aofsoru.com

Eleştiri Kuramları Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sözbilim Ve Edebiyat İncelemeleri

1. Soru

Aristotales'in  sözbilim ve edebiyat kuramı üzerine görüşler geliştirdiği kitapları nelerdir?

Cevap

Retorik ve Poetika 


2. Soru

Sözbilimin iki temel özelliği nedir?

Cevap

Güzel konuşma ve ikna etme sözbilimin iki temel özelliğidir. 


3. Soru

Söylemin izleği ile ilgili her türlü ikna yolunun araştırıldığı aşama nedir?

Cevap

Konuşmayla ilgili söylem türünü belirleme bir buluş durumudur. Doğru cevap "Buluş" tur. 


4. Soru

Sözbilimin bölümleri nelerdir?

Cevap

  1. Buluş 
  2. Düzenleyiş
  3. Anlatma biçimi
  4. Hareket
  5. Bellek 


5. Soru

Düzenleyiş ile ilgili önemli kavramlar nelerdir?

Cevap

Düzenleyiş ile ilgili söylem girişi, anlatma, uzatı (fr. digression), somut sunum
ve söylem sonu kavramları önemlidir.


6. Soru

Uzatının amacı nedir?

Cevap

Uzatının amacı, alıcıyı eğlendirmek ve sonuçtan önce onu oyalamaktır. Bunları yapabilmek için somut sunum ve alıcının gözü önünde gerçekleştirilen canlı
betimleme gibi söz sanatlarına başvurulur. 


7. Soru

Hareket sözbilimin hangi aşamasını belirtmektedir?

Cevap

Eylem ya da hareket, alıcı için hazırlanan söylemin sesletilmesi, alıcıya söylenmesi aşamasını belirtir. Bu süreçte vericinin sözel bildiri yanında yaptığı her türlü
bürünsel ve bedensel özellikler de önemli bir yer tutar. 


8. Soru

Söylem türleri nelerdir?

Cevap

Geleneksel sözbilimde kullanılacak söylem türü olarak, Aristoteles üç tür söylemden söz eder:

yargılayıcı/savunmacı
söylem,

tartışma söylemi,

övgü-yergi
söylemi.


9. Soru

Methiye nedir?

Cevap

Birini övmek amacıyla yazılan şiirlere methiye denir. Övülen kişiler sıradan kişiler değildir. Padişahları, sadrazamları, devletin ileri gelenlerini, din büyüklerini ya da değer verilen herhangi bir kişiyi övmek için söylenir.


10. Soru

Güzelleme nedir?

Cevap

Güzelleme daha çok sevgili, doğa, sevilen herhangi bir şey (at, ördek vb.) için söylenmektedir.


11. Soru

Taşlama nedir?

Cevap

Taşlamada kişilerin ya da yaşanılan toplumsal olayların kötü yanları eleştirilir.


12. Soru

Adalet görevlilerine ait bir söylem olan, amacı birini suçlamak ya da savunmak olan söylem türü nedir?

Cevap

Yargılayıcı/savunmacı söylem 


13. Soru

Kaç tür biçem vardır? Nelerdir, açıklayınız. 

Cevap

1. Heyecanlandırmayı amaçlayan soylu biçem

2. Bilgi verme ve açıklama amaçlı ince ya da yalın biçem

3. Kısa anlatı ya da gülmeceyi öne çıkaran hoşlanılacak biçem


14. Soru

Beti nedir?

Cevap

Söylemdeki düşünce, kanı ve duyguların yaygın ve yalın anlatımından uzaklaşan, az ya da çok değerli bir buluş olan az ya da çok çarpıcı biçime, deyişe beti denir.


15. Soru

Sözbilim betileri kaç düzeydir açıklayınız.

Cevap

Geleneksel sözbilimde en önemli dört beti vardır: eğretileme, düzdeğişmece, kapsamlayış ve tersinleme. Ama bunun yanında çok farklı sınıflar içinde yüz civarında betinin olduğu da bilinmektedir. Yapılan sınıflamalar genelde sözcük, sözdizim ve bağlamla ilgilidir. Çağdaş dilbilim kuramları sözbilim betilerini dört düzeyde ele alır:

1. Sözcük düzeyi

2. Dizim düzeyi

3. Tümcecik düzeyi

4. Metin düzeyi


16. Soru

"Karanlık güneş" deyişi sözbilim betilerinin hangi düzeyinde ele alınabilir?

Cevap

"Karanlık güneş", zıtlaşma betisidir; dizim düzeyinde yer alır. Karşıt ya da birbiriyle çelişen iki sözcüğün aynı bağlamda kullanılmasına zıtlaşma denir.


17. Soru

.................., söz yaratma, eskillik, kökenbilimcilik, cinas gibi betiler yoluyla sözcüklerle yapılan oyunları ilgilendirir.

Yukarıda verilen cümledeki boşluğa ne gelmelidir?

Cevap

Sözcük betileri, söz yaratma, eskillik, kökenbilimcilik, cinas gibi betiler yoluyla sözcüklerle yapılan oyunları ilgilendirir. 


18. Soru

Açımlama, aşırı devriklik, caymaca ve sözcük artırımı gibi betiler hangi grup betiler içerisinde yer alır?

Cevap

Kuruluşla ilgili betiler


19. Soru

Tasım nedir?

Cevap

Tasım, kanıtlamalarda sıklıkla başvurulan bir akıl yürütme biçimidir. Anlatımlarda, kanıtlara dayanarak sonuçlar çıkarma tümdengelimsel akıl yürütme işini belirtir. Herkesin bildiği
“Tüm insanlar ölümlüdür”. (Büyük önerme)
“Sokrates insandır”. (Küçük önerme)
“Sokrates de ölümlüdür.” (Çıkarım)
üçlü yapısı bir tasımdır.


20. Soru

Sözbilimde kaç tür tümevarım vardır?

Cevap

Sözbilimde iki tür tümevarım vardır:
Tam tümevarım: Bütünlükten yola çıkarak bazı çıkarımlara izin verir.
Genişletilmiş tümevarım: Bir tikel durum söz konusudur; bunlar değişik yerlerde toplanır ve bunlardan bir genel duruma ulaşılır.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email