Web Yayıncılığı Araçları Dersi 6. Ünite Özet

Giriş

Web Yayıncılığı; metin, video, dijital görüntüler, resim ve medyanın diğer formlarını kişisel, ticari veya topluluk sitelerinde, bloglarda, dergi ve haber portallarında, sosyal medya platformlarında yayınlama ve güncelleme sürecidir.

Web yayıncılığı, zamanla ortaya çıkan süper bilgisayarlar ve bulut bilişim teknolojileriyle büyük bir ivme kazanmıştır. Günümüzde internet üzerinden bu kadar büyük verilerin saniyeler içerisinde ulaşılabilir olmasını sağlayan teknolojilerin başında ise bulut bilişim teknolojileri gelmektedir.

Bulut Bilişim

Bulut bilişim; zaman, platform ve cihazdan bağımsız olarak, ağ üzerinden paylaşılabilir bilişim kaynaklarına erişim sağlayan, dinamik olarak ölçeklenebilen ve kullandığın kadar öde felsefesine dayanan servis odaklı mimariye sahip bir modeldir. Bulut bilişimde altyapı ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (IaaS), platform ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (PaaS) ve yazılım ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (SaaS) olmak üzere üç hizmet modeli bulunur. Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal ağları kullanırken, Spotify’da müzik dinleyip Youtube’da video izlerken, Google Docs aracılığı ile dokümanlar üzerinde işlemler yaparken, e-posta ve haberleşme servislerini kullanırken bulut bilişim teknolojileri kullanılmaktadır. Amazon, Google, Microsoft ve IBM gibi şirketlerin çok yüksek olan bilişim kapasitelerini kurumların kullanımına açması ile devlet kurumlarında ve sağlık, endüstri, eğitim gibi çeşitli alanlarda artan bilişim ve depolama ihtiyaçlarının hızlı bir şekilde karşılanması için bulut bilişim platformları tercih edilmeye başlanmıştır. Ortaya çıkışı 1960’lı yıllarda John McCarthy tarafından öngörülen bulut bilişim kavramı ilk defa Ramnath Chellappa tarafından 1997’de kullanılmıştır. 1999 yılında ilk bulut bilişim şirketi Salesforce kurulmuştur. 2002 yılında ise Amazon Web Services (AWS) platformunu yayınlamıştır. Google CEO’su Eric Schmidt, 2006 yılında bir konferansta bulut bilişim kavramını kullanmış ve pek çok kurumun dikkatini bu kavrama çekmiştir. 2010’da Microsoft Windows Azure’u başlatmıştır. Bulut bilişimin beş temel özelliği şu şekildedir:

• İsteğe bağlı kendi kendine hizmet,
• Geniş ağ erişimi
• Kaynak havuzu
• Çabukluk ve esneklik
• Ölçülebilir hizmet

Bulut bilişimin temelini oluşturan sanallaştırma, bilişim kaynaklarının sanal örneklerinin oluşturulması için kullanılan bir teknoloji platformudur. Sanallaştırma ile bilişim kaynakları, birbirinden bağımsız olarak kendi yazılımlarını ve uygulamalarını çalıştırabilen sanal sistemler olarak bölümlenirler. Hizmet odaklı mimari, birbirinden bağımsız servislerin birlikte çalışabilmesine ve uygulama kaynaklarının servis olarak geliştirilmesine, yayınlanmasına ve bütünleştirilmesine olanak sağlayan bir yapıdır. Dağıtımlı bilişim sistemleri (grid computing), dağıtık bilgi işleme yönteminin sanallaştırılmasını sağlayan bir mimaridir. Bulut bilişimin temelini oluşturan bir diğer yapı olan kamu hizmeti bilişimi, kullanıcının almış olduğu işlemci, bant genişliği, depolama gibi hizmetlerin ölçülmesine ve böylelikle kullanılan disk alanı ve işlem kapasitesine göre ödeme yapılmasına dayanmaktadır. Bulut bilişim mimarisinde dört katman bulunur;

• Donanım Katmanı; fiziksel sunucular, yönlendiriciler, ağ anahtarları, güç ve soğutma üniteleri gibi fiziksel kaynaklar yönetilmektedir.
• Sanallaştırma Katmanı; VMware ve Xen gibi sanallaştırma teknolojileri kullanılarak fiziksel kaynaklar bölümlendirilmektedir.
• Platform Katmanı; işletim sistemleri ve uygulama çerçeveleri yer almaktadır.
• Uygulama Katmanı; mevcut bulut uygulamalarını içermektedir.

Bulut bilişimin temel hizmet modelleri ise şunlardır;

• Altyapı Hizmeti (Infrastructure as a ServiceIaaS): Bu modelde kullanıcıya altyapı ve depolama olanakları, diğer bir ifadeyle fiziksel ve sanal donanım kaynakları sunulmaktadır.
• Platform Hizmeti (Platform as a Service-PaaS): Bu modelde, kullanıcıya kendi uygulamalarını geliştirebileceği platform hizmeti sunulmaktadır.
• Yazılım Hizmeti (Software as a ServiceSaaS): Son kullanıcı için tasarlanan bu hizmette yazılım hizmeti sunulmaktadır.

Bulut altyapısının yönetimini ve konumunu ifade eden dağıtım modelleri ise şu şekildedir;

• Özel Bulut (Private Cloud): Bu dağıtım modelinde bulut altyapısı, çoklu kullanıcıları da içeren tek bir kurumun kullanımı için yapılandırılmaktadır.
• Topluluk Bulutu (Community Cloud): Ortak bulut teknolojileri, benzer ihtiyaçlara sahip birden çok kurum tarafından erişilip kullanılabilir
• Kamu Bulutu (Public Cloud): Tüm kamunun ya da geniş bir sektörün kullanımına sunulan ve birçok kullanıcı tarafından erişilip kullanılabilen modeldir.
• Hibrit Bulut (Hybrid Cloud): İki veya daha fazla dağıtım modelinin birlikte kullanıldığı bulut modelidir.

Bu dağıtım modellerine ek olarak sanal özel bulut da bulunmaktadır. Bulut bilişimin avantajları:

• Zaman, mekan ve platform kısıtı olmadan çeşitli cihazlarla uygulama, altyapı ve içeriklere erişim kolaylığı sağlar.
• Çok kullanıcılıdır.
• Ücretsiz veya kullandığın kadar öde mantığıyla çalışan yazılımlar sayesinde harcamalar azalır.
• Yeni yazılım ve uygulama kullanımında her kullanıcı için ücret ödenmesine, bilişim teknolojileri uzmanına ve bilgisayar altyapısına harcama yapılmasına gerek kalmadığı için kurumlar maliyet kazancı sağlar.
• Kurumların veri kaybı en aza indirilebilir.
• Yazılım güncellemeleri bulutta gerçekleştirilir ve kullanıcılar güncelleştirmeleri anında alırlar.
• Bulut teknolojileri kişisel bilgisayarlarda açılamayan dosya formatlarını da açarak geliştirilmiş belge formatı uyumluluğu sağlar.
• Kullanıcı tekrar çevrimiçi olduğunda senkronizasyon yaparak verilerini güncelleyebilir.
• İstemci makineler çalışırken performans sorunu yaratmazlar.
• Yeşil teknolojiler kullanıldığı ve bu sayede karbon salınımı azaldığı için çevre korunur.

Bulut bilişimin yukarıda verilen avantajlarının yanı sıra veri güvenliği, gizlilik, fikri mülkiyet, yasal engeller, hizmet sağlayıcıya bağımlılık ve hizmetlerin garanti altına alınmaması gibi bazı sınırlılıkları da bulunmaktadır;

• Kasıtlı yazılım saldırıları, teknik hatalar, casusluk, yetkisiz erişim veya veri toplama gibi izinsiz kasıtlı eylemler, verilerin çalınması, ekipman veya bilgilere yasadışı el konulması ve hizmet sağlayıcıların kalitesindeki sapmalar büyük sorunlar yaratabilir.
• Bulut bilişimde kullanıcıların bilgileri ve kişisel verileri gizliliği korumak için aynı fiziksel konumda kalmak yerine ulusal sınırları aşan çeşitli sanal veri merkezlerine dağılmış olabilir. Bu durum kullanıcıların gizli bilgilerinin sızmasına neden olabilir.
• Kullanıcı denetimi ve izinleri ile ilgili olarak, ayrıcalıklı kullanıcı erişimi, veri erişimi ve yönetimi ile ilgili prosedürler hazırlanmalıdır.
• Bir kurum, bulut hizmetleri sağlayıcısı ile Hizmet Seviyesi Anlaşması imzalarken hangi yasaların uygulanacağını açıkça bilmelidir.
• Bulut bilişimde kurumların verilerinin birden fazla kopyası oluşturulur ve saklanır. Bunun için üçüncü parti bulut sağlayıcıları da kullanılmaktadır. Kurumlar sistemden ayrıldığında verilerinin tamamen ve eksiksiz olarak silinmiş olmasının garanti altına alınması gerekmektedir.
• Bulut hizmet sağlayıcı kişisel fikri mülkiyet haklarının, ticari sırların, kurum ve paydaşlar için ayrıcalıklı bilgilerin korunmasını sağlamalıdır.
• Farklı hizmet sunucular tarafından sağlanan bulut hizmetlerinin standardizasyon eksikliği bulunmaktadır.
• Bulut bilişim uygulamaları kurumlarda bağımlılığa sebep olabilir. Kullanılan sistemden başka sistemlere geçmek uyumluluk ve alışkanlık bağlamında hem zordur hem de önemli maliyetler yaratır.

Web Yayıncılığında Bulut Bı·lı·şı·m

Web yayıncılığında bulut bilişim teknolojilerinin kullanılmaya başlanmasıyla internet üzerinden bilgi erişim kapasitesi ve hızı önemli ölçüde artış göstermiştir. En genel ifadeyle, verilerin kişisel veya kurumsal bilgisayar yerine internete bağlı sunucularda tutulması anlamına gelen bulut bilişimin en etkili olduğu alanlardan biri Web Hosting’dir. Bulut Sunucu (Cloud Web Hosting); internete bağlı birden fazla sunucunun birbiri ile uyumlu bir şekilde sunucu hizmeti vermesidir. Bulut sunucu teknolojilerinin geleneksel sunucu teknolojilerinden farklı olarak öne çıkan önemli avantajları bulunmaktadır. Erişilebilirlik, ölçeklenebilirlik, etkin maliyet ve sürdürülebilirlik bu özelliklerin başında gelmektedir. Bunların dışında Bulut sunucuların diğer özellikleri aşağıda sıralanmıştır;

• Kullanıcıya en uygun sunucudan hizmet sağlanır.
• İhtiyaca göre kaynağı dinamik bir şekilde ayarlanabilen bir altyapıya sahiptir.
• Çoklu sunucu kullanımı ile verilerin güvenliği arttırılır.
• Web hizmetlerinin kesintisiz sunulması sağlanır.
• Alan ve bant genişliği ihtiyaca göre otomatik olarak ayarlanır.
• Birden fazla şirket tarafından sağlanan sunuculardan oluşan bulut sunucuda performans tek bir sunucudan alınan performanstan daha yüksektir.

Bununla birlikte, bulut sunucuların hem yenilikçi olmasından hem de dağıtık yapısından kaynaklanan bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlar veri güvenliği ve karmaşık yapıdır.

Web Yayıncılığı ı·çı·n Bulut Bı·lı·şı·m Araçları

Web yayıncılığında dünya genelinde en yaygın olan beş bulut bilişim platformu şunlardır;

• Microsoft Azure; Geniş kapsamlı özellikler barındıran bu platform, Microsoft yazılım firmasının altyapısını oluşturur. Microsoft Azure’u diğer bulut platformlarından ayıran en önemli özelliklerinde biri, veritabanı desteğidir. Microsoft Azure bulut platformu kapsamında Microsoft SQL, MySQL, DocumentDB, MongoDB, Redis ve Azure Table Storage veritabanları desteklenir. Azure platformu ayrıca otomatik ölçeklendirme, Visual Studio entegrasyonu ve Kudu (Korumalı bir ortamda Azure Websitelerinin dağıtımının otomatik veya manuel olarak yönetilmesini sağlayan, açık kaynak kodlu, IIS ile birlikte çalışan bir sürekli entegrasyon ve dağıtım motorudur) hizmeti de sunmaktadır. Azure’un HDInsight hizmeti ise Bulut Hadoop(Sıradan sunuculardan (commodity hardware) oluşan küme (cluster) üzerinde büyük verileri işlemek amaçlı uygulamaları çalıştıran ve Hadoop Distributed File System (HDFS) olarak adlandırılan bir dağıtık dosya sistemi ile Hadoop MapReduce özelliklerini bir araya getiren, Javaile geliştirilmiş açık kaynaklı bir kütüphanedir.), Spark, R Server, HBase ve Storm bileşenlerine yönelik destek sağlayan oldukça önemli bir hizmettir.
• Amazon; Amazon Web Hizmetleri (AWS) Web siteleri için zengin bulut sunucu hizmeti de sunmaktadır. Ayrıca AWS, Java, Ruby, PHP, Node.js ve .Net gibi platformlar için SDK (oftware development kit yani yazılım geliştirme kitidir. Gelişmiş yazılım geliştirme araçlarından oluşan SDK; donanım platformları, oyun konsolları ve işletim sistemi gibi birçok platform için uygulama üretmeyi sağlayan bir yazılım paketidir.) de sağlamaktadır.
• Google Cloud Platform; Google’ın bulut hizmetleri de oldukça kapsamlı ve çeşitlidir.
  Google bulut hizmetlerini şu şekilde sınıflandırmak mümkündür: hesaplama, depolama, ağ ürünleri, büyük veri, makine öğrenmesi, yönetim araçları, geliştirici araçları, kimlik ve güvenlik, sistem durumu.
• IBM Cloud; açık standartlar üzerine yapılandırılmış bulut bilişim hizmeti sunmaktadır. Çeşitli teknolojileri ve veri platformlarını kullanan bu sistem, farklı hizmet ve dağıtım modellerine yönelik çözümler sunmaktadır. DevOps hizmeti ile hızlı bir şekilde uygulamalar geliştirilebilmekte ve test edilebilmektedir. IBM Cloud’da büyük işletmelere yönelik çözümlere odaklanılmıştır.
• Salesforce; 150.000’den fazla kullanıcı tarafından tercih edilen bulut tabanlı müşteri ilişkileri yönetimi hizmetini; satış bulutu, hizmet bulutu, pazarlama bulutu, topluluk bulutu, analiz bulutu, uygulama bulutu ve nesnelerin interneti bulutundan oluşan yedi bölümde vermektedir.

Veritabanı desteğine, altyapı, platform ve depolama hizmetlerine ve güçlü analiz desteğine ihtiyaç duyulduğunda Microsoft Azure tercih edilebilir. Elastik bulut hizmetleri, sunucu desteği ve yazılım geliştirme kitleri ihtiyacı için Amazon Web Hizmetleri uygun olabilir. Depolama, verimlilik ve güçlü analiz araçları ve genel kullanıcılara yönelik çözümler için Google Bulut kullanılabilir. Açık standartlar, yüksek performans ve mobil bulut uygulamaları için IBM Cloud değerlendirilebilir. Bütüncül bir müşteri ilişkileri yönetimi ve kurumsal hizmetler için Salesforce tercih edilebilir.