Hayvan Besleme Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yem nedir?

Yem, belirli sınırlar içinde kalan miktarlarda hayvanlara yedirildiğinde herhangi bir zararlı etkisi olmayan, hayvanların yaşamlarını sürdürmelerini ve verim vermelerini sağlayan, organik ve inorganik besin maddeleri olarak tanımlanmaktadır. 

Yemlerin ne gibi fonksiyonları bulunmaktadır?

Yemlerin besin maddeleri sağlama dışında, dolgu maddesi oluşturma ve hayvansal ürünlere istenen renk, koku ve tad verme gibi fonksiyonları da vardır.

Yemleri sınıflandırmak neden önemlidir?

Yemleri sınıflandırmanın iki önemli yararı vardır. Bunlardan ilki yemleri yakından tanıyıp özelliklerini daha iyi bilmeye yardımcı olmak, ikincisi ise aynı gruba giren yemlerin birbirinin yerine kullanılabilme olanaklarını ortaya koymaktır. 

Sulu kaba yemler sınıfında bulunan yemler nelerdir?

Sulu Kaba Yemler

1. Otlatılan çayır-mera ve yayla bitkileri

2. Biçilerek veya doğranarak yedirilen bitkiler (yeşil yemler)

3. Silajlar

4. Konservecilik veya insan gıdası artığı olan yeşil yemler

Kuru kaba yemler sınıfında bulunan yemler nelerdir?

Kuru Kaba Yemler

1. Buğdaygil kuru otları

2. Baklagil kuru otları

3. Baklagil-buğdaygil karışımı kuru otlar 

4. Baklagil-buğdaygil samanları 

Protein ek yemleri sınıfında bulunan yemler nelerdir?

Protein Ek Yemleri (Ham Protein İçeriği %20’den Yüksek Yemler) 

1. Bitkisel kaynaklı protein ek yemleri (baklagil tohumları) 

2. Yağlı tohumlar ve küspeleri 

3. Hayvansal kaynaklı protein yemleri 

4. Protein olmayan azotlu bileşikler 

Yem katkı maddeleri nelerdir?

Yem Katkı Maddeleri 

1. Koruyucular 

2. Antioksidanlar 

3. Yem tüketimini artırıcılar 

4. Enzimler 

5. Probiyotikler 

6. Prebiyotikler 

7. Toksin bağlayıcılar 

8. Metan oluşumunu önleyiciler 

9. Gaz oluşumunu önleyiciler 

10. Tampon maddeler 

11. Pelet bağlayıcılar 

12. Vitamin ve Mineraller 

Çayır ve mera arasındaki fark nedir?

Doğada kendiliğinden bir arada yetişen ya da insanlar tarafından yapay olarak kurulmuş ve hayvanların beslenmelerinde kullanılan yem bitkileri topluluğunun yetiştiği alanlara, bitkiler biçilerek değerlendirildiği takdirde çayır, otlatılarak değerlendirildiği takdirde mera ismi verilmektedir. 

Çayır ve meraların hayvan beslemede kullanılmasının avantajları nelerdir?

Çayır ve meraların hayvan beslemede vazgeçilemez yem kaynakları olarak aşağıda sıralanan üstünlükleri de vardır; 

1. Birçok bitki bir arada bulunduğundan çayır-meraların besleme değerleri yüksektir. 

2. Buralarda otlayan hayvanlar açık hava ve güneşten yeterince yararlandıkları için hastalıklara karşı dayanıklıdırlar. 

3. Otlarken devamlı dolaşma, hareket organlarının iyi gelişmesini ve hayvanların kuvvetli olmasını sağlar. 

4. Çayır-meralarda bulunan körpe ve taze otlar hayvanların iştahlarını yüksek tutar, metabolizma işlevlerini düzenler. 

5. Yem giderlerinin azalmasını sağlar. 

Baklagil yeşil yemleri sınıfında bulunan korunga hakkında bilgi veriniz.

Korunga: Yonca gibi çok yıllık bir bitki olup, kurak, zayıf ve kalkerli topraklara dayanıklıdır. Biçim sayısı ve dolayısıyla yıllık ot verimi yoncadan daha azdır. Biçim sayısı, verimi yüksek çeşitlerde bile yılda 2-4’ü geçmez. Protein içeriği, yoncadan biraz düşük olmakla birlikte, kalsiyum bakımından daha zengindir. Sindirilme derecesi yüksek olup, tek başına çayır-mera yemleri yerine verilebilecek niteliktedir. Korunganın biçme zamanı geciktirildikçe ot verimi artmakta, ancak besleme değeri düşmektedir. Besin maddeleri içeriği ve ot verimi açısından en uygun biçim zamanı çiçek başlangıcı ya da tam çiçeklenmenin yaklaştığı dönemdir. Korunga bütün hayvanlar tarafından sevilerek yenir. Süt ineklerine yedirildiğinde sütün ve tereyağının kalitesine olumlu etkisi vardır. Ayrıca, mineral madde içeriğinin yüksek olması nedeniyle, gelişme dönemindeki hayvanlar için çok yararlı bir yemdir. 

Buğdaygil yeşil yemleri sınıfında bulunan sudan otu hakkında bilgi veriniz.

Sudan Otu: Kurağa dayanıklı sıcak iklim bitkisi olan sudan otu 1.5-2.0 m boylanabilen ve yılda 1-4 kez biçilebilen yüksek verimli bir bitkidir. Kuru maddede %2-2.5 şeker içerdiğinden, sığırlar severek tüketirler. Kurağa dayanıklı olduğu için, yaz döneminde kuraklık halinde süt inekleri için iyi bir yeşil yem kaynağıdır. Protein düzeyi düşük olduğundan yeşil yem ve silaj yapmak amacıyla sudan otu genellikle baklagillerle karışık ekilir. Sapları geç kuruduğundan kuru ot eldesi zordur. 

Silaj nedir?

Silaj, su içeriği yüksek yeşil yemlerin, havasız ortamda laktik asit bakterilerinin etkinliğine bırakılarak doğal fermantasyona uğratılmaları sonucu elde edilen bir yem çeşididir. 

Önemli buğdaygil samanları nelerdir?

Önemli buğdaygil samanlarının başında buğday, arpa, yulaf ve çeltik samanları gelmektedir. 

Yoğun yemlerin iki ana gruba ayrılmasının sebebi nedir?

Yoğun yemlerin bir kısmının enerji içeriği, bir kısmının da protein içerikleri daha yüksektir. Bu nedenle yoğun yemler enerji yemleri ya da protein yemleri olarak iki ana gruba ayrılabilirler. 

Baklagil dane yemleri sınıfında bulunan burçak hakkında bilgi veriniz.

Burçak: Yalnızca hayvan yemi olarak yetiştirilir. Ham protein (%26) ve enerji düzeyi oldukça yüksektir. Sindirilme derecesi yüksek olmasına rağmen atlar için uygun olmayan bir dane yemdir. Danedeki acı bileşikler bu hayvanlar için zararlıdır. Bünyesinde bulunan acı lezzetteki bileşiklerin alkaloidler, glikozitler ve taninlerden oluştuğu tahmin edilmektedir. Sığır ve koyunlara ise tehlikesizce verilebilir. Daha çok sığır ve mandaların beslenmesinde kullanılmaktadır. Burçak tohumu, herhangi bir ısıl işlemden (pişirme, haşlama, kavurma vb.) geçirildikten sonra bileşimindeki acı bileşiklerin bünyeden uzaklaştırılması sonucu her hayvan türüne tehlikesizce verilebilmektedir. 

Yağlı tohum küspelerine örnek olarak verilebilecek küspeler nelerdir?

Ayçiçeği tohumu küspesi, pamuk tohumu küspesi, soya küspesi, fındık küspesi, kolza (kanola) küspesi, haşhaş küspesi, keten tohumu küspesi, susam küspesi, yer fıstığı küspesi vb. yağ sanayi kalıntıları bu gruba girer. 

Soya küspesi hakkında bilgi veriniz.

Soya Küspesi 

Soya küspesinin kabuklusu %44, kabuksuzu ise %50 protein içerir ve proteinin biyolojik değeri diğer bitkisel yemlere göre çok yüksektir. Lezzetli olduğundan tüm hayvanlar tarafından sevilerek tüketilir. Soya küspesinin sellüloz düzeyi düşük olduğu için özellikle ham proteinin sindirilme derecesi %80-90’ın üzerindedir. Soya küspesi süt ineklerine günde 2-2.5 kg, besi sığırlarına 2-3 kg, kuzu ve toklulara 150-200 g verilebilir. Soya küspesi özellikle kümes kanatlıları için çok uygun bir yem olup rasyonlarına %15-25 düzeyinde katılabilir. 

Değirmencilik atıklarından en fazla kullanılanları hangileridir?

Değirmencilik atıklarından en fazla kullanılanı buğday kepeği ve razmoldür. 

Nişasta sanayi atıkları sınıfında neler yer almaktadır?

Mısır gluteni, mısır özü küspesi, mısır kepeği, buğday posası ve patates posası vb. nişastacılık kalıntıları arasındadır. 

Melas nedir?

Melas, şeker üretimi sırasında şekerin buharlaştırılması ve kristalleşmesinden sonra geriye kalan pekmez kıvamında koyu bir üründür. 

Balık unu hakkında bilgi veriniz.

Balık unu, balıkların tamamının veya bir kısmının (baş, et, deri, kılçık ve iç organlar) yağlarının alındıktan sonra kurutulup öğütülmesi sonucu elde edilen bir yemdir. Balık unlarının protein içerikleri %55-70 gibi oldukça yüksektir. Balık unları amino asit ve mineral maddeler bakımından çok zengindir. Balık unu sığır, koyun ve atlar tarafından sevilmez. Ancak fiyatının uygun olması durumunda bu hayvanların rasyonlarına %5-6 düzeyinde katılabilir. Ayrıca buzağı geliştirme yemlerine de katılabilir, ancak buzağı besisi için önerilmez. Kümes kanatlıların yemlerine ise hayvanların verimlerine göre rasyona yaklaşık olarak %2-5 düzeyinde balık unu katılabilir. 

Kan unu özellikle hangi hayvanların beslenmesinde protein kaynağı olarak değerlendirilebilmektedir?

Kan unu özellikle genç hayvanlar ve kümes kanatlılarının beslenmesinde protein kaynağı olarak değerlendirilebilmektedir. 

Yem katkı maddeleri kavramı neyi ifade etmektedir?

Yem katkı maddeleri hayvanların yemlerle tükettikleri besin maddelerinden en yüksek düzeyde faydalanmayı sağlayan, sağlıklarını bozmayan, daha iyi gelişmelerini ve ürün vermelerini garanti eden maddelerdir. 

Hayvan beslemede tad vericiler ne amaçla kullanılmaktadır?

Genel olarak rasyonlarda ilaçların ve lezzetsiz yemlerin yer alması, hayvanların hastalık ve stres koşulları altında bulunması durumunda yem tüketimini artırmak amacıyla kullanılırlar. 

Prebiyotikler kavramı neyi ifade etmektedir?

Prebiyotikler bağırsaklarda yaşayan yararlı bakterilerin sayı ve aktivitelerini artıran ve sağlığını geliştirerek olumlu etkide bulunan sindirilmeyen cansız yem katkılarıdır. 

Hayvanlarda gaz oluşumunu neler önlemektedir?

Oksitetrasiklin (yemde sürekli kullanımı yasak) gibi antibiyotikler şişme üzerinde kısa süreli kullanımda etkili oldukları halde, uzun süreli kullanımda etkili olmamaktadırlar. Polioksalen gibi yüzey etkili bileşikler ise daha çok merada görülen şişmeler üzerinde etkilidirler. Antibiyotikler, köpük kırıcı maddeler, bitkisel ve hayvansal yağlar şişmeyi önler. 

Pelet bağlayıcısı olarak kullanılan katkı maddeleri arasında neler yer almaktadır?

Pelet bağlayıcısı olarak kullanılan katkı maddeleri arasında toz sodyum bentonit, yağ ve melas gibi ürünler sayılabilir.