Bahçe Tarımı 2 Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim
Soğan, Sarımsak, Pırasa, Ispanak Ve Havuç Yetiştiriciliği
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Yeşil soğanlarda tüketilen beyaz kısıma ne ad verilir?
Yeşil soğanlarda tüketilen beyaz kısıma yalancı gövde ismi verilir. Çoğu zaman yalancı gövde, yaprakların bireyselleştiği nokta ile toprak arasında kalan beyaz kısım, gövde olarak algılanmaktadır.
Soğanlar tohumdan tekrar tohum oluşturabilmek için ne kadar süreye ihtiyaç duyarlar?
Soğanlar tohumdan tekrar tohum oluşturabilmek için iki büyüme sezonuna veya yılına ihtiyaç duyarlar.
Türkiye şartlarında soğanlar hangi mevsimlerde ekilirler?
Türkiye şartlarında kısa gün soğanları kışları soğuk geçmeyen Akdeniz sahil şeridinde sonbaharda; orta gün soğanları kışları soğuk geçen yerlerde erken ilk bahar aylarında; uzun gün soğanları ise iç ve kuzey bölgelerde Mart-Nisan aylarında ekilir.
Zaman zaman ürünlerin tamamına yakının kaybına neden olabilen soğan hastalıkları nelerdir?
Hastalıklar bitkilerin fide dönemlerinde zayıflamasına ve ölmesine neden olurlar. Fusarium, taban çürüklüğü, boğaz çürüklüğü, beyaz çürüklük, pembe kök, mildiyö, kahverengi leke ve yaprak solgunluğu hastalıkları önemlidir. Soğan zararlılarından en önemlileri soğan sineği ve tripslerdir. Soğan sineği erginleri soğana zarar vermezler ancak yumurtalarını soğanın yaprak saplarına bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar soğanın yalancı gövdesinde beslenirler. Erken dönemde bitkinin tamamen ölmesine geç dönemlerde ise başlara girerek başların depolarda çürümesine neden olurlar.
Soğanın olgunlaştığı ve hasat yapılma zamanın geldiği nasıl anlaşılır?
Yalancı gövdeler yan yatar ve kurumaya başlarlar, yüzde 50 ila 75’i yan yattığında soğanlar hasat edilirler.
Sarımsağın kök özellikleri nelerdir?
Sarımsak yüzeysel bir kök yapısına sahiptir. Köklerde dallanma çok fazla görülmez ve köklerin %80’ni toprağın 10-20 cm derinli¤e kadar iner. Kökler toprağa çok iyi bir şekilde bağlanarak kök bölgesindeki besin elementlerinden etkin bir şekilde yararlanabilmektedir.
Sarımsak tipleri kaça ayrılır ve özellikleri nelerdir?
Sarımsak tipleri çiçeklenen ve çiçeklenmeyen olarak iki guruba ayrılmaktadır. Çiçeklenmeyen genotipler gözle görünür bir çiçek sapı üretmezken çiçeklenen genotipler ise çeşide ve ekolojiye bağlı olarak farklı uzunlukta çiçek sapı ve çiçek sapı üstünde çiçek sürgünü meydana getirir.
Tohum ve çimlenme özelliği açısından sarımsağın üretim şekli ne şekilde olmaktadır?
Kültürü yapılan sarımsak tipleri genelde çiçeklenmemekte ve bu nedenle sarımsak başta bulunan veya çiçek sürgününde bulunan vegetatif bir üretim materyali olan dişlerle üretilmektedir. Çiçeklenen sarımsak genotiplerinde ise tohum üretimi tohumla yetiştiricilik için ekonomik anlamda yeterli düzeyde değildir. Tohum miktarı genotip ve yetiştirme koşullarına göre değişmektedir.
Ülkemizde tüm bölgelerde pırasa üretimi gerçekleştirilmesine rağmen üretim daha çok hangi illerimizde yapılmaktadır?
Ülkemizde tüm bölgelerde pırasa üretimi gerçekleştirilmesine rağmen üretim daha çok başta Mersin olmak üzere, Bursa, İzmir, Samsun ve Balıkesir illerinde yoğunlaşmıştır.
Pırasanın kök özellikleri nelerdir?
Pırasa yüzeysel bir kök yapısına sahiptir. Köklerin %65-70’› 15-20 cm derinlikte bulunur. Soğan ve sarımsağa göre kök miktarı daha fazladır. Kökleri çok derinde bulunmamasına rağmen güçlü bir şekilde toprağa bağlanır. Bu nedenle hasat sırasında köklerin büyük kısmı toprakta kalır ve toprağın organik maddece zengin bir yapı kazanmasını sağlar. Bu nedenle pırasaların ön ürün olarak yetiştirilmesi uygundur
Pırasanın yetiştirilmesinde pırasanın iklim isteği ne şekildedir?
Pırasa kültürü yapılan Allium türleri içinde düşük sıcaklığa en toleranslı olanıdır. Kışları sert geçen yerlerde yetiştirilen çeşitler -18°C’ye kadar dayanmaktadır. Optimum gelişme sıcaklığı 15-25°C’dir ve 25°C’nin üstünde gelişme olumsuz etkilenir. Kuru ve sıcak hava susuzlukla birleştiğinde kalite azalır. Hava neminin %60-70 olması başarılı bir yetiştiricilik sağlar.
Pırasanın üretimi ne şekilde yapılır?
Pırasa tohumları ile üretilen bir sebzedir. Doğrudan tohumla veya fide ile
üretim yapılır. Son yıllarda fide ile üretim ürünün tarlada yetiştiricilik süresini azaltmasından dolayı daha çok tercih edilmektedir. Fide ile yetiştiricilikte 120-150 günlük bir yetiştirme periyodu yeterlidir.
Pırasa çeşitleri kaç gruba ayrılır ve nelerdir?
Pırasa çeşitleri yazlık ve kışlık çeşitler şeklinde iki gruba ayrılmaktadır. Yazlık çeşitlerde yalancı gövde uzun ve yapraklar açık yeşil renklidir. Düşük sıcaklıklara kışlık çeşitlerden daha az toleranslıdır. Kışlık çeşitlerde yalancı gövde kısa ve daha kalındır. Kışlık çeşitlerin yaprakları koyu yeşildir ve -18°C’ye kadar dayanmaktadır.
Pırasanın sulama işlemi ne şekilde yapılmalıdır?
Pırasa susuzluktan fazla hoşlanmayan bir sebzedir. Sıcak dönemlere denk gelen zamanlarda sulamanın düzenli yapılması gerekir. Yağmurlu dönemlerde ise sulama gerektikçe yapılmalıdır. Toprakta su miktarı %60-70 civarında tutulmalıdır. Düze ekimde yağmurlama sulama daha çok tercih edilir. Masuralara dikim yapılmışsa sıra aralarına salma sulamada yapılır ve bu şekilde yabancı otların daha az gelişmesi sağlanır.
Çiçek biyolojisi bakımından ıspanaklar kaç grubu ayrılırlar?
Ispanak iki evcikli çiçek yapısına sahip bitki türü olarak bilinir ancak çiçek biyolojisi bakımından ıspanaklar tek evcikli (Monocie), iki evcikli (Diocie) ve erselik (Erdişi) olarak üç gruba ayrılmaktadır.
Ispanağın tohum ve çimlenme özellikleri nelerdir?
İlk yetiştirilen ıspanaklar dikenli tohumlara sahip ıspanak çeşitlerdi. Ancak günümüzde ticari ıspanak yetiştiriciliğinde dikenli tohumlara sahip ıspanaklar tercih edilmemektedir. Dikensiz tohumlar oval şekle sahiptir ve 1 gr tohumda 90-100 adet tohum bulunmaktadır. Tohumlar karanlıkta ve 16-24°C’de bir haftada çimlenir. Uygun koşullarda saklanan ıspanak tohum çimlenme gücünü 4-5 yıl muhafaza eder.
Ispanak ne tür iklim türünde yetişir?
Ispanak bir serin iklim sebzesidir. Bu nedenle kurak ve yüksek sıcaklıklardan hoşlanmaz. Tohum düşük sıcaklıklarda (5°C) çimlenmeye başlar ancak çimlenme 23 gün gibi uzun zaman almaktadır. Yüksek toprak sıcaklılarında çimlenme hızı artar ancak çimlenmeme oranı düşmektedir. Ispanaklar kış aylarının sıcaklıkları na bağlı olarak erken ilkbaharda, geç sonbaharda ya da kış ayarlında üretilebilmektedir.
Ispanağa en çok zarar veren haşere nedir?
Ispanak yetiştiriciliğindeki en önemli ıspanak zararlısı yaprak bitleridir.
Havuçlar vegetatif büyüme döneminde hangi iklim faktörüne maruz kaldığında çiçek sürgününün oluşumu teşvik edilir?
10°C altındaki düşük sıcaklıklarda vegetatif büyüme döneminde çiçek sürgününün oluşumu teşvik edilir.
Havuç yetiştiriciliğinde toprak nasıl hazırlanmalıdır?
Toprak hazırlığı için havuç yetiştiriciliğinin yapılacağı arazi derin olarak işlenmelidir. Ülkemizde yoğun olarak yetiştiriciliği yapılan nantes tipi havuçlar 10-20cm kadar büyüdüğünden toprak en az 25-30 cm derinlikte işlemelidir. Yabancı ot çıkışını engellemek için herbisit uygulaması teşvik edilmelidir. Derin işlenen toprak tohum ekimi için iyice ufalanmalı ve düzeltilmelidir