Orhun Türkçesinde kaç ünlü (vokal) vardır?

Orhun Türkçesinde Türkiye Türkçesinde olduğu gibi sekiz ünlü (vokal)
bulunmaktadır.

Türk dilinin ve ait olduğu dil ailesinin en tipik özelliği nedir?

Türk dilinin ve ait olduğu dil ailesinin en tipik özelliği ünlü uyumudur. Büyük ünlü uyumu dediğimiz artlık-önlük uyumu (kalınlık-incelik uyumu = dil benzeşmesi = assimilation palatale) Orhun Türkçesinde vardır.

Orhun Türkçesinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen eklerin başlıcaları hangileridir?

Tamlayan durumu eki ve 3.tekil kişi iyelik ekidir.

Orhun Türkçesinde kaç ünsüz (konsol) bulunur?

Orhun Türkçesinde 17 ünsüz harf bulunur.

Bugün Türkiye Türkçesinde söz başında /d/’li ve /g/’li söylediğimiz Türkçe kökenli tüm sözler Orhun Türkçesinde nasıl dile getirilir?

Bu tür sözler Orhun Türkçesinde de /t/’li ve /k/’li başlar.

Türkiye Türkçesinde /v/ ile başlayan üç sözcük Orhun Türkçesinde ne ile başlar?

Türkiye Türkçesinde /v/ ile başlayan üç sözcük Orhun Türkçesinde /b/’lidir.

Orhun Türkçesindeki söz başı ünsüzler hangileridir?

Orhun Türkçesindeki söz başı ünsüzler "b-,ç-,k-,s-,t-,y-"dir.

Orhun Türkçesinde ünsüz fonemler boğumlama yerlerine göre ne şekilde gruplanır? 

Orhun Türkçesinde ünsüz fonemler boğumlama yerlerine göre "dudak ünsüzleri", "diş ve diş eti ünsüzleri", "ön damak ünsüzleri", "art damak ünsüzleri" şeklinde gruplanır. 

Türkçedeki katı, ölü, sarı, arı gibi birde fazla heceli sözcükler Orhun Türkçesinde nasıl kullanılır? 

Orhun Türkçesinde bu sözcüklerin sonunada /g/ kullanılır. Katıg, ölüg, sarıg, arıg... gibi.

Orhun Türkçesinde hangi ünsüzler arasında nöbetleşme vardır?

Orhun Türkçesinde k-g, ç-c, b-v, n(kuyruklu)-g, ç-s ünzüleri arasında nöbetleşme vardır.

Orhun Türkçesindeki agıt sözcüğünün anlamı nedir?

Dağa çıkartmak, sürmek anlamları taşır.

Orhun Türkçesi "kod" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Koymak, bırakmak anlamlarına gelir.

Orhun Türkçesi "kalı" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Artık, kalıntı anlamlarına gelmektedir.

Orhun Türkçesi "erig" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Erişilen yer anlamına gelir.

Orhun Türkçesi "yaylag" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Yaz geçirilecek yer anlamına gelmektedir.

Orhun Türkçesi "buyruk" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Kumandan anlamına gelmektedir.

Orhun Türkçesi "kergek" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Gerek, gerekli olan, yok olan anlamına gelir.

Orhun Türkçesi "közünük" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Çadır penceresi anlamına gelmektedir.

Orhun Türkçesi "tükel" sözcüğü ne anlama gelmektedir?

Tamam, bütün anlamına gelmektedir.