aofsoru.com

Web’de Telif Hakları ve Etik Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Web’De Telif Haklarına İlişkin Temel Kavramlar Ve Mevzuat

1. Soru

Netiket nedir?

Cevap

Netiket, internetteki adap ile görgü kuralları ve dijital ahlak için standart oluşturmaya yönelik etik kurallar bütünüdür.


2. Soru

Netiket kuralları zorunlu mudur?

Cevap

Bu kurallar riayet etmek gönüllülük esasına ve özdenetime dayanır, genellikle kanuni yaptırımları yoktur.


3. Soru

Telif hakları açısından önem teşkil eden ve internette paylaşımları konu alan kuralların oluşumu içi hangi kurumun çalışmaları bulunmaktadır?

Cevap

Telif hakları açısından önem teşkil eden ve internette paylaşımları konu alan kuralların oluşumu için Creative Commons (CC) sivil organizasyonunun çalışmaları bulunmaktadır.


4. Soru

Multimedya kavramı nedir?

Cevap

“Multimedya” kavramı ise “çoklu ortamlı iletim” demektir. Özellikle dijital ortamda kullanılan multimedya iletim sistemi, insanın farklı duyu organlarıyla algılayabildiği müzik, video, fotoğraf, grafik, animasyon gibi birden çok farklı kodla yazılmış, birden çok formatta parçalardan oluşur.


5. Soru

Fikri mülkiyet nedir?

Cevap

Fikri mülkiyet hakları insanın düşüncesine, zihinsel faaliyetlerine, emeğine dayanan, bunlar sonucunda ortaya çıkmış ürünlere dayanan, varoluş nedeni bu ürünler olan haklardır


6. Soru

Bir ürünü satın almamız patentinde bize geçmesi doğru mudur?

Cevap

Öte yandan satın aldığımız arabanın patenti, o arabadan ayrı bir mülkiyetin konusudur, arabayı satın almış olmakla satın aldığımız, galeriden satın aldığımız için bize geçmiş olan bir hak değildir. Gerek telif hakkının, gerekse patent hakkının vücut bulduğu somut eşyadan farklı olarak ayrıca bir devir sözleşmesi ile satılması durumu söz konusudur.


7. Soru

Telif hakkı nedir?

Cevap

Telif hakkı, eser üzerindeki hakkı ifade eder. Telif hakkı literatürde “fikri hak” teriminin yerine de kullanılır. Fakat fikri hak, bazı kaynaklarda sınai hakları da içine alan üst bir kavram olarak kullanılmaktadır.


8. Soru

Eser nedir?

Cevap

FSEK m. 1/B’de “Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri” olarak tanımlanmıştır. İşleme ve derleme eserler de FSEK m. 6 ile eser sayılmıştır.


9. Soru

İşlenme eser nedir?

Cevap

Diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan ve işleyenin hususiyetini taşıyan fikir ve sanat mahsulleridir (FSEK m. 6).


10. Soru

Derleme eser nedir?

Cevap

Özgün eser üzerindeki haklar saklı kalmak kaydıyla, ansiklopediler ve antolojiler gibi içeriği seçme ve düzenlemelerden oluşan ve bir düşünce yaratıcılığı sonucu olan eserdir. Belirli bir maksada göre ve özel bir plan dahilinde seçilmiş ve toplanmış eserlerin düzenlenmesinden oluşur (FSEK m. 6/ I bent 7).


11. Soru

Eser sahibi kimdir?

Cevap

Eser sahibi, eseri meydana getiren, ona hususiyetini vererek yaratan kişidir (FSEK m. 1/B (b)). Maddenin eski halinde “gerçek kişidir” ifadesi bulunmaktaydı. Fakat 2004’teki değişiklikle “gerçek” kelimesi kaldırılmıştır


12. Soru

Bağlantı haklar nedir?

Cevap

Eser sahibinin manevi ve mali haklarına zarar vermemek kaydıyla komşu hak sahipleri ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren film yapımcılarının sahip olduğu haklardır (FSEK m. 1/B (j)).


13. Soru

Komşu hakları nedir?

Cevap

Eser sahibinin manevi ve mali haklarına zarar vermemek kaydıyla ve eser sahibinin izniyle bir eseri özgün bir biçimde yorumlayan, tanıtan, anlatan, söyleyen, çalan ve çeşitli biçimlerde icra eden sanatçıların, bir icra ürünü olan veya sair sesleri ilk defa tespit eden fonogram yapımcıları ile radyotelevizyon kuruluşlarının sahip oldukları haklardır (FSEK m. 1/B (k)).


14. Soru

Şahsi bağlatı nedir?

Cevap

Alman Federal Mahkemesi (BGH) şahsi bağlantıyı bir çok kararında açıklanmıştır. Şahsi bağlantı: Eseri kullanan kişi ile bu eseri algılayabilen ya da erişebilen kişiler arasında veya bu eseri algılayabilen veya erişebilen kişilerin kendileri arasında olabilir.


15. Soru

Fonogram nedir?

Cevap

Sinema eseri gibi görsel-işitsel eserler içindeki ses tespitleri hariç olmak üzere, bir icrada yer alan seslerin veya diğer seslerin veya ses temsillerinin tespit edildiği ses taşıyıcısı fiziki ortamdır. Kasetler, örnek olarak verilebilir.


16. Soru

Lisans nedir?

Cevap

Tamamlanmış eserler üzerindeki mali hakların kullanma ve yararlanma yetkilerinin başkasına bırakılması yani lisans sahibine tahsis edilmesi lisans (ruhsat) sözleşmesi ile gerçekleştirilir. Her iki tarafı borç altına sokan bir sözleşme türü olan lisans sözleşmelerinde lisans veren taraf eser üzerindeki mali haklarından lisansı alanı yararlandırma yükümlülüğü altına girerken lisansı alan taraf lisans ücreti ödeme borcu altına girer.


17. Soru

Arayüz nedir?

Cevap

Bilgisayarın donanım ve yazılım unsurları arasında karşılıklı etkilenme ve bağlantıyı oluşturan program bölümleridir FSEK m. 1/B (h).


18. Soru

Telif Hakları ile İlgili Kuruluşlar nelerdir?

Cevap

World Intellectual Organization (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü), United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) ve World Trade Organization (Dünya Ticaret Örgütü)


19. Soru

Telif Haklarına İlişkin Önemli Çoklu Sözleşmeler nelerdir?

Cevap

Bern Sözleşmesi, UCC (Universal Copyright Convention, Roma Sözleşmesi, WIPO Kuruluş Sözleşmesi, Ses Taşıyıcılarla (Fonogram) İlgili Cenevre Sözleşmesi, TRIPs (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights Agreement), WCT (WIPO Copyright Treaty) ve WPPT (WIPO Performance and Phonograms Treaty)


20. Soru

Çoklu Sözleşmelerle Ortaya Çıkan Temel İlkeler nelerdir?

Cevap

Ülkesellik İlkesi, Eşit İşlem İlkesi, Karşılıklılık İlkesi, Asgari (Minimum) Haklar İlkesi, Herhangi Bir Formaliteye Tabi Olmama İlkesi ve Tükenme İlkesi


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email