Öğrenme Yönetim Sistemleri Dersi 4. Ünite Özet

Kurumsal İhtiyaçların Belirlenmesi

ÖYS kurulumuna başlamadan planlama ve sistem mimarisini etkileyecek olan hedef kitle büyüklüğünün ve gereksinimlerin belirlenmesi gerekmektedir. Sadece yüz yüze derslerini web aracılığıyla zenginleştiren yani dersleri tamamen çevrimiçi sunmayan bir kurum ile ileri derecede çevrimiçi ortamda ders sunan ve ek olarak başka bileşenler de kullanan kurumun ihtiyaç duyacağı ÖYS farklı olacaktır. ÖYS’nin yönetiminde ve derslerin yürütülmesinde sorun yaşanmaması için kurumun hizmet sunmayı planladığı kitlenin büyüklüğü dikkat edilmesi gereken önemli hususlardandır. Bir dersteki öğrenci sayısı kurumlara göre değişebilir. Örnek olarak sadece örgün eğitim veren bir kurumda açılan derslerdeki öğrenci sayıları çok fazla olmayabilir. Bu durumda ders yürütücüsü ile öğrenci arasında birebir iletişim eposta ve forum gibi araçlar ile sağlanabilir. Ancak açık ve uzaktan öğretim hizmeti veren bir kurumda açılan bir derste öğrenci sayıları binlerce olabilir. Bu durumda öğrenciler ile bire bir iletişim sağlamak mümkün olmayabilir ve iletişim için farklı yöntemler geliştirilebilir. Bir öğrenme organizasyonu olan kurumun açık bir öğrenme stratejisi olmalıdır, eğer yoksa bir an önce geliştirilmelidir. Kurumsal hedefler tanımlanmalı ve strateji bunlarla uyumlu olmalıdır. Ayrıca, bütçe kısıtlamaları, gerçekleştirilen yatırımın potansiyel faydaları ve bu yatırımın geri dönüşünün de analizleri yapılmalıdır. Kitlenin büyüklüğü, öğrencilerin bir ÖYS’ye nasıl erişeceği, nasıl kullanacağı ve ne tür içeriği izleyecekleri gibi konularda kurumun net bir resme sahip olması gerekmektedir.

ÖYS, birçok farklı büyüklükte ve farklı öğretim türüne sahip kurumlara hizmet edebilir. Bu kurumların hangi türde öğrenenlere sahip olduğu da ÖYS geliştiricileri tarafından düşünülmeli ve bu yönde özellikler eklenmelidir. Öğretim kurumları yüz yüze eğitim, sadece uzaktan eğitim veya hem yüz yüze hem de uzaktan eğitim veren kurumlar olabilir. Ayrıca bu öğretim kurumları üniversite dışındaki kullanıcılara sertifika, kitlesel açık çevrimiçi dersler (MOOC) gibi hizmetler de verebilir. Bunun için ÖYS’ye karar verirken sisteminizin hangi büyüklükte olacağını baştan tasarlamanız gerekmektedir. Sistemin büyüklüğü ile ilgili olarak aşağıdaki soruların cevabının verilmesi gerekmektedir.

• Toplamda kaç kullanıcı başlangıçta sistemi kullanacak?
• Toplam kullanıcı sayısı zaman içinde nasıl değişir?
• En fazla eşzamanlı kullanıcı sayısı nedir?
• Zaman içerisinde eşzamanlı kullanıcı sayısı değişebilir mi?
• Sistem içerisinde başlangıçta kaç ders açılacak?
• Toplam ders sayısı zaman içerisinde artış gösterebilir mi?

Bu belirlenen rakamlar alt yapı yatırımı veya alınacak hizmetin maliyetini belirleyecektir. Sistemin ileriye yönelik büyüme stratejisine uygun olarak planlanması gerekmektedir. Kurum vizyonuna göre hedef kitlenin büyümesi halinde sistemin teknik alt yapısının büyümeye açık olması ve ÖYS yazılım performansının bunu karşılaması gerekmektedir.

Bir ÖYS sistemi satın alırken veya geliştirirken hangi fonksiyonların kullanılacağının, hangi hizmetlerin kurumunuz tarafından sunulacağının net olarak ortaya konması gerekmektedir. Genel olarak ÖYSler öğrenme aktivitelerinin belli bir düzen ile yönetimini sağlayan yazılımlardır. Öğrenme materyali sunma, sunulan öğrenme materyalini paylaşma ve tartışma, dersleri yönetme, ödev alma, sınavlara girme, bu ödev ve sınavlara ilişkin geribildirim sağlama, öğrenme materyallerini düzenleme, öğrenci, öğretmen ve sistem kayıtlarını tutma, raporlar alma ve öğrenciler arasında veya öğrenen-öğretici arasında iletişimi sağlama gibi birçok işlevleri sağlarlar. Sayfa 92’deki şekil 4.1’de genel olarak bir ÖYS’de olabilecek bileşenler gösterilmiştir.

Özel yetkilendirilmiş kullanıcılar kitlesel eğitimde öğrencilere ulaşacak içerikleri organize edebilirken, dersin eğitmenleri özel içerikleriyle dersi zenginleştirebileceklerdir.

Özelleştirilebilir bir arayüz, son kullanıcıların bilgilere, eğitim materyallerine ve testlere erişebildiği merkezi konumun görünümünü değiştirmenize olanak tanır. Bazı öğrenme yönetim sistemleri, diğerlerinden daha fazla özelleştirme seçenekleri sunar ve programlama becerilerinin çok az kullanılmasını gerektiren veya hiç kullanılmasını gerektirmeyen daha kolay kurulum araçları sağlar.

ÖYS’lere masaüstü, dizüstü bilgisayar, akıllı telefon veya tablet (iPhone, iPad, iPod, Android) gibi araçlar ile farklı platform üzerinden erişilebilir olmalıdır. İşyerinde ve okullarda kullanılan mobil cihazların sürekli büyümesiyle, ÖYS’nin mobil cihazlarda dersler sunma ve izleme olanağı sunabilmesi gerekmektedir. Öğrenci potansiyeli analiz edilmeli ve ÖYS için hangi cihazların ve tarayıcıların öncelikle dikkate alınması gerektiği belirlenmelidir.

Video konferans yazılımı ile e-öğrenme ekibi üyeleriyle ortak çalışmalar yapmak, canlı eğitim etkinlikleri sunmak ve çevrimiçi öğrencilerin akranlarına ulaşmalarını sağlamak gibi pek çok etkinliği yapabilirsiniz. Bu yazılımlar genellikle üçüncü parti yazılım olup ticari veya açık kaynak kodlu olabilir. Genellikle gelişmiş bir ÖYS sistemi bu üçüncü parti video konferans yazılımları ile entegre çalışabilmektedirler.

ÖYS’ler sosyal öğrenme araçları ve özelliklerini sunabilir. Sosyal Öğrenme Araçları, kullanıcılar arasındaki etkileşimi teşvik eden web sitelerine atıfta bulunabilir. Birçok ÖYS, gerçek zamanlı etkileşimli ders tartışma panoları ve dahili anında mesajlaşma gibi sosyal medya özelliklerini içerir. Bu araçlar öğrenen katılımını, işbirliğini ve ilgi alanını artırmaya yardımcı olur ve daha sonra yöneticiler tarafından izlenebilir. Buna ek olarak, yöneticilerin tartışma panolarında yapılan yorumlara izin verme veya reddetme yetkisine sahip olmaları gerekmektedir.

Birçok ÖYS, içerikleri belli formatlara göre standartlaştıran SCORM ve Tin Can Api gibi yapıları destekler. Bu standartlaşma, içeriklerin farklı ÖYS sistemleri arasında kolayca taşınmasını sağlar. SCORM ve Tin Can Api dayanıklı, birlikte çalışabilir, erişilebilir ve tekrar kullanılabilir içerik ve sistemleri arayan bir dizi teknik standart, yönerge ve özellik içerir. SCORM, pek çok endüstride sıklıkla takip edilmektedir. Daha yeni teknoloji olan Tin Can Api SCORM’dan daha sağlam bir biçimde daha zengin verilerin anlaşılmasına ve iletilmesine olanak tanır. Öğrencinin gelişimi ve performansı hakkında daha zengin veriler toplanmasına olanak sağlar. Standart bir paket olan SCORM ve Tin Can Api’yi desteklemesi bir ÖYS için son derece önemlidir.

ÖYS yazılımı üçüncü parti sistemlerle birlikte çalışmalıdır. Bir ÖYS iCal, Google, Yahoo, Microsoft Outlook ile entegre olan kişisel bir takvim içerebilir. Kurumların bilgi sistemleri ve kayıt sistemleri ile kolayca bütünleşebilmelidir. ÖYS platformları farklı veritabanları (MySQL, Oracle ve Microsoft SQL gibi) ile uyumlu olarak çalışabilmelidir. Kullanıcı girişi için LDAP, Shibboleth, SAML ve CAS gibi endüstriyel teknolojileri desteklemelidir. Eğer kurumlar kendine özgü SSO sistemi kullanıyorsa bu sistem ile kolayca bütünleşebilmelidir.

Birçok ÖYS platformu, anahtar kelimeler ve cümleler, yer, tarih ve eğitmen adı gibi içerik aramak için çeşitli yollar önerir. Bir ÖYS portalında arama yapmanın bir diğer hızlı yolu, kullanıcı listelerini, müfredatı ve dersleri süzmektir. Seçilen ÖYS’nin hızlı ve doğru bir şekilde mükemmel bir arama işlevine sahip olup olmadığına dikkat edilmelidir.

ÖYSler, kurumların öğrenci bilgi sistemleri ile entegre olup öğrencilerin kendi notlarına erişmesini sağlamalı ve öğrencilerin durumlarını takip etmelerine imkan sağlayabilmelidir. Öğrenci bilgi sistemi ile ÖYS arasında çift taraflı olarak not transferi olmalıdır. Böylelikle ÖYS üzerinden alınan ödev ve etkinlik notları otomatik olarak öğrenci bilgi sistemine yansır.

ÖYS portalları, yöneticilere, öğrencilerin ilerleme durumlarını gösteren otomatik raporlar oluşturma olanağı sağlamalıdır. Gelişmiş bir ÖYS istenen bilgileri konuya göre parçalayabilir, çıktıları rapor olarak Microsoft Excel ve text dosyası gibi başka bir uygulamaya aktarabilir ve belirli değişkenleri dahil ederek raporu sizin için özelleştirebilir. İstenen rapora bağlı olarak bilgiler ÖYS ve öğrenci bilgi sisteminden çekilerek performans, içerik ve eğilim analizi gibi birçok rapor oluşturulabilir. Sayfa 93’teki şekil 4.2’de genel olarak ÖYS ve öğrenci bilgi sisteminde toplanan veriler gösterilmiştir.

İyi bir ÖYS, yöneticilere ve eğitmenlere e-posta işlevlerini kısıtlama olanağı verir. Öğrenciler arasındaki e-posta mesajlarını engelleyebilir ve yalnızca eğitmenlerin e-posta mesajları alma olanağına sahip olmasına izin verebilirler. ÖYS için olması gereken bir özellik, etkinlik bitiş tarihleri, hatırlatıcılar veya derslerin tamamlanma durumları için bildirim e-postalarıdır.

Gelişmiş bir ÖYS Active Directory, LDAP gibi kimlik doğrulaması yapan yapılar ile entegre çalışmalıdır. Böylece ÖYS sistemi için ayrı bir kimlik doğrulama veya güvenlik politikası oluşturmaya gerek kalmaz.

ÖYSler, yöneticilerin öğrenci bilgileri, müfredat, derslerde yapılan değişiklikler ve not karnesi de dahil olmak üzere tüm öğrenci ve öğretim görevlilerinin etkinlik günlüğünü görmelerine izin vermelidir.

Uygun Öğrenme Yönetim Sistemi Seçimi

Kurumunuz için doğru ÖYS’yi seçmek çok önemlidir. Çünkü gelişmiş bir ÖYS’yi kurumunuza uygulamak için birçok yapısal değişiklik yapmak zorunda kalabilirsiniz. Bunun yanında ÖYS kurulumu, kullanıcı eğitimleri, lisans maliyetleri gibi kurumunuz için maddi ve iş gücü olarak yük getirecek operasyonlar gerçekleştirmeniz gerekecektir.

Lisanslı ÖYS yazılımı, kullanıcıların yazılımın yapısını ve gerçekleştireceği faaliyetleri belirleyen bilgisayar koduna erişmesine, değişiklik ve ekleme yapmasına izin vermeyen ve aynı zamanda kâr üreten bir şirket tarafından geliştirilmiş olan yazılımlardır. Bu lisanslı ÖYSlere örnek olarak en yaygın kullanılan Blackboard, Desire2Learn, ANGEL_Learning ve eCollege verilebilir. Bakış açınıza bağlı olarak, lisanslı bir ÖYS’yi kullanmak için çeşitli nedenler olabilir. Güvenilirdir, çünkü etkin ve verimli bir ürün oluşturmak için para alan profesyonel şirketler tarafından oluşturulmuştur.

Açık kaynak kodlu ÖYSler birçok nedenden ötürü bireyler veya konsorsiyumlar tarafından geliştirilir. En üst sıralarda yer alan ÖYS yazılımı olan Moodle, Curtin Üniversitesi’nde kullanılan ÖYS ile hayal kırıklığına uğrayan ve kendi sistemini tasarlayan Martin Dougiamas adlı bir programcı tarafından geliştirildi. Bilinen bir diğer açık kaynak kodlu ÖYS olan Sakai ise, Massachusetts Institute of Technology (MIT), Michigan, Stanford ve Indiana’nın bulunduğu dört geleneksel üniversitenin bir konsorsiyumu tarafından 2003 yılı sonunda geliştirilmeye başlandı. Kurumlar, Açık Kaynak Kodlu Sanal Öğrenme Ortamı’nın ortak bir şekilde geliştirilmesi gerektiği konusunda hemfikirdiler. Sakai projesi, işbirliği ve topluluk ruhuyla öğretmeyi, öğrenmeyi ve araştırmayı geliştiren teknoloji yaratan canlı bir topluluk olarak tanımlanmaktadır. Açık Kaynak Kodlu Öğrenme Yönetim Sistemlerinin başlıcaları ise Moodle, Canvas, OLAT, Sakai, eFront, Bodington, Drupal, eStudy, LAMS, Docebo, DotLRN, eLedge, Open Elms olarak sıralanabilir.

Bir diğer önemli konuda ÖYS’nin nasıl ve nereden yayınlanacağıdır. Genel olarak kurumlar için üç seçenek vardır:

• Kendi lokal bilgi işlem sunucularınızda (Local hosting)
• Satıcı tarafından barındırılan sunucularda (Manage hosting)
• Bulut ortamındaki sunucularda (SaaS Cloud hosting)

Üçüncü seçenek olan bulut ortamından yayınlama son zamanlarda yaygınlaşan seçeneklerdendir. İlk iki seçenek ise uzun zamandır kullanılan yöntemlerdendir. Eğer kurum olarak ilk seçeneği seçerseniz sunucuların güvenliği, bakımı ve yedeklemesi gibi işlemlerin bilgi işlem personeliniz tarafından yapılması gerekecektir. Bunun için alanlarında uzmanlaşmış bilgi işlem uzmanlarına ihtiyaç duyulacaktır. Satıcı tarafından barındırılan bir ÖYS’de ise sunucular ile ilgili bütün işlemler satıcı bilişim ekibi tarafından yapılır. Sadece kendi bilgi sistemlerinize entegrasyon konusunda kurum ve satıcı çalışanlarının beraber çalışması gerekecektir. Genel olarak sistemin sürekliliği ve performansından satıcı firma sorumludur. Tabi bu barındırma ve bakım işleri kuruma ekstra maliyet getirecektir. Eğer kurumunuzda bilgi işlem altyapısı ve personeli eksik ise bu seçeneği tercih edebilirsiniz. Genel bulut tabanlı çözümler, kendi kurumsal güvenlik duvarınızın ardında değil, Amazon Web Hizmetleri (AWS) gibi bir genel bulut hizmetinde ÖYS’yi barındırmaya değinir. Bu durumda ÖYS sunucuları, personeliniz veya satıcınız tarafından düzenlenebilir ve yönetilebilir.

Sistem Mimarisinin Tasarımı ve Uygulanması

ÖYS seçimizi yaptıktan sonra buna uygun olarak sistem mimarisinin tasarlanması gerekmektedir. Eğer sunucuyu kendiniz barındıracaksanız bütün bu işlemlerin kurumunuz tarafından gerçekleştirilmesi gerekecektir. Bu ünitede sunucuların kurumunuz tarafından barındırıldığı varsayılarak sistem mimarisinin tasarlanması anlatılacaktır. Bir ÖYS muhtemelen kurumunuzdaki çeşitli operasyonlara etki edecektir. Dolayısıyla, ÖYS uygulamasını yürütmek için bir ekip kurarken bilgi işlem, personel ve öğrenme ve geliştirme gibi çeşitli bölümlerden ekip üyeleri ile çalışmanız gerekecektir. ÖYS için harici bir şirket ile ortaklaşa çalışılıyorsa bu kişilerin de ekibe dahil olması gerekir.

Kurulacak olan ÖYS için istenen sistem kalitesi ölçütleri sistem tasarımını etkiler. Sağlanması istenen bir kalite ölçüsü bir diğer sistem kalitesi ölçütünün gereksinimini ve tasarımını etkileyebilir. Örneğin, yüksek güvenlik seviyeleri performansı etkiler ve bu da kullanılabilirliği etkileyebilir. Kullanılabilirlik sorunlarını gidermek için ek sunucuların eklenmesi, bakım (hizmet verebilirlik) etkileyebilir. Sorunsuz bir ÖYS mimarisi tasarlarken aşağıdaki kriterlerin göz önüne alınması tavsiye edilmektedir. Kullanılabilirlik: Kurulacak olan bir ÖYS’nin çalışma süresini belirtmenin bir yoludur. Performans: Performans ve ölçeklenebilirlik birbirine sıkı sıkıya bağlıdır ve çoğu zaman aynı anda düşünülmesine rağmen, ikisini de ayrı ayrı değerlendirmekte yarar vardır. Bir sistemin performansı genellikle belirli kullanıcı isteklerine yanıt vermesi veya belirli bir görevi yerine getirmesi için geçen süre ile ölçülür. Ölçeklenebilirlik (Scalability): Ölçeklenebilirlik, kuruluş için uygulamalar veya altyapı oluştururken önemli bir sistem özelliğidir. Ölçeklenebilirlik, bir sistemin kapasitesinin artan yükü nasıl idare edebileceğini ölçer. Güvenlik: Web tabanlı uygulamaların güvenliği genelde üç alanda incelenir. Sunucu güvenliği: Sunuculara karşı yapılacak olan saldırıları önlem Kullanıcı güvenliği ve gizliliği: ÖYS, kullanıcılar ile haberleşirken kullanıcı kişisel bilgilerinin güvenliğini korumalı ve açığa çıkmasını engellemelidir. Kullanıcı bilgilerini uygulamalar arasında şifreli olarak taşımalıdır. Kullanıcı bilgilerinin açığa çıkmayacağından emin olmalıdır. Uygulama güvenliği: Uygulama sunucularına istenmeyen erişimleri engelleme için kimlik doğrulama (Authentication ) ve yetkilendirme (Authorization) kullanılmalıdır. Hizmet verebilirlik: Hizmet verebilirlik, sistemin izlenmesi, ortaya çıkan sorunların onarılması ve donanım ve yazılım bileşenlerinin yükseltilmesi gibi görevleri kapsar.

Büyük bir ÖYS tasarlarken en yaygın olarak kullanılan üç katmanlı mimariyi tercih etmek kaçınılmaz olacaktır. Üç katmanlı bir mimari, kullanıcı ara yüzü, işlevsel işlem mantığı, veri erişimi ve bilgisayar veri depolama birimlerinin ayrı platformlarda bağımsız modüller halinde geliştirildiği ve sürdürüldüğü bir istemci-sunucu mimarisidir. Sistem sağlamlığı, esnekliği ve potansiyel değişime karşı direnci sağlamak için, genellikle sistem mimarilerinde çok katmanlı mimari kullanılır. Bu katmanlı mimari sayesinde diğer katmanları etkilemeden herhangi bir katmanı değiştirmek kolaydır. Kullanıcı arabirim katmanı (Client layer): Aynı zamanda sunum veya istemci katmanı olarak da bilinir. Bir uygulamanın en üst katmanıdır. Bu, bir yazılım kullandığımızda gördüğümüz katmandır. Uygulama katmanı (Application layer): Bu katmandaki işlemler uygulamanın iş mantığını yönetir. Uygulama katmanı, işleme işinin çoğunun gerçekleştiği yerdir. Veri katmanı (Data layer): Sistem için gerekli bilgileri modelleme ve saklama ve veri erişimini optimize etme sorumluluğunu taşır.

ÖYS yöneticilerinin sistem üzerinde geliştirme veya değişiklikleri deneyebilmeleri için ayrı ağlarda, ÖYS’niz için en az iki ve muhtemelen üç aşamalı ortamı kurmanız önemlidir. Gelişmiş bir ÖYS kuracaksanız bunu dikkate almalısınız. Ortamlar şunlardır:

• Geliştirme (Developer): ÖYS’de yapılacak olan yazılımsal kod değişikliklerinin sınanması için kullanılan ortamdır.
• Test (Staging): Geliştirme ortamında yapılan içerik ve büyük yapılandırma değişikliklerinin doğrulanması ve nihayetinde üretim ortamına taşınmadan önce onaylanması için kullanılır
• Üretim (Production): Kullanıcıların ve yöneticilerin kullandığı canlı sistem ortamıdır.

Sayfa 101’de şekil 4.4’te gelişmiş bir ÖYS’nin sistem mimarisi gösterilmiştir. Sistem mimarisi kurumunuzun büyüklüğüne ve sunacağınız hizmetlere göre değişebilir. Örnek olarak öğrenci sayısınız çok fazla ise daha fazla uygulama sunucusuna ihtiyaç duyabilirsiniz. Sistem mimarisinde bulunan temel bileşenlerin özellikleri ve görevleri şunlardır; Yük dengeleyici: Eğer kullanıcı sayınız fazla ise birden fazla uygulama sunucu kullanmalısınız. SSO hizmeti: Single Sign On hizmeti, birden çok uygulamaya sahip olan kurumların erişim izinlerinin tek bir merkezden kontrol edilmesidir. Uygulama sunucuları: Uygulama sunucuları kullanıcıdan gelen istekleri işleyerek ilgili sunuculara yönlendirir. Veritabanı sunucusu: ÖYS ile ilgili kullanıcı, içerik, forum gibi verileri saklamak yönetmek ve raporlamak için veritabanı sistemleri kullanılır. Güvenlik duvarı (Firewall): İnternet üzerinde gelebilecek saldırıları önlemek amacıyla bütün uygulama, veritabanı ve mail gibi sistem mimarisinde bulunan sunucuların bir güvenlik duvarı uygulamasının altında olması gerekmektedir. Dosya sunucusu: Dosya sunucusu, dosyalarınızı depolamanız ve ağınızdaki kullanıcılarla paylaşmanız için kullanıcılara ağ üzerinde merkezi bir konum sağlar. Video konferans sunucusu: Canlı bir web semineri düzenleyebilme özelliği, çok yönlü bir ÖYS sistemi için yaşamsal bir işlevselliktir. Öğrenci Bilgi Sistemi: Bir kuruma ait tüm öğrencilerin kimlik, ders ve not gibi bilgilerinin saklandığı veritabanı sistemidir.

Sistem Yönetimi ve Yedekleme

Sistem yönetimi ve yedekleme işlemi genel olarak sistemin sorunsuz ve sürekli olarak çalışmasını sağlamayı hedefler. Sağlıklı bir sistem yönetimi için değişik alanlarda uzmanlaşmış nitelikli personele ihtiyaç duyulmaktadır. Sistem yönetimi ve yedekleme sayesinde sisteminizde meydana gelebilecek arıza, kesinti ve veri kaybı gibi sorunlar en aza indirilir.

ÖYS projesinde sorumlu olan teknik ekip lideri, sistemin alt yapısının yönetiminde ve sürecin hatasız devamlılığını sağlamada nasıl bir yol alacağı üzerine bir planlama yapmalıdır.

Eğer sisteminizde birden fazla sunucu var ise bunları tek bir yerden izlemek sizin için daha kolay bir yönetim sağlayacaktır. İzleme yazılımları sayesinde veritabanı, uygulama (web) ve depolama sunucularının tamamını tek bir merkezden gözlemleyebilirsiniz. Lisanslı ve açık kaynak kodlu olmak üzere birçok izleme yazılımı bulunmaktadır. SolarWinds, New Relic ve Appdynamics en yaygın kullanılan lisanslı izleme yazılımlarına örnektir. Açık kaynak kodlu yazılım olarak Zabbix, Nagios ve Cacti izleme yazılımları örnek verilebilir.

Sistem yedekleme, işletim sistemini, dosyaları ve sisteme özgü kullanışlı / önemli verileri yedekleme işlemidir. Yedekleme, birincil sistem verileri bozulduğu, silindiği ya da kaybolduğu zaman bir bilgisayar sisteminin durumunun, dosyalarının ve verisinin yedek dosyaları kullanılmak üzere çoğaltıldığı bir süreçtir. Sistem yedekleme öncelikle yalnızca bir sistemdeki kullanıcı verilerini değil, aynı zamanda sistemin durumunu veya çalışma koşulunu yedekler. Bu, seçilen tüm yedek verilerle birlikte sistemin en son kaydedilen duruma getirilmesine yardımcı olur. Genellikle, sistem yedekleme işlemi yedekleme yazılımı aracılığıyla yapılır ve bu işlemle oluşturulan sistem yedeklemesi, sistem anlık görüntüsü olarak bilinir. Genellikle sistem yedekleme dosyası rutin olarak uzak depolama sunucusunda yüklenir ve güncellenir.