Bakım Elemanı Yetiştirme Ve Geliştirme 2 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim
Engelli Yetişkinlerin Kişisel Ve Günlük Bakımı
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
1. Soru
Cildin sağlıklı kalması için bakım hizmeti verenlerin yapması gerekenler nelerdir?
Cevap
- Bireyi güneşin zararlı etkilerinden korumalı
- Bireyin yanında sigara içilmemeli ve bireyi sigara içilen ortamda bulundurmamalı
- Bireye düzenli olarak günlük cilt bakımı yapılmalı
- Bireyin sağlıklı bir diyet uygulamasını ve svı tüketmesini sağlamalı
- Bireyin aşırı üzüntü ve stres kontrolü için ailesinden ve yakın çevresinden destek almasına yardımcı olmalı
- Günlük bakım sırasında, engelli bireyin cildini kesikler, yaralar ve morarmalara karşı devamlı kontrol etmeli
2. Soru
Bası yarası nedir, oluşmaması için bakım hizmeti verenlerin yapması gerekenler nelerdir?
Cevap
Uzun süre sırtüstü, yüzüstü veya yan yatma sonucunda basınç altında kalan bölgelerde oluşan yaralara bası yarası denir. Bu yaralar kısa zamanda derin ülserlere dönüşür, hatta vücut içi boşluklara kadar ilerleyebilir. Bası yaralarının oluşmaması için en önemli faktör noktasal basınçların önlenmesidir. Bakım hizmeti verenler yatağa ya da tekerlekli sandalyeye bağımlı bireyi düzenli olarak pozisyonlama yaparak, noktasal basınçların en aza inmesini sağlamalıdır.
3. Soru
Kesikler ve morarmalar ne sebeple oluşur?
Cevap
Kesikler genelde düzgün ve çizgi halindedir ve genellikle bıçak veya benzeri kesici aletler nedeniyle oluşurlar. Morarmalar ise genellikle ani ve sert bir çarpma sonucu oluşan travmaya veya kullanılan ilaçlara bağlı olabilir. Bazı durumlarda morarmanın nedeni bir iç kanama da olabilir.
4. Soru
Engelli yetişkin bireyde saç bakımı nasıl yapılmalıdır?
Cevap
Suyun sıcaklığı iyi ayarlanmalı, sabun ve şampuan seçiminde hem bireysel isteklere hem de saçın kuru, yağlı ve boyalı olması gibi özelliklerine önem verilmeli, kepekli saçlar mutlaka hekimin önerdiği bakım doğrultusunda yıkanmalıdır. Sabun ve şampuan birikimini önlemek için saçların bol su ile durulanması gerekmektedir. Kurulama sırasında önce havlu, ardından saç kurutma makinesi kullanmak, olası üşütme ve tutulmaları önleyecektir. Fırça ve taraklar kişisel olarak kullanılmalı, sık aralıklarla temizlenip dezenfekte edilmelidir.
5. Soru
Engelli yetişkin erkekte bıyık ve sakal tıraşı nasıl olmalıdır?
Cevap
Tıraş sırasında burun ve kulak bölgesindeki kıllar da kontrol edilmeli, gerektiğinde alınmalıdır. Tıraş köpüğünün özenle seçilmesi, köpüğün fırçayla cilde sürülmesi, tıraş sonrası krem ve losyon kullanımı cilt bakımının aşamalarını oluşturur. Tıraş sonrası bakım için kullanılan parfüm, nemlendirici losyon gibi kozmetik ürünler, cildi tahriş edebileceği için alkol içermemelidir. Pratik olması açısından tıraş makinaları da kullanılabilir.
6. Soru
İstenmeyen tüylerin temizliği nasıl olmalıdır?
Cevap
Kadınların yüzündeki kıllar, rahatsız edici görüntüyü önlemek için belirli aralıklarla alınmalıdır. Tüy dökücü losyon ve kremler cilt için daha uygun olabilir, ancak bireyin bu ürünlere alerjisinin olmadığından emin olunmalıdır. Erkeklerde ise kulak ve burun içindeki tüyler bir uzman tarafından alınmalıdır.
7. Soru
Temizlik amaçlı banyolar nelerdir?
Cevap
Temizlik amaçlı yapılan banyolar; tam yatak banyosu, kısmi yatak banyosu ve duşta/küvette yapılan banyodur. Tam yatak banyosu; bireyin bütün vücudunun yatakta yıkanmasıdır. Kısmi yatak banyosu ise, yatağa bağımlı olan engelli bireyin boyun, eller, perine gibi vücudun belirli bölgelerinin temizliğinin yapıldığı banyo şeklidir. Duş şeklinde ve küvette yapılan banyo çeşidi ise bireyin ayakta, tabure üzerine oturarak veya küvette yıkanmasıdır.
8. Soru
Engelli yetişkin bireylerin günlük bakımı hangi şekillerde yapılmalıdır?
Cevap
Engelli yetişkin bireylerde günlük bakım el ve ayak temizliği bakımı, ağız-diş sağlığı ve temizliği, göz sağlığı ve temizliği, burun temizliği, kulak sağlığı ve temizliği, tuvalet ihtiyacı ve elbise giyimi konularında yardımcı olarak gerçekleşmektedir.
9. Soru
Diyabetik ayak nedir?
Cevap
Kan şekerinin çok yüksek ve düzensiz seyretmesi sonucu damarlarda oluşan kan dolaşımı bozukluğu ayaklarda problemlere neden olur. Yeterli kan ulaşmayan organlarda işlev bozuklukları meydana gelir. Kan şekeri yükseldiğinde, ayaklardaki sinirlerde de hasar oluşur. Sinirler hasara uğradığı zaman ayak ve parmak uçlarında his kaybı meydana gelebilir. Bu nedenle, basınç, ağrı, kesik, yanık ve yaralanmalar hissedilmeyebilir ve bu kesikler, yanıklar ve yaralar ilerleyen süreçte ayak ülserlerine yol açabilir. Bakteri ve mantarlar da şekerli ortamda daha kolay çoğalırlar. Bu nedenle diyabetli bireylerde bakteri ve mantar enfeksiyonu deri bütünlüğünü bozar ve yine yara oluşumuna yol açar. Tedavisiz bırakıldığında, kangrene neden olabilir ve hatta hasar görmüş bölgenin kesilmesi dahi söz konusu olabilir.
10. Soru
Ayakkabı satın almak için en iyi zaman nedir?
Cevap
Ayakkabı satın almak için en iyi zaman günün geç saatleridir. Çünkü günün bu saatleri ayakların biraz şiş olduğu zamanlardır. Ayakların en şiş haliyle rahat edilmişse, doğru bir seçim yapılmış olunur.
11. Soru
Kötü ağız hijyeninin sonuçları nelerdir?
Cevap
Kötü ağız hijyeni; sosyal izolasyon ve depresyon, aspirasyon pnömonisi ve kalp hastalıkları gibi sistemik hastalıklar, kalp, böbrek gibi organların etkilenmesi, diyabeti olan kişilerde glisemik kontrolü olumsuz etkileyebilecek periodontal (diş eti) hastalıklar, malnütrisyon, vitamin eksiklikleri, ağrı, ağız kokusu, diş kaybı, diş çürükleri ve protez stomatiti ile sonuçlanabilir.
12. Soru
Bakım hizmeti verenlerin engellilerin protez dişlerine bakımları nasıl olmalıdır?
Cevap
Bakım hizmeti verenler protezlerin fırçalanması öncesinde ellerini yıkamalı ve eldiven giymelidir. Protezleri temizledikten sonra eldiveni çıkarmalı ve ellerini yıkamalıdır. Protez diş takılmadan önce bireyin ağzını çalkalaması sağlanmalı ve ilk olarak üst dişleri takıldıktan sonra alt dişleri yerleştirilmelidir. Ayrıca yemeklerden sonra, bireyin ağzını deniz suyu gibi bir solüsyonla çalkalaması da sağlanmalıdır. Protezlerin, protez için kullanılan diş fırçası ile temizlenip özel solüsyonda sterilize edilmesi ve koruyucu kutuda saklanması gerekmektedir.
13. Soru
Bakım hizmeti verenlerin engelli yetişkin bireylerin günlük göz bakımında dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir?
Cevap
Gözler içten dışa doğru temiz, yumuşak, pamuklu bir bezle silinir. Her iki göz aynı bezle silinmemelidir. Birey gözlük kullanıyorsa gözlük camları günlük temizlenmemelidir. Bireyin gözlerinde çapaklanma, kuruma, kızarıklık ve akıntı gözlenmesi durumunda, sorumlu hemşireye bilgi verilmelidir.
14. Soru
Engelli yetişkinin burun temizliği nasıl yapılmalıdır?
Cevap
Burun, yumuşak bir bez ya da kâğıt mendille, üst kısmından hafifçe sıkılarak temizlenmelidir. Birey rahat nefes alana kadar temizlemeye devam edilmeli, ancak birey fazla zorlanmamalı ve bireyden kuvvetli sümkürmesi istenmemelidir. Eğer birey burundan besleniyorsa ya da burundan oksijen desteği almakta ise, bireyin burnu aşağıdan yukarı doğru temizlenmeli ve temizleme sırasında burundaki sondanın yerinden oynamamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca temizleme işleminden sonra buruna nemlendirici sürülmesi de ihmal edilmemelidir.
15. Soru
Bakım hizmeti verenlerin işitme sorunu yaşayan engelli bireylerin kullandıkları işitme cihazının bakımı konusunda dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir?
Cevap
- Kulak kalıpları her gün temiz ve kuru bir bezle silinmelidir.
- Kulak kiri kulak kalıbının hortumunu tıkayabilir. Tıkandıysa işitme cihazı firmanın verdiği yardımcı aleti kullanarak kalıbın kanala açılan deliği temizlenmelidir.
- Bazı işitme cihazlarında değiştirilebilen mikrofonları koruyan filtreler bulunur. Bu filtrelerin belirli aralıklarla değiştirilmesi gerekir.
- Cihaz kullanılmadığı zamanlarda kuru, sıcak olmayan bir odada, pil kapağı açık olarak muhafaza edilmelidir.
16. Soru
Engelli yetişkinlerin idrar tutamama nedenleri nelerdir?
Cevap
Engelli yetişkinlerin idrar tutamama nedenleri, nörolojik patolojiler, tuvalette ne yapıldığını unutma, tuvalete gitmeyi unutma gibi zihinsel problemler, depresyon, stres ve yorgunluk gibi psikolojik problemler, enfeksiyon, ilaca bağlı problemler olabilir.
17. Soru
Temiz Aralıklı Kateterizasyon ve amacı nedir?
Cevap
Temiz Aralıklı Kateterizasyon (TAK), mesane rehabilitasyonunda kullanılan en önemli yöntemdir. TAK uygulamasının amacı, mesanenin bireyin yaşamını kontrol etmesi yerine, bireyin mesanesini kontrol etmesine olanak sağlamak olup, mesanenin etkin boşalmasını ve hastanın kuru kalmasını sağlamaktır. TAK uygulaması, tekrarlayan enfeksiyonlara neden olan içerde biriken idrarı boşaltır ve böbreklerin korunmasına yardımcı olur. TAK uygulamasının yaşam kalitesini artırdığı ve bu yöntemle hastaların daha sağlıklı bir yaşam sürdükleri bilinmektedir.
18. Soru
Görme engelli bireylere sunulacak uyarlanmış teknoloji ürünleri nelerdir?
Cevap
- Ekran büyütücüler
- Bilgisayar ekranında görüntülenmişgrafik büyütücüleri
- Ekran okuyucu yazılımlar
- Braille girdi-çıktı donanımları
20. Soru
Fiziksel engelli bireylere sunulacak uyarlanmış teknoloji ürünleri nelerdir?
Cevap
- Alternatif işaretleme araçları
- Ekran klavyeleri
- Ses-yazı çeviricileri
- Akıllı sözlükler
- Fare anahtarları