Yaşlı Psikolojisi Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yaşlılarda çiğneme bozukluklarına neden olan faktörleri sıralayınız. 

Yaşlılarda çiğneme bozukluklarına neden olan faktörler:

• Diş kayıpları
• Çürük veya kırık dişler
• Periodontal hastalıklar: Dişeti ve dişleri destekleyen diğer dokuları etkileyen iltihabi hastalıklar
• Atrizyon sonucu düzleşmiş diş düzeyleri
• Hatalı yapılan diş tedavileri
• Çoğunlukla uyku esnasında oluşan güçlü çene hareketlerinin neden olduğu çeneleri sıkma, dişleri gıcırdatma (Bruksizm) olayı Sinir-kas iletisi sorunları
• Ağzın yumuşak ve sert doku lezyonları
• Yüz-çene eklem sorunları
• Ağız dokularını etkileyen sistemik hastalıklar

Menopozda görülebilen psikolojik problemleri sıralayınız. 

Menopozda görülebilen psikolojik problemler: 

• Uykusuzluk
• Depresyon
• Sürekli hâlsiz ve yorgun hissetme
• Kaygı, endişe, panik
• Sinirlilik
• Hafıza problemleri
• Konsantrasyon bozukluğu
• Motivasyon eksikliği
• Dikkatsizlik
• Ağlama atakları olarak sıralanabilir.

Yaşlılarda görülen ve "Prebiakuzi" olarak adlandırılan işitme kaybının belli başlı temel nedenleri nelerdir?

Prebiakuzi'nin belli başlı temel nedenleri:

• Kulağa giden ve kanlanmayı sağlayan damarların özelliklerinin bozulması, eskisi gibi kan taşıma görevini yerine tam getirememesi,
• İşitmede çok önemli görevi olan işitme sinirinin de yaşlanması ve özelliğini kaybetmesi,
• Beyindeki işitme merkezinde problem olması, işitme merkezinde de yaşla birlikte işlev azalması olmasıdır.

Göz bozukluklarından Katarakt'ı açıklayınız. 

Katarakt: Göz bebeğinin arkasında bulunan ve görmeyi sağlayan doğal göz merceğinin saydamlığını kaybederek matlaşmasıdır. Başka bir deyişle görüşün, buğulanmış bir camın arkasından bakıyormuşçasına bozulmasıdır, yani göze perde inmesidir.

Türk Geriatri Derneği hangi sorulardan birine "evet" cevabı verildiğinde kişilerin sürücülüğü bırakması gerektiğini belirtmiştir?

Türk Geriatri Derneği aşağıdaki sorulardan herhangi birine ‘evet’ diyen kişilerin sürücülüğü bırakması gerektiği belirtilmiştir.
• Seyir halinde giderken kendi şeridinde ilerlemekte zorlanıyor musunuz?
• Gidilecek yolu bildiğiniz halde kaybolduğunuz oluyor mu?
• Diğer sürücüler size fazlaca korna çalıyorlar mı?
• Araç kullanırken ayak hareketlerinizde gerileme/yavaşlama, reflekslerinizde gerileme duygusu hissediyor musunuz?
• Aile bireyleriniz, arkadaşlarınız ya da doktorunuz size araç kullanmanızdan tedirgin olduğunu belirtiyor mu?

Klimakterik dönemde kadında duygusal dengelilik durumunu etkileyen kültürel özellikleri açıklayınız.  

Menopozun üretkenliğin sonu, biten cinsel yaşam ve kadınlığın sona erişi, cazibenin sona ermesi, yaşlılığın başlangıcı gibi ifadelerle tanımlanması sonucunda birçok kadın için menopoz “sona ermeyi bitişi” simgeleyen olumsuz bir yaşam olayına dönüşür. Yapılan araştırmalar menopozda yaşanan biyolojik ve fizyolojik değişimlerden çok kadınların bu değişimlere yükledikleri anlamların psikolojik sorunlara yol açtığını ortaya koymuştur. Üretkenliğinin sona erdiğini düşünen kadın, kendisini işe yaramaz olarak algılayabilmekte, bu nedenle eskisine oranla daha sinirli, öfkeli ve kızgın olabilmektedir.

Andropozun psikolojik belirtileri nelerdir?

Andropozun psikolojik belirtileri; depresif bir ruh hali, sinirlilik, kaygı, motivasyonda azalma, daha önce çok sevdiği, yapmaktan hoşlandığı şeylerden eskisi gibi zevk alamama ve kronik yorgunluk hissi görülür.

Menopozun öncesi, menopoz dönemini ve sonrasını içine alan döneme ne ad verilir?

Menopozun öncesi, menopoz dönemini ve sonrasını içine alan döneme Klimakterik dönem" olarak adlandırılır. 

Göz bozukluklarından Maküler Dejenerasyon'u tanımlayınız. 

Maküler Dejenerasyon: Merkezdeki görmeyi azaltsa da yanlardan olan görmemizin bozulmadığı durumdur, örnek olarak; Duvarda bulunan bir saat görülebilir, ancak saatin kaç olduğunu söylenemez.

"Atrizyon" ve  "Abrazyon" kavramlarını tanımlayınız. 

Dişlerin birbirleriyle olan temasları sonucu oluşan aşınma Atrizyon olarak ifade edilir. Dişlerin servikal bölgelerinde mekanik kuvvetlere bağlı olarak oluşan aşınmalara da Abrazyon denir.

Gözdeki damar yapısının bozulmasına bağlı gelişen göz hastalığına ne ad verilir?

Gözdeki damar yapısının bozulmasına bağlı gelişen göz hastalığı Retinopati'dir. 

Osteoartrit nedir?

Osteoartrit, halk arasında bilinen ismiyle kireçlenme, eklemlerde kıkırdak dokunun yapısında bozulma, kıkırdakta incelme, aşınma ve tahribatın ortaya çıktığı en sık görülen eklem hastalığıdır.

Presbiyopi kavramını tanımlayınız. 

Presbiyopi, lens sertleşince normalde gözün nesnelere odaklanması için gereken şekil değişikliğini gerçekleştiremediği için ortaya çıkan ve yakını görememek ile başlayan görme bozukluğudur.

Oral (Ağız bölgesi ile ilgili) motor yapının üç önemli fonksiyonu nedir?

Oral (Ağız bölgesi ile ilgili) motor yapının üç önemli fonksiyonu; çiğneme, yutma ve konuşmadır.

Yaşla birlikte oluşan hareket bozukluklarından en sık görüleni nedir?

Birçok hareket bozukluğunun yaşla birlikte oluştuğuna inanılır. En sık görüleni ağız, dudaklar, kafa
ve sesi tutan senil tremordur (istemsiz titreme).

Görme bozukluklarından Glakom'u tanımlayınız. 

Glakom: Göz içi basıncının görme sinirini tahrip edecek kadar yükselmesi nedeniyle görme
kaybına yol açan bir hastalıktır.

Kas kitlesinin azalmasının en önemli nedeni nedir?

Kas kitlesinin azalmasının en önemli nedeni büyüme hormonu ve testesteron miktarının azalmasıdır.

Yaşla birlikte beyindeki hücre sayısının yavaş yavaş azalmaya başlaması durumunu telafi etmeye çalışan mekanizmaları açıklayınız.  

Yaşla birlikte beyindeki hücre sayısının yavaş yavaş azalmaya başlaması durumu birkaç mekanizma ile
telafi edilmeye çalışılır:
• Yeni bağlantılar; özellikle beynin az kullanılan ama daha sağlam bölgeleri ile yan çapraz bağlar yapılarak fonksiyonu azalan bölgelerin fonksiyonları artırılmaya çalışılır.

• Beynin bazı bölgelerinde yeni sinir hücrelerinin yapımı; eskiden beyin dokusunun kendisini yenilemediği düşünülürdü, bugün için potansiyel bazı bölgelerin olduğu bilinmektedir.

• Bolluk; sinir dokusunda her zaman için ihtiyaçtan daha fazla hücre vardır ve ihtiyaç durumunda kolayca telafi edilebilir. Beyin yaşlılarda eskisine oranla daha az etkin çalışıyor olabilir. Yaşlı insanlar daha yavaş reaksiyon verebilirler. Altmış yaşından sonra, omurilikte de hücre sayısı azaldığından yaşlı insanlarda duyu kayıpları da başlayabilir. Yaşlandıkça, sinir ileti hızı yavaşladığından bu değişiklikler çok küçüktür ve insanlar bunu fark etmeyebilir. Sinir sisteminin darbelere karşı cevabı da azalır. Sinir dokusu gençlere göre kendisini daha yavaş ve kısmi olarak tamir eder. Dolayısıyla, yaşlı insanlar darbelere karşı daha hassas ve kırılgan hale
gelirler.

“Prebiakuzi" nedir?

Prebiakuzi (kulak yaşlanması ya da yaşlılık sağırlığı); yaşlılarda görülen işitme kayıplarına verilen ad olup, iki taraflı ve simetrik bir işitme kaybıdır.

İşitme güçlüğünde işitmeden önce en belirgin ve en rahatsız edici sorun nedir?

İşitme güçlüğünde en belirgin ve en rahatsız edici sorun işitmeden önce konuşmayı ayırt etme yeteneğinin azalmasıdır.