aofsoru.com

Eleştiri Kuramları Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

İzlekçi Eleştiri

1. Soru

Eleştiri nedir?

Cevap

Eleştiri genel anlamıyla, bir varlık, oluşum, düşünce, söylem ya da ürünün olumlu ve olumsuz yönlerini, nitelik ve eksikliklerini irdeleyip anladıktan sonra, tam değerini ortaya çıkarma, bir yargıya ulaşma çabası ve yetisidir.


2. Soru

İzlenimci nedir?

Cevap

Kişisel izlenime, kişisel algıya dayanan. Kesin bir doğruluğu olmayıp duyumlara, izlenime dayanan.


3. Soru

Edebiyat eleştirisi nedir?

Cevap

Edebiyat eleştirisi, edebiyat yapıtlarına ve / ya da yazarların, şairlerin yaratıcılıklarına, özgünlüklerine ilişkin belli bir yargıda bulunmak, yorum ve açıklama getirmek veya açımlama yapmak amacıyla gerçekleştirilen özgün ve özenli okuma ve
incelemeler sonucu oluşur


4. Soru

Mefhum nedir?

Cevap

Mefhum (Fr. notion) Arapça kökenli bir sözcük olup, “kavram”ın karşılığı olarak kullanılır. Bir şeyi kendiliğinden, biranda tanıma, bilme: zaman mefhumu, süre mefhumu, yer mefhumu, tehlike mefhumu gibi. Bir şey hakkında edinilmiş temel, bütüncül bilgi: dil mefhumu; temizlik, hesap, hukuk, felsefe, tarih mefhumu gibi. 


5. Soru

Kavram nedir?

Cevap

Kavram (Fr. concept) genel anlamda “bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımı” (Türk Dili Kurumu- TDK-,1983) olarak tanımlanır. Kavramın felsefedeki tanımı ise şudur: “Nesnelerin ya da olayların ortak özelliklerini kapsayan ve bir ortak ad altında toplayan genel tasarım”. Örneğin gerçeklik, uzam, zaman, neden-sonuç, özgürlük, aşk, cesaret... kavramı.


6. Soru

İzlek nedir?

Cevap

İzlek (tema), TDK sözlüğünde kısaca şöyle tanımlanmıştır: “Bir edebî eserde işlenen konunun anlamca ortaya koyduğu ana yönelim”.


7. Soru

Biçimcilik nedir?

Cevap

1915-1930 yılları arasında, Rusya’da ortaya çıkan ve edebiyat yapıtlarını kendi başına bir dizge olarak alıp öğeleri arasındaki bağlantılara göre inceleyen, bugünkü yapısalcılık akımının gelişmesinde de etkileri bulunan, bir dilbilim ve eleştiri akımı. Formalizm.


8. Soru

İmge nedir?

Cevap

TDK Sözlüğünde imge şu şekilde tanımlanır: “Bir şeyi daha canlı
ve daha duygulu bir halde anlatmak için onu başka şeylerin çizgileri ve şekilleri
içinde tasarlayış”.


9. Soru

İmgelem nedir?

Cevap

İmgelem: “a. Yaratıcı olabilir, tasarımı kendisi yaratır, b. Yansıtıcı olabilir, zihinde önceden bulunan tasarımları anımsar”
(TDK).


10. Soru

Yapısalcılık nedir?

Cevap

Yapısalcılık: Structuralisme (Fr.). Özellikle Fransa’da gelişen, temel bir gerçeklik olarak yapıya dayanan, yapı üzerine kurulan bilim kuramı. Yapı, öğeleri birbirine ve kendisine bağlı olan, ama öğelerinin toplamından daha fazla bir şey oluşturan bir bütündür. Çıkış noktasını dilbilimden alan yapısalcılık, bu etki ile, insanbilimlerinin yöntemi olmuştur; gerçekliğin yapısını kavramada dili örnek alır, dil örneği insan davranışlarının tüm alanına, özellikle de toplumsal olaylara, belli bir yönteme uyularak, uygulanır. Yapısalcı yöntem ele aldığı konuyu, bütünleştiği yapı içine koyarak, sonra da daha geniş kapsamlı yapılar içine koyarak aydınlatmaya çalışır.


11. Soru

Anlambirimcik nedir?

Cevap

En küçük anlam birimi.


12. Soru

Edebiyat nedir?

Cevap

Edebiyat ya da yazın, okuyucuda estetik (güzelduyusal) bir haz yaratmayı amaçlayan, dilsel bir sanat alanı ve bu alanda yaratılmış yapıtların tümüdür


13. Soru

Sanat yapıtı nedir?

Cevap

Sanat yapıtı genel anlamı ve tanımıyla, “bir yapı ile bir düşüncenin aynı anda ortaya çıkması, bir biçimle bir deneyimin alaşımıdır”.


14. Soru

Çözümleme ne demektir?

Cevap

Bir bütünün parçalarıyla olan ilişkileri göz önüne alınarak yapılan, mesafeli, nesnel ve bilimsel dayanakları olan bir değerlendirme işlemidir.


15. Soru

İzlenim nedir?

Cevap

Bir durum veya olayın duyular yolu ile insan üzerinde bıraktığı etki, intiba, imaj.


16. Soru

Dış eleştiri nedir?

Cevap

Edebiyat tarihi içinde kimi zaman, ele alınan metinleri edebiyat dışından, yani tarih, toplumbilim, ruhbilim gibi farklı bilim dallarından yararlanılarak ve edebiyat dışı ölçütler kullanılarak yapılır.


17. Soru

Ulam nedir?

Cevap

Kategori.


18. Soru

Fenomenoloji nedir?

Cevap

Görüngübilim / Görüngü: Duyularla algılanabilen her şey. / (Görüngübilimde) Yalnızca düşünülen, dolaylı olarak bilinen içeriklere karşıt olarak, doğrudan doğruya görülen, yaşanmış olan içerikler.


19. Soru

Örtük anlam nedir?

Cevap

Belirtik olmayan anlam. Bir şey söylerken başka bir şeyi kastetmek. (Fr. implicite.)


20. Soru

Yan anlam nedir?

Cevap

Düzanlam karşıtı. Bir sözcüğün belli bir toplulukta yaygın olarak çağrıştırdığı anlam ya da anlamlar. (Fr. connotation)


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email