Hayvan Besleme Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim
Koyun Ve Keçilerin Beslenmesi
- Özet
- Sorularla Öğrenelim
Koyunculukta verimlilik nelere bağlıdır?
Dünya’da koyun yetiştiriciliği meraya dayalı olarak yürütülmektedir. Bu nedenle koyunculukta verimlilik meraların kalitesine ve kaba yem üretim durumlarına bağımlıdır. Diğer hayvancılık dallarında olduğu gibi koyun yetiştiriciliğinde de en büyük maliyet kaynağı yemdir
Koyunlarda enerji gereksinimini etkileyen faktörler hangileridir?
Koyunlarda yaş, canlı ağırlık, gebelik, laktasyon ve büyüme enerji gereksinimlerini etkilemektedir. Çevre sıcaklığı, nem ve rüzgar gibi iklim faktörleri de enerji gereksinimini etkiler. Kırkım deri izolasyonunu azalttığı için enerji gereksinimini artırır. Her türlü stres faktörü de enerji gereksinimini artırmaktadır. Merada otlayan koyunların enerji gereksinimleri ağılda bulunanlara oranla daha yüksektir.
Koyunların protein gereksinimi neye göre değişir?
Koyunların protein gereksinimi süt ve yapağı ile dışarıya atılan veya vücutta biriken protein miktarı ile yemlerdeki proteinden yararlanma oranına göre değişir.
Gebelik döneminde ise fötüs ve üreme organlarında protein birikimi esas alınmaktadır.
Koyunlarda genelde hangi mineral medde eksikliği görülür?
Koyunların merada ve normal yemleme koşulların da mineral gereksinmelerinin çoğu yeterli düzeyde karşılanır. Ancak, genellikle tuz ve P eksikliği gözlenir. Koyunlarda tuz yetersizliği, yem ve su tüketimini düşürdüğü için, süt verimi ve büyüme hızı düşer. Tuz ucuz bir kaynaktır. Genellikle koyunlar için tuz kaya tuzu şeklinde serbest olarak verilir.
Koyunlar beslenme açısından kaç dönemde değerlendirilir?
Koyunlarda üretim sezonu, yetiştirme ve besleme pratiği açısından genellikle 4 farklı dönemde incelenebilir. Bu dönemler:
1. Kuru dönem
2. Aşım dönemi (Flushing)
3. Gebelik dönemi
4. Laktasyon dönemi'dir.
Koyun beslenmesinde flushing ne anlama gelir?
Koyunlarda döl verimini artırmak amacıyla aşım döneminin 2 hafta öncesinden
başlayıp aşım dönemi boyunca yoğun yemle ek besleme flushing olarak
adlandırılır. Flushingin amacı, ovulasyon ve gebelik oranını artırmak ve buna
bağlı olarak kuzulama oranını yükseltmektir.
Laktasyon döneminde koyunların süt verimi oranı nasıldır?
Normal olarak koyunlarda laktasyon 16 hafta sürmekte ve laktasyonda ortalama süt verimi 100-150 kg olarak gerçekleşmektedir. Saf sütçü ırklarda ise, laktasyon döneminde 700 kg’ın üzerinde süt verim düzeyine ulaşılırken, yerli koyun ırklarımızın süt verimi yaklaşık 50 kg kadardır. Koyun en yüksek süt verimine kuzulamadan 4 hafta sonra ulaşır. Daha sonra süt verimi düşmeye başlar. Süt verimi açısından koyun ırkları arasında önemli farklıklar vardır.
Kuzu büyütme yöntemleri kaça ayrılır?
Kuzuların büyütülmelerinde, süt emme döneminin uzunluğuna veya süt ikame
yemi ile büyütme yapılıp yapılmadığına bağlı olarak başlıca üç yöntem uygulanır.
Bunlar:
1. 16 hafta süt emzirme yöntemi (emzirerek büyütme)
2. 4-5 hafta süt emzirme yöntemi (erken sütten keserek büyütme)
3. Süt ikame yemi ile (yapay sütle) büyütme yöntemidir.
Kuzu besisinde hangi yötemler uygulanır?
Damızlık olarak kullanılmayacak kuzular besiye alınarak kesim ağırlığına ulaştıktan
sonra kasaba kesime gönderilir. Kuzu besisinde başlıca üç yöntem uygulanır.
1. Süt emen kuzuların besisi
2. Sütten kesilmiş kuzuların besisi
3. Toklu besisi
Entansif besi sonunda kuzuların ulaşması gereken canlı ağırlık en fazla kaç olmalıdır?
Besi süresi, büyütme döneminin bitiminden başlayarak 60-100 gün sürer. Bu sürenin sonunda kuzular 40 kg kadar bir canlı ağırlığa ulaşırlar. Besi süresince kuzular günde ortalama 250-350 g canlı ağırlık artışı sağlarlar. Bir çok ülkede 40 kg’dan daha fazla besi sonu ağırlığı istenmez. Çünkü, 40 kg’dan sonra karkasta yağ birikimi arttığı için karkas kalitesi düşer.
Koyunlarda besleme hastalıkları hangileridir?
Bu hastalılar, zehirli bitkilerin yol açtığı hastalıklar, beyaz kas hastalığı, Gebelik zehirlenmesi ve idrar yolu taşlarıdır.
Koyunların zehirli bitkileri tüketmesini engellenemin yolları nelerdir?
2. Meraların yüksek oranda toksisiteli olduğu dönemlerde meralatmadan sakınılmalıdır.
3. Hayvanlar yeni bir meraya getirildiğinde aç ve susuz olmamasına özen gösterilmelidir.
Çünkü mera toksik bitkiler içeriyor olabilir. Aç hayvanlar daha
az seçici davranabilir.
4. Koyunlara uygun mineral ve tuz temin edilmeli, özellikle P gereksinmesi karşılanmalıdır.
Su her zaman taze ve temiz olarak hayvanlara sağlanmalıdır.
5. Hayvanlar merada otlamaya alışkın değilse doğrudan meraya çıkarılmamalıdır.
Özellikle genç yavrular anneleri ile birlikte meraya çıkarılmalıdır.
Kuzular ebeveylerinden hangi bitkileri tüketeceklerini kolaylıkla öğrenebilirler.
Hayvanlar aç değiller ve merada yeterince toksik olmayan ot var ise
toksik bitkileri tüketmekten kaçınırlar.
Beyaz kas hastalığı nedir?
Kuzularda Vitamin E veya selenyum yetersizliğine bağlı olarak görülen bir beslenme hastalığıdır. Beslenme kökenli kas distrofisi olup, iskelet ve kalp kaslarının dejeneratif hastalığıdır. Hasta kuzularda zayıflık, bacaklarda tutmama, hızlı soluma, bazen kalp yetersizliğinden ani ölümler görülür
Koyunlarda gebelik zehirlenmesinin önüne geçmek için ne yapılmalıdır?
Gebeliğin sonlarına doğru fötüsün hızla büyümesi gebe koyunların yem tüketimlerinin düşmesine neden olmaktadır. Hastalıktan korunma için gebeliğin son 4-6 haftasında koyunların enerji gereksinimleri yeterli düzeyde karşılanması gerekir. Gebelikte fiziksel stres, aşırı yem değişiklikleri, yem gereksinimlerini değiştirecek uygulamalardan kaçınmak gerekir.
Keçilerin mineral madde gereksinimleri neden diğer geviş getiren hayvanlardan fazladır?
Küçük bir vücuda sahip olan keçilerde vücuttaki metabolik etkinliğin yüksek, sütün bileşiminin inek sütüne göre daha zengin olması ve keçilerin koyunlardan daha fazla miktarda süt vermeleri mineral madde gereksinimlerinin fazlalığına neden olan başlıca etkendir. Keçi sütü insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olmaz.
Teke katım dönemi beslemesi niçin önemlidir?
Bu dönemde yapılan besleme keçi ve tekeler için oldukça önemlidir. Teke katım
döneminde yapılan ek yemleme (flushing), keçilerde kızgınlığın toplulaşması,
çoğuz doğum oranının artması, gebelik oranının yükselmesi ve gebeliğin sorunsuz devam etmesini sağlar.
Gebe keçilerin beslenmesinde dikkat edilecek noktalar nelerdir?
Gebeliğin son döneminde artmaya başlayan fötüs ağırlığına bağlı
olarak keçilerin besin madde gereksinimlerini karşılamak için verilen karma yem
miktarı 100-200 g’dan 500-800 g’a kadar yükseltilebilmektedir. Gebeliğin son iki
haftasında keçilerde yem tüketiminin düşmesi nedeniyle, karma yemin protein,
enerji ve mineral içeriği arttırılmalıdır. Gebeliğin son haftasında keçilere verilecek
günlük protein miktarı, yaşama payı gereksinimin iki katı olmalıdır. Enerji düzeyi,
karma yemdeki buğdaygil dane yeminin oranı yükseltilerek sağlanır. Gebeliğin
son iki ayında kalsiyum düzeyi arttırılırken, süt humması riskini azaltmak için gebeliğin son iki haftasına gelindiğinde rasyonda kalsiyum oranı da düşürülmelidir.
Oğlakların beslenmesinde kolostrum tüketiminin önemi nedir?
Yeni doğan oğlağın kolostrum tüketimi oğlak ölümlerinin azaltılması açısından
önem taşır. Yağ içeriği yüksek olan kolostrum iyi bir enerji kaynağı olması yanında, ayrıca protein, vitamin ve mineral bakımından da zengindir. Oğlaklar
doğumda hastalıklara karşı bağışıklık ajanlarına sahip değildir. Kolostrum içerdiği
immünoglobulinler yardımı ile doğumdan sonra oğlakları hastalıklara karşı
korumaktadır.
Damızlık dişi oğlakların beslenmesinde, neden yüksek düzeyde besleme önerilmez?
Yüksek düzeyde besleme genellikle cinsi olgunluk yaşını öne aldığı için istenmez.
Çünkü, kendi vücut gelişmesini yeterli düzeyde tamamlamadan cinsi olgunluğu
öne almaktadır. Erken cinsi olgunluğa ulaşan dişi oğlaklarda, canlı ağırlık ve süt
verimleri daha düşük olmaktadır.
Oğlakların beslenmesinde, canlı ağırlık kazancı kuzulara göre ne durumdadır?
Oğlaklarda canlı ağırlık kazancı ve yemden yararlanma genellikle kuzularınkinden kötüdür. Erkek oğlaklar dişilerden daha hızlı gelişir ve yemden daha iyi yararlanırlar. Oğlak besisi, meraya dayalı ya da yoğun besi şeklinde uygulanabilmektedir. Her ikisinde de temel hedef oğlak eti olmasına rağmen, oğlaklar mera besisinde 20-25 kg, yoğun beside ise 25-35 kg canlı ağırlığa ulaştıktan sonra kesilirler.