aofsoru.com

Türk Dili 2 Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Noktalama İşaretleri

1. Soru

Noktalama işaretleri genel olarak nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Yazılı anlatımda okumayı ve anlamayı kolaylaştıran, yazarın okura aktarmak istediği düşünce ya da duygunun doğru ulaşmasına yardımcı olan, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirten bu işaretlere noktalama işaretleri denir.


2. Soru

Tanzimat döneminde Batı’dan alınan noktalama işaretleri ilk hangi eserde kullanılmıştır?

Cevap

Bu işaretleri bizde ilk olarak fiinasi, fiair Evlenmesi (1859) adlı tiyatro eserinde kullanmıştır. Bilindiği gibi bu eser, aynı zamanda basılı ilk Türkçe tiyatro eseri olma özelliği taşımaktadır.


3. Soru

Nokta işaretinin temel görevi nedir?

Cevap

Nokta, anlatılmak istenenleri sırasıyla vermeyi sağlayan sözlerin sınırlarını gösterir.


4. Soru

Hangi durumlarda büyük sayılar yazıyla ve bitişik olarak yazılır?

Cevap

Kıymetli evrak adı verilen ve üzerinde oynanarak sahtecilik yapılması olasılığı olan değerli kâğıtların (çek, senet, kira ya da satış sözleşmesi vb.) üzerindeki sayılar yazı ile ve bitiştirilerek yazılmaktadır.


5. Soru

Virgül işaretinin temel işlevi nedir?

Cevap

Virgül, anlama doğrudan etki eden ve cümlede karışmayı önleyen ayırıcı işarettir. Okuyana, ses tonunu ayarlaması ve yazılanları doğru okuyabilmesi için yol gösterir.


6. Soru

Yemekten sonra sofrayı evin hanımıyla hizmetçiler yardımlaşa kaldırırlar, sonra sıra kuru üzüm, incir, ceviz içi, incir pestiline gelirdi. cümlesinde virgül işaretinin işlevi nedir?

Cevap

Cümlede benzer veya eş değer öğeleri ayırma işleviyle kullanılmıştır.


7. Soru

Alıntı cümleler, cümle içinde hangi işaretlerle verilebilir?

Cevap

Alıntı cümleler hem tırnak içinde verilebilir hem de iki virgül arasında verilebilir.


8. Soru

Ayşe’nin; Murat’ın, Selma’nın, Ali’nin okumadığı kitapları okuması şaşırtıcıydı. cümlesi virgül işaretinin hangi işlevini örneklemektedir?

Cevap

Aynı eki alan kelimeler virgülle art arda sıralandığında oluşabilecek anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.


9. Soru

İki nokta işaretinin temel işlevi nedir?

Cevap

Cümleyle ilgili verilecek örneklerden ya da yapılacak açıklamalardan önce kullanılır.


10. Soru

Hangi durumlarda iki nokta işaretinden sonraki ibare büyük harfle başlar?

Cevap

İki noktadan sonraki kısımda örnekler veriliyorsa ve bunlar özel isimse; iki noktadan sonraki kısım açıklama cümlesi ise büyük harf kullanılır.


11. Soru

ca:mi kelimesinde kullanılan iki nokta işareti hangi işlevi örneklemektedir?

Cevap

Ses bilgisiyle ilgili çalışmalarda ünlünün uzun olduğunu göstermek için ünlüden sonra konur.


12. Soru

Üç nokta işaretinin temel işlevi nedir?

Cevap

Sözün istenmeyen şekilde bittiğini, kesik cümlelerde okuyana bırakılan parçayı göstermede, ayıp karşılanan kelimelerin yerine, metinlerin okunamayan yerlerini göstermede kullanılan yardımcı işarettir.


13. Soru

Annem inledi: Fakat... Ben... Ben bilmiyorum ki, ne duydunuz? cümlesinde üç nokta kullanımı hangi işlevi örneklemektedir?

Cevap

Konuşma bölümlerinde, duraksama veya kekelemeyi göstermek için kullanılır.


14. Soru

Hayatımız neredeyse onar yıllık bölümlere ayrılabilecek sıçramalarla değişiyor. 60’ların, 70’lerin... 90’ların Türkiyesi farklı farklı. cümlesindeki üç nokta kullanımı hangi işlevi örneklemektedir?

Cevap

Devam eden bir dizinin tamamını, uzun uzun yazmamak için üç noktadan yararlanılır.


15. Soru

Karşılıklı konuşmalarda üç nokta ne amaçla kullanılır?

Cevap

Karşılıklı konuşmalarda cevap verilmediğini, sessiz kalındığını belirtir.


16. Soru

Soru işareti ifadeye ne gibi anlamlar katabilir?

Cevap

Eklendiği sese, heceye, kelimeye, söze ya da cümleye soru anlamı yükleyen işarettir. Türkçede soru işareti yoluyla cümleye şaşma, çıkışma, rica, beğenme gibi birbirinden değişik anlamlar da yüklenir.


17. Soru

Ne ve nasıl gibi soru zamirleri hangi durumda soru işaretiyle kullanılmaz?

Cevap

Soru bildiren ne, nasıl gibi soru zamirleri belgisiz sıfat olarak kullanıldığında soru işareti kullanılmaz.


18. Soru

Hayat pahalılaştı mı dostluklar ucuzlar. cümlesinde soru eki -mı kullanılmasına rağmen neden soru işareti kullanılmamıştır?

Cevap

mı eki her zaman soru bildirmez. Bazen cümlede zarf-fiil işlevinde yapılar oluşturarak cümlenin zarfını oluştururlar. Böyle durumlarda soru işareti kullanılmaz.


19. Soru

Önce Aslı sonra da Tahir Nil kenarındaki Karaman (?) şehrinde Zühre Han ile karşılaşmışlar ve birbirlerine türküler söylemişlerdir. cümlesindeki soru işareti kullanımı hangi işlevi örneklemektedir?

Cevap

Bir yazıda yer, tarih vb. verilen bilgilerle ilgili olarak tereddütler varsa bu durum, ayraç içinde soru işareti kullanılarak belirtilir.


20. Soru

Soru işaretinden sonra iki nokta kullanımı hangi amaçla yapılır?

Cevap

Soruyu pekiştirmek için soru işaretinden sonra iki nokta kullanılabilmektedir.


21. Soru

Cümlede parantez kullanımının temel işlevi nedir?

Cevap

Cümleyle doğrudan ilgisi olmayan açıklamalar ayraç içinde verilebilir.


22. Soru

Yazı dilinde cümlelerin konuşma diline nispetle daha uzun olmasının temel sebebi nedir?

Cevap

Noktalama işaretleri, her türlü jest ve mimiğimizi karşılamaz. Bu sebeple, yazı dilinde cümleler, çok defa konuşma dilindekinden daha uzun ve açıklayıcı olur.


23. Soru

Tek tırnak işareti ve tırnak işareti arasındaki işlev farkı nedir?

Cevap

Tek tırnak işareti, çift tırnak işareti ile aynı köktendir; ancak tek tırnak işareti içine alınan kelime, söz ya da cümle ile etrafındakilerden ayrıldığı vurgulanır.


24. Soru

Eğik çizgi işareti için başka hangi adlar kullanılmaktadır?

Cevap

Eğik çizgi işareti için Türkçede bölü veya taksim işareti terimleri de kullanılmaktadır.


25. Soru

Özel isimlere hangi tür ekler geldiğinde kesme işareti kullanılmaz?

Cevap

Özel isimlere +lar çokluk eki ile uk eki ile +lI, +lIk, +sIz, +lA-, +lAş- gibi yapım ekleri getirildiğinde kesme işareti kullanılmaz.


26. Soru

Kısa çizgi işareti hangi temel işlevle kullanılmaktadır?

Cevap

Tire olarak da adlandırılan işaret, kelimeleri bölmek için ya da birleştirmek için kullanılır.


27. Soru

İran’da Mevlâna’ya Mevlevî-i Rûm, Hindistan’da Pîr-i Rûmi derler. Bizde ise Mevlâna Celâleddin-i Rûmî diye yâd edilir. cümlesindeki kısa çizgi işaretinin kullanım sebebi nedir?

Cevap

Türkçeye yerleşen ve yer, kurum, eser veya önemli bir olay adı vb. biçimde kullanılan Farsça ve Arapça asıllı tamlamalarda kullanılır.


28. Soru

Kesme işareti dilbilgisi çalışmalarında hangi işlevlerle kullanılır?

Cevap

Dil bilgisi çalışmalarında kelimelerin köklerini, gövdelerini ve eklerini belirtmek için kullanılır, eklerden önce konur, fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır. Ayrıca kelimeleri hecelerine ayırırken de kullanılmaktadır.


29. Soru

Uzun çizgi işareti hangi için başka hangi adlar kullanılmaktadır?

Cevap

Uzun çizgi için konuşma çizgisi, büyük çizgi, tire gibi farklı kavramlar da kullanılmaktadır.


30. Soru

Yazık oldu aslan gibi delikanlıya, billâhi... Çok yazık oldu! cümlesinde ünlem işareti hangi işlevle kullanılmıştır?

Cevap

Acıma duygusunu ifade etmek amacıyla kullanılmıştır.


31. Soru

Noktalama işareti nedir?

Cevap

Yazılı anlatımda okumayı ve anlamayı kolaylaştıran, yazarın okura ak­tarmak istediği düşünce ya da duygunun doğru ulaşmasına yardımcı olan, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirten bu işaretlere noktalama işaretleri denir.


32. Soru

" David Mielke'' noktalama işaretleri için ne demiştir?

Cevap

 Noktalama işaretleri dilin trafik işaretleridir. Size ne zaman başlayacağınızı, ne zaman duracağınızı veya satırları nasıl okuyacağınızı söyler. " David Mielke'' 


33. Soru

Günümüzde kullandığımız noktalama işaretlerinin birçoğu, yazı dilimize, nereden ve ne zaman geçmiştir?

Cevap

Günümüzde kullandığımız noktalama işaretlerinin birçoğu, yazı dilimize Batıdan, Tanzimat döneminde geçmiştir.


34. Soru

Yazı dilinde noktalama işaretlerinin doğru ve yerinde kullanılması, yazar açısından nasıl fayda sağlar?sağlar.

Cevap

Yazar, konuşma dilinde anlaşmayı kolay­laştıran mimik, jest, vurgu, durak, tonlama gibi yardımcı öğeler yerine noktala­ma işaretlerinden faydalanır.


35. Soru

Nokta nerelerde kullanılır?

Cevap

Nokta, cümlenin bittiğini göstermek amacıyla cümlenin sonuna konur.

Rakamlardan sonra konursa sıra sayı sıfatlarını türetir; yani -ncI eki yerine geçer.

Kimi kısaltmalarda kullanılır.

Tarih yazarken gün, ay ve yıl rakamla yazılıyorsa bunların arasına nokta konur.

Saat yazımında saat ile dakika arasına nokta konur.

Bir yazıda maddeleme yapılıyorsa maddeleri belirtmek için kullanılan ra­kam veya harflerden sonra konur.

Bilimsel yazılarda kaynakça yazımında kullanılır.

Büyük rakamların okunuşunu kolaylaştırmak için rakamlar basamaklara ayrılarak aralarına nokta konulmaktadır.

Matematikte çarpma işlemi işareti olarak kullanılır.


36. Soru

Virgül(,) nerelerde kullanılır?

Cevap

Öznenin yüklemden uzak düştüğü cümlelerde, özneden sonra virgül konur.

Cümlede kelime öbeklerini belirginleştirmek için kullanılır.

Cümlede benzer veya eş değer öğeler, art arda sıralanıyorsa bunların arası­na konur.

Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.

Bu, şu, o zamirleri özne olarak kullandığında bunları işaret sıfatlarıyla ka­rıştırmamak ve anlam karışıklığına yol açmamak için konur.

Çünkü, ama, fakat, ancak gibi bağlaçlar cümleleri birbirine bağlıyorsa bu bağlaçlardan önce virgül konabilir.

Alıntı cümleler tırnak içi yerine virgüllerle de verilebilir.

Konuşma çizgisiyle verilen alıntıların bitiminde kullanılır.

Kelimeler pekiştirme amacıyla tekrarlanıyorsa birbirinden virgülle ayrılır.

Hitap (seslenme) kelimelerinden sonra kullanılır.

Onaylama veya ret bildiren kelimelerden sonra kullanılır.

Bilimsel çalışmalarda kaynakça yazımında kullanılır.

Rakamların yazımında kesirleri göstermek için kullanılır.

 


37. Soru

Noktalı Virgül(;) nerelerde kullanılır?

Cevap

Sıralı cümleyi oluşturan cümleler, virgülle ayrılıyor ve kendi aralarında gruplanabiliyorsa bu gruplar birbirinden noktalı virgülle ayrılır.

Bir cümlede virgüllerle ayrılan kelimeler veya kelime öbekleri kendi içinde gruplanabiliyorsa bunlar da birbirinden noktalı virgülle ayrılır.

Bağlaçlı cümleleri birbirine bağlamak için kullanılır.

Sıralı, bağlaçlı, girişik gibi birden çok cümlenin birlikte kullanıldığı yapıla­rın öznesi ortak ise bu durumda noktalı virgül özneden sonra konur.

Aynı eki alan kelimeler virgülle art arda sıralandığında oluşabilecek anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.


38. Soru

Cümleyle ilgili verilecek örneklerden önce hangi noktalama işareti konmalıdır? 

Cevap

Cümleyle ilgili verilecek örneklerden önce iki nokta(:) işareti konur.


39. Soru

Sözün istenmeyen şekilde bittiğini, kesik cümlelerde okuyana bırakılan parçayı göstermede, ayıp karşılanan kelimelerin yerine, metinlerin okunamayan yerlerini göstermede kullanılan hangi noktalama işareti kullanılır?.

Cevap

Sözün istenmeyen şekilde bittiğini, kesik cümlelerde okuyana bırakılan parçayı göstermede, ayıp karşılanan kelimelerin yerine, metinlerin okunamayan yerlerini göstermede üç nokta(...) işareti kullanılır.


40. Soru

Karşılıklı konuşmalar üç nokta neyi belirtir?

Cevap

Karşılıklı konuşmalarda üç nokta(...)cevap verilmediğini, sessiz kalındığını belirtir.


41. Soru

Ünlem ve soru işaretinden sonra anlamı pekiştirmek için hangi noktalama işareti konur?

Cevap

Ünlem ve soru işaretinden sonra anlamı pekiştirmek için  üç nokta(...) işareti konur.


42. Soru

Soru işareti soru bildiren kelimelerin sonuna konması dışında başka niçin kullanılır?

Cevap

Eklendiği sese, heceye, kelimeye, söze ya da cümleye soru anlamı yükleyen işarettir. Türkçede soru işareti yoluyla cümleye şaşma, çıkışma, rica, beğenme gibi birbirinden değişik anlamlar da yüklenir.


43. Soru

Ayraç içinde soru işareti hangi durumlarda kullanılır?

Cevap

Bir yazıda yer, tarih vb. verilen bilgilerle ilgili olarak tereddütler varsa bu durum, ayraç içinde soru işareti kullanılarak belirtilir.


44. Soru

Soruyu pekiştirmek için soru işaretinden sonra hangi noktalama işareti kullanılır?

Cevap

Soruyu pekiştirmek için soru işaretinden sonra iki nokta konabilir? 


45. Soru

Parantez olarak da bilinen parantez işareti için köşeli ayraçla karıştırılmasın diye hangi terim de kullanılmaktadır?

Cevap

Parantez olarak da bilinen bu işaret için, köşeli ayraçla karıştırılmasın diye yay ayraç terimi de kullanılmaktadır. Cümlenin anlamına hizmet eden ayırıcı işaretlerdendir.


46. Soru

Olayların yaşandığı, eserlerin yazıldığı, basıldığı tarih veya yer nasıl yazılır?

Cevap

Olayların yaşandığı, eserlerin yazıldığı, basıldığı tarih veya yer ayraç içinde verilir.


47. Soru

Alıntılarda atlamalar yapılıyorsa bu kısım nasıl yazılır?

Cevap

Alıntılarda atlamalar yapılıyorsa bu kısım ayraç içinde üç nokta ile gösteri­lebilir.


48. Soru

Konuşma dilinde kimi zaman olumlu görüş belirtir; ancak aslında görü­şün olumsuz olduğu jest ve mimiklerle ifade edilebilir. Yazı dilinde bunu belirtmek nasıl noktalama işareti kullanılır?

Cevap

Konuşma dilinde kimi zaman olumlu görüş belirtir; ancak aslında görü­şün olumsuz olduğu jest ve mimiklerle ifade edilebilir. Yazı dilinde bunu belirtmek için ayraç içinde ünlem işareti kullanılır.


49. Soru

Ayraç içinde ayraç açılacağı zaman, köşeli ayraç nereye konur?

Cevap

Ayraç içinde ayraç açılacağı zaman, yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır.


50. Soru

Metin içinde tırnak işareti ne amaçla kullanılır?

Cevap

Metin içinde vurgulama amaçlı kullanılan ayırıcı işaretlerdendir


51. Soru

Bilimsel yazıların kaynakçalarında makale adları nasıl verilir?

Cevap

Bilimsel yazıların kaynakçalarında makale adları tırnak içinde verilir.


52. Soru

Tek tırnak(' ') işareti, çift tırnak işareti ile aynı köktendir; ancak tek tırnak işareti ile ne vurgulanır?

Cevap

Tek tırnak(' ') işareti, çift tırnak işareti ile aynı köktendir; ancak tek tırnak işareti içine alınan kelime, söz ya da cümle ile etrafındakilerden ayrıldığı vurgulanır


53. Soru

Eğik çizgi işareti(/) için Türkçede hangi terimler de kullanılmaktadır?

Cevap

Eğik çizgi işareti(/) için Türkçede bölü veya taksim işareti terimleri de kullanılmaktadır.


54. Soru

Kesme işareti Türkçede ne zaman kullanılmaya başlanmıştır?

Cevap

Kesme işareti Türkçede Latin harflerinin kabulü (1928) ile kullanılmaya başlanmıştır. İşaretin kullanım alanı zamanla genişlemiştir


55. Soru

Kısaltmalara durum eki getirildiğii zaman bunlar nasıl yazılır?

Cevap

Kısaltmalara durum eki getirildiğii zaman bunlar kesme işaretiyle ayrılır.


56. Soru

Kısa çizginin(-) diğer adı nedir?

Cevap

Tire olarak da adlandırılan işaret, kelimeleri bölmek için ya da birleştirmek için kullanılır.


57. Soru

Cümledeki kelime öbekleri veya ara cümleleri belirginleştirmek için hangi noktalama işareti konur?

Cevap

Cümledeki kelime öbekleri veya ara cümleleri belirginleştirmek için başla­rına ve sonlarına konur.


58. Soru

Kısa çizgi(-) tarih bildiren iki rakam arasına konduğunda ne anlama gelir? 

Cevap

Tarih bildiren iki rakamın arasına konunca arasında, ve, ile, ilâ, ...den ...e anlamı katar.


59. Soru

Uzun çizgi(-) için hangi kavramlar kullanılır?

Cevap

Uzun çizgi 42,3 mm'dir. uzun çizgi için konuşma çizgisi, büyük çizgi, tire gibi farklı kavramlar da kullanılmaktadır.


60. Soru

Eklendiği cümlede üzüntü, sevinç, kızma, korku gibi anlamları pekiştiren bu işaret okura yazıda yanında bulunduğu yazı biriminin yüksek sesle anlama uygun bir tonda okunması gerektiğini gösteren noktalama işareti nedir?

Cevap

Eklendiği cümlede üzüntü, sevinç, kızma, korku gibi anlamları pekiştiren bu işaret okura yazıda yanında bulunduğu yazı biriminin yüksek sesle anlama uygun bir tonda okunması gerektiğini gösteren noktalama işareti ünlem işaretidir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email