aofsoru.com

2. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Toplumsal Faydacı Edebiyat Anlayışı: Milli Edebiyat Hareketi

1. Soru

Millî Edebiyat hangi döneme işaret etmektedir?

Cevap

Millî Edebiyat, yüzyıllara dağılmış çok uzun bir geçmişe sahip olan Türk edebiyatı tarihinin Osmanlı coğrafyasında 20. yüzyıl başlarının tarihî, siyasi ve fikrî
hareketliliklerine paralel olarak gelişmiş bir edebiyat dönemini işaret etmektedir.
Bu edebiyat, Osmanlı ülkesini nihayet etkisi altına alan milliyetçilik akımının hemen yanı başında ve imparatorluktan millî devlete geçiş yıllarında millî kimliği
uyandırarak her alanda kendisini ifade etmesine uygun bir zemin hazırlamıştır.


2. Soru

“Millî Edebiyat” terimi nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

“Millî Edebiyat” terimi etrafındaki ilk büyük ayrılık, başlangıç ve bitişi tarihle belirlenebilen bir edebiyat anlayışının mı yoksa Türk edebiyatının tamamını mı kast ettiği konusunda ortaya çıkmaktadır


3. Soru

20. yüzyıl başlarındaki milliyetçilik anlayışı tesirleriyle Türk milleti edebiyat alanında nasıl ilerleme sağlamıştır?

Cevap

Osmanlının geniş coğrafyasında yaşayan milletlerin bütün dünyayı saran milliyetçilik akımından etkilenerek kendi millî kimlikleri etrafında çalışmalar yapmaya başlaması Türklerin de kendi kimliklerinin arayışına girmelerini getirmiştir. 20. yüzyıl başlarındaki milliyetçilik anlayışı tesirleriyle Türk milletinin kendi özüne dönmesi, onu arayıp bulması, ortaya çıkararak diriltmesi ve etrafında yeni biroluşumu başlatması sürecinde bir edebiyat meydana getirdiği görülmektedir. Bu edebiyata da içeriğinden dolayı ‘millî edebiyat’ denmiştir. Millî Edebiyat’ın sadece milliyetçi edebiyat olarak düşünülmesi de ilk bakışta anlaşılacağı gibi, anlamı daraltılmış bir kullanımdır


4. Soru

20. yüzyılın ilk çeyreği Osmanlı ülkesi için nasıl geçmiştir?

Cevap

20. yüzyılın ilk çeyreği Osmanlıülkesi için coğrafî, siyasi, fikrî pek çok önemli değişime sahne olmuştur. 20. yüzyılın ilk çeyreğinin tarihî ve siyasi portresi, milliyetçiliğin yalnız olmadığını, devletin içinde bulunduğu
olumsuz durum yüzünden pek çok fikrî ve siyasi arayışın ve aydınların ileri sürdükleri kurtuluş önerilerinin zihinleri meşgul ettiğini göstermektedir


5. Soru

Millî Edebiyat içinde hangi öğeleri de barındırmaktadır?

Cevap

Bu yıllarda ileri sürülen Batıcılık, Türkçülük, İslamcılık ve hatta Osmanlıcılık
gibi eğilimler, zaman zaman birbirlerini etkileyerek ve birleşerek etki alanlarını genişletirler. Çünkü her biri yüzyılın başındaki milletin realitesinden doğmuşlardır.
Bu sebeple Millî Edebiyat’a sadece milliyetçilik hareketinin edebiyattaki yansıması
olarak bakmamak ve bu yılları bütünüyle kavrayacak şekilde genişletmek gerekir.


6. Soru

20.yy Millî Edebiyatı nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Öze dönüş, kendini keşfetme veya millîleşme yılları olarak görülebilecek dönemin edebiyatı da bu paralelde ‘Millî Edebiyat’tır. Bu yılların edebiyatı hem Türk kimliğini arar ve bulur hem de bulduklarını anlatarak geniş kitlelerce benimsenmesini teşvik eder. Bu millî kimlik bilincinin uyandırılmasıdır.
20. yüzyıl başlarında bir ihtiyaç sonucu olarak ve hatta çok tabii bir oluşumla
ortaya çıkan Millî Edebiyat, prensiplerini ve mensuplarını açıklayan bir beyanname ile yola çıkmamıştır.


7. Soru

Millî Edebiyat ne zaman başlamış kabul edilimektedir?

Cevap

Millî Edebiyat’ı 1908 ile başlatmayı uygun bulanlar varsa da 1911 olarak kabulü daha yaygındır. 1911’i kabul eden yaklaşım “Yeni Lisan” makalesinin Genç Kalemler dergisindeki yayımını esas almaktadır. 


8. Soru

Millî Edebiyat Hareketi ne zaman tamamlanmıştır?

Cevap

Millî Edebiyat Hareketinin tamamlanma tarihi ise genellikle 1922 veya 1923
olarak düşünülmektedir. Bu görüş sahiplerinin hepsi de sonlanma tarihi olarak
bir edebiyat olayını değil, fakat edebiyatın toplumdaki değişimleri yansıttığı görüşünden hareketle 1922 İstiklâl Savaşı’nın tamamlanmasını veya 1923 Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu esas almaktadırlar


9. Soru

Millî Edebiyat Hareketinin hangi tarihler arasında devam etmiştir?

Cevap

Bu edebiyatın 1911 ile 1922 arasının daha kabul edilebilir olduğu anlaşılıyor. Millî Edebiyat Hareketi, 19111922 tarihleri arasında devam eden dil, muhteva ve şekil olarak millî olanın tespit edilerek kullanıldığı, millet olma şuurunu sanat üzerinden uyandırarak millî bir devlete gidiş sürecini hızlandıran romantik ve ideolojik içerikli bir edebiyattır


10. Soru

Birinci Dünya Savaşı sonrasında ve İstanbul’un işgali yıllarında gelişen edebiyat için hangi isimlendirme kullanılır?

Cevap

Birinci Dünya Savaşı sonrasında ve İstanbul’un işgali yıllarında gelişen edebiyat için ‘Mütareke Edebiyatı’ isimlendirmesi kullanılır.


11. Soru

İstiklal Savaşının devam ettiği günlerin edebiyatı için hangi isimlendirme kullanılır?

Cevap

İstiklal Savaşının devam ettiği günlerin edebiyatı için ‘Millî Mücadele Edebiyatı’ isimlendirmelerinin kullanıldığı görülmektedir


12. Soru

Edebiyat sanatının ham malzemesi nedir  ve neye yarar?

Cevap

Edebiyat sanatının ham malzemesinin dil olması
onu diğer sanatlardan ayrı düşünmeyi gerektirmektedir.
Çünkü dil, edebiyatın ham malzemesi olduğu kadar
insanlar arasındaki iletişimin de vasıtasıdır


13. Soru

Millî Edebiyat’ın belirleyici karakterini hangi hareket oluşturur?

Cevap

Millî Edebiyat’ın belirleyici karakterini Genç Kalemler dergisinde başlayan Yeni Lisan hareketi oluşturur


14. Soru

Yeni Lisan hareketinin öncüleri kimlerdir?

Cevap

Öncüleri Ziya Gökalp (1876-1924), Ömer Seyfettin (1884-1920) ve Ali Canip (Yöntem, 1887-1967)’dir. Ziya Gökalp Yeni Lisan’ın fikir
babasıdır.


15. Soru

Millî Edebiyat’ın roman ve hikâyedeki temsilcileri kimlerdir?

Cevap

Halide Edip (Adıvar, 1882-1964)’le sonraki yıllarda
bu anlayışa katılan Yakup Kadri (Karaosmanoğlu, 1889-1974), Refik Halit (Karay,
1888-1965), Aka Gündüz (1886-1958), Reşat Nuri (Güntekin, 1889-1956), Fahri
Celalettin (Göktulga, 1895-1975), Müfide Ferid (Tek, 1892-1971), Ahmet Hikmet
(Müf­tüoğlu, 1870-1927) Millî Edebiyat’ın roman ve hikâyedeki temsilcileridirler


16. Soru

Millî Edebiyat’ın şiirde temsilcileri kimlerdir?

Cevap

Ziya Gökalp (1876-1924), Ömer Seyfettin (1884-1920) ve Ali Canip (Yöntem, 1887-1967)’ten başka Fuad Köprülü (1890-1966), Mithat Cemal
(Kuntay, 1895-1956), Halide Nusret (Zorlutuna, 1901-1983), Şükûfe Nihal (Başar 1896-1973), Faruk Nafiz (Çamlıbel, 1898-1973), Enis Behiç (Koryürek, 18921949), Orhan Seyfi (Orhon, 1890-1972), Halit Fahri (Ozansoy, 1891-1971), Yusuf Ziya (Ortaç, 1895-1967) önde gelen temsilcilerdir


17. Soru

Dönem şiirinin kendini bulmasında etkili olmuş iki isim kimlerdir?

Cevap

Yahya Kemal (Beyatlı, 1884-1958) ve Mehmet Âkif (Ersoy, 1873-1936) Millî
Edebiyat anlayışının içinde olmasalar ve vezin kullanımı gibi bir takım temel konularda ayrılsalar da dönem şiirinin kendini bulmasında etkili olmuş isimlerdir.
Öte yandan bu iki ismi, düşünceleri bakımından da devri şekillendiren isimlerin
içinde ve hatta başında saymak gerekir.


18. Soru

Millî Edebiyat yıllarında  tiyatro sanatı açısından  dikkat çekmekteydi ,özellikle bu dönemde  Namık Kemal'in hangi eseri ilgi uyandırmıştır?

Cevap

Millî Edebiyat yılları tiyatro sanatı açısından dikkat çekicidir. Özellikle de
Meşrutiyet sonrasında Vatan piyesi başta olmak üzere Namık Kemal’in vatan ve
hürriyet temasını işleyen diğer oyunları da sergilenmiş ve bir müddet büyük ilgi
uyandırmıştır.


19. Soru

Millî Edebiyat Hareketi’nin fikri zeminini hangi akımlar oluşturmaktadır?

Cevap

Millî Edebiyat Hareketi’nin fikri zeminini Batıcılık,
Osmanlıcılık, İslamcılık ve milliyetçilik hep birlikte oluştururlar


20. Soru

Osmanlı İmparatorluğu’nda çıkan ilk özel gazeteler hangileridir?

Cevap

1861’de Şinasi Agâh Efendi ile birlikte Tercüman-ı Ahval’i,
1863’te ise tek başına Tasvir-i Efkâr’ı çıkarmıştır. Bunlar Osmanlı İmparatorluğu’nda çıkan ilk özel gazetelerdir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email