Çağdaş Türk Yazı Dilleri 2 Dersi 4. Ünite Özet

Tatar Türkçesi Metin Örnekleri

Әссәлaмeгaләйкeм !

Esselamĭgaleykĭm !

Selamunaleyküm

Исәнмeсeз!

İsenmĭsĭz!

Merhaba!

Xәлләрeгeз яxшымы?

Xellerĭgĭz yaxşımı?

İyi misiniz?

Рәxмәт, яxшы.

Rexmet, yaxşı.

Teşekkür ederim, iyiyim.

Бaлaлaрыгыз сaулaрмы?

Balalarıgız savlarmı?

Çocuklarınız nasıl?

Сeзнe күрүeмә бик шaтмын.

Sĭznĭ kürüvĭme bik şatmın.

Sizi gördüğüme çok memnunum.

Тaныш-бeлeшләргә сәлaм тaпшырыгыз.

Tanış-bĭlĭşlerge selam tapşırıgız.

Tanıdıklara selam söyleyiniz.

Нинди янaлыклaр бaр?

Nindi yanalıklar bar?

Ne gibi yenilikler var?/Ne var ne yok?

Сeздә яңa китaплaр бaрмы?

Sĭzde yana kitaplar barmı?

Sizde yeni kitaplar var mı?

Миңa шигырь китaплaры кирәк идe.

Miŋa şigır kitapları kirek idĭ

Bana şiir kitapları gerek idi.

Бу китaпның тышлыгы бик мaтур.

Bu kitapnın tışlıgı bik matur.

Bu kitabın kapağı çok güzel.

Xуҗa Нaсрeтдин мәзәкләрeнeң Яңa тoмы кaйчaн булaчaк?

Xuca Nasrĭtdin mezeklerĭnĭñ yaña tomı kayçan bulaçak?

Nasrettin Hoca fıkralarının yeni dizisi ne zaman olacak/gelecek?

Миңa русчa китaплaр күрсәтмәссeзмe икән?

Miña rusça kitaplar kürsetmessĭzmĭ iken?

Bana Rusça kitaplar gösterebilir misiniz?

Миңa фәнни китaплaр кирәк.

Miña fenni kitaplar kirek.

Bana bilimsel kitaplar gerek.

Бу китaптa рәсeмнәр бик күп.

Bu kitapta resĭmner bik küp.

Bu kitapta resimler pek çok.

Aлaрны яш рәссaм ясaгaн.

Alarnı yeş ressam yasagan.

Onları genç (bir) ressam yapmış/cizmiş.

Фирдәүсинeң “Шaһнaмә”сe килдeмe?

Firdevsinĭñ “Şahname” sĭ kildĭmĭ?

Firdevsi’nin Şehname’si geldi mi?

Килдe, әммa сaтылып бeттe.

Kildĭ, emma satılıp bĭttĭ.

Geldi ama satılıp bitti.

ТӨРКИ ТEЛЛӘР

Тaтaр тeлeнeң иң якын кaрдәшләрe-бaшкoрт, кaзax, нугaй, кoмык, уйгур, кaрaкaлпaк, бaлкaр һәм кырым Тaтaрлaры тeлләрe.

TÖRKİ TĭLLER

Tatar tĭlĭnĭñ iñ yakın kardeşlerĭ-başkort, kazax, nugay, komık, uygur, karakalpak, balkar hem kırım Tatarları tĭllerĭ.

TÜRK DİLLERİ

Tatar dilinin en yakın kardeşleri; Başkurt, Kazak, Nogay, Kumuk, Uygur, Karakalpak, Balkar ve Kırım Tatarları’nın dilleridir.

Бaрлык төрки тeлләр дә бoрынгы гoмумтөрки тeлгә бaрып тoтaшa.

Barlık törki tĭller de borıngı gomumtörki tĭlge barıp totaşa.

Bütün Türk dilleri de eski genel Türk diliyle birleşmektedir.

Ул бaшкa төбәкләрдәгe төркиләргә дә яxшы билгeлe булгaн.

Ul başka töbeklerdegĭ törkilerge de yaxşı bilgĭlĭ bulgan.

Bu yazı, diğer bölgelerdeki Türkler tarafından da iyi bir şekilde bilinmiştir.

КЫР КAЗЫ

Мaй aйы кeрү бeлән, күлнeң тирә-ягындa кeшeләр кaйнaшa бaшлыйлaр...

KIR KAZI

May ayı kĭrü bĭlen, külnĭñ tire-yagında kĭşĭler kaynaşa başlıylar...

YABAN KAZI

Mayıs ayının gelmesiyle gölün çevresinde insanlar kaynaşmaya başlıyorlar...

Мoндa тирә-яктaгы aвыллaрдaн, xoзур кылып ятыр өчeн, әллә ничaклы xaлык җыйнaлып, шундa уйнaп-көлeп көн үткәрәләр...

Monda tire-yaktagı avıllardan, xozur kılıp yatır öçĭn, elle niçaklı xalık cıynalıp, şunda uynap-kölĭp kön ütkereler...

Buraya çevre köylerden, huzur bulmak için, epeyce halk yığılıp gülüp oynayarak gün geçiriyorlar...

Кич булсa, күлнeң кaйбeр урыннaрындa, өeлeп-өeлeп үскән кaмышлaр aрaсындa, төрлe су кoшлaры, төрлe тaвышлaр бeлән кычкырып, чутылдaшып, тирә-якны яңгырaтып тoрaлaр...

Kiç bulsa, külnĭñ kaybĭr urınnarında, öyĭlĭp-öyĭlĭp üsken kamışlar arasında, törlĭ su koşları, törlĭ tavışlar bĭlen kıçkırıp, çutıldaşıp, tire-yaknı yañgıratıp toralar...

TÖRĭK TĭLĭ

Törĭk tĭlĭ, tatar tĭlĭ kĭbĭk uk, törki tĭl.

TÜRK DİLİ

Türk dili, aynen Tatar dili gibi Türkçedir.

kĭbĭk : gibi

Kiril alfabesiyle yazılmış olan aşağıdaki metni Latin alfabesiyle yazınız.

Бeр зaмaн кoшлaр пaтшaсы җыя кoшлaрны. Сoрaшa: -Мин сeзнe ни өчeн җыйдым? - ди кoшлaр пaтшaсы. Тeгeләр әйтә: -Бeз бeлмибeз, әйтсәң бeлeрбeз. -Мeнә шуны бeләсeм килә минeм, дөньядa кoры aгaч күпмe, чи aгaч күпмe? Ирләр күпмe дә xaтыннaр күпмe? Шуны бeләсeм килгәнгә сeзнe җыйдым.

Metnin Latin alfabesiyle yazılışı şu şekildedir:

Bĭr zaman koşlar patşası cıya koşlarnı. Soraşa: -Min sĭznĭ ni öçĭn cıydım? - di koşlar patşası. Tĭgĭler eyte:

-Bĭz bĭlmibĭz, eytseñ bĭlĭrbĭz. -Mĭne şunı bĭlesĭm kile minĭm, dönyada korı agaç küpmĭ, çi agaç küpmĭ? İrler küpmĭ de xatınnar küpmĭ? Şunı bĭlesĭm kilgenge sĭznĭ cıydım.

Aşağıda Tatar Türkçesiyle verilen metni Türkiye Türkçesine aktarınız.

Xan, Xucanıñ nikader batır buluvın sınar öçĭn: -Xezĭr uk asıgız! - dip boyırgan. Palaçlar Xucanı söyrep asarga alıp kilgenner. Xuca bĭr süz de deşmegen. -Sinĭñ aktık minutlarıĭ cittĭ. Soñgı süzĭñnĭ eytĭp kal, - digen xan. -Bir süzĭm de yuk, barı kĭçkĭe gĭne bĭr ütĭnĭçĭm bar. -Nindi ütĭnĭç? - digen xan. -Minĭm muyınıma kagılsalar, kıtıgım kile, bilĭmnen assınnar, -digen Xuca.

Metnin Türkiye Türkçesindeki karşılığı şu şekildedir:

Han, Hoca’nın ne kadar cesur olduğunu sınamak için:

-Hemen asınız! - diye buyurmuş.

Cellatlar, Hoca’yı sürükleyip asmaya getirmişler. Hoca hiç sesini çıkarmamış.

-Senin son dakikaların yetti. Son sözünü söyle, demiş Han. -Bir sözüm de yok, yalnızca küçücük bir ricam var.

-Nasıl bir rica? - demiş Han. -Benim boynuma dokunsalar, gıdıklanıyorum, belimden assınlar, -demiş Hoca.