Mahalli İdareler Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kamu personel sistemi nedir? Tanımlayınız.

Kamu personel sistemi, devletin yürütmekle görevli olduğu kamu hizmetlerini yerine getiren kamu görevlilerinin bağlı olduğu temel kuralların, bunların çerçevesinin ve uygulamalarının bütünüdür.

Yönetsel anlamda olmasa bile, kamu ve özel kesim örgütlerinin personel yönetimi arasında nitelik yönünden bazı farklılıkların bulunduğunu da belirtmek gerekmektedir. Bunlar nelerdir açıklayınız.

Devletin yaptığı görevlerde temel amaç kamu yararı olduğundan, özel kesim kurumlarına göre daha zorunlu ve ivedi niteliktedir. Bu işlerin yürütülmesinde kazanç amacından çok hizmet fikri ağırlıktadır. Bu zorunluluk ve ivediliğin derecesi, zamana göre değişmekle birlikte, kamu bürokrasisini ve personelini etkiler. Özel faaliyetler için daha az zorunlu olan hizmetin sürekliliği ilkesi kamu kesiminde temel amacı oluşturur. Kamunun sunduğu hizmetler pazar fiyatıyla kısıtlı değildir. Arz ve talep ilkeleri kamuda işlememekte; devlet, mal ve hizmetleri ihtiyaç duyan herkese eşit olarak sunmaktadır. Ayrıca kamu hizmetleri yasal düzenlemelerle yürütülür. Bu nedenle bir kamu görevlisinin usulleri değiştirmesi ve faaliyetlerini genişletmesi oldukça zordur. Yönetimin yetki ve sorumlulukları ve bunları yerine getirmede izlenecek yol ve yöntemler belirlenmiş ve biçimsel kurallara bağlanmıştır. Dolayısıyla kamu kesiminde, özellikle de hizmetin halka daha yakından yürütüldüğü yerel yönetimlerde personel yönetiminin etkin ve verimli bir biçimde yürütülmesi önemli bir husustur

Kamu yönetimi nedir açıklayınız.

Kamu yönetimi, devlet ve toplum düzeninin kesintisiz olarak işlemesi ve kamunun ortak ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik mal ve hizmetlerin üretilip halka sunulmasına ilişkin bir sistemdir.

Kamu yönetimi sistemi çeşitli elemanlardan meydana gelir. Bunlar nelerdir?

Bunlar; halk, örgüt, kamu politikası, norm düzeni, mali kaynak ve kamu personelidir. 

Kamu görevlisi kimlere denir?

Kamu yönetiminin en önemli unsurunu oluşturan ve kamu kuruluşunda kamu hizmeti yapan herkese kamu görevlisi denir. Örgütü harekete geçiren ve devamlılığını sağlayan kamu personeli, sunduğu kamu hizmetlerinin kalitesinden, sürekliliğinden ve halkı tatmin etme düzeyinden sorumludur.

Personel yönetimi nedir hangi konularla ilgilenir açıklayınız.

Personel yönetimi, bir örgüt için, işbirliği yaparak en iyi biçimde hizmet eden elemanların sağlanması konusu ile uğraşır. Personel yönetimi bir örgütün esas hedefine varmasını sağlamak amacı ile bu örgüte ait personelin sağlanması, yetiştirilmesi, geliştirilmesi, maddi bakımdan tatmini, sağlık ve korunmasının sağlanması gibi konularla ilgilenir. Personel yönetiminin temel hedefi insan gücünü en etkin ve en verimli biçimde kullanmaktır. Üretimden pazarlamaya kadar örgütte yapılan tüm işlerin etkinliği ve verimliliği, çalışan personelin nitelik ve niceliğine bağlıdır. Bu nedenle işlerin yürütülmesi için ihtiyaç duyulan personelin işe alınması, işten çıkarılması, eğitilmesi, işe uyarlanması, değerlemesi ve ücretlenmesi gerekmektedir. Personel yönetimi işte tüm bu fonksiyonları üstlenen, iş gören sorunlarının çözümünde etkili yol ve yöntemleri içeren, bütün bu eylemleri kapsamına alan bir işlevdir.

 
  Kamu personel yönetiminin ilkeleri nelerdir?

• Tarafsızlık ilkesi,
• Kariyer ilkesi,
• Liyakat ilkesi,
• Sınıflandırma ilkesi,
• Adil ve yeterli ücret ilkesi,
• Uzman kişilere başvurma ilkesidir.

Tarafsızlık ilkesi birden çok boyutludur. Bu boyutlar nelerdir ve nasıl işler?

Tarafsızlık ilkesi birden çok boyutu olan bir ilkedir, çünkü öncelikle bu ilke “işe alım” ve “çalışma süreci içinde” olmak üzere ikiye ayrılır.

Öncelikle personelin işe alımı aşamasından başlayacak olursak alınacak personelin seçiminde yansız davranılmalı, kişinin ideolojik, siyasi, vb. nedenlerden ötürü yeterli olsa dahi alınmaması engellenmelidir. Çünkü bu kişinin daha işe alınmadan önceki tarafsızlık ilkesinin sağlanması bu duruma bağlıdır. Buradan da anlaşılacağı gibi siyasi amaçlı işe almalar/almamalar ve atamalar/atamamalar tarafsızlık ilkesiyle bağdaşmaz.

Kişi işe alındıktan sonra ilkenin ikinci basamağı olan kişinin örgüt içindeki tarafsızlığı ilkesi göz önüne gelmektedir. Burada ise çalışan personel görevini yerine getirirken hizmetini genele karşı yapmalı, özel olarak çeşitli sebeplerle tarafsızlığı bozacak durumlar oluşturmamalıdır. Ayrıca örgüt içinde çalışan personele karşı da işveren ya da ita amiri siyasi, ideolojik, vb. nedenlerden dolayı çalışanına yanlı yaklaşmamalıdır.

Kariyer ilkesinin temel özellikleri nelerdir?

• Kariyer ilkesinde, çalışanın hukuksal yapısı kanunlardan ve düzenleyici işlemlerden doğan bir durumla incelenmektedir.
• Kariyer ilkesinde kıdeme, yani memurlukta geçen süreye ve deneyime önem verilmektedir.
• Personelin belirli bir iş kolunda uzmanlaşması öngörülmektedir. Bunu sağlamak amacıyla da hizmet içi ve hizmet dışı eğitimlere önem verilmektedir.
• Kariyer düzeni kıdem yanında liyakat ve ehliyete de önem vermektedir.
• Kariyer ilkesi, devamlı ilerlemeyi ve yükselmeyi öngören bir ücret düzeninin uygulanmasına olanak sağlamaktadır.
• Çalışan personelin görev ve sorumlulukları personelin niteliğine göre belirlenmektedir.
• Kariyer ilkesinin vazgeçilmez bir başka özelliği de, çalışanların sosyal ve mali haklar açısından güvenceli bir düzene sahip olmasıdır.

Liyakat ilkesinin gerektirdiği bazı temel esaslar mevcuttur. Bu esaslar nelerdir?

• Hem hizmete girişte hem de hizmete alındıktan sonra ilerlemelerde, kişinin bilgisi, yeteneği, becerisi ve ehliyeti temel alınmalıdır. Herkesin eşit koşullar ve olanaklar altında katılabileceği nesnel nitelikli sınavlar ve yarışmalar düzenlenmeli ve liyakatı da bu yolla ölçülmelidir.
• Tüm çalışanlara kanun önünde eşitlik ilkesine göre davranılmalı, din, renk, eğitim, milliyet, cinsiyet, medeni durum, yaş, sakatlık gibi sebeplerden ötürü farklı davranılmamalıdır.
• Tüm kamu görevlileri kamu yararı düşüncesine göre hareket etmelidir.
• Çalışan personelin etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasına özen gösterilmeli; çalışanların görevde kalmaları başarılarına ve yeteneklerine göre saptanmalı; belli bir standarda ulaşmayan personelin görevine son verilebilmeli ve çalışan personelin eğitimine ve öğretimine önem verilmelidir.
• Çalışanlar kişisel kayırmalara ve siyasal baskılara karşı korunmalıdırlar.
• Memurlar, resmi bilgileri ve belgeleri kanunlar izin verdiği ölçüde açıklamalı, hukuka aykırı davranmamalı, idarenin zararına yol açmamalı, üçüncü kişilere karşı kimi güvencelerle korunmalıdırlar.
• Çalışanlara eşit işe - eşit ücret ödenmeli ve verilen ücretler kişileri memurluğa özendirici ve ödüllendirici nitelikte olmalıdır.

Sınıflandırma ilkesinin düzene yapacağı yararlar nelerdir?

• Sınıflandırma ilkesi hizmete alımlarda kolaylık sağlamaktadır. Çünkü sınıflandırma, kamu hizmetlerinin özelliklerini, türlerini, görevlilerde aranacak özel ve genel nitelikleri belirlemektedir. Böylece hizmete girişte bir örnek ve liyakat ilkesinin uygulanmasına olanak sağlamaktadır.
• Sınıflandırma ilkesi sayesinde, adil bir ücret sisteminin kurulması sağlanmaktadır.
• Aynı grupta bulunan personele personel işlemleri bakımından eşit uygulama sağlanmaktadır.
• Sınıflandırma ilkesi sayesinde yetkiler, görevler ve sorumluluklar belirginleşmekte, bu sebeple de her personelin ne yapacağı ve kendisinden neler beklendiği önceden bilinmektedir.
• Sınıflandırma ilkesi sayesinde, kamu kesiminde kadroların unvanlarında standardizasyon sağlanmakta, böylece de unvan kargaşası önlenmektedir

Adil ve yeterli ücret ilkesi nedir açıklayınız.

Adil ve yeterli ücret ilkesinde, eşit iş yapanlara eşit ücret ödenmesi, ücretin de yapılan işe göre ödenmesi, çalışanın yapmış olduğu iş ile ücret miktarı arasında da denklik olması gerekmektedir. Adil ve yeterli ücret ilkesi ile çalışanlar psikolojik olarak da rahatlatılmış olacaktır. Çünkü bu sayede yapılanma içinde herkes yaptığı işin karşılığını farklılık göstermeden alacağından çalışanlar emeğinin karşılığını önceden bilecek bu da çalışanları rahatlatacaktır.

Kamu personeli yönetim sistemleri nelerdir?

• Açık kadro personel sistemi
• Kapalı kariyer personel sistemi

Kapalı kariyer personel sisteminde hedef nedir?

Bu sınıflandırma türünde, hizmetten önce, personelin sahip olduğu özelliklere önem ve değer verilmektedir. Hedef, hizmete alırken, personeli, sahip olduğu kişisel nitelikleri ve yeteneğine göre en uygun yere yerleştirmektir.

Belçika yerel yönetimlerinde iki kategori personel vardır. Bunlar nelerdir?

Belçika yerel yönetimlerinde iki kategori personel vardır: (1) Çalışma şartlarına konu olan kariyer personeli (daimi veya stajyer), (2) Sözleşmeli personel.

Fransa'da kadroya geçmek için haftalık en az kaç saat çalışması gerekmektedir?

Fransa’da geçici (part-time) çalışan personele de rastlanır. Aynı zamanda başka işyerleri de olabilen bu personel, haftada en az 31,5 saat görev alırlarsa kadroya geçirilir.

İngiltere'de yerel yönetimlerin istihdam ettikleri personel üç kategoriye ayrılır. Bunlar nelerdir?

İngiltere'de yerel yönetimlerin istihdam ettikleri personel üç kategoriye ayrılır: Bunlar; birim amirleri, büro çalışanları, profesyonel ve teknik nitelikte görevliler ile işçilerdir.

İspanya'da özerk yönetim personeli kaç kategoriden oluşur nelerdir?

Özerk yönetim personeli, sivil meslek memurları, yardımcı personel ve diğer personel olmak üzere üç kategoriye ayrılmaktadır.

Portekiz'de yerel yönetim personeli kimlerden oluşmaktadır?

Yerel yönetim personeli; yöneticiler, uzman teknik personel, teknik personel, idari personel, yardımcı personel ve işçiler olmak üzere çeşitli kategorilere ayrılır.

Türkiye'de belediyelerde kaç istihdam türü vardır ve bunlar nelerdir?

Belediyelerde memurluk, sözleşmelilik, sürekli işçilik ve geçici işçilik olmak üzere dört istihdam türü vardır.