aofsoru.com

Bahçe Tarımı 1 Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bahçe Ürünlerinin Muhafaza Ve Pazara Hazırlanması

1. Soru

Hasat nedir?

Cevap

Hasat, ağaç ve bitki üzerinde gelişmelerini tamamlayan veya olgunluk aşamasına erişen meyve ve sebzelerin bitkiden koparılması yada topraktan sökülme işlemidir.


2. Soru

Solunum nedir?

Cevap

Meyve ve sebzelerin hasat öncesi ve hasat sonrası aşamalarda enerji ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla bünyelerinde bulunan karbonhidratları ortamda bulunan oksijen ile yakması ve bunun sonucunda karbondioksit, su ve enerji açığa çıkmasıdır.


3. Soru

Bahçe ürünlerininde kayıpların artmasındaki en önemli faktörlerin başında ne gelmektedir?

Cevap

Bahçe ürünlerinin hasattan sonra da canlılıklarını devam ettirmeleri başka bir ifade ile tüm canlı organizmalar gibi solunum yapmaları kayıpların artmasındaki en önemli faktörlerin başında gelmektedir.


4. Soru

Hasat sonrası kayıplar hangi aşamalarda meydana gelebilmektedir?

Cevap

Hasat sonrası kayıplar hasat, ambalajlama, taşıma, depolama, pazarlama ve hatta tüketim aşamalarında meydana gelebilmektedir.


5. Soru

Ülkemizde hasat sonrası kayıpların gelişmiş ülkelere oranla yüksek olmasının en önemli nedenleri nelerdir?

Cevap

Ülkemizde hasat sonrası kayıpların gelişmiş ülkelere oranla bu kadar yüksek olmasının en önemli nedenleri arasında ürüne özgü, uygun hasat sonrası teknolojilerin kullanılmaması ve hasat ile tüketim arasında çok sayıda ara kademenin bulunmasıdır.


6. Soru

Kayıpların önlenmesi amacıyla bahçe ürünlerinde değişik muhafaza teknikleri geliştirilmiş olup, bunlar arasında en yaygın kullanılan teknolojiler nelerdir?

Cevap

Ürünlerin soğukta, modifiye ve kontrollü atmosfer koşullarında depolanmalarıdır.


7. Soru

Bahçe ürünlerinde üretim genel olarak iki aşamadan oluşmaktadır. Bunlar nelerdir?

Cevap

Bunlardan birincisi hasat öncesi dönemidir ve ürün planlaması ile yetiştiricilik aşamalarını kapsar. İkinci aşama ise hasat sonrası dönemidir. Bu aşamada ürünler hasat sonrası değişik işlemlere tabi tutulur ve pazarlanırlar.


8. Soru

Soğuk zincir nedir?

Cevap

Soğuk zincir, hasat sonrası kayıpları azaltmak ve ürün kalitesini korumak amacıyla ürünün hasat sonrası tüm aşamalarda düşük sıcaklıklarda işlem görmesidir.


9. Soru

Hasat sonrası aşamalarda kalitenin korunması ve bozulmaların önlenmesi için gerekli en önemli faktör nedir?

Cevap

Meyve ve sebzelerin hasattan sonra en kısa sürede soğuk zincir içerisine dahil edilerek uygun şekillerde işlenmeleri, muhafaza edilmeleri ve en son tüketiciye ulaştırılıncaya kadar soğuk zincirin devamlılığıdır.


10. Soru

Kütikula nedir?

Cevap

Kütikula, Epidermis hücrelerinin üzerini kaplayan kütin maddesinin oluşturduğu tabakadır.


11. Soru

Fizyolojik bozukluk nedir?

Cevap

Fizyolojik bozukluk, meyve ve sebzelerde hastalık ve zararlılar dışında ürün kayıplarına neden olan, meyvenin dış yüzeyinde yada meyve etindeki gelişme bozukluklarıdır.


12. Soru

Erken yapılan hasatta ne gibi sorunlar ortaya çıkar?

Cevap

Erken yapılan hasatta meyve büyümesi ve iriliği tam olarak oluşmadığı için üretici önemli ölçüde verim kaybına uğrar. Diğer yandan, erken toplanan bu meyvelerde, kabuk yüzeyinde bulunan kütikula tabakasının gelişimi tam olarak tamamlanmadığı için aşırı su kaybı nedeniyle ağırlık kayıpları artar. Ayrıca, erken toplanan ürünlerde meyve rengi iyi oluşmaz, tat ve aroma bozuk, meyveler gösterişsiz olur. Bu durum, kalitenin düşmesine yol açar ve ürünlerin pazar değerleri azalır. Erken toplanan meyve ve sebzelerde yeterli oranda kuru madde birikimi tamamlanmadığı için bu ürünler depolama sırasında düşük sıcaklıklara daha duyarlı olurlar. Erken hasat edilen ürünlerde değişik fizyolojik bozukluklar da ortaya çıkabilmektedir.


13. Soru

Hasadın gecikmesi ne gibi sorulara yol açar?

Cevap

Hasadın gecikmesi ise hasat önü dökümlerini artırır. Diğer yandan, geç hasat edilen bu ürünlerde depolama süresi kısalır ve mantarsal hastalıklara karşı duyarlılık artar. Bu nedenle, meyve ve sebze muhafazasında başarıya ulaşabilmek için gerekli en önemli faktör bu ürünlerin optimum hasat zamanında toplanmalarıdır.


14. Soru

Meyve ve sebzelerde hasat iki farklı olgunluk dönemi dikkate alınarak yapılır. Bunlar nelerdir?

Cevap

Bunlardan birincisi hasat (ağaç) olumu dönemidir. Hasat olumu, meyve ve sebzelerin hasat edilmeye hazır oldukları olgunluk aşamasıdır. Bu aşamada ürünlerde fiziksel gelişme durmuştur. Ancak, meyve ve sebzelerde biyokimyasal olaylar (nişastanın şekere parçalanması vb.) devam etmektedir. Bu aşamada meyveler, hasat edildikten sonra en iyi yeme kalitesine ulaşabilmek için hazır durumdadır. İkinci olgunluk dönemi ise yeme olumu dönemidir. Bu dönem meyve ve sebzelerin sofralık tüketim ve endüstriyel değerlendirme için en uygun olgunluk aşamasıdır. Turunçgiller, kiraz, vişne, çilek, nar, üzüm, karpuz, patlıcan, biber, marul, maydanoz ve lahana gibi ürünler yeme olumunda hasat edilirler. Bu türlerde hasattan sonra meyvenin biyokimyasal yapısında (nişasta, şeker, asitlik, fenol, tanen, aroma vb.) bir değişiklik meydana gelmez. Bu nedenle bu ürünler en iyi yeme kalitesine ulaşıncaya kadar dalında bekletilmelidir.


15. Soru

Bahçe ürünlerinde hasat kaç şekilde yapılır? Bunlar nelerdir?

Cevap

Bahçe ürünlerinde hasat iki şekilde yapılır: ? Kademeli hasat: Bu hasat şeklinde ağaç yada bitki üzerinde hasat yada yeme olumuna gelmiş meyveler toplanır. Henüz gelişmesini tamamlamayan yada olgunlaşmamış meyveler bitki ve ağaç üzerinde bırakılır. ? Tümden hasat: Bu hasat şeklinde ağaç yada bitki üzerindeki ürünler tek bir seferde toplanır ve hasat bitirilir.


16. Soru

Kopma tabakası nedir?

Cevap

Kopma Tabakası, Meyve sapı ile dal arasında bir ayrım tabakasının oluşmasına denir.


17. Soru

Hasat zamanının saptanmasında kullanılan yöntemler nelerdir?

Cevap

? Meyvenin daldan kopma durumu ? Kabuk rengi ? Et (dane) rengi ? Meyve eti sertliği ? Suda çözünebilir kuru madde miktarı (SÇKM) ? Titre edilebilir asit miktarı (TA) ? Yağ miktarı ? Nişasta parçalanması ? Meyve suyu (usare) miktarı ? Olgunluk indeksi (SÇKM/TA) ? Tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen gün sayısı ? İrilik ve şekil ? Solunum hızı ? İçsel etilen miktarı ? Aroma (koku) üretimi ? Tok ses verme ? Kabuk çatlaması


18. Soru

Meyve eti sertliği hangi alet ile ölçülür?

Cevap

Meyve eti sertliği penetrometre adı verilen aletler ile ölçülür.


19. Soru

Suda çözünebilir kuru madde miktarı hangi alet ile ölçülür?

Cevap

Refraktometre


20. Soru

Meyvelerin solunum hızları hangi alet ile belirlenir?

Cevap

Gaz Kromatografi (GC) adı verilen aletler kullanılarak belirlenir.


21. Soru

Meyvelerin solunum hızlarının en düşük olduğu döneme ne ad verilir?

Cevap

Klimakterik minimum dönemi


22. Soru

Bahçe ürünleri solunum hızı bakımından kaç gruba ayrılırlar? Açıklayınız.

Cevap

Bahçe ürünleri solunum hızı bakımından iki gruba ayrılırlar. ? Solunum klimakteriği gösteren meyveler: Bu gruptaki meyvelerde yüksek sıcaklık ve etilen gibi faktörlerin ortamda bulunması solunum hızını artırır. Bu ürünlerde solunum hızını arttırıcı olumsuz koşullar ortamdan uzaklaştırılsa bile artık solunum hızı yükselmeye devam eder ve meyveler hızlı bir şekilde hasat sonrası ömürlerini tüketirler. Bu grup meyveler hasattan sonra da olgunlaşmaya devam ederler. Bu nedenle, bu ürünlerin hasat (ağaç) olumunda toplanmaları gerekir. ? Solunum klimakteriği göstermeyen meyveler: Bu gruptaki meyvelerde solunum hızını artırıcı faktörler ortamdan uzaklaştırılırsa ürünlerin solunum hızları normale döner. Bu ürünler hasattan sonra olgunlaşmaya devam etmez. Bu nedenle, bu meyvelerin yeme olumunda toplanmaları gerekir.


23. Soru

Ön soğutma nedir? Hangi yöntemlerle yapılabilir?

Cevap

Ön Soğutma, hasat sırasında yüksek olan ürün sıcaklığının depolama sıcaklığına kadar düşürülmesidir. Ön soğutma işlemi; soğuk depo (oda), tazyikli hava, su, buz ve vakumla ön soğutma olmak üzere 5 farklı yöntemle yapılabilir.


24. Soru

Bahçe ürünlerini soğukta muhafaza etmenin başlıca yararları nelerdir?

Cevap

Bahçe ürünlerini soğukta muhafaza etmenin başlıca yararları şunlardır: ? Bahçe ürünlerinde ağırlık (su) ve kalite kayıplarını en aza indirmek, ? Tüketicilere daha uzun bir süreçte kaliteli ürün sunabilmek, ? Bahçe ürünlerinin pazarlama sürelerini uzatabilmek, ? Endüstrinin ihtiyacı olan hammaddeyi daha uzun bir süreçte sağlayabilmek, ? Endüstride çalışanlar için yeni iş imkanları ve yıl boyu istihdam olanağı yaratmak, ? Dış satımın sürekliliğini sağlamak, ? İç pazarlarda arz/talep dengesini sağlayarak üretici ve tüketiciler için uygun bir fiyat oluşturmaktır.


25. Soru

Meyve ve sebzelerin soğukta muhafazasında farklı soğutma yöntemleri kullanılabilir. Bunlar nelerdir?

Cevap

? Doğal soğutmalı soğuk hava depoları: Soğuk havanın mekanik bir soğutucu kullanılmaksızın doğal yollarla dış ortamdan sağlandığı muhafaza sistemidir. ? Makina ile soğutulan soğuk hava depoları: Bu depolarda ortam sıcaklığı makina tarafından üretilen soğuk hava ile istenilen sıcaklık derecesine kadar düşürülerek soğutma işlemi yapılır.


26. Soru

Makina ile soğutulan depoların soğutulmasında kullanılan soğutma sistemi hangi ünitelerden oluşur?

Cevap

Kompresör (sıkıştırıcı), kondansör (yoğunlaştırıcı) ve evaporatör (buharlaştırıcı) olmak üzere üç üniteden oluşur.


27. Soru

Makina ile soğutulan depolar ortamda bulunan oksijen ve karbondioksit gazlarının oranları bakımından kaç gruba ayrılır? Açıklayınız.

Cevap

İki gruba ayrılır. ? Normal atmosferli soğuk hava depoları: Bu depolarda sadece sıcaklığın düşürülmesi işlemi yapılır. Ürünün bulunduğu ortamdaki karbondioksit (CO2), oksijen (O2) ve azot (N2) gazlarının oranları normal atmosferdeki oranlardadır. Bu nedenle bu depolarda sadece sıcaklık yalıtımı yapılır. ? Kontrollü atmosferli soğuk hava depoları: Bu depolarda depo sıcaklığının düşürülmesi yanında ürünün bulunduğu ortamın atmosfer bileşimi de değiştirilir. Bu amaçla ürünün bulunduğu ortamdaki O2 konsantrasyonu %21’den daha düşük seviyelere indirilirken, CO2 konsantrasyonu normal atmosferdeki oranı olan % 0.03’den daha yüksek seviyelere yükseltilir. Depo atmosferinde O2’nin normal konsantrasyonda (%21) bulunması solunumu hızlandırıcı etki yaparken, O2 konsantrasyonunun düşürülmesi ve CO2 konsantrasyonunun arttırılması ise solunum hızını azaltır. Bu şekilde düşük O2 ve yüksek CO2 konsantrasyonu içeren ortamlarda muhafaza edilen meyve ve sebzelerde solunum hızı düşer, etilen üretimi azalır ve ürünler daha uzun süre muhafaza edilebilir.


28. Soru

Kontrollü atmosferde muhafaza tekniğin nasıl bir depolama tekniğidir?

Cevap

Kontrollü atmosferde muhafaza meyvelerdeki solunum ve buna bağlı olarak da olgunlaşma ve yaşlanmayı yavaşlatmak amacıyla düşük sıcaklık ve farklı atmosfer bileşimlerinin aynı anda kullanıldığı bir depolama tekniğidir. Bu şekilde depo içerisinde sıcaklık yanında, CO2, O2, N2 ve etilen (C2H4) gazlarının konsantrasyonları değiştirilerek meyve ve sebzeler için istenilen gaz kombinasyonları oluşturulabilir. Bu amaçla kurulacak olan depolarda sıcaklık yalıtımı yanında iyi bir gaz yalıtımı da yapılmalıdır. Soğukta muhafazada kontrollü atmosferli depoların kullanılması meyve ve sebze muhafazasında kalitenin korunması ve muhafaza süresinin uzatılması bakımından son derece etkili bir muhafaza sistemidir.


29. Soru

Kontrollü atmosferde muhafazanın normal soğukta muhafazaya göre avantajları nelerdir?

Cevap

Kontrollü atmosferde muhafazanın avantajları: ? Meyve ve sebzelerin solunum hızları düşer, ? Pektin, klorofil, asit, karbonhidrat ve askorbik asit kaybı yavaşlar, ? Etilen sentezi geriler ve etilene duyarlılık azalır, ? Ürünlerde çürümelere yol açan mikroorganizmaların gelişmesi engellenir ve fare gibi kemirici hayvanlar bu depolarda yaşayamaz, ? Depo sıcaklığı daha yüksek tutulabildiği için ürünlerde üşüme zararı görülmez ve işletme maliyetleri azaltılabilir, ? Bu depolarda fizyolojik bozulmalar engellenebilir, ? Kontrollü atmosferli depodan çıkarılan meyve ve sebzeler manav koşullarında daha uzun süre dayanabilirler.


30. Soru

Bahçe ürünlerinin muhafazasında hasat sonrası kalitenin korunması ve ürün kayıplarının azaltılması amacıyla kullanılan diğer bir muhafaza yöntemi nedir?

Cevap

Modifiye atmosfer (MA) de muhafaza yöntemidir.


31. Soru

Modifiye atmosfer (MA)de muhafaza yöntemi kaça ayrılır? Bunları açıklayınız.

Cevap

Bu muhafaza yöntemi ürünün bulunduğu ortama dışarıdan müdahale edilipedilmemesine göre aktif MA ve pasif MA olmak üzere ikiye ayrılır. Pasif MA’da muhafazada filmin gaz geçirgenliğine ve ürünün solunum hızına göre, paket içinde O2 oranı azalıp, CO2 oranı yükselir. istenilen gaz konsantrasyonlarının oluşumu ancak belirli bir süre sonra gerçekleşir. Ortamdaki O2 oranının azalıp, CO2 oranının yükselmesi kontrollü atmosferde muhafaza yönteminde olduğu gibi ürünün solunumunu yavaşlatarak olgunlaşma ve yaşlanma olaylarını geciktirir. Aktif MA’da muhafazada ise, ürünün bulunduğu ortama dışarıdan vakumlama yapılarak yada istenilen gaz bileşimleri ayarlanarak müdahale edilir. Ayrıca, MA’da muhafaza ortamında sağlanan yüksek oransal nem, ürünün su kaybını azaltarak kalitenin korunmasında etkili olur.


32. Soru

Bahçe ürünlerinin muhafazası üzerine etkili olan hasat öncesi faktörler nelerdir?

Cevap

? Çeşit ? Çevresel faktörler ? Kültürel uygulamalar


33. Soru

Çevresel faktörlere örnekler veriniz.

Cevap

Gece-gündüz arasındaki sıcaklık farkları, denizden yükseklik, oransal nem, rüzgâr, hasat öncesi yağan yağmur, dolu vb. faktörler ürünün kalitesini ve depolama süresini olumlu yada olumsuz şekilde etkiler.


34. Soru

Hasat öncesi faktörler arasında olan kültürel faktörlere örnekler veriniz.

Cevap

Yetiştiricilik sırasında uygulanan budama, gübreleme, malçlama ve sulama gibi kültürel işlemler de meyve ve sebzelerin kalite ve depolama süresini etkileyen hasat öncesi faktörler arasındadır.


35. Soru

Bahçe ürünlerinin muhafazası üzerine etkili olan hasat sonrası faktörler nelerdir?

Cevap

? Sıcaklık ? Hava oransal nemi ? Hava hareketi ? Havalandırma ve etilenin uzaklaştırılması


36. Soru

Hasat edilen ürünlerde su kaybını belirleyen en önemli faktör nedir?

Cevap

Hasat edilen ürünlerde su kaybını belirleyen en önemli faktör ortam oransal nemidir.


37. Soru

Olgunlaştırma hormone olarak adlandırılan madde nedir?

Cevap

Etilen


38. Soru

Bir kesme çiçek için minimum hasat olgunluğu nedir?

Cevap

Bir kesme çiçek için minimum hasat olgunluğu; hasattan sonra vazo ömrü sırasında tamamen açabilecek düzeydeki gonca aşamasıdır.


39. Soru

Kesme çiçeklerin yaşlanma hızı önemli ölçüde nasıl azaltılabilir?

Cevap

Kesme çiçeklerin yaşlanma hızı ancak çiçeklerin düşük sıcaklıklarda muhafazasıyla önemli ölçüde azaltılabilir.


40. Soru

Tohumların uzun süreli muhafazaları için depolama süresi üzerine etkili olan faktörler nelerdir?

Cevap

Tohumların uzun süreli muhafazaları için depolama süresi üzerine etkili sıcaklık, atmosfer bileşimi, nem ve ışık gibi faktörleri iyi ayarlamak ve buna göre depolama şartlarını yerine getirmek gerekir.


41. Soru

Tohumların muhafaza süresini etkileyen etkenler nelerdir?

Cevap

Tohumların muhafaza süresi; bitki ve meyve türüne, tohum tipine, tohumun olgunlaşma derecesine, tohumlara uygulanan ön işlemlere, tohumun nem içeriğine, muhafaza ortamının sıcaklığına, atmosfer bileşimine ve ışık başta olmak üzere ortam koşullarına ve muhafaza şekline göre farklılık gösterebilir.


42. Soru

Paketleme işleminde kullanılacak olan ambalaj tipi ve malzemesinin seçimi nelere bağlı olarak farklılık gösterir?

Cevap

Paketleme işleminde kullanılacak olan ambalaj tipi ve malzemesinin seçimi ürünün izleyeceği dağıtım zincirine, ürünün özelliğine, pazar ve tüketici taleplerine bağlı olarak farklılık gösterir.


43. Soru

Paketleme tesisleri nedir?

Cevap

Paketleme Tesisleri; meyve ve sebzelerin pazara hazırlanmak amacıyla işlem gördüğü yada depolandığı tesislerdir.


44. Soru

Paketleme tesislerinde uygulanan işlemler nelerdir?

Cevap

Paketleme tesislerinde; ? boşaltma, ? ön ayıklama, ? temizleme ve yıkama, ? kurutma, ? mumlama, ? boylama, ? ambalajlama işlemleri uygulanmaktadır.


45. Soru

Boylama nedir?

Cevap

Farklı kalite, irilik ve görünümdeki ürünleri ağırlık, çap ve renge göre bir örnek hale getirmek için yapılan işlemdir.


46. Soru

Boylama işlemi kaç şekilde yapılabilir? Açıklayınız.

Cevap

Boylama işlemi iki şekilde yapılabilir: ? Elle yapılan boylama: ? Mekanik olarak boylama: Mekanik olarak boylama işleminde meyve ve sebzeler; iriliğe (çapa), ağırlığa, kabuk rengine göre üç farklı şekilde boylanırlar. Ürünlerin iriliğe göre boylanması şekli düzgün ve geometrik olan sebze ve meyvelerde kullanılır. Düz ve yassı şekilde ürünler bu sistemlerle ayrılamaz. Ürünün ağırlığına göre boylanması ise şekli düzgün olmayan ürünler ile kolay zararlanabilir meyve ve sebzelerde kullanılabilir. Renge göre boylamada ise, işleme bandında hareket eden tüm ürünlerin özel optik okuyucular kullanılarak tek tek fotoğrafları çekilir ve bu şekilde dış kabuk yüzeyi birbirine yakın olan ürünler aynı grupta toplanarak paketlenir.


47. Soru

Ambalaj kaplarında aranan özellikler nelerdir?

Cevap

Ambalaj kaplarında aranan özellikler: ? İçindeki ürünü mekanik zararlara karşı koruyabilmeli, ? Üst üste yapılacak istiflemelerde alttaki ürünleri koruyacak kadar sağlam olmalı, ? Ürünün pazarlanmasını kolaylaştırmak için temiz ve gösterişli olmalı, ? Havalandırma ve soğutulmaya uygun olmalı, ? Boş iken az yer kaplamalı, mümkünse katlanabilir özellikte olmalı, ? İstifleme ve taşımaya uygun olmalı, ? Hammaddesi kolay bulunabilir ve ucuz olmalıdır.


48. Soru

Paketlenen ürün üzerinde hangi bilgiler yer almalıdır?

Cevap

Paketlenen ürün üzerinde şu bilgiler yer almalıdır: ? Paketlenen ürünün ağırlığı ve boyutları, ? Ürün ve çeşidin adı, şekli ve rengi, ? Ürünün sınıfı, ? Paketleme tarihi, ? Depolanma sıcaklığı, ? Ürünün gönderileceği açık adres.


49. Soru

Ağaç ve bitki üzerinde gelişmelerini tamamlayan veya olgunluk aşamasına erişen meyve ve sebzelerin bitkiden koparılması yada topraktan sökülme işlemine ne ad verilir?

Cevap

Hasat


50. Soru

Meyve ve sebzelerin hasat öncesi ve hasat sonrası aşamalarda enerji ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla bünyelerinde bulunan karbonhidratları ortamda bulunan oksijen ile yakması ve bunun sonucunda karbondioksit, su ve enerji açığa çıkmasına ne ad verilir?

Cevap

Solunum


51. Soru

Hasat sonrası kayıpları azaltmak ve ürün kalitesini korumak amacıyla ürünün hasat sonrası tüm aşamalarda düşük sıcaklıklarda işlem görmesine ne ad verilir?

Cevap

Soğuk zincir


52. Soru

Bahçe ürünlerinin üretimi ve tüketimi arasındaki aşamalar sırasıyla nelerdir?

Cevap

Hasat, taşıma, depolama, işleme ve paketleme, pazarlama.


53. Soru

Erken yapılan hasadın ortaya çıkarması muhtemel sorunlar nelerdir?

Cevap

Erken yapılan hasatta meyve büyümesi ve iriliği tam olarak oluşmadığı için üretici önemli ölçüde verim kaybına uğrar. Diğer yandan, erken toplanan bu meyvelerde, kabuk yüzeyinde bulunan kütikula tabakasının gelişimi tam olarak tamamlanmadığı için aşırı su kaybı nedeniyle ağırlık kayıpları artar. Ayrıca, erken toplanan ürünlerde meyve rengi iyi oluşmaz, tat ve aroma bozuk, meyveler gösterişsiz olur. Bu durum, kalitenin düşmesine yol açar ve ürünlerin pazar değerleri azalır. Erken toplanan meyve ve sebzelerde yeterli oranda kuru madde birikimi tamamlanmadığı için bu ürünler depolama sırasında düşük sıcaklıklara daha duyarlı olurlar. Erken hasat edilen ürünlerde değişik fizyolojik bozukluklar da ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, ‘Granny Smith’ elma çeşidinde yüzeysel kabuk yanıklığının (superficial scald) en önemli nedeni erken hasattır.


54. Soru

"Kütikula" nedir?

Cevap

Kütikula: Epidermis hücrelerinin üzerini kaplayan kütin maddesinin oluşturduğu tabakadır.


55. Soru

Erken hasat edilen ürünlerde ortaya çıkabilecek değişik "fizyolojik bozukluklar" ile ne kast edilmektedir?

Cevap

Fizyolojik Bozukluk: Meyve ve sebzelerde hastalık ve zararlılar dışında ürün kayıplarına neden olan, meyvenin dış yüzeyinde yada meyve etindeki gelişme bozukluklarıdır.


56. Soru

Geç hasat edilen ürünlerde ortaya çıkabilecek sorunlar nelerdir?

Cevap

Hasadın gecikmesi ise hasat önü dökümlerini artırır. Diğer yandan, geç hasat edilen bu ürünlerde depolama süresi kısalır ve mantarsal hastalıklara karşı duyarlılık artar.


57. Soru

Kademeli hasat nasıl yapılır?

Cevap

Bu hasat şeklinde ağaç yada bitki üzerinde hasat yada yeme olumuna gelmiş meyveler toplanır. Henüz gelişmesini tamamlamayan yada olgunlaşmamış meyveler bitki ve ağaç üzerinde bırakılır. Örneğin, çilek, hıyar, domates, kabak, biber, patlıcan, fasulye, enginar, kavun, karpuzda kademeli hasat yapılır.


58. Soru

Tümden hasat nasıl yapılır?

Cevap

Bu hasat şeklinde ağaç yada bitki üzerindeki ürünler tek bir seferde toplanır ve hasat bitirilir. Örneğin, elma, armut, ayva, kiraz, kayısı, şeftali, erik, badem, ceviz ve sanayilik domates ve biberlerde tümden hasat yapılır.


59. Soru

Hasat zamanının saptanmasında kullanılan yöntemler nelerdir?

Cevap

  1. Meyvenin daldan kopma durumu
  2. Kabuk rengi
  3. Meyve eti sertliği
  4. Suda çözünebilir kuru madde miktarı
  5. Titre edilebilri asit miktarı
  6. Nişasta parçalanması
  7. Meyve suyu miktarı
  8. Olgunluk indeksi
  9. Tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen gün sayısı
  10. İrilik ve şekil
  11. Solunum hızı
  12. İçsel etilen miktarı
  13. Aroma üretimi


60. Soru

Bahçe ürünlerini soğukta muhafaza etmenin başlıca yararları nelerdir?

Cevap

• Bahçe ürünlerinde ağırlık (su) ve kalite kayıplarını en aza indirmek,

• Tüketicilere daha uzun bir süreçte kaliteli ürün sunabilmek,

• Bahçe ürünlerinin pazarlama sürelerini uzatabilmek,  

• Endüstrinin ihtiyacı olan hammaddeyi daha uzun bir süreçte sağlayabilmek,

• Endüstride çalışanlar için yeni iş imkanları ve yıl boyu istihdam olanağı yaratmak,

• Dış satımın sürekliliğini sağlamak,

• İç pazarlarda arz/talep dengesinisağlayarak üretici ve tüketicileriçin uygun bir fiyat oluşturmaktır.


61. Soru

Meyve ve sebzelerin soğukta muhafazasında farklı soğutma yöntemleri kullanılabilir. Bunlar nelerdir?

Cevap

Doğal soğutmalı soğuk hava depoları: Soğuk havanın mekanik bir soğutucu kullanılmaksızın doğal yollarla dış ortamdan sağlandığı muhafaza sistemidir. Ülkemizde özellikle Nevşehir bölgesinde başta limon olmak üzere değişik ürünlerin muhafaza edildiği depolar bu muhafaza sistemine örnek olarak gösterilebilir.

Makina ile soğutulan soğuk hava depoları: Bu depolarda ortam sıcaklığı makina tarafından üretilen soğuk hava ile istenilen sıcaklık derecesine kadar düşürülerek soğutma işlemi yapılır. Makina ile soğutulan depolarda kullanılan soğutucularda amonyak ve freon (F 22 ve F 404A) gibi kaynama sıcaklıkları çok düşük olan soğutucu akışkanlar kullanılır. Soğutucu akışkanlar boru içinde dolaşırken, önce katı halden sıvı hale, daha sonra da gaz haline geçerek depo içerisindeki sıcaklığı alır ve ortamın soğumasını sağlar. Bu depoların soğutulmasında kullanılan soğutma sistemi kompresör (sıkıştırıcı), kondansör (yoğunlaştırıcı) ve evaporatör (buharlaştırıcı) olmak üzere üç üniteden oluşur. Soğuk hava depolarında etkili bir soğutma için, soğutma sisteminin uygun büyüklükte olması gerekir. Oda içinde iyi bir hava sirkülasyonu için de fan büyüklüğü uygun olmalıdır. Makina ile soğutulan depolar ise ortamda bulunan oksijen ve karbondioksit gazlarının oranları bakımından iki gruba ayrılır:

1. Normal atmosferli soğuk hava depoları: Bu depolarda sadece sıcaklığın düşürülmesi işlemi yapılır. Ürünün bulunduğu ortamdaki karbondioksit (CO2), oksijen (O2) ve azot (N2) gazlarının oranları normal atmosferdeki oranlardadır. Bu nedenle bu depolarda sadece sıcaklık yalıtımı yapılır.

2. Kontrollü atmosferli soğuk hava depoları: Bu depolarda depo sıcaklığının düşürülmesi yanında ürünün bulunduğu ortamın atmosfer bileşimi de değiştirilir. Bu amaçla ürünün bulunduğu ortamdaki O2 konsantrasyonu %21’den daha dü- şük seviyelere indirilirken, CO2 konsantrasyonu normal atmosferdeki oranı olan % 0.03’den daha yüksek seviyelere yükseltilir. Depo atmosferinde O2’nin normal konsantrasyonda (%21) bulunması solunumu hızlandırıcı etki yaparken, O2 konsantrasyonunun düşürülmesi ve CO2 konsantrasyonunun arttırılması ise solunum hızını azaltır. Bu şekilde düşük O2 ve yüksek CO2 konsantrasyonu içeren ortamlarda muhafaza edilen meyve ve sebzelerde solunum hızı düşer, etilen üretimi azalır ve ürünler daha uzun süre muhafaza edilebilir. Kontrollü atmosferde muhafaza meyvelerdeki solunum ve buna bağlı olarak da olgunlaşma ve yaşlanmayı yavaşlatmak amacıyla düşük sıcaklık ve farklı atmosfer bileşimlerinin aynı anda kullanıldığı bir depolama tekniğidir. Bu şekilde depo içerisinde sıcaklık yanında, CO2, O2, N2 ve etilen (C2H4) gazlarının konsantrasyonları değiştirilerek meyve ve sebzeler için istenilen gaz kombinasyonları oluşturulabilir. Bu amaçla kurulacak olan depolarda sıcaklık yalıtımı yanında iyi bir gaz yalıtımı da yapılmalıdır. Soğukta muhafazada kontrollü atmosferli depoların kullanılması meyve ve sebze muhafazasında kalitenin korunması ve muhafaza süresinin uzatılması bakımından son derece etkili bir muhafaza sistemidir.


62. Soru

Bahçe ürünlerinin kontrollü atmosferde muhafazasının avantajları nelerdir?

Cevap

• Meyve ve sebzelerin solunum hızları düşer,

• Pektin, klorofil, asit, karbonhidrat ve askorbik asit kaybı yavaşlar,

• Etilen sentezi geriler ve etilene duyarlılık azalır,

• Ürünlerde çürümelere yol açan mikroorganizmaların gelişmesi engellenir ve fare gibi kemirici hayvanlar bu depolarda yaşayamaz,

• Depo sıcaklığı daha yüksek tutulabildiği için ürünlerde üşüme zararı gö- rülmez ve işletme maliyetleri azaltılabilir,

• Bu depolarda fizyolojik bozulmalar engellenebilir,

• Kontrollü atmosferli depodan çıkarılan meyve ve sebzeler manav koşullarında daha uzun süre dayanabilirler.


63. Soru

Bahçe ürünlerinin muhafazası üzerinde etkili olan hasat öncesi faktörler nelerdir?

Cevap

Çeşit, çevresel faktörler, kültürel uygulamalar


64. Soru

Bahçe ürünlerinin muhafazası üzerinde etkili olan hasat sonrası faktörler nelerdir?

Cevap

Sıcaklık, hava oransal nemi, hava hareketi, havalandırma ve etilenin uzaklaştırılması. 


65. Soru

Bahçe ürünlerinin paketlenmesinden önceki aşama olan "boylama" ne anlama gelmektedir?

Cevap

Farklı kalite, irilik ve görünümdeki ürünleri ağırlık, çap ve renge göre bir örnek hale getirmek için yapılan işlemdir.


66. Soru

Paketleme tesislerinde uygulanan işlemler nelerdir?

Cevap

Paketleme tesislerinde; boşaltma, ön ayıklama, temizleme ve yıkama, kurutma, mumlama, boylama, ambalajlama işlemleri uygulanmaktadır.


67. Soru

Ambalaj kaplarında aranan özellikler nelerdir?

Cevap

Ambalaj kaplarında aranan özellikler:

• İçindeki ürünü mekanik zararlara karşı koruyabilmeli,

• Üst üste yapılacak istiflemelerde alttaki ürünleri koruyacak kadar sağlam olmalı,

• Ürünün pazarlanmasını kolaylaştırmak için temiz ve gösterişli olmalı,

• Havalandırma ve soğutulmaya uygun olmalı,

• Boş iken az yer kaplamalı, mümkünse katlanabilir özellikte olmalı,

• İstifleme ve taşımaya uygun olmalı,

• Hammaddesi kolay bulunabilir ve ucuz olmalıdır.


68. Soru

Paketlenen ürün üzerinde yer alması gereken bilgiler nelerdir?

Cevap

Paketlenen ürün üzerinde şu bilgiler yer almalıdır:

• Paketlenen ürünün ağırlığı ve boyutları,

• Ürün ve çeşidin adı, şekli ve rengi,

• Ürünün sınıfı,

• Paketleme tarihi,

• Depolanma sıcaklığı,

• Ürünün gönderileceği açık adres. 


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email