aofsoru.com

Karar Modelleri Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Risk Ortamında Karar

1. Soru

........., doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını biliyorsa risk ortamında karar veriyordur.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

Karar verici


2. Soru

Doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarının biliniyor olmasının karar vericiye sağlayacağı en büyük avantaj nedir?

Cevap

Doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarının biliniyor olmasının karar vericiye sağlayacağı en büyük avantaj, karar vericinin benimsediği karar alternatifine göre elde etmeyi beklediği kazanç/maliyet için ne kadarlık bir riske girdiğini hesaplayabiliyor olmasıdır.


3. Soru

En iyi beklenen değer ölçütü ne demektir?

Cevap

En iyi beklenen değer ölçütü, risk ortamında karar verme durumunda en çok kullanılan ölçüttür.


4. Soru

Bir karar vericinin karar probleminde kabul edebileceği en düşük katkı ya da katlanabileceği en yüksek maliyet değeri ......... olarak nitelendirilir.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

hırs düzeyi


5. Soru

Risk ne demektir?

Cevap

Risk, Türk Dil Kurumunun sözlüğünde zarara uğrama tehlikesi (riziko) olarak tanımlanmış olsa da diğer pek çok kelime gibi risk kelimesi de tarihte çeşitli anlamlarda kullanılmıştır. Buna göre risk kelimesinin somut anlamdan soyut anlama doğru bir yolculuk yaptığı söylenebilir. Yunanca’da “sarp kayalık” anlamına gelen “rhiza” kelimesinden türetilen risk kelimesi, daha sonra yine Yunanca’da “rhizikon” olarak kullanılmaya başlanmıştır. Antik Çağda, kıyılar boyunca sahilin veya kayalıkların yakınında yapılan
deniz seferlerindeki tehlikeleri adlandırmak için kullanılan bir denizcilik terimi olarak ortaya çıkmıştır. Risk kelimesi Orta Çağ boyunca “denizde zorluklardan kaçınma” anlamında kullanılmıştır. Ticari Devrim Döneminde (13. yüzyıl) ise İtalyan gemi tüccarları risk kelimesini modern anlamda denizcilik sigorta sözleşmelerinde kullanmaya başlamışlardır. Böylece antik dönemlerden başlayan yolculuğunda risk kelimesi, günümüze “en iyi çözümden olası sapma” anlamıyla taşınmıştır ve karmaşık sorunları nitelendirirken kullanılmaktadır.


6. Soru

En iyi beklenen değer nasıl hesaplanır?

Cevap

En iyi beklenen değerin hesaplanması için her bir karar alternatifinde yer alan sonuçlar ilgili doğal durum olasılıkları ile çarpılır, daha sonra bu çarpım değerleri her satır için toplanarak ilgili karar alternatifi için beklenen kazanç veya maliyet değeri hesaplanmış olur.


7. Soru

Risk ortamında karar verme sürecini açıklayınız. 

Cevap

Risk ortamında karar verme sürecinde, strateji tablosu içerisinde yer alan tüm doğal durumların gerçekleşme şansına ilişkin bir olasılık değerinin mutlaka belirlenmesi ve tüm doğal durumların olasılıkları toplamının da 1’e eşit olması gereklidir. Doğal durumların ortaya çıkma/gerçekleşme olasılıkları belirlendikten sonra bu olasılıklar strateji tablosuna eklenir. Daha sonra da bu bölümün izleyen kesiminde anlatılacak olan en iyi beklenen değer ölçütü, en büyük olasılık ölçütü ya da hırs düzeyi ölçütlerinden biri kullanılarak, en iyi kararın hangisi olduğu belirlenebilir


8. Soru

Risk ortamında karar verme süreci ile karşı karşıya kalan karar verici, eğer tüm doğal durumlar üzerinden hesaplama yapmak yerine ortaya çıkma şansı bir başka ifadeyle gerçekleşme olasılığı en yüksek olan doğal duruma göre hareket ederse, ..........................................

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

Risk ortamında karar verme süreci ile karşı karşıya kalan karar verici, eğer tüm doğal durumlar üzerinden hesaplama yapmak yerine ortaya çıkma şansı bir başka ifadeyle gerçekleşme olasılığı en yüksek olan doğal duruma göre hareket ederse, en büyük olasılık ölçütüne göre karar vermiş olur.


9. Soru

Risk ortamında kullanılan karar ölçütleri nelerdir?

Cevap

EN İYİ BEKLENEN DEĞER ÖLÇÜTÜ

EN BÜYÜK OLASILIK ÖLÇÜTÜ

HIRS DÜZEYİ ÖLÇÜTÜ


10. Soru

Risk ortamında kullanılan karar ölçütlerini sıralayınız. 

Cevap

Risk ortamında kullanılan karar ölçütleri;
1. En İyi Beklenen Değer Ölçütü

2. En Büyük Olasılık Ölçütü

3. Hırs Düzeyi Ölçütü biçiminde sıralanır.


11. Soru

Karar vermede risk ortamını tanımlayınız. 

Cevap

Bir karar probleminde doğal durumların hangi değerleri hangi olasılıkla alabileceği biliniyor ise karar verici, benimsediği stratejiye göre elde etmek istediği durumun (gelir, kar, maliyet vb.) riskini ölçebiliyor demektir. Diğer bir ifadeyle karar verici doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını biliyorsa risk altında karar veriyordur. Doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarının biliniyor olmasının karar vericiye sağlayacağı en büyük avantaj, karar vericinin benimsediği karar alternatifine göre elde etmeyi beklediği kazanç ya da katlanacağı maliyet için ne kadarlık bir riske girdiğini hesaplayabiliyor olmasıdır. Risk ortamında karar vermede doğal durumlar için olasılıkların belirlenmesi süreci çok önemlidir. Ortaya çıkma olasılığı düşük olan bir durum için yüksek bir olasılık değerinin atanması, karar vericinin kararının yanlış olmasına neden olacaktır.


12. Soru

Hırs düzeyi ölçütüne göre karar vericinin yapması gerekenleri sıralayınız. 

Cevap

Karar verici hırs düzeyi ölçütüne göre karar verirken kazanç yapılı problemlerde öncelikle her bir strateji için elde edilebilecek kazancın önceden belirlenen hırs düzeyine eşit veya daha fazla olması olasılıklarını belirler. Maliyet yapılı problemlerde söz konusu olasılık belirlenirken hırs düzeyine eşit veya daha düşük maliyetli stratejilerin benimsenebileceği kabul edilir ve bunlara karşılık gelen doğal durum olasılıkları belirlenerek tercih yapılır.


13. Soru

En iyi beklenen değer hesaplaması nasıl yapıldığını açıklayınız. 

Cevap

En iyi beklenen değerin hesaplanması için her bir karar alternatifinde yer alan sonuçlar ilgili doğal durum olasılıkları ile çarpılır, daha sonra bu çarpım değerleri her satır için toplanarak ilgili karar alternatifi için beklenen kazanç veya maliyet değeri hesaplanmış olur. Daha sonra karar alternatifleri için hesaplanan beklenen değerlerin kazanç yapılı problemlerde en büyük değerli karar alternatifi, maliyet yapılı karar problemlerinde ise en küçük değerli karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir.


14. Soru

Eğer maliyet yapılı karar problemi söz konusu ise her karar alternatifi için tespit edilen değerlerinden .....................  sahip olan karar alternatifi en iyi karar alternatifi olarak belirlenir.

Cevap

 Eğer maliyet yapılı karar problemi söz konusu ise her karar alternatifi için tespit edilen değerlerinden en küçüğüne  sahip olan karar alternatifi en iyi karar alternatifi olarak belirlenir.


15. Soru

Risk ortamında karar verme sürecinde sağlanması gereken en önemli şart nedir?

Cevap

Risk ortamında karar verme sürecinde, strateji tablosu içerisinde yer alan tüm doğal durumların gerçekleşme şansına ilişkin bir olasılık değerinin mutlaka belirlenmesi ve tüm doğal durumların olasılıkları toplamının da 1’e eşit olması gereklidir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email