aofsoru.com

Web’de Telif Hakları ve Etik Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bilgi Toplumunda Telif Hakkı

1. Soru

Bilgi toplumu nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Bilgi toplumu, bilgi teknolojilerinin damga vurduğu toplum olarak tanımlanır. İlkel toplumdan tarım toplumuna oradan sanayi toplumuna evrilen toplum yapısının 21. yüzyılda bilgi toplumuna dönüştüğü düşünülmektedir. Bu düşüncenin temelinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin insan hayatında, dolayısıyla toplumda kapladığı yer yatmaktadır.


2. Soru

Sanayi toplumu, ekonomiyi nasıl tanımlamaktadır?

Cevap

Sanayii toplumu, ekonomiyi kıt kaynakların kullanımı ve dağıtımı ile ilgili bir bilim dalı olarak tanımlamaktadır. Bugün ise bilgi ulaşılması zor ya da kıt bir kaynak olmadığı için bu tanımın geçerliğini yitirdiği söylenebilir.


3. Soru

Birinci sanayi devriminin özelliği nedir?

Cevap

Buharı ve suyun gücünün sanayiye katılması birinci devrim olarak adlandırılmıştır (endüstri 1.0). Sanayinin enerji ihtiyacı giderilmiştir.


4. Soru

İkinci sanayi devriminin, devrim olarak ifade edilen özelliği nedir?

Cevap

Seri üretime geçiş süreci tamamlanmıştır. Seri üretimin başlaması ve seri üretim bantlarının endüstriye entegrasyonu (endüstri 2.0) sağlanmıştır.


5. Soru

Üçüncü sanayi devriminin devrim olarak nitelendirilen özelliği nedir?

Cevap

Dijitalleşme süreci ile birlikte bilgi teknolojilerinin sanayide kullanımı (endüstri 3.0) ve insanların tüm dünyada birbirleriyle iletişiminin sağlanması bu sürecin temel özelliğidir.


6. Soru

Endüstri 4.0 kavramı ile vurgulanan özellikler nelerdir?

Cevap

Endüstri 4.0 ile kastedilen, endüstride üretimin ve taşıma zincirinin sanal ve reel süreçlerin birarada kullanılarak, artan dijitalleşmeye dayalı olarak birbirine bağlı ve birbiriyle iletişim halinde ve otomatize bir şekilde gerçekleştirilmesidir.


7. Soru

Dijitalleştirme kavramı nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Dijitalleştirme, analog formatta bulunan verilerin saklama, kaydetme, aktarma, işleme vb. amaçlarla sayısal, dijital formata dönüştürülmesidir. Formatın bu şekilde değiştirilmesiyle veri dijital ortam ile uyumlu hale gelir ve elektronik cihazlar tarafından okunabilir hale gelir.


8. Soru

Günümüzde eser sahibinin haklarının hem ofline hem de online şekilde tehlikede olmasının nedeni nedir?

Cevap

Dijitalleşmeden önce kopyalama süreci eser için bir tehlike arz etmemekteydi çünkü eserin orjinalinden elde edilen kopyalar orjinalinin yerini tutma dığından kopyaların kullanımı eser sahibinin haklarının ihlali açısından risk taşımamaktaydı. Fakat düşük maliyetlerle, orjinalinin yerini alabilecek kalitede kopyalar elde edilebilen kopyalama tekniklerinin geliştirilmiş olması ve bu kopyaların çevirimiçi ve çevirimdışı ortamlarda hızlı bir şekilde, niteliğini koruyarak dağıtımının mümkün hale gelmesi, hatta
ofline kaydetmeye ve saklamaya gerek kalmaksızın, online olarak, YouTube ya da Puhu Tv vb. platformlardan ya da bulut teknolojileri sayesinde Dropbox, Google Drive vb. hizmet sağlayıcılardan erişim imkanının bulunması artık eser sahibinin haklarının hem ofline hem de online şekilde tehlikede olmasını sağlamaktadır.


9. Soru

Bilgi toplumunun en önemli iki kavramı nelerdir?

Cevap

Bilgi ve veri kavramları bilgi toplumunun en önemli iki kavramıdır.


10. Soru

Veri kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Veri, “olgu, kavram ya da komutların, iletişim, yorum ve işlem için elverişli biçimsel ve uzlaşımsal bir gösterimi” şeklinde tanımlanır.


11. Soru

Bilgi kavramı nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Bilgi, veri ile anlamın birleşmiş halidir. Veri bilginin hammaddesidir.


12. Soru

Fikri hakların dünya ticaretinin bir parçası olduğu hangi süreç ile kabul edilmiştir?

Cevap

Fikri hakların dünya ticaretinin bir parçası olduğu TRIPS Anlaşmasının Dünya Ticaret Örgütü bünyesinde ele alınmasıyla
kabul edilmiştir.


13. Soru

Teknoloji ve Hukuk bağlamında son zamanlarda yapılan bir çok kanun değişikliğinin altında yatan temel neden nedir?

Cevap

Son zamanlarda yapılan bir çok kanun değişikliğinin altında yatan temel neden yeni medya modellerinin meydana getirdiği hak ihlallerini önlemektir.


14. Soru

Dijitalleşme, teknolojide bugün ulaştığımız noktanın başlangıç süreci olarak görülmektedir. Günümüzde dijitalleşme ile ilgili deneysel çalışmalar hangi noktalara yoğunlaşmaktadır?

Cevap

Dijitalleşme teknolojide bugün ulaştığımız noktanın başlangıç sürecidir. Günümüzde gelişmiş ülkeler açısından artık bu sürecin tamamlanmış olduğu söylenebilir. Artık deneysel çalışmalar, analog formatın dijitale dönüştürülmesinden çok dijitalleşen cihazların birbiriyle irtibatı ve sensörlerin ortam bilgisini bu cihazlara iletimi üzerine yoğunlaşmaktadır.


15. Soru

Sanayi toplumunda sosyo-ekonomik sistemin özellikleri nelerdir?

Cevap

Sermayenin özel mülkiyeti, serbest rekabet, kar maksimizasyonu


16. Soru

Bilgi toplumunda öncü endüstriler nelerdir?

Cevap

Entellektüel endüstriler (iletişimsel bilgi ve bilimsel bilgi endüstrileri)


17. Soru

Bilgi toplumu etik standartların özellikleri nelerdir?

Cevap

Öz disiplin, toplumsal katılım


18. Soru

Fikri mülkiyet kavramı neleri kapsamaktadır?

Cevap

Fikri Mülkiyet: İnsan zekasının, yaratıcılığının entelektüel birikimin ortaya çıkardığı müzik, edebiyat, bilimsel buluşları içine alan ürünleri kapsamaktadır.


19. Soru

Kıta Avrupası Hukuk sisteminde, fikri hak nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Kıta Avrupası Hukuk sisteminde, fikri hak kanunla ihdas edilen bir hak değil, doğal bir haktır ve kendine özgü (sui generis) bir
hak olarak korunur. Eserin sadece yaratılmış olması, eser sahibine ait bu mutlak hakkın doğumu için yeterli görülmektedir. Bu haktan faydalanmak için ayrıca tescil vb. bir işleme gerek duyulmaz. Bu hukuk sisteminde, eser sahipliğinin ve eser sahibinin
kişiliğinin önemi büyüktür.


20. Soru

Anglo-Amerikan Hukuk (common law) sisteminde, fikri haklar nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Anglo-Amerikan Hukuk (common law) sisteminde, fikri haklar için “copyrights” terimi kullanılır. Bu hukuk sisteminde telif hakkı, doğal bir hak değildir, kanun koyucu tarafından yaratılarak verilen bir statüdür. Bu nedenle Kıta Avrupası yaklaşımında olduğu gibi fikri hak kişinin, eseri yaratmakla kendiliğinden kazandığı tabii bir hak değildir. Anglo-Amerikan Hukuk sisteminde fikri hak, hukuksal düzenleme ile kanun koyucunun oluşturduğu kanuni bir tekel statüsündedir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email